Proverbs 22 Cross References - PBG

¹ Lepsze jest dobre imię, niż bogactwa wielkie; a przyjaźń lepsza, niż srebro i złoto. ² Bogaty i ubogi spotkali się z sobą; ale Pan jest obydwóch stworzycielem. ³ Ostrożny widząc złe ukrywa się; ale prostacy wprost idąc wpadają w szkodę. ⁴ Pokory i bojaźni Pańskiej nagrodą jest bogactwo, i sława i żywot. ⁵ Ciernie i sidła są na drodze przewrotnego; kto strzeże duszy swej, oddala się od nich. ⁶ Ćwicz młodego według potrzeby drogi jego; bo gdy się zstarzeje, nie odstąpi od niej. ⁷ Bogaty nad ubogimi panuje; ale ten, co pożycza, sługą bywa tego, który mu pożycza. ⁸ Kto sieje nieprawość, żąć będzie utrapienie, a rózga gniewu jego ustanie. ⁹ Oko dobrotliwe, toć będzie ubłogosławione; bo udziela chleba swego ubogiemu. ¹⁰ Wyrzuć naśmiewcę, a ustanie zwada; owszem uspokoi się swar i pohańbienie. ¹¹ Kto miłuje czystość serca, a jest wdzięczność w wargach jego, temu król przyjacielem będzie. ¹² Oczy Pańskie strzegą umiejętności; ale przedsięwzięcia przewrotnego podwraca. ¹³ Leniwiec mówi: Lew na dworzu, w pośród ulicy bym był zabity. ¹⁴ Usta obcych niewiast są dół głęboki; na kogo się Pan gniewa, wpadnie tam. ¹⁵ Głupstwo przywiązane jest do serca młodego; ale rózga karności oddali je od niego. ¹⁶ Kto ciemięży ubogiego, aby sobie przysporzył, także kto daje bogatemu: pewnie zubożeje. ¹⁷ Nakłoń ucha twego, a słuchaj słów mądrych, a serce twoje przyłóż ku nauce mojej; ¹⁸ Boć to będzie uciechą, gdy je zachowasz w sercu twojem, gdy będą społem sporządzone w wargach twoich; ¹⁹ Aby było w Panu ufanie twoje; oznajmujęć to dziś, a ty tak czyń. ²⁰ Izalim ci nie napisał znamienitych rzeczy z strony rad i umiejętności, ²¹ Abym ci do wiadomości podał pewność powieści prawdziwych, abyś umiał odnosić słowa prawdy tym, którzy cię posłali. ²² Nie odzieraj nędznego, przeto że nędzny jest; ani ubogiego w bramie uciskaj. ²³ Albowiem Pan się podejmie sprawy ich, i wydrze duszę tym, którzy im wydzierają. ²⁴ Nie bądź przyjacielem gniewliwemu, a z mężem popędliwym nie obcuj, ²⁵ Byś snać nie przywykł ścieszkom jego, a nie włożył sidła na duszę swoję. ²⁶ Nie bywaj między tymi, którzy ręczą; ani między rękojmiami za długi; ²⁷ Bo jeźlibyś nie miał czem zapłacić, przeczżeby kto miał brać pościel twoją pod tobą? ²⁸ Nie przenoś starej granicy, którą uczynili ojcowie twoi. ²⁹ Widziałżeś męża rątszego w sprawach swoich? Takowyć przed królami staje, a nie staje przed podłymi.

⁴⁷ Nadto i słudzy królewscy przyszli, aby błogosławili Dawidowi królowi, panu naszemu, mówiąc: Niech sławniejsze uczyni Bóg imię Salomonowe nad imię twoje, a niech wywyższy stolicę jego nad stolicę twoję. I pokłonił się król na łożu swem.

¹ Lepsze jest imię dobre, niżeli maść wyborna; a dzień śmierci, niż dzień narodzenia.

²⁰ Wszakże nie radujcie się z tego, iż się wam duchy poddawają; ale raczej radujcie się, że imiona wasze napisane są w niebiesiech.

¹⁰ I wyrwał go ze wszystkich jego ucisków, a dał mu łaskę i mądrość przed Faraonem, królem Egipskim, który go postanowił książęciem nad Egiptem i nad wszystkim domem swoim.

³ Proszę też i cię, towarzyszu wierny! bądź tym na pomoc, które w Ewangielii wespół ze mną pracowały, i z Klemensem i z innymi pomocnikami moimi, których imiona są w księgach żywota.

³⁹ A ci wszyscy świadectwo otrzymawszy przez wiarę, nie dostąpili obietnicy.

⁷ Pan ubogiego czyni i zbogaca, uniża i wywyższa.

¹⁵ Izaż nie ten, który mię w żywocie uczynił, nie uczynił też i onego? a nie onże nas sam w żywocie wykształtował?)

¹⁹ Który nie ma względu na osoby książąt, i nie waży sobie więcej bogacza nad ubogiego; bo oni wszyscy są czynem rąk jego.

¹ Przedniejszemu śpiewakowi z synów Korego psalm. ² Słuchajcie tego wszystkie narody; bierzcie to w uszy wszyscy mieszkający na okręgu ziemi!

³¹ Kto ciemięży ubogiego, uwłacza stworzycielowi jego; ale go czci, kto ma litość nad ubogim.

¹³ Ubogi i zdzierca spotkali się; a wszakże obydwóch oczy Pan oświeca.

¹⁹ A był niektóry człowiek bogaty, który się obłóczył w szarłat i w bisior, i używał na każdy dzień hojnie. ²⁰ Był też niektóry żebrak, imieniem Łazarz, który leżał u wrót jego owrzodziały.

²¹ Nie może tedy rzec oko ręce: Nie potrzebuję ciebie, albo zaś głowa nogom: Nie potrzebuję was.

² Albowiem gdyby wszedł do zgromadzenia waszego mąż, mając pierścień złoty w szacie świetnej, a wszedłby też i ubogi w podłym odzieniu: ³ I wejrzelibyście na tego, co ma świetną szatę, a rzeklibyście mu: Ty! siądź sam poczciwie! a ubogiemu byście rzekli: Ty! tam stój, albo siądź tu pod podnóżkiem moim! ⁴ Azażeście już nie uczynili różności między sobą i nie staliście się sędziami myśli złych? ⁵ Słuchajcie, bracia moi mili! azaż Bóg nie obrał ubogich na tym świecie, aby byli bogatymi w wierze i dziedzicami królestwa, które obiecał tym, którzy go miłują?

²⁰ Kto się tedy uląkł słowa Pańskiego z sług Faraonowych, kazał uciekać sługom swym, i z bydłem swojem do domu; ²¹ Ale kto nie przyłożył serca swego do słowa Pańskiego, ten zostawił sługi swe i bydło swe na polu.

⁷ I widziałem między prostakami, obaczyłem między synami młodzieńca głupiego,

²² Wnet poszedł za nią, jako wół, gdy go na rzeź wiodą, a jako głupi do pęta, którem karany bywa. ²³ I przebiła strzałą wątrobę jego; kwapił się jako ptak do sidła, nie wiedząc, iż je zgotowano na duszę jego.

¹⁶ Ktokolwiek jest prostakiem, wstąp sam; a do głupiego mówi: ¹⁷ Wody kradzione słodsze są, a chleb pokątny smaczniejszy. ¹⁸ Ale prostak nie wie, że tam są umarli, a ci, których wezwała, są w głębokościach grobu.

¹⁶ Mądry się boi, i odstępuje od złego; ale głupi dociera, i śmiałym jest.

¹² Ostrożny, upatrując złe, ukrywa się; ale prostak wprost idąc, w szkodę popada.

¹ Człowiek, który na częste karanie zatwardza kark swój, nagle zniszczeje, i nie wskóra.

²⁰ Idź, ludu mój! wnijdź do komór swoich, a zamknij drzwi twoje za sobą; skryj się na maluczką chwilkę, dokąd nie przeminie rozgniewanie. ²¹ Albowiem oto Pan wychodzi z miejsca swego, aby nawiedził nieprawość mieszkających na ziemi; tedy ziemia odkryje krew swoję, a nie zakryje dalej pobitych swoich.

¹⁵ Przetoż gdy ujrzycie obrzydliwość spustoszenia, opowiedzianą przez Danijela proroka, stojącą na miejscu świętem, (kto czyta, niechaj uważa), ¹⁶ Tedy ci, co będą w ziemi Judzkiej, niech uciekają na góry; ¹⁷ A kto na dachu, niechaj nie zstępuje, aby co wziął z domu swego; ¹⁸ A kto na roli, niech się nazad nie wraca, aby wziął szaty swe.

² Albowiem sami dostatecznie wiecie, iż on dzień Pański jako złodziej w nocy, tak przyjdzie. ³ Bo gdy mówić będą: Pokój i bezpieczeństwo! tedy na nich nagłe zginienie przyjdzie, jako ból na niewiastę brzemienną, a nie ujdą. ⁴ Lecz wy, bracia! nie jesteście w ciemności, aby was on dzień jako złodziej zachwycił. ⁵ Wszyscy wy jesteście synowie światłości i synowie dnia; nie jesteśmy synowie nocy ani ciemności. ⁶ Przeto nie śpijmy jako i insi, ale czujmy i bądźmy trzeźwymi.

¹⁸ Abyśmy przez dwie rzeczy nieodmienne (w których niemożebne, aby Bóg kłamał), warowną pociechę mieli, my, którzyśmy się uciekli ku otrzymaniu wystawionej nadziei,

⁷ Wiarą obwieszczony będąc od Boga Noe o tem, czego jeszcze nie było widzieć, uczciwości wyświadczając, przygotował korab ku zachowaniu domu swego, przez który potępił świat i stał się dziedzicem sprawiedliwości tej, która jest z wiary.

⁹ Skosztujcież, a obaczcie, jako jest dobry Pan: błogosławiony człowiek, który w nim ufa. ¹⁰ Bójcie się Pana święci jego; bo niemasz niedostatku bojącym się go.

¹ Halleluja. Błogosławiony mąż, który się Pana boi, a w przykazaniach jego ma wielkie kochanie. ² Możne będzie na ziemi nasienie jego; rodzina szczerych błogosławiona będzie. ³ Majętność i bogactwa są w domu jego, a sprawiedliwość jego trwa na wieki.

¹⁶ Przedłużenie dni w prawicy jej, a w lewicy jej bogactwa i zacność.

²¹ Kto naśladuje sprawiedliwości i miłosierdzia, znajduje żywot, sprawiedliwość i sławę.

⁶ Mądrość i umiejętność będą utwierdzeniem czasów twoich, siłą i obfitem zbawieniem twem, a bojaźń Pańska skarbem twoim.

¹⁵ Bo tak mówi on najdostojniejszy i najwyższy, który mieszka w wieczności, a święte jest imię jego: Ja, który mieszkam na wysokości na miejscu świętem, mieszkam i z tym, który jest skruszonego i uniżonego ducha, ożywiając ducha pokornych, ożywiając serce skruszonych.

³³ Ale szukajcie naprzód królestwa Bożego, i sprawiedliwości jego, a to wszystko będzie wam przydano.

⁸ Albowiem cielesne ćwiczenie mało jest pożyteczne; lecz pobożność do wszystkiego jest pożyteczna, mając obietnicę żywota teraźniejszego i przyszłego.

⁶ Owszem, hojniejszą daje łaskę; bo mówi: Bóg się pysznym sprzeciwia, ale pokornym łaskę daje.

¹⁰ Uniżajcie się przed obliczem Pańskiem, a wywyższy was.

¹³ Wiedźcież wiedząc, żeć nie będzie więcej Pan, Bóg wasz, wyganiał tych narodów od twarzy waszej; ale będą wam sidłem, i zawadą, i biczem na boki wasze, i cierniem na oczy wasze, póki nie wyginiecie z tej przewybornej ziemi, którą wam dał Pan, Bóg wasz.

⁸ Bo zawiodą w sieci nogi jego, i w uwikłaniu chodzić będzie.

⁶ Wyleje jako deszcz na niepobożnych sidła, ogień i siarkę, a wicher będzie cząstką kielicha ich.

²⁶ Ty, Panie! z miłosiernym miłosiernie się obejdziesz, a z mężem szczerym szczerze sobie postąpisz. ²⁷ Z uprzejmym uprzejmie się obejdziesz, a z przewrotnym przewrotnie sobie postąpisz;

¹ Ten, który mieszka w ochronie Najwyższego, i w cieniu Wszechmocnego przebywać będzie;

³ Kto strzeże ust swych, strzeże duszy swojej; kto lekkomyślnie otwiera wargi swe, będzie starty.

¹⁵ Rozum dobry daje łaskę; ale droga przewrotnych jest przykra.

¹⁹ Droga leniwego jest jako płot cierniowy, ale ścieszka szczerych jest równa.

¹⁷ Gościniec uprzejmych jest odstąpić od złego; strzeże duszy swej, kto strzeże drogi swojej.

¹⁶ Kto strzeże przykazania, strzeże duszy swojej; ale kto gardzi drogami swemi, zginie.

¹⁸ Wiemy, iż wszelki, który się z Boga narodził, nie grzeszy; ale który się narodził z Boga, zachowuje samego siebie, a on złośnik nie dotyka się go.

²⁰ Ale wy najmilsi! budując się na najświętszej wierze waszej i modląc się w Duchu Świętym, ²¹ Samych siebie w miłości Bożej zachowajcie, oczekując miłosierdzia Pana naszego, Jezusa Chrystusa, ku żywotowi wiecznemu.

¹⁹ Znam go bowiem; przetoż przykaże synom swoim, i domowi swemu po sobie, aby strzegli drogi Pańskiej, i czynili sprawiedliwość i sąd; aby przywiódł Pan na Abrahama, co mu powiedział.

⁹ A wszakże miej się na pieczy, a strzeż duszy twej pilnie, byś snać nie zapomniał na te rzeczy, które widziały oczy twoje i aby snać nie odstąpiły od serca twego po wszystkie dni żywota twego; i oznajmisz je synom twym, i synom synów twoich.

⁷ I będziesz je często przypominał synom twoim, i rozmawiał o nich siedząc w domu twym, i będąc w drodze, i kładąc się i wstawając.

²⁸ Przetoż je też ja oddawam Panu; na wszystkie dni, których będzie żyło, jest oddane Panu. I pokłonili się tam Panu.

²⁶ Ale pacholę Samuel postępował a rósł, i podobał się tak Panu jako i ludziom.

² A oto, teraz król chodzi przed wami, a jam się zstarzał i osiwiał; oto, i synowie moi są z wami, a jam też chodził przed wami od młodosci mojej aż do dnia tego. ³ Otom ja tu. Świadczcież przeciwko mnie przed Panem, i przed pomazańcem jego, jeźlim wziął któremu z was wołu, albo jeźlim wziął któremu z was osła, i jeźlim kogo ucisnął, albo gwałt komu uczynił, i jeźlim z ręki czyjej wziął dar, żebym miał kryć o czy swoje dla niego; a nagrodzę wam.

³ Cośmy słyszeli, i poznali, i co nam ojcowie nasi opowiadali. ⁴ Nie zataimy tego przed synami ich, którzy przyszłym potomkom swoim opowiadać będą chwały Pańskie, i moc jego, i cuda jego, które uczynił. ⁵ Bo wzbudził świadectwo w Jakóbie, a zakon wydał w Izraelu; przykazał ojcom naszym, aby to do wiadomości podawali synom swoim, ⁶ Aby poznał wiek potomny, synowie, którzy się narodzić mieli, a oni zaś powstawszy, aby to opowiadali synom swoim;

⁴ A wy ojcowie! nie pobudzajcie do gniewu dziatek waszych, ale je wychowujcie w karności i w napominaniu Pańskiem.

¹⁵ A iż z dzieciństwa umiesz Pisma święte, które cię mogą uczynić mądrym ku zbawieniu przez wiarę, która jest w Chrystusie Jezusie.

¹ A niewiasta jedna z żon synów prorockich wołała do Elizeusza, mówiąc: Sługa twój, mąż mój, umarł. A ty wiesz, iż sługa twój bał się Pana. A teraz przyszedł pożyczalnik, aby sobie wziął dwóch synów moich za niewolniki.

⁴ Inni zaś mówili: Napożyczaliśmy pieniędzy, żebyśmy dali podatek królowi, zastawiwszy role nasze i winnice nasze. ⁵ Choć oto ciało nasze jest jako ciało braci naszych, a synowie nasi są jako synowie ich: wszakże oto my musimy dawać synów naszych i córki nasze w niewolę, i niektóre z córek naszych są już w niewolę podane, a nie mamy przemożenia w rękach naszych, abyśmy je wykupili, gdyż role nasze i winnice nasze inni trzymają.

²³ Ubogi pokornie mówi; ale bogaty odpowiada surowie.

¹⁶ Kto ciemięży ubogiego, aby sobie przysporzył, także kto daje bogatemu: pewnie zubożeje.

²² Nie odzieraj nędznego, przeto że nędzny jest; ani ubogiego w bramie uciskaj.

² I będzie jako lud pospolity tak i książę; jako sługa, tak pan jego; jako dziewka, tak pani jej; jako kupujący, tak sprzedawający; jako pożyczający, tak i ten, co u drugiego pożycza; jako lichwiarz, tak ten, co lichwę daje.

⁶ Tak mówi Pan: Dla trzech występków Izraelskich, owszem, dla czterech, nie przepuszczę mu, przeto, że sprawiedliwego za pieniądze sprzedawają, a ubogiego za parę trzewików;

¹ Słuchajcie słowa tego, o krowy Basańskie! któreście na górach Samaryi, które uciskacie nędzników a niszczycie ubogich, które mówicie panom ich: Przynieście, abyśmy piły.

¹¹ Przetoż, iż uciskacie ubogiego, a brzemię zboża bierzecie od niego, domuweście wprawdzie z ciosanego kamienia nabudowali, ale nie będziecie w nich mieszkać; winnic rozkosznych nasadziliście, ale wina z nich pić nie będziecie. ¹² Bo wiem o wielkich przestępstwach waszych, i srogich grzechach waszych, że ciemiężycie sprawiedliwego, biorąc poczty, a ubogich sprawy w bramie podwracacie.

⁴ Słuchajcież tego, którzy pożeracie ubogiego, abyście wygubili chudziny z ziemi;

⁶ Kupując ubogich za pieniądze, a chudzinę za parę trzewików; nadto abyśmy odmieciny zbóż sprzedawali.

²⁵ A gdy nie miał skąd oddać, kazał go pan jego zaprzedać, i żonę jego, i dzieci, i wszystko, co miał, i dług oddać.

⁶ Aleście wy znieważyli ubogiego. Azaż bogacze gwałtem was nie uciskają i do sądów was nie pociągają?

¹ Nuż teraz, bogacze! płaczcie, narzekając nad nędzami waszemi, które przyjdą.

⁴ Oto, zapłata robotników, którzy żęli krainy wasze, od was zatrzymana woła, a wołania żeńców weszły do uszów Pana zastępów.

⁸ Jakom widał, że ci, którzy orali złość, i rozsiewali przewrotność, toż też zasię żęli.

³ Albowiem nie zostanie laska niezbożników nad losem sprawiedliwych, by snać nie ściągnęli sprawiedliwi rąk swych ku nieprawości.

³ W ustach głupiego jest rózga hardości; ale wargi mądrych strzegą ich.

⁴ Gdyż jarzmo brzemienia jego, a laskę ramienia jego, i pręt poborcy jego złamiesz, jako za dni Madyjańczyków,

⁵ Biada Assurowi, rózdze gniewu mego! chociaż kij rozgniewania mego jest w ręku jego.

²⁹ Nie raduj się, ty wszystka ziemio Filistyńska! iż złamana jest rózga tego, który cię bił; bo z korzenia wężowego wynijdzie bazyliszek, a płód jego będzie smok ognisty latający.

³¹ Bo od głosu Pańskiego starty będzie Assyryjczyk, który innym kijem bijał.

⁷ Bo iż wiatr siali, wicher też żąć będą, a żadnego źdźbła mieć nie będą; urodzaj nie wyda mąki, a choćby wydał, cudzoziemcy to zjedzą.

¹³ Aleście orali niepobożność, żęliście nieprawość, jedliście owoc kłamstwa; albowiem ufasz w drodze swej i w mnóstwie mocarzów twoich.

⁷ Nie błądźcie; Bóg się nie da z siebie naśmiewać; albowiem cobykolwiek siał człowiek, to też żąć będzie. ⁸ Bo kto sieje ciału swemu, z ciała żąć będzie skażenie; ale kto sieje duchowi, z ducha żąć będzie żywot wieczny.

⁷ Gdyby był u ciebie ubogi ktokolwiek z braci twojej w któremkolwiek mieście twojem, w ziemi twojej, którą Pan, Bóg twój, dawa tobie, nie zatwardzaj serca swego, ani zawieraj ręki twej przed bratem twoim ubogim; ⁸ Ale szczodrze otworzysz mu rękę twoję, i ochotnie pożyczysz mu, ile będzie potrzebował i czego by mu niedostawało. ⁹ Strzeż się, aby nie była jaka niepobożność w sercu twojem, żebyś miał rzec: Nadchodzi rok on siódmy, rok odpuszczenia, i surowo byś się stawił bratu twemu ubogiemu, tak, żebyś mu nie użyczył, a on by wołał przeciwko tobie do Pana, i miałbyś grzech; ¹⁰ Ale ochotnie dawać mu będziesz, i nie będzie niechętne serce twoje, gdy mu dawać będziesz, albowiem dla tegoć pobłogosławi Pan, Bóg twój, we wszystkich sprawach twoich, i do czegokolwiek ściągniesz rękę twoję. ¹¹ Boć się nie przebierze ubogich w ziemi waszej; dla tegoć rozkazuję, mówiąc: abyś szczodrze otwierał rękę twą bratu twemu, i nędznemu twemu, i ubogiemu twemu w ziemi twojej.

⁵⁶ Pieszczotliwa między wami, i w rozkoszy wychowana niewiasta, która ledwie nogą swoją dostępowała ziemi dla pieszczoty i rozkoszy, będzie zajrzała mężowi swemu własnemu i synowi swemu, i córce swojej.

¹⁶ Jeźliżem odmówił ubogim, czego chcieli, a oczy wdowy jeźliżem zasmucił; ¹⁷ Jeźliżem jadł sztuczkę swoję sam, a nie jadała i sierota z niej; ¹⁸ (Albowiem sierota z młodości mojej rosła ze mną, jako u ojca; a jakom wyszedł z żywota matki mojej, byłem wdowie za wodza.) ¹⁹ Jeźliżem widział kogo ginącego dla tego, że szaty nie miał, a nie dałem żebrakowi odzienia; ²⁰ Jeźliże mi nie błogosławiły biodra jego, że się wełną owiec moich zagrzał;

¹ Przedniejszemu śpiewakowi pieśń Dawidowa. ² Błogosławiony, który ma baczenie na potrzebnego; w dzień zły wybawi go Pan. ³ Pan go będzie strzegł, i żywić go będzie; błogosławony będzie na ziemi, ani go poda na wolę nieprzyjaciół jego.

⁹ Rozprasza, i daje ubogim; sprawiedliwość jego trwa na wieki; róg jego wywyższy się w sławie.

²⁵ Człowiek szczodrobliwy bywa bogatszy; a kto nasyca, sam też będzie nasycony.

¹⁷ Panu pożycza, kto ma litość nad ubogim, a on mu za dobrodziejstwo jego odda.

¹³ Kto zatula ucho swe na wołanie ubogiego, i on sam będzie wołał, a nie będzie wysłuchany.

¹ Puszczaj chleb twój po wodzie; bo po wielu dniach znajdziesz go. ² Daj cząstkę siedmiom albo ośmiom; bo nie wiesz, co złego będzie na ziemi.

⁸ Ale szczodrobliwy o szczodrobliwości myśli, a przy szczodrobliwości stać będzie.

⁷ Ułamuj łaknącemu chleba twego, a ubogich wygnańców wprowadź do domu twego; ujrzyszli nagiego, przyodziej go, a przed ciałem swojem nie ukrywaj się. ⁸ Tedy wyniknie jako zorza ranna światłość twoja, a zdrowie twoje prędko zakwitnie! i pójdzie przed tobą sprawiedliwość twoja, a chwała Pańska zbierze cię. ⁹ Tedy wzywać będziesz, a Pan wysłucha; zawołasz, a odpowieć: Owom Ja. Jeźli odejmiesz z pośrodku siebie i jarzmo, a przestaniesz palca wyciągać, i mówić nieprawości; ¹⁰ Jeźli wylejesz łaknącemu duszę swoję, a duszę utrapioną nasycisz: tedy wejdzie w ciemności światłość twoja, a zmierzk twój będzie jako południe. ¹¹ Bo cię Pan ustawicznie poprowadzi, i nasyci pod największą suszą duszę twoję, a kości twoje utuczy, i będziesz jako ogród wilgotny, a jako zdrój wód, którego wody nie ustawają. ¹² I pobudują spłodzeni od ciebie pustynie starodawne, grunty od narodu do narodu wywiedziesz; i nazwą cię naprawcą obalin, i przeprawcą ścieżek ku mieszkaniu.

¹⁵ Azaż mi się nie godzi czynić z mojem, co chcę? Czyli oko twoje złośliwe jest, iżem ja jest dobry?

³⁴ Tedy rzecze król tym, którzy będą po prawicy jego: Pójdźcie, błogosławieni Ojca mego! odziedziczcie królestwo wam zgotowane od założenia świata. ³⁵ Albowiem łaknąłem, a daliście mi jeść; pragnąłem, a daliście mi pić; byłem gościem, a przyjęliście mię; ³⁶ Byłem nagim, a przyodzialiście mię; byłem chorym, a nawiedziliście mię; byłem w więzieniu, a przychodziliście do mnie. ³⁷ Tedy mu odpowiedzą sprawiedliwi, mówiąc: Panie! kiedyżeśmy cię widzieli łaknącym, a nakarmiliśmy cię? albo pragnącym, a napoiliśmy cię? ³⁸ I kiedyśmy cię widzieli gościem, a przyjęliśmy cię? albo nagim, a przyodzialiśmy cię? ³⁹ Albo kiedyśmy cię widzieli chorym, albo w więzieniu, a przychodziliśmy do ciebie? ⁴⁰ A odpowiadając król, rzecze im: Zaprawdę powiadam wam, cokolwiekieście uczynili jednemu z tych braci moich najmniejszych, mnieście uczynili.

²² Kradzieże, łakomstwa, złości, zdrada, niewstyd, oko złe, bluźnierstwo, pycha, głupstwo.

³⁵ Owszem miłujcie nieprzyjacioły wasze, i czyńcie im dobrze, i pożyczajcie, nic się stąd nie spodziewając, a będzie wielka zapłata wasza, i będziecie synami Najwyższego; albowiem on dobrotliwy jest przeciw niewdzięcznym i złym. ³⁶ Przetoż bądźcie miłosierni, jako i Ojciec wasz miłosierny jest. ³⁷ Nie sądźcie, a nie bądziecie sądzeni; nie potępiajcie, a nie będziecie potępieni, a będzie wam odpuszczono. ³⁸ Dawajcie, a będzie wam dano; miarę dobrą, natłoczoną, i potrzęsioną, i opływającą dadzą na łono wasze; albowiem tąż miarą, którą mierzycie, będzie wam zaś obmierzono.

¹³ Ale gdy sprawujesz ucztę, wezwijże ubogich, ułomnych, chromych i ślepych,

³⁵ Wszystkomci wam okazał, iż tak pracując, musimy podejmować słabe, a pamiętać na słowa Pana Jezusowe, że on rzekł: Szczęśliwsza jest rzecz dawać, niżeli brać.

¹ A oznajmujemy wam, bracia! o łasce Bożej, która jest dana zborom Macedońskim; ² Iż w rozlicznem doświadczeniu utrapienia obfita ich radość i bardzo wielkie ubóstwo ich obfitowało w bogactwo szczerości ich.

⁶ Ale tak mówię: Kto skąpo sieje, skąpo też żąć będzie; a kto obficie sieje, obficie też żąć będzie. ⁷ Każdy jako umyślił w sercu swem, tak niech uczyni, nie z zamarszczeniem ani z przymuszenia; albowiem ochotnego dawcę Bóg miłuje. ⁸ A mocen jest Bóg uczynić, aby obfitowała na was wszelka łaska, abyście mając we wszystkiem zawsze wszelaki dostatek, obfitowali ku wszelakiemu uczynkowi dobremu, ⁹ Jako napisane: Rozproszył, dał ubogim, sprawiedliwość jego zostaje na wieki. ¹⁰ A ten, który daje nasienie siejącemu, niechże i wam da chleb ku jedzeniu i rozmnoży nasienie wasze, i przysporzy urodzajów sprawiedliwości waszej, ¹¹ Abyście z każdej miary byli ubogaceni ku wszelkiej prostości, która sprawuje przez nas, aby dzięki Bogu czynione były.

¹⁸ Aby innym dobrze czynili, w uczynki dobre bogatymi byli, radzi dawali, a radzi udzielali, ¹⁹ Skarbiąc sami sobie grunt dobry na przyszły czas, aby otrzymali żywot wieczny.

¹⁰ Albowiem nie jest Bóg niesprawiedliwy, aby zapamiętał pracy waszej i pracowitej miłości, którąście okazali ku imieniu jego, gdyście służyli świętym i jeszcze służycie.

¹⁶ A dobroczynności i udzielania nie przepominajcie; albowiem się Bóg w takowych ofiarach kocha.

⁹ Gościnnymi bądźcie jedni ku drugim bez szemrania.

⁹ Potem ujrzała Sara syna Hagary, Egipczanki, przeszydzającego, którego urodziła Abrahamowi; ¹⁰ I rzekła do Abrahama: Wyrzuć tę służebnicę, i syna jej; albowiem nie będzie dziedziczył syn tej służebnicy z synem mym Izaakiem.

¹ A gdy usłyszał Sanballat, iż budujemy mury, rozgniewał się, a rozgniewawszy się bardzo, szydził z Żydów. ² I mówił przed braćmi swymi i przed rycerstwem Samaryjskiem, i rzekł: Cóż wżdy ci Żydowie niedołężni czynią? Także ich zaniechamy? I będąż ofiarować? Izali tego za dzień dokończą? Izali wskrzeszą kamienie z gromad gruzu, które spalono? ³ Ale Tobijasz Ammonitczyk będąc przy nim, rzekł: Niech budują; jednak kiedy przyjdzie liszka, przebije mur ich kamienny.

²⁸ Lecz jeden z synów Jojady, syna Elijasyba, kapłana najwyższego, był zięciem Sanballata Horończyka, i wygnałem go od siebie.

⁵ Tego, który potajemnie obmawia bliźniego swego, wytnę; oczów wyniosłych, i serca nadętego nie będę mógł cierpieć.

⁶ Wargi głupiego zmierzają do swaru, a usta jego do bitwy wyzywają.

²⁴ Hardego i pysznego imię jest naśmiewca, który wszysko poniewoli i z pychą czyni.

²⁰ Gdy niestaje drew, gaśnie ogień; tak gdy nie będzie klatecznika, ucichnie zwada. ²¹ Jako węgiel martwy służy do rozniecenia, i drwa do ognia; tak człowiek swarliwy do rozniecenia zwady.

¹⁷ A jeźliby ich nie usłuchał, powiedz zborowi; a jeźliby zboru nie usłuchał, niech ci będzie jako poganin i celnik.

⁵ Oddać szatanowi na zatracenie ciała, żeby duch był zachowany w on dzień Pana Jezusa. ⁶ Nie dobrać to chluba wasza. Azaż nie wiecie, iż trochę kwasu wszystko zaczynienie zakwasza?

¹³ Ale tych, którzy są obcymi, Bóg sądzi. Przetoż uprzątnijcie tego złośnika z pośrodku samych siebie.

³⁹ Zatem rzekł Farao do Józefa: Ponieważ ci oznajmił Bóg to wszystko, nie masz żadnego tak rozumnego i mądrego jako ty. ⁴⁰ Ty będziesz nad domem moim, a według rozkazania ust twoich sprawować się będzie wszystek lud mój: tylko stolicą większy nad cię będę. ⁴¹ Nad to rzekł Farao do Józefa: Oto, postanowiłem cię nad wszystką ziemią Egipską. ⁴² Zdjął tedy Farao pierścień swój z ręki swej, i dał go na rękę Józefową; oblekł go też w szatę bisiorową, i włożył łańcuch złoty na szyję jego. ⁴³ I kazał go wozić na wtórym wozie swoim, a wołano przed nim: Kłaniajcie się. I przełożył go nad wszystką ziemią Egipską. ⁴⁴ Zatem rzekł Farao do Józefa: Jam jest Farao, a bez twego pozwolenia nie podniesie żaden ani ręki, ani nogi swej, we wszystkiej ziemi Egipskiej. ⁴⁵ I nazwał Farao imię Józefowe, Safnat Paneach, a dał mu Asenatę, córkę Potyfara, przełożonego Ońskiego, za żonę. I wyjechał Józef na ziemię Egipską. ⁴⁶ A było Józefowi trzydzieści lat, gdy stanął przed Faraonem, królem Egipskim; i wyszedłszy Józef od oblicza Faraonowego, objechał wszystkę ziemię Egipską. ⁴⁷ Zrodziła tedy ziemia w onych siedmiu latach urodzajnych obficie. ⁴⁸ I zgromadził Józef wszystkę żywność onych siedmiu lat, która była w ziemi Egipskiej i składał żywność w mieściech; urodzaj polny każdego miasta, który był około niego, składał w niem. ⁴⁹ Zaczem nagromadził Józef zboża, jako piasku morskiego bardzo wiele, aż go zaniechano liczyć; bo mu nie było liczby. ⁵⁰ A Józefowi urodzili się dwaj synowie, pierwej niż przyszedł rok głodu, które mu urodziła Asenat, córka Potyfara, przełożonego Ońskiego. ⁵¹ Nazwał tedy Józef imię pierworodnego Manases, mówiąc: Że mi dał Bóg zapomnieć wszelkiej pracy mojej, i wszystkiego domu ojca mego. ⁵² A imię drugiego nazwał Efraim, mówiąc: Iż mię rozmnożył Bóg w ziemi utrapienia mego. ⁵³ Tedy się skończyło siedem lat obfitości, która była w ziemi Egipskiej. ⁵⁴ I poczęło siedem lat głodu następować, jako był przepowiedział Józef. I był głód po wszystkich krainach: ale we wszystkiej ziemi Egipskiej był chleb. ⁵⁵ Jednak potem ściśniona była głodem wszystka ziemia Egipska, i wołał lud do Faraona, o chleb. I rzekł Farao wszystkim Egipczanom: Idźcie do Józefa, a co wam rzecze uczyńcie. ⁵⁶ I był głód po wszystkiej ziemi. Tedy otworzył Józef wszystkie gumna, w których było zboże, i sprzedawał Egipczanom; bo się był głód zmocnił w ziemi Egipskiej. ⁵⁷ I ze wszystkiej ziemi przyjeżdżano do Egiptu, kupować żywność od Józefa; bo się był zmocnił głód po wszystkiej ziemi.

⁶ Ten Ezdrasz wyszedł z Babilonu, a był człowiekiem biegłym w zakonie Mojżeszowym, który był dał Pan, Bóg Izraelski; a pozwolił mu był król według ręki Pana Boga jego nad nim, na wszystkę prośbę jego. ⁷ (Wyszli też niektórzy z synów Izraelskich, i z kapłanów, i z Lewitów, i śpiewaków, i z odźwiernych, i z Netynejczyków, do Jeruzalemu roku siódmego Artakserksesa króla) ⁸ I przyszedł do Jeruzalemu miesiąca piątego; tenci był rok siódmy króla Daryjusza. ⁹ Albowiem w pierwszy dzień miesiąca pierwszego wyszedł z Babilonu, a dnia pierwszego miesiąca piątego przyszedł do Jeruzalemu według łaskawego wspomożenia Boga swego. ¹⁰ Bo Ezdrasz przygotował był serce swe, aby szukał zakonu Pańskiego, i aby czynił, i nauczał w Izraelu ustaw i sądów. ¹¹ A tenci jest przepis listu, który dał król Artakserkses Ezdraszowi, kapłanowi nauczonemu w zakonie, i biegłemu w tych rzeczach, które przykazał Pan, i w ustawach jego w Izraelu.

⁴ Znowu rzekł do mnie król: Czegoż ty żądasz? A jam się modlił Bogu niebieskiemu. ⁵ I rzekłem do króla: Zdali się to za rzecz dobrą królowi, i jeżli ma łaskę sługa twój przed obliczem twojem, proszę, abyś mię posłał do ziemi Judzkiej, do miasta grobów ojców moich, abym je pobudował. ⁶ Nadto rzekł mi król (a królowa siedziała podle niego): Długoż będziesz na tej drodze, i kiedy się wrócisz? I podobało się to królowi, i posłał mię, gdym mu zamierzył pewny czas.

³ Albowiem Mardocheusz Żyd był wtórym po królu Aswerusie, i wielkim u Żydów, i zacny u mnóstwa braci swych, starając się o dobro ludu swego, i sprawując pokój wszystkiemu narodowi swemu.

² Wydało serce moje słowo dobre; rozprawiać będę pieśni moje, o królu! język mój będzie jako pióro prędkiego pisarza.

⁶ Oczy moje obrócone będą na prawdomównych w ziemi, aby siadali zemną; kto chodzi drogą uprzejmą, ten mi służyć będzie.

³⁵ Król łaskaw bywa na sługę roztropnego; ale się gniewa na tego, który mu hańbę czyni.

¹³ Przyjemne są królom wargi sprawiedliwe, a szczerych w mowie miłują.

⁴⁶ Tedy król Nabuchodonozor padł na oblicze swoje, i ukłonił się Danijelowi, a rozkazał, aby mu ofiarę i kadzenia ofiarowali. ⁴⁷ Tedy odpowiadając król Danijelowi rzekł: Zaprawdę Bóg wasz jest Bogiem bogów, a Panem królów, który odkrywa tajemnice, ponieważeś mógł objawić tę tajemnicę. ⁴⁸ Zatem król zacnie wywyższył Danijela, i darów wielkich i wiele dał mu, i uczynił go panem nad wszystką krainą Babilońską, i książęciem nad przełożonymi i nad wszystkimi mędrcami Babilońskimi. ⁴⁹ Ale Danijel prosił króla, aby przełożył nad sprawami krainy Babilońskiej Sadracha, Mesacha i Abednego; a Danijel bywał w bramie królewskiej.

³⁰ Tedy król zacnie wywyższył Sadracha, Mesacha i Abednega w krainie Babilońskiej.

²⁰ A gdy się przybliżył do dołu, zawołał na Danijela głosem żałośnym, a mówiąc król rzekł do Danijela: Danijelu, sługo Boga żywego! Bóg twój, któremu ty ustawicznie służysz, mógłże cię wybawić ode lwów? ²¹ Tedy Danijel do króla rzekł: Królu, żyj na wieki! ²² Bóg mój posłał Anioła swego, który zamknął paszczękę lwom, aby mi nie zaszkodziły, dlatego, że się przed nim znalazła niewinność we mnie; owszem, ani przed tobą, królu! nicem złego nie uczynił. ²³ Tedy się król wielce ucieszył z tego, i rozkazał Danijela wyciągnąć z dołu; i wyciągniono Danijela z dołu, a żadnego obrażenia nie znaleziono na nim; bo wierzył w Boga swego.

⁸ Błogosławieni czystego serca; albowiem oni Boga oglądają.

²² I wszyscy mu dawali świadectwo, i dziwowali się wdzięczności onych słów, które pochodziły z ust jego, i mówili: Izaż ten nie jest syn Józefowy?

⁹ Albowiem oczy Pańskie przepatrują wszystkę ziemię, aby dokazywał mocy swej przy tych, którzy przy nim stoją sercem doskonałem. Głupioś to uczynił: przetoż od tego czasu powstaną przeciwko tobie wojny.

¹² Który w niwecz obraca myśli chytrych, tak, iż ręce ich nie sprawią nic skutecznego; ¹³ Który chwyta mądrych w chytrości ich, a radę przewrotnych prędko niszczy.

¹⁹ I będą się bali, którzy są na zachód, imienia Pańskiego, i którzy na wschód słońca, sławy jego. Gdy przypadnie nieprzyjaciel jako rzeka, tedy go duch Pański precz zapędzi. ²⁰ Bo przyjdzie do Syonu odkupiciel, i do tych, którzy się odwracają od występków w Jakóbie, mówi Pan. ²¹ A toć będzie przymierze moje z nimi, mówi Pan: Duch mój, który jest w tobie, i słowa moje, którem włożył w usta twoje, nie odstąpią od ust twoich, ani od ust nasienia twego, ani od ust potomków nasienia twego, mówi Pan, odtąd aż na wieki.

¹⁶ A odpowiadając Szymon Piotr rzekł: Tyś jest Chrystus, on Syn Boga żywego. ¹⁷ Tedy odpowiadając Jezus rzekł mu: Błogosławiony jesteś Szymonie, synu Jonaszowy! bo tego ciało i krew nie objawiły tobie, ale Ojciec mój, który jest w niebiesiech. ¹⁸ A Ja ci też powiadam, żeś ty jest Piotr; a na tej opoce zbuduję kościół mój, a bramy piekielne nie przemogą go:

³⁹ Ale jeźlić jest z Boga, nie będziecie mogli tego rozerwać, byście snać i z Bogiem walczącymi nie byli znalezieni.

⁹ A niektóry mąż, imieniem Szymon, był przedtem w onem mieście bawiący się nauką czarnoksięską i lud Samaryjski mamił, powiadając się być czymś wielkim. ¹⁰ Na którego się oglądali wszyscy od najmniejszego aż do największego, mówiąc: Tenci jest ona moc Boża wielka. ¹¹ A oglądali się nań przeto, iż je od niemałego czasu mamił czarnoksięstwy swemi. ¹² A gdy uwierzyli Filipowi, opowiadającemu królestwo Boże i imię Jezusa Chrystusa, chrzcili się mężowie i niewiasty.

²³ A zarazem uderzył go Anioł Pański, przeto, że nie dał chwały Bogu, a będąc roztoczony od robactwa, zdechł. ²⁴ A słowo Pańskie rozrastało się i rozmnażało.

⁸ Lecz się im sprzeciwił Elimas, on czarnoksiężnik, (albowiem się tak wykłada imię jego), starając się, jakoby starostę od wiary odwrócił: ⁹ Tedy Saul, (którego zowią i Pawłem) napełniony będąc Ducha Świętego, a pilnie na niego patrząc, ¹⁰ Rzekł: O pełny wszelkiej zdrady i wszelkiej przewrotności, synu dyjabelski, nieprzyjacielu wszelkiej sprawiedliwości! nie przestanieszże podwracać prostych dróg Pańskich? ¹¹ A oto teraz ręka Pańska nad tobą: i będziesz ślepym, nie widząc słońca aż do czasu. A zarazem przypadła na niego chmura i ciemność, a błąkając się szukał, kto by go wiódł za rękę. ¹² Tedy widząc starosta, co się stało, uwierzył, zdumiewając się nad nauką Pańską.

⁸ A tedy objawiony będzie on niezbożnik, którego Pan zabije duchem ust swoich i zniesie objawieniem przyjścia swego.

⁸ A jako Jannes i Jambres sprzeciwiali się Mojżeszowi, tak i ci sprzeciwiają się prawdzie, ludzie rozumu skażonego, odrzuceni z strony wiary. ⁹ Ale nie postąpią dalej; albowiem głupstwo ich jawne będzie wszystkim, jako i onych było.

³ I dam je dwom świadkom moim, którzy prorokować będą tysiąc dwieście i sześćdziesiąt dni, obleczeni będąc w wory. ⁴ Ci są dwie oliwy i dwa świeczniki, stojące przed obliczem Pana wszystkiej ziemi. ⁵ A jeźliby im kto chciał szkodzić, ogień wynijdzie z ust ich i pożre nieprzyjacioły ich; a jeźliby im kto chciał szkodzić, ten też tak musi być zabity. ⁶ Ci moc mają zamykać niebo, aby deszcz nie padał za dni proroctwa ich; i mają moc nad wodami, aby je obrócili w krew, i uderzyć ziemię wszelką plagą, ilekroć by chcieli. ⁷ A gdy dokończą świadectwa swojego, bestyja, która występuje z przepaści, stoczy z nimi bitwę, a zwycięży ich i pobije ich. ⁸ A trupy ich leżeć będą na ulicy miasta wielkiego, które nazywają duchownie Sodomą i Egiptem, gdzie też Pan nasz ukrzyżowany jest. ⁹ I widzieć będą wiele ich z ludzi, z pokolenia i z języków, i z narodów trupy ich przez półczwarta dnia; ale trupów ich nie dopuszczą włożyć w groby: ¹⁰ Owszem mieszkający na ziemi radować się nad nimi będą i weselić; i poślą dary jedni drugim, iż ci dwaj prorocy dręczyli mieszkających na ziemi. ¹¹ A po półczwarta dnia duch żywota od Boga wstąpił w nich i stanęli na nogach swoich, a bojaźń wielka przypadła na tych, którzy ich widzieli.

¹⁴ I dano niewieście dwa skrzydła orła wielkiego, aby leciała od obliczności wężowej na pustynię, na miejsce swoje, gdzie by ją żywiono przez czas i czasy, i połowę czasu. ¹⁵ I wypuścił wąż z gęby swojej za niewiastą wodę jako rzekę, chcąc sprawić, aby ją rzeka porwała. ¹⁶ Ale ziemia ratowała niewiastę; i otworzyła ziemia usta swoje, i wypiła rzekę, którą był wypuścił smok z gęby swojej. ¹⁷ I rozgniewał się smok na niewiastę, i poszedł, aby walczył z drugimi z nasienia jej, którzy zachowują przykazania Boże i mają świadectwo Jezusa Chrystusa. I stanąłem na piasku morskim.

³² Ale mężowie oni, którzy z nim chodzili, rzekli: Nie będziem mogli ciągnąć przeciw tamtemu ludowi; bo mocniejszy jest nad nas. ³³ I zganili onę ziemię, którą byli przeszpiegowali, synom Izraelskim, mówiąc: Ziemia ta, którąśmy przeszli, i przeszpiegowali ją, jest ziemia pożerająca obywatele swoje, a lud wszystek, któryśmy w niej widzieli, lud jest wysokiego wzrostu. Tameśmy też widzieli olbrzymy, syny Enakowe z rodu olbrzymów; i zdaliśmy się sobie przy nich jako szarańcza, takimiż zdaliśmy się i onym.

¹³ Leniwy mówi: lew na drodze, lew na ulicach. ¹⁴ Jako się drzwi obracają na zawiasach swoich: tak leniwiec na łóżku swojem. ¹⁵ Leniwiec rękę kryje do zanadrzy swych, a ciężko mu jej podnosić do ust swoich. ¹⁶ Leniwiec zda się sobie być mędrszym, niżeli siedm odpowiadających z rozsądkiem.

¹⁹ Co widząc Pan poruszył się gniewem na syny swoje, i na córki swoje.

²⁰ I rzekła: Filistynowie nad tobą, Samsonie. A ocuciwszy się ze snu swego, rzekł: Wynijdę jako i pierwej, a wybiję się; a nie wiedział, że Pan odstąpił od niego. ²¹ Tedy pojmawszy go Filistynowie, wyłupili mu oczy, i wiedli go do Gazy, związawszy go dwoma miedzianymi łańcuchami, i musiał mleć w domu więźniów.

²⁶ Izaliż nie przez to zgrzeszył Salomon, król Izraelski? choć między wieloma narodami nie było króla jemu podobnego, który był miły Bogu swemu, tak, że go Bóg postanowił królem, nad wszystkim Izraelem, przecież i tego przywiodły niewiasty cudzoziemskie do grzechu.

¹² Ale lud mój nie usłuchał głosu mego, a Izrael nie przestał na mnie.

¹⁶ Wyrywając cię od niewiasty postronnej i obcej, która pochlebia łagodnemi słowy; ¹⁷ Która opuszcza wodza młodości swojej, a przymierza Boga swojego zapomina. ¹⁸ Bo się nachyla ku śmierci dom jej, a do umarłych ścieszki jej. ¹⁹ Wszyscy, którzy do niej wchodzą, nie wracają się, ani trafiają na ścieszkę żywota.

³ Bo choć niewiasty obcej wargi miodem opływają, a gładsze niż oliwa usta jej: ⁴ Ale ostatnie rzeczy jej gorzkie jak piołun, a ostre jako miecz na obie strony ostry. ⁵ Nogi jej zstępują do śmierci, a do piekła chód jej prowadzi. ⁶ Jeźlibyś zważyć chciał ścieszkę żywota jej, nie pewne są drogi jej, nie poznasz ich. ⁷ Przetoż teraz, synowie! słuchajcie mię, a nie odstępujcie od powieści ust moich. ⁸ Oddal od niej drogę twoję, a nie przybliżaj się ku drzwiom domu jej. ⁹ Byś snać nie podał obcym sławy twojej, a lat twoich okrutnikowi; ¹⁰ By się snać nie nasycili obcy siłą twoją, a prace twoje nie zostały w domu cudzym; ¹¹ I narzekałbyś w ostateczne czasy twoje, gdybyś zniszczył czerstwość twoję i ciało twoje; ¹² I rzekłbyś: O jakożem miał ćwiczenie w nienawiści, a strofowaniem gardziło serce moje! ¹³ Nie słuchałem głosu ćwiczących mię, a tym, którzy mię uczyli, nie nakłaniałem ucha mego! ¹⁴ Maluczkom nie przyszedł we wszystko nieszczęście, w pośród zebrania i zgromadzenia. ¹⁵ Pij wodę ze zdroju twego, a wody płynące ze źródła twego! ¹⁶ Niech się precz rozchodzą źródła twoje, a po ulicach strumienie wód. ¹⁷ Miej je sam dla siebie, a nie obcy z tobą. ¹⁸ Niech nie będzie zdrój twój błogosławiony, a wesel się z żony młodości twojej. ¹⁹ Niechżeć będzie jako łani wdzięczna, i sarna rozkodzna; niech cię nasycają piersi jej na każdy czas, w miłości jej kochaj się ustawicznie. ²⁰ Bo przeczże się masz kochać w obcej, synu mój! i odpoczywać na łonie cudzej? ²¹ Gdyż przed oczyma Pańskiemi są drogi człowiecze, a on wszystkie ścieszki jego waży. ²² Nieprawości własne pojmają niezbożnika, a w powrozach grzechu swego uwikle się. ²³ Onci umrze, przeto, że nie przyjmował ćwiczenia, a dla wielkości głupstwa swego będzie błądził.

²⁴ Aby cię strzegły od niewiasty złej, i od łagodnego języka niewiasty obcej. ²⁵ Nie pożądaj piękności jej w sercu twojem, a niech cię nie łowi powiekami swemi. ²⁶ Albowiem dla niewiasty wszetecznej zubożeje człowiek aż do kęsa chleba; owszem żona cudzołożna drogą duszę łowi. ²⁷ Izaż może kto brać ogień do zanadrzy swoich, aby szaty jego nie zgorzały? ²⁸ Izaż może kto chodzić po rozpalonym węglu, aby się nogi jego nie poparzyły? ²⁹ Tak kto wchodzi do żony bliźniego swego, nie będzie bez winy, ktokolwiek się jej dotknie.

⁵ Aby cię strzegły od żony cudzej, i od obcej, która mówi łagodne słowa. ⁶ Bom oknem domu swego przez kratę moję wyglądał; ⁷ I widziałem między prostakami, obaczyłem między synami młodzieńca głupiego, ⁸ Który szedł ulicą przy rogu jej, drogą postępując ku domowi jej. ⁹ Ze zmierzkiem pod wieczór, w ciemności nocnej, i w mroku. ¹⁰ A oto niewiasta spotkała go, w ubiorze wszetecznicy, chytrego serca, ¹¹ Świegotliwa i nie ukrócona, a w domu własnym nie mogły się ostać nogi jej; ¹² Raz na dworzu, raz na ulicach i po wszystkich kątach zasadzki czyniąca; ¹³ I uchwyciła go, i pocałowała go, a złożywszy wstyd z twarzy swojej, rzekła mu: ¹⁴ Ofiary spokojne są u mnie; dzisiajm oddała śluby moje. ¹⁵ Przetożem wyszła przeciw tobie, abym pilnie szukała twarzy twojej, i znalazłam cię. ¹⁶ Obiłam kobiercami łoże moje, ozdobione rzezaniem i prześcieradłami egipskiemi. ¹⁷ Potrząsnęłam pokój swój myrrą, aloesem, i cynamonem. ¹⁸ Pójdźże, opójmy się miłością aż do poranku, ucieszmy się miłością. ¹⁹ Boć męża mego w domu niemasz; pojechał w drogę daleką. ²⁰ Worek pieniędzy wziął z sobą; dnia pewnego wróci się do domu swego. ²¹ I nakłoniła go wielą słów swoich, a łagodnością warg swoich zniewoliła go. ²² Wnet poszedł za nią, jako wół, gdy go na rzeź wiodą, a jako głupi do pęta, którem karany bywa. ²³ I przebiła strzałą wątrobę jego; kwapił się jako ptak do sidła, nie wiedząc, iż je zgotowano na duszę jego. ²⁴ Przetoż teraz, synowie! słuchajcie mię, a bądźcie pilni powieści ust moich. ²⁵ Niechaj się nie uchyla za drogami jej serce twoje, ani się tułaj po ścieszkach jej. ²⁶ Albowiem wielu zraniwszy poraziła, i mocarze wszyscy pozabijani są od niej. ²⁷ Dom jej jest jako drogi piekielne, wiodące do gmachów śmierci.

²⁷ Bo nierządnica jest dół głęboki, a cudza żona jest studnia ciasna.

²⁶ I znalazłem rzecz gorzciejszą nad śmierć, to jest, taką niewiastę, której serce jest jako sieci i sidło, a ręce jej jako pęta. Kto się Bogu podoba, wolny będzie od niej; ale grzesznik będzie od niej pojmany.

⁴ Któż pokaże czystego z nieczystego? Ani jeden;

⁵ Albowiem ja znam nieprawość moję, a grzech mój przedemną jest zawżdy.

²⁴ Kto zawściąga rózgi swej, ma w nienawiści syna swego; ale kto go miłuje, wczas go karze.

¹⁸ Karz syna swego, póki o nim nadzieja, a zabiegając zginieniu jego niech mu nie folguje dusza twoja.

¹³ Nie odejmuj od młodego karności; bo jeźli go ubijesz rózgą, nie umrze. ¹⁴ Ty go bij rózgą, a duszę jego z piekła wyrwiesz.

¹⁵ Rózga i karność mądrość daje; ale dziecię swawolne zawstydza matkę swoję.

¹⁷ Karz syna twego, a sprawić odpocznienie, i sposobi rozkosz duszy twojej.

⁶ Co się narodziło z ciała, ciało jest, a co się narodziło z Ducha, duch jest.

³ Między którymi i my wszyscy obcowaliśmy niekiedy w pożądliwościach ciała naszego, czyniąc to, co się podobało ciału i myślom, i byliśmy z przyrodzenia dziećmi gniewu, jako i drudzy.

¹⁰ Albowiem oni na mało dni, jako się im zdało, nas karali; ale ten ku pożytkowi naszemu na to, abyśmy byli uczestnikami świętobliwości jego. ¹¹ A wszelkie karanie, gdy przytomne jest, nie zda się być wesołe, ale smutne; lecz potem owoc sprawiedliwości spokojny przynosi tym, którzy są przez nie wyćwiczeni.

¹⁹ Bo ubogich dręczył i opuszczał, złupił dom, którego nie budował; przetoż nic spokojnego nie poczuje w żywocie swoim, ²⁰ Ani rzeczy swych wdzięcznych nie będzie mógł zatrzymać. ²¹ Nic nie zostanie z pokarmów jego, ani się rozmnoży dobro jego. ²² Choćby i nazbyt miał wszystkiego, ściśniony będzie; wszelka ręka trapiących oburzy się nań. ²³ Choć będzie miał czem napełnić brzuch swój, przecież nań Bóg puści popędliwość gniewu swego, którą jako deszcz spuści nań, i na pokarmy jego. ²⁴ Gdy uciekać będzie przed bronią żelazną, przebije go łuk hartowny. ²⁵ Wyjęta będzie strzała z sajdaku wypuszczona, a grot przeniknie żółć jego; a gdy uchodzić będzie, ogarną go strachy. ²⁶ Wszystkie nieszczęścia zasadziły się nań w tajemnych miejscach jego, a pożre go ogień nierozdymany: pozostały w przybytku jego utrapiony będzie. ²⁷ Odkryją niebiosa złość jego, a ziemia powstanie przeciwko niemu. ²⁸ Przeniesie się urodzaj domu jego; dobra jego rozpłyną się w dzień gniewu jego. ²⁹ Tenci jest dział człowieka niepobożnego od Boga, to dziedzictwo naznaczone mu od Boga.

⁵ Którzy mówią: Językiem naszym przewiedziemy, wargi nasze za nami są, któż jest panem naszym?

²² Nie odzieraj nędznego, przeto że nędzny jest; ani ubogiego w bramie uciskaj. ²³ Albowiem Pan się podejmie sprawy ich, i wydrze duszę tym, którzy im wydzierają.

³ Mąż ubogi, który uciska nędznych, podobny jest dżdżowi gwałtownemu, po którym chleba nie bywa.

²² Prędko chce człowiek zazdrościwy zbogatnieć, a nie wie, iż nać niedostatek przyjdzie.

² Pożądają pól, i wydzierają; także i domów, i odejmują; a tak przewodzą gwałt nad mężem i domem jego, nad każdym mężem i nad dziedzictwem jego. ³ Dlatego tak mówi Pan: Oto Ja złe myślę przeciwko rodzajowi temu, z którego nie wyjmiecie szyj waszych, ani będziecie chodzić pysznie; bo czas zły będzie.

⁹ Tak powiedział Pan zastępów, mówiąc: Sprawiedliwie sądźcie, a miłosierdzie i litość pokazujcie każdy nad bliźnim swoim; ¹⁰ A wdowy i sieroty, i przychodnia, i ubogiego nie uciskajcie, i złego jeden przeciwko drugiemu nie myślcie w sercu swojem. ¹¹ Ale nie chcieli dbać; i obrócili się tyłem, a uszy swe zatulili, aby nie słuchali. ¹² Serca też swe zatwardzili jako dyjament, aby nie słuchali zakonu tego i słów, które posyłał Pan zastępów duchem swoim przez proroków przeszłych, skąd przyszedł wielki gniew od Pana zastępów. ¹³ Bo jako oni, gdy ich wołano, nie słuchali, tak też, gdy oni wołali, nie wysłuchałem, mówi Pan zastępów. ¹⁴ I rozproszyłem ich jako wicher między wszystkie narody, które nie znali, i ta ziemia spustoszała po nich, tak, że nie był przechodzący i wracający się, a tak ziemię pożądaną w spustoszenie obrócili.

³³ A jeźli dobrze czynicie tym, którzy wam dobrze czynią, jakąż łaskę macie? albowiem toż i grzesznicy właśnie czynią. ³⁴ A jeźli pożyczacie tym, od których się spodziewacie odebrać, jakąż łaskę macie? albowiem i grzesznicy grzesznikom pożyczają, aby zasię tyle odebrali. ³⁵ Owszem miłujcie nieprzyjacioły wasze, i czyńcie im dobrze, i pożyczajcie, nic się stąd nie spodziewając, a będzie wielka zapłata wasza, i będziecie synami Najwyższego; albowiem on dobrotliwy jest przeciw niewdzięcznym i złym.

¹² Mówił też i onemu, który go był wezwał: Gdy sprawujesz obiad albo wieczerzę, nie wzywajże przyjaciół twoich, ani braci twoich, ani krewnych twoich, ani sąsiadów bogatych, żeby cię snać i oni zasię nie wezwali, a stałaby ci się nagroda. ¹³ Ale gdy sprawujesz ucztę, wezwijże ubogich, ułomnych, chromych i ślepych, ¹⁴ A będziesz błogosławionym; bo nie mają tobie czem nagrodzić, ale ci będzie nagrodzono przy zmartwychwstaniu sprawiedliwych.

²⁴ Tedy bogacz zawoławszy, rzekł: Ojcze Abrahamie! zmiłuj się nade mną, a poślij Łazarza, aby omoczył koniec palca swego w wodzie, a ochłodził język mój, bo męki cierpię w tym płomieniu.

¹³ Albowiem sąd bez miłosierdzia będzie temu, co nie czynił miłosierdzia; ale miłosierdzie chlubi się przeciwko sądowi.

¹ Nuż teraz, bogacze! płaczcie, narzekając nad nędzami waszemi, które przyjdą. ² Bogactwo wasze zgniło, a szaty wasze mole zgryzły. ³ Złoto wasze i srebro wasze pordzewiało, a rdza ich będzie na świadectwo przeciwko wam i pożre ciała wasze jako ogień; zgromadziliście skarb na ostatnie dni. ⁴ Oto, zapłata robotników, którzy żęli krainy wasze, od was zatrzymana woła, a wołania żeńców weszły do uszów Pana zastępów. ⁵ Żyliście w rozkoszach na ziemi i bujaliście; wytuczyliście serca wasze jako na dzień zabijania ofiar.

¹² Nauczże nas obliczać dni naszych, abyśmy przywiedli serce do mądrości.

³ Dla pojęcia ćwiczenia w rozumie, w sprawiedliwości, w sądzie i w prawości;

² Nadstawiszli mądrości ucha twego, i nakłoniszli serca twego do roztropności; ³ Owszem, jeźli na rozum zawołasz, a roztropności wezwieszli głosem swoim; ⁴ Jeźli jej szukać będziesz jako srebra, a jako skarbów skrytych pilnie szukać będziesz: ⁵ Tedy zrozumiesz bojaźń Pańską, a znajomość Bożą znajdziesz.

¹ Synu mój! nie zapominaj zakonu mego, a przykazań moich niech strzeże serce twoje.

⁴ On mię uczył, powiadając mi: Niech się chwyci powieści moich serce twoje, strzeż przytkazań moich, a będziesz żył. ⁵ Nabywaj mądrości, nabywaj roztropności; nie zapominaj, ani się uchylaj od powieści ust moich. ⁶ Nie opuszczaj jej, a będzie cię strzegła; rozmiłuj się jej, a zachowa cię. ⁷ Początkiem wszystkiego jest mądrość, nabywajże mądrości, a za wzystkę majętność twoję nabywaj roztropności. ⁸ Wywyższaj ją, a wywyższy cię, rozsławi cię, gdy ją przyjmiesz.

¹ Synu mój! bądź pilen mądrości mojej, a ku mojej roztropności nakłoń ucha twego, ² Abyś strzegł ostrożności, a umiejętność aby wargi twoje zachowała.

³³ Słuchajcie ćwiczenia, nabądźcie rozumu, a nie cofajcie się. ³⁴ Błogosławiony człowiek, który mię słucha, czując u wrót moich na każdy dzień, a strzegąc podwoi drzwi moich.

¹² Obróć do nauki serce twoje, a uszy twoje do powieści umiejętności.

²⁵ Wszystkom ja przeszedł myślą swoją, abym poznał i wybadał się, i wynalazł mądrość i rozum, a żebym poznał niezbożność, głupstwo, i błąd, i szaleństwo.

⁹ Tom wszystko widział, gdym przyłożył serce swoje do tego wszystkiego, co się pod słońcem dzieje; widziałem ten czas, którego panuje człowiek nad człowiekiem na jego złe.

¹⁶ A chociażem udał serce swe na to, abym doszedł mądrości, i zrozumiał kłopoty, które się dzieją na ziemi, dla których człowiek ani we dnie ani w nocy nie śpi;

³ Nakłońcie ucha swego, a pójdźcie do mnie; słuchajcie, a będzie żyła dusza wasza. I postanowię z wami przymierze wieczne, miłosierdzie Dawidowe pewne wyleję na was.

⁵ A gdy on jeszcze mówił, oto obłok jasny zacienił je; a oto głos z obłoku mówiący: Ten jest Syn mój miły, w którym mi się upodobało, tego słuchajcie.

¹⁸ Bom pełen słów; ciasno we mnie duchowi żywota mego. ¹⁹ Oto żywot mój jest jako moszcz bez oddechu, a jako beczka nowa rozpękłby się.

¹⁰ Bojaźń Pańska czysta, trwająca na wieki; sądy Pańskie są prawdziwe, a przytem i sprawiedliwe;

¹³ Wargami mojemi opowiadam wszystkie sądy ust twoich.

¹⁰³ O jako są słodkie słowa twoje podniebieniu memu! nad miód są słodsze ustom moim.

¹¹¹ Za dziedzictwo wieczne wziąłem świadectwa twoje; bo są radością serca mego.

¹⁶² Ja się weselę z wyroku twego, tak jako ten, który znajduje wielkie korzyści.

¹⁷¹ Chwałę wydadzą wargi moje, gdy mię nauczysz ustaw twoich.

¹⁰ Gdy wnijdzie mądrośu w serce twoje, a umiejętność duszy twojej wdzięczna będzie:

¹⁷ Drogi jej rozkoszne, i wszystkie ścieszki jej spokojne.

⁶ Słuchajcie; bo o wielkich rzeczach będę mówił, a otworzenie warg moich opowie szczerość.

¹³ W wargach roztropnego znajduje się mądrość; ale kij na grzbiecie szalonego.

²¹ Wargi sprawiedliwego wiele ich żywią; ale głupi dla głupstwa umierają.

⁷ Wargi mądrych sieją umiejętność; ale serce głupich nie tak.

²¹ Kto jest mądrego serca, słynie rozumnym, a słodkość warg przydaje nauki.

¹³ Jedz miód, synu mój! bo dobry, i plastr słodki podniebieniu twemu; ¹⁴ Tak umiejętność mądrości duszy twojej, jeźliże ją znajdziesz; onać będzie nagrodą, a nadzieja twoja nie będzie wycięta.

¹¹ Jakie jest jabłko złote z wyrzezaniem srebrnem, takieć jest słowo do rzeczy powiedziane.

¹⁶ Gdy się znalazły mowy twoje, zjadłem ich, a było mi słowo twoje weselem i radością serca mego, ponieważ się nazywam od imienia twego, Panie, Boże zastępów!

⁷ Bo wargi kapłańskie umiejętności strzedz mają, a pytać się będą na zakon z ust jego; Aniołem zaiste jest Pana zastępów.

³⁸ Kto wierzy w mię, jako mówi Pismo, rzeki wody żywej popłyną z żywota jego.

¹⁵ Przetoż przez niego ofiarujmy Bogu ofiarę chwały ustawicznie, to jest owoce warg wyznawających imieniowi jego.

⁸ W Bogu wybawienie moje, i chwała moja skała mocy mojej; nadzieja moja jest w Bogu.

⁵ Ufaj w Panu ze wszystkiego serca twego, a na rozumie twoim nie spolegaj.

² Oto Bóg zbawienie moje, ufać będę, a nie ulęknę się; albowiem Pan, Bóg mój, jest mocą moją, i pieśnią moją, i zbawieniem mojem.

⁴ Miejcie nadzieję w Panu aż na wieki; boć w Panu, w Panu jest skała wieczna.

⁷ Błogosławiony mąż, który ufa w Panu, a Pan jest nadzieją jego.

²¹ Którzy przez niego wierzycie w Boga, który go wzbudził od umarłych i dał mu chwałę, aby wiara i nadzieja wasza była w Bogu.

⁶ Dla zniszczenia ubogich, i dla wołania nędznych teraz powstanę, mówi Pan; postawię w bezpieczności tego, na którego sidła stawiają.

¹² Spisałem mu wielkie rzeczy w zakonie moim; ale tak je sobie waży jako co obcego.

¹⁵ A iż z dzieciństwa umiesz Pisma święte, które cię mogą uczynić mądrym ku zbawieniu przez wiarę, która jest w Chrystusie Jezusie. ¹⁶ Wszystko Pismo od Boga jest natchnione i pożyteczne ku nauce, ku strofowaniu, ku naprawie, ku ćwiczeniu, które jest w sprawiedliwości; ¹⁷ Aby człowiek Boży był doskonały, ku wszelkiej sprawie dobrej dostatecznie wyćwiczony.

¹⁹ I mamy mocniejszą mowę prorocką, której pilnując jako świecy w ciemnem miejscu świecącej, dobrze czynicie, ażby dzień oświtnął, i jutrzenka weszła w sercach waszych. ²⁰ To najpierw wiedząc, iż żadne proroctwo Pisma nie jest własnego wykładu. ²¹ Albowiem nie z woli ludzkiej przyniesione jest niekiedy proroctwo, ale od Ducha Świętego pędzeni będąc mówili święci Boży ludzie.

³ Zdało się też i mnie, którym tego wszystkiego z początku pilnie doszedł, tobie to porządnie wypisać, zacny Teofilu! ⁴ Abyś poznał pewność tych rzeczy, których cię nauczono.

³¹ Ale te są napisane, abyście wy wierzyli, że Jezus jest Chrystus, Syn Boży, a żebyście wierząc żywot mieli w imieniu jego.

¹⁵ Bądźcie zawsze gotowi ku daniu odpowiedzi każdemu domagającemu się od was rachunku o tej nadziei, która w was jest, z cichością i z bojaźnią, mając sumienie dobre;

¹³ Te rzeczy napisałem wam, którzy wierzycie w imię Syna Bożego, żebyście wiedzieli, iż macie żywot wieczny, i abyście wierzyli w imię Syna Bożego.

⁶ Nie będziesz podwracał sądu ubogiemu twemu w sprawie jego.

¹² Żem wybawiał ubogiego wołającego, i sierotkę, i tego, który nie miał pomocnika. ¹³ Błogosławieństwo ginącego przychodziło na mię, a serce wdowy rozweselałem. ¹⁴ W sprawiedliwość obłoczyłem się, a ona zdobiła mię; sąd mój był jako płaszcz i korona. ¹⁵ Byłem okiem ślepemu, a nogą chromemu. ¹⁶ Byłem ojcem ubogich, a sprawy, którejm nie wiedział, wywiadywałem się.

¹⁶ Jeźliżem odmówił ubogim, czego chcieli, a oczy wdowy jeźliżem zasmucił;

²¹ Jeźliżem podniósł przeciwko sierocie rękę swoję, gdym widział w bramie pomoc moję:

¹⁰ Nie przenoś granicy starej, a na rolę sierotek nie wchodź. ¹¹ Bo obrońca ich możny; onci się podejmuje sprawy ich przeciwko tobie.

²⁹ Lud tej ziemi gwałt czyni, gwałtem biorąc, co jest cudzego; ubogiemu i nędznemu krzywdę czynią, a przychodnia bezprawnie uciskają.

¹⁰ A wdowy i sieroty, i przychodnia, i ubogiego nie uciskajcie, i złego jeden przeciwko drugiemu nie myślcie w sercu swojem.

⁵ Ale się do was przybliżę z sądem, i będę świadkiem prędkim przeciwko czarownikom, i przeciwko cudzołożnikom, i przeciwko krzywoprzysiężcom, i przeciwko tym, którzy krzywdę czyniąc zatrzymywają zapłatę najemnikowi, wdowie i sierocie i cudzoziemcowi krzywdę czynią, a nie boją się mnie, mówi Pan zastępów.

¹² Oto, ojcze mój, obacz a oglądaj kraj płaszcza twego w ręce mojej, że gdym urzynał kraj płaszcza twego, nie zabiłem cię. Poznaj a obacz, że niemasz w ręce mojej złości i nieprawości, anim zgrzeszył przeciwko tobie: a ty godzisz na duszę moję, abyś mi ją odjął.

¹⁵ Za kimże wżdy wyszedł król Izraelski? kogóż gonisz? psa zdechłego? pchłę jednę?

³⁹ A usłyszawszy Dawid, iż umarł Nabal, rzekł: Błogosławiony Pan, który się pomścił pohańbienia mego nad Nabalem, a sługę swego zatrzymał od złego, a złość Nabalowę obrócił Pan na głowę jego. Tedy posłał Dawid wskazując do Abigaili, że ją sobie chce wziąć za żonę.

¹ Psalm Dawidowy. Rozpieraj się, Panie! z tymi, którzy się ze mną spierają; a walcz przeciwko tym, którzy walczą przeciwko mnie.

¹⁰ Tedy wszystkie kości moje rzeką: Panie! któż podobny tobie? który wyrywasz utrapionego od mocniejszego nadeń, a nędznego i ubogiego od drapieżcy jego.

¹ Sądź mię, o Boże! a ujmij się o sprawę moję; od narodu niemiłosiernego, i od człowieka zdradliwego i niezbożnego wyrwij mię;

⁵ Śpiewajcie Bogu, śpiewajcie psalmy imieniowi jego; gotujcie drogę temu, który jeździ na obłokach. Pan jest imię jego, radujcież się przed obliczem jego.

¹² Potwarca nie będzie utwierdzony na ziemi, a mąż okrutny złością ułowiony będąc upadnie.

¹¹ Bo obrońca ich możny; onci się podejmuje sprawy ich przeciwko tobie.

¹ Biada tobie, który łupisz, chociażeś sam nie złupiony, i który zdradzasz, chociażeś sam nie był zdradzony! Gdy łupić przestaniesz, będziesz też złupiony; gdy zdradzać przestaniesz, będą cię też zdradzać.

³⁴ Ale odkupiciel ich możny, Pan zastępów imię jego, pewnie że się ujmie o krzywdę ich, aby sprawił pokój tej ziemi, i poruszył obywateli Babilońskich.

³⁶ Przetoż tak mówi Pan: Oto się Ja zastawię o krzywdę twoję, a pomszczę się za cię; bo wysuszę morze jego, wysuszę i źródła jego.

⁹ Gniew Pański poniosę: bom przeciwko niemu zgrzeszył, aż się wżdy zastawi o sprawę moję, a wykona sąd mój: wywiedzie mię na światło, ujrzę sprawiedliwość jego.

⁸ Bo iżeś ty złupił wiele narodów, złupią cię też wszystkie ostatki narodów, dla krwi ludzkiej i dla gwałtu uczynionego ziemi i miastu i wszystkim, którzy mieszkają w niem.

²² Człowiek gniewliwy wszczyna zwadę, a pierzchliwy wiele grzeszy.

¹⁴ Nie ciągnijcież nierównego jarzma z niewiernymi; bo cóż za społeczność sprawiedliwości z nieprawością? albo co za społeczność światłości z ciemnością? ¹⁵ A co za zgoda Chrystusa z Belijałem? albo co za dział wiernemu z niewiernym? ¹⁶ A co za zgoda kościoła Bożego z bałwanami? Albowiem wy jesteście kościołem Boga żywego, tak jako mówi Bóg: Będę mieszkał w nich i będę się przechadzał w nich, i będę Bogiem ich, a oni będą ludem moim. ¹⁷ Przetoż wynijdźcie z pośrodku ich i odłączcie się, mówi Pan, a nieczystego się nie dotykajcie, a Ja was przyjmę.

³⁵ Ale pomięszawszy się z onemi narodami, nauczyli się spraw ich:

²⁰ Kto chodzi z mądrymi, mądrym będzie; ale kto towarzyszy z głupimi, startym będzie.

³³ Nie błądźcież; złe rozmowy psują dobre obyczaje.

¹ Synu mój! jeźlibyś ręczył za przyjaciela twego, a dałbyś obcemu rękę twoję: ² Usidliłeś się słowy ust twoich, pojmanyś mowami ust twoich. ³ Przetoż uczyń tak, synu mój! a wyzwól się, gdyżeś wpadł w rękę przyjaciela twego; idźże, upokórz się, a nalegaj na przyjaciela twego. ⁴ Nie dawaj snu oczom twoim, ani drzemania powiekom twoim. ⁵ Wyrwij się jako łani z rąk myśliwca i jako ptak z ręki ptasznika.

¹⁵ Bardzo sobie szkodzi, kto za obcego ręczy; ale kto się chroni rękojemstwa, bezpieczen jest.

¹⁸ Człowiek głupi daje rękę, czyniąc rękojemstwo przed twarzą przyjaciela swego.

¹³ Weźmij szatę tego, któryć ręczył za obcego; a od tego, który ręczył za cudzoziemkę, weźmij zastaw jego.

²⁶ Jeźli w zastawie weźmiesz szatę bliźniego twego, przed zachodem słońca wrócisz mu ją; ²⁷ Bo to odzienie jego tylko to jest nakrycie ciała jego, na którem sypia; będzieli do mnie wołał, wysłucham go, bom Ja miłosierny.

¹⁶ Weźmij szatę tego, któryć ręczył za obcego; a od tego, który ręczył za cudzoziemkę, weźmij zastaw jego.

¹⁴ Nie będziesz przenosił granicy bliźniego twego, którą założyli przodkowie w dziedzictwie twojem, które osiędziesz w ziemi, którą Pan, Bóg twój dawa tobie w osiadłość.

¹⁷ Przeklęty, który przenosi granicę bliźniego swego; a rzecze wszystek lud Amen.

² Niezbożni granice przenoszą, trzody zabierają i pasą.

¹⁰ Nie przenoś granicy starej, a na rolę sierotek nie wchodź.

⁴⁶ A było Józefowi trzydzieści lat, gdy stanął przed Faraonem, królem Egipskim; i wyszedłszy Józef od oblicza Faraonowego, objechał wszystkę ziemię Egipską.

⁸ Błogosławieni mężowie twoi, błogosławieni słudzy twoi, którzy zawsze przed tobą stoją, i słuchają mądrości twojej.

²⁸ A Jeroboam był mąż mocny i możny. Przetoż widząc Salomon młodzieńca, że był sprawny, postanowił go nad podatkami wszystkiemi domu Józefowego.

⁴ Do nędzy przywodzi ręka zdradliwa; ale ręka pracowita ubogaca.

²⁴ Ręka pracowitych będzie panowała; ale zdradliwa będzie dań dawała.

¹⁰ Wszystko, co przedsięweźmie ręka twoja do czynienia, czyń według możności twojej, albowiem niemasz żadnej pracy, ani myśli, ani umiejętności, ani mądrości w grobie, do którego ty idziesz.

²¹ I rzekł mu pan jego: To dobrze, sługo dobry i wierny! nad małem byłeś wiernym, nad wielem cię postanowię; wnijdź do radości pana twego.

²³ Rzekł mu pan jego: To dobrze, sługo dobry i wierny! gdyżeś był wierny nad małem, nad wielem cię postanowię; wnijdź do radości pana twego.

¹¹ W pracy nie leniwi, duchem pałający, Panu służący;

² Każ słowo Boże, nalegaj w czas albo nie w czas, strofuj, grom i napominaj ze wszelką cierpliwością i nauką.