Exodus 20 Cross References - Vulgate

¹ locutus quoque est Dominus cunctos sermones hos ² ego sum Dominus Deus tuus qui eduxi te de terra Aegypti de domo servitutis ³ non habebis deos alienos coram me ⁴ non facies tibi sculptile neque omnem similitudinem quae est in caelo desuper et quae in terra deorsum nec eorum quae sunt in aquis sub terra ⁵ non adorabis ea neque coles ego sum Dominus Deus tuus fortis zelotes visitans iniquitatem patrum in filiis in tertiam et quartam generationem eorum qui oderunt me ⁶ et faciens misericordiam in milia his qui diligunt me et custodiunt praecepta mea ⁷ non adsumes nomen Domini Dei tui in vanum nec enim habebit insontem Dominus eum qui adsumpserit nomen Domini Dei sui frustra ⁸ memento ut diem sabbati sanctifices ⁹ sex diebus operaberis et facies omnia opera tua ¹⁰ septimo autem die sabbati Domini Dei tui non facies omne opus tu et filius tuus et filia tua servus tuus et ancilla tua iumentum tuum et advena qui est intra portas tuas ¹¹ sex enim diebus fecit Dominus caelum et terram et mare et omnia quae in eis sunt et requievit in die septimo idcirco benedixit Dominus diei sabbati et sanctificavit eum ¹² honora patrem tuum et matrem tuam ut sis longevus super terram quam Dominus Deus tuus dabit tibi ¹³ non occides ¹⁴ non moechaberis ¹⁵ non furtum facies ¹⁶ non loqueris contra proximum tuum falsum testimonium ¹⁷ non concupisces domum proximi tui nec desiderabis uxorem eius non servum non ancillam non bovem non asinum nec omnia quae illius sunt ¹⁸ cunctus autem populus videbat voces et lampadas et sonitum bucinae montemque fumantem et perterriti ac pavore concussi steterunt procul ¹⁹ dicentes Mosi loquere tu nobis et audiemus non loquatur nobis Dominus ne forte moriamur ²⁰ et ait Moses ad populum nolite timere ut enim probaret vos venit Deus et ut terror illius esset in vobis et non peccaretis ²¹ stetitque populus de longe Moses autem accessit ad caliginem in qua erat Deus ²² dixit praeterea Dominus ad Mosen haec dices filiis Israhel vos vidistis quod de caelo locutus sum vobis ²³ non facietis mecum deos argenteos nec deos aureos facietis vobis ²⁴ altare de terra facietis mihi et offeretis super eo holocausta et pacifica vestra oves vestras et boves in omni loco in quo memoria fuerit nominis mei veniam ad te et benedicam tibi ²⁵ quod si altare lapideum feceris mihi non aedificabis illud de sectis lapidibus si enim levaveris cultrum tuum super eo polluetur ²⁶ non ascendes per gradus ad altare meum ne reveletur turpitudo tua

³³ ut audiret populus vocem Dei loquentis de medio ignis sicut tu audisti et vixisti

³⁶ de caelo te fecit audire vocem suam ut doceret te et in terra ostendit tibi ignem suum maximum et audisti verba illius de medio ignis

⁴ facie ad faciem locutus est nobis in monte de medio ignis

²² haec verba locutus est Dominus ad omnem multitudinem vestram in monte de medio ignis et nubis et caliginis voce magna nihil addens amplius et scripsit ea in duabus tabulis lapideis quas tradidit mihi

³⁸ hic est qui fuit in ecclesia in solitudine cum angelo qui loquebatur ei in monte Sina et cum patribus nostris qui accepit verba vitae dare nobis

⁵³ qui accepistis legem in dispositionem angelorum et non custodistis

⁷ et statuam pactum meum inter me et te et inter semen tuum post te in generationibus suis foedere sempiterno ut sim Deus tuus et seminis tui post te ⁸ daboque tibi et semini tuo terram peregrinationis tuae omnem terram Chanaan in possessionem aeternam eroque Deus eorum

¹ et dixit Dominus ad Mosen ingredere ad Pharao ego enim induravi cor eius et servorum illius ut faciam signa mea haec in eo ² et narres in auribus filii tui et nepotum tuorum quotiens contriverim Aegyptios et signa mea fecerim in eis et sciatis quia ego Dominus ³ introierunt ergo Moses et Aaron ad Pharaonem et dixerunt ad eum haec dicit Dominus Deus Hebraeorum usquequo non vis subici mihi dimitte populum meum ut sacrificet mihi ⁴ sin autem resistis et non vis dimittere eum ecce ego inducam cras lucustam in fines tuos ⁵ quae operiat superficiem terrae nec quicquam eius appareat sed comedatur quod residuum fuit grandini conrodet enim omnia ligna quae germinant in agris ⁶ et implebunt domos tuas et servorum tuorum et omnium Aegyptiorum quantam non viderunt patres tui et avi ex quo orti sunt super terram usque in praesentem diem avertitque se et egressus est a Pharaone ⁷ dixerunt autem servi Pharaonis ad eum usquequo patiemur hoc scandalum dimitte homines ut sacrificent Domino Deo suo nonne vides quod perierit Aegyptus ⁸ revocaveruntque Mosen et Aaron ad Pharaonem qui dixit eis ite sacrificate Domino Deo vestro quinam sunt qui ituri sunt ⁹ ait Moses cum parvulis nostris et senibus pergemus cum filiis et filiabus cum ovibus et armentis est enim sollemnitas Domini nostri ¹⁰ et respondit sic Dominus sit vobiscum quomodo ego dimittam vos et parvulos vestros cui dubium est quod pessime cogitetis ¹¹ non fiet ita sed ite tantum viri et sacrificate Domino hoc enim et ipsi petistis statimque eiecti sunt de conspectu Pharaonis ¹² dixit autem Dominus ad Mosen extende manum tuam super terram Aegypti ad lucustam ut ascendat super eam et devoret omnem herbam quae residua fuit grandini ¹³ extendit Moses virgam super terram Aegypti et Dominus induxit ventum urentem tota illa die ac nocte et mane facto ventus urens levavit lucustas ¹⁴ quae ascenderunt super universam terram Aegypti et sederunt in cunctis finibus Aegyptiorum innumerabiles quales ante illud tempus non fuerant nec postea futurae sunt ¹⁵ operueruntque universam superficiem terrae vastantes omnia devorata est igitur herba terrae et quicquid pomorum in arboribus fuit quae grando dimiserat nihilque omnino virens relictum est in lignis et in herbis terrae in cuncta Aegypto

³ et ait Moses ad populum mementote diei huius in qua egressi estis de Aegypto et de domo servitutis quoniam in manu forti eduxit vos Dominus de loco isto ut non comedatis fermentatum panem

³⁶ statera iusta et aequa sint pondera iustus modius aequusque sextarius ego Dominus Deus vester qui eduxi vos de terra Aegypti

⁴³ ut discant posteri vestri quod in tabernaculis habitare fecerim filios Israhel cum educerem eos de terra Aegypti ego Dominus Deus vester

¹ ego Dominus Deus vester non facietis vobis idolum et sculptile nec titulos erigetis nec insignem lapidem ponetis in terra vestra ut adoretis eum ego enim sum Dominus Deus vester

¹³ ego Dominus Deus vester qui eduxi vos de terra Aegyptiorum ne serviretis eis et qui confregi catenas cervicum vestrarum ut incederetis erecti

⁶ ego Dominus Deus tuus qui eduxi te de terra Aegypti de domo servitutis

¹⁵ memento quod et ipse servieris in Aegypto et eduxerit te inde Dominus Deus tuus in manu forti et brachio extento idcirco praecepit tibi ut observares diem sabbati

⁴ audi Israhel Dominus Deus noster Dominus unus est ⁵ diliges Dominum Deum tuum ex toto corde tuo et ex tota anima tua et ex tota fortitudine tua

⁸ sed quia dilexit vos Dominus et custodivit iuramentum quod iuravit patribus vestris eduxitque vos in manu forti et redemit de domo servitutis de manu Pharaonis regis Aegypti

¹⁰ lapidibus obrutus necabitur quia voluit te abstrahere a Domino Deo tuo qui eduxit te de terra Aegypti de domo servitutis

¹⁵ memento quod et ipse servieris in terra Aegypti et liberaverit te Dominus Deus tuus et idcirco ego nunc praecipiam tibi

⁶ adflixeruntque nos Aegyptii et persecuti sunt inponentes onera gravissima ⁷ et clamavimus ad Dominum Deum patrum nostrorum qui exaudivit nos et respexit humilitatem nostram et laborem atque angustias ⁸ et eduxit nos de Aegypto in manu forti et brachio extento in ingenti pavore in signis atque portentis

⁵ tradiditque eum Dominus Deus eius in manu regis Syriae qui percussit eum magnamque praedam de eius cepit imperio et adduxit in Damascum manibus quoque regis Israhel traditus est et percussus plaga grandi

⁷ audi popule meus et loquar Israhel et contestabor te Deus Deus tuus ego sum

¹⁰ ego sum Dominus Deus tuus qui eduxi te de terra Aegypti dilata os tuum et implebo illud

¹ in tempore illo dicit Dominus ero Deus universis cognationibus Israhel et ipsi erunt mihi in populum

³³ sed hoc erit pactum quod feriam cum domo Israhel post dies illos dicit Dominus dabo legem meam in visceribus eorum et in corde eorum scribam eam et ero eis in Deum et ipsi erunt mihi in populum

⁴ ego autem Dominus Deus tuus ex terra Aegypti et Deum absque me nescies et salvator non est praeter me

²⁹ an Iudaeorum Deus tantum nonne et gentium immo et gentium

¹² non enim est distinctio Iudaei et Graeci nam idem Dominus omnium dives in omnes qui invocant illum

¹¹ quis similis tui in fortibus Domine quis similis tui magnificus in sanctitate terribilis atque laudabilis et faciens mirabilia

²³ non facietis mecum deos argenteos nec deos aureos facietis vobis

⁷ non habebis deos alienos in conspectu meo

⁵ diliges Dominum Deum tuum ex toto corde tuo et ex tota anima tua et ex tota fortitudine tua

¹⁴ non ibitis post deos alienos cunctarum gentium quae in circuitu vestro sunt

¹⁸ et eiecit universas gentes Amorreum habitatorem terrae quam nos intravimus serviemus igitur Domino quia ipse est Deus noster ¹⁹ dixitque Iosue ad populum non poteritis servire Domino Deus enim sanctus et fortis aemulator est nec ignoscet sceleribus vestris atque peccatis ²⁰ si dimiseritis Dominum et servieritis diis alienis convertet se et adfliget vos atque subvertet postquam vobis praestiterit bona ²¹ dixitque populus ad Iosue nequaquam ita ut loqueris erit sed Domino serviemus ²² et Iosue ad populum testes inquit vos estis quia ipsi elegeritis vobis Dominum ut serviatis ei responderuntque testes ²³ nunc ergo ait auferte deos alienos de medio vestrum et inclinate corda vestra ad Dominum Deum Israhel ²⁴ dixitque populus ad Iosue Domino Deo nostro serviemus oboedientes praeceptis eius

²⁹ et unaquaeque gens fabricata est deum suum posueruntque eos in fanis excelsis quae fecerant Samaritae gens et gens in urbibus suis in quibus habitabant ³⁰ viri enim babylonii fecerunt Socchothbenoth viri autem chutheni fecerunt Nergel et viri de Emath fecerunt Asima ³¹ porro Evei fecerunt Nebaaz et Tharthac hii autem qui erant de Sepharvaim conburebant filios suos igni Adramelech et Anamelech diis Sepharvaim ³² et nihilominus colebant Dominum fecerunt autem sibi de novissimis sacerdotes excelsorum et ponebant eos in fanis sublimibus ³³ et cum Dominum colerent diis quoque suis serviebant iuxta consuetudinem gentium de quibus translati fuerant Samariam ³⁴ usque in praesentem diem morem sequuntur antiquum non timent Dominum neque custodiunt caerimonias eius et iudicia et legem et mandatum quod praeceperat Dominus filiis Iacob quem cognominavit Israhel ³⁵ et percusserat cum eis pactum et mandaverat eis dicens nolite timere deos alienos et non adoretis eos neque colatis et non immoletis eis

² adferte Domino gloriam et imperium adferte Domino gloriam nomini eius adorate Dominum in decore sancto

²⁵ quia ecce qui elongant se a te peribunt perdidisti omnem fornicantem a te

⁹ non sit in te deus alienus et non adores deum peregrinum

⁴ sperastis in Domino in saeculis aeternis in Domino Deo forti in perpetuum

¹⁰ vos testes mei dicit Dominus et servus meus quem elegi ut sciatis et credatis mihi et intellegatis quia ego ipse sum ante me non est formatus deus et post me non erit

⁸ nolite timere neque conturbemini ex tunc audire te feci et adnuntiavi vos estis testes mei numquid est deus absque me et formator quem ego non noverim

²¹ adnuntiate et venite et consiliamini simul quis auditum fecit hoc ab initio ex tunc praedixit illud numquid non ego Dominus et non est ultra Deus absque me Deus iustus et salvans non est praeter me ²² convertimini ad me et salvi eritis omnes fines terrae quia ego Deus et non est alius

⁹ recordamini prioris saeculi quoniam ego sum Deus et non est ultra Deus nec est similis mei

⁶ et nolite ire post deos alienos ut serviatis eis adoretisque eos neque me ad iracundiam provocetis in operibus manuum vestrarum et non adfligam vos

¹⁵ misique ad vos omnes servos meos prophetas consurgens diluculo mittensque et dicens convertimini unusquisque a via sua pessima et bona facite studia vestra et nolite sequi deos alienos neque colatis eos et habitabitis in terra quam dedi vobis et patribus vestris et non inclinastis aurem vestram neque audistis me

¹⁰ tunc dicit ei Iesus vade Satanas scriptum est Dominum Deum tuum adorabis et illi soli servies

⁴ de escis autem quae idolis immolantur scimus quia nihil est idolum in mundo et quod nullus Deus nisi unus

⁶ nobis tamen unus Deus Pater ex quo omnia et nos in illum et unus Dominus Iesus Christus per quem omnia et nos per ipsum

⁵ hoc enim scitote intellegentes quod omnis fornicator aut inmundus aut avarus quod est idolorum servitus non habet hereditatem in regno Christi et Dei

¹⁹ quorum finis interitus quorum deus venter et gloria in confusione ipsorum qui terrena sapiunt

¹⁸ nemo vos seducat volens in humilitate et religione angelorum quae non vidit ambulans frustra inflatus sensu carnis suae

²⁰ et scimus quoniam Filius Dei venit et dedit nobis sensum ut cognoscamus verum Deum et simus in vero Filio eius hic est verus Deus et vita aeterna ²¹ filioli custodite vos a simulacris

¹⁰ et cecidi ante pedes eius ut adorarem eum et dicit mihi vide ne feceris conservus tuus sum et fratrum tuorum habentium testimonium Iesu Deum adora testimonium enim Iesu est spiritus prophetiae

⁹ et dicit mihi vide ne feceris conservus tuus sum et fratrum tuorum prophetarum et eorum qui servant verba libri huius Deum adora

¹ videns autem populus quod moram faceret descendendi de monte Moses congregatus adversus Aaron ait surge fac nobis deos qui nos praecedant Mosi enim huic viro qui nos eduxit de terra Aegypti ignoramus quid acciderit

⁸ recesserunt cito de via quam ostendisti eis feceruntque sibi vitulum conflatilem et adoraverunt atque immolantes ei hostias dixerunt isti sunt dii tui Israhel qui te eduxerunt de terra Aegypti

²³ dixerunt mihi fac nobis deos qui praecedant nos huic enim Mosi qui nos eduxit de terra Aegypti nescimus quid acciderit

¹⁷ deos conflatiles non facies tibi

⁴ nolite converti ad idola nec deos conflatiles faciatis vobis ego Dominus Deus vester

¹⁵ custodite igitur sollicite animas vestras non vidistis aliquam similitudinem in die qua locutus est Dominus vobis in Horeb de medio ignis ¹⁶ ne forte decepti faciatis vobis sculptam similitudinem aut imaginem masculi vel feminae ¹⁷ similitudinem omnium iumentorum quae sunt super terram vel avium sub caelo volantium ¹⁸ atque reptilium quae moventur in terra sive piscium qui sub terra morantur in aquis ¹⁹ ne forte oculis elevatis ad caelum videas solem et lunam et omnia astra caeli et errore deceptus adores ea et colas quae creavit Dominus Deus tuus in ministerium cunctis gentibus quae sub caelo sunt

²³ cave nequando obliviscaris pacti Domini Dei tui quod pepigit tecum et facias tibi sculptam similitudinem eorum quae fieri Dominus prohibuit ²⁴ quia Dominus Deus tuus ignis consumens est Deus aemulator ²⁵ si genueritis filios ac nepotes et morati fueritis in terra deceptique feceritis vobis aliquam similitudinem patrantes malum coram Domino Deo vestro ut eum ad iracundiam provocetis

⁸ non facies tibi sculptile nec similitudinem omnium quae in caelo sunt desuper et quae in terra deorsum et quae versantur in aquis sub terra

¹⁵ maledictus homo qui facit sculptile et conflatile abominationem Domini opus manuum artificum ponetque illud in abscondito et respondebit omnis populus et dicet amen

²⁸ et excogitato consilio fecit duos vitulos aureos et dixit eis nolite ultra ascendere Hierusalem ecce dii tui Israhel qui eduxerunt te de terra Aegypti

⁷ sculptile quoque et conflatile signum posuit in domo Domini de qua locutus est Dominus ad David et ad Salomonem filium eius dicens in domo hac et in Hierusalem quam elegi de cunctis tribubus Israhel ponam nomen meum in sempiternum

⁷ confundantur universi qui serviunt sculptili qui gloriantur in idolis adorate eum omnes dii

⁴ idola gentium argentum et aurum opus manuum hominum ⁵ os habent et non loquentur oculos habent et non videbunt ⁶ aures habent et non audient nasum habent et non odorabuntur ⁷ manus habent et non palpabunt pedes habent et non ambulabunt nec sonabunt in gutture suo ⁸ similes illis fiant qui faciunt ea omnis qui confidit in eis

¹⁵ idola gentium argentum et aurum opera manuum hominum ¹⁶ os habent et non loquentur oculos habent et non videbunt ¹⁷ aures habent et non audient sed nec spiritus in ore eorum ¹⁸ similes illis fiant qui faciunt ea omnis qui confidit in eis

¹⁸ cui ergo similem fecistis Deum aut quam imaginem ponetis ei ¹⁹ numquid sculptile conflavit faber aut aurifex auro figuravit illud et lamminis argenteis argentarius ²⁰ forte lignum et inputribile elegit artifex sapiens quaerit quomodo statuat simulacrum quod non moveatur

⁸ ego Dominus hoc est nomen meum gloriam meam alteri non dabo et laudem meam sculptilibus

¹⁷ conversi sunt retrorsum confundantur confusione qui confidunt in sculptili qui dicunt conflatili vos dii nostri

⁹ plastae idoli omnes nihil sunt et amantissima eorum non proderunt eis ipsi sunt testes eorum quia non vident neque intellegunt ut confundantur ¹⁰ quis formavit deum et sculptile conflavit ad nihil utile ¹¹ ecce omnes participes eius confundentur fabri enim sunt ex hominibus convenient omnes stabunt et pavebunt et confundentur simul ¹² faber ferrarius lima operatus est in prunis et in malleis formavit illud et operatus est in brachio fortitudinis suae esuriet et deficiet non bibet aquam et lassescet ¹³ artifex lignarius extendit normam formavit illud in runcina fecit illud in angularibus et in circino tornavit illud et fecit imaginem viri quasi speciosum hominem habitantem in domo ¹⁴ succidit cedros tulit ilicem et quercum quae steterat inter ligna saltus plantavit pinum quam pluvia nutrivit ¹⁵ et facta est hominibus in focum sumpsit ex eis et calefactus est et succendit et coxit panes de reliquo autem operatus est deum et adoravit fecit sculptile et curvatus est ante illud ¹⁶ medium eius conbusit igni et de medio eius carnes comedit coxit pulmentum et saturatus est et calefactus est et dixit va calefactus sum vidi focum ¹⁷ reliquum autem eius deum fecit sculptile sibi curvatur ante illud et adorat illud et obsecrat dicens libera me quia deus meus es tu ¹⁸ nescierunt neque intellexerunt lutati enim sunt ne videant oculi eorum et ne intellegant corde suo ¹⁹ non recogitant in mente sua neque cognoscunt neque sentiunt ut dicant medietatem eius conbusi igne et coxi super carbones eius panes coxi carnes et comedi et de reliquo eius idolum faciam ante truncum ligni procidam ²⁰ pars eius cinis est cor insipiens adoravit illud et non liberabit animam suam neque dicet forte mendacium est in dextera mea

¹⁶ confusi sunt et erubuerunt omnes simul abierunt in confusione fabricatores errorum

⁵ cui adsimilastis me et adaequastis et conparastis me et fecistis similem ⁶ qui confertis aurum de sacculo et argentum statera ponderatis conducentes aurificem ut faciat deum et procidunt et adorant ⁷ portant illud in umeris gestantes et ponentes in loco suo et stabit ac de loco suo non movebitur sed et cum clamaverint ad eum non audiet de tribulatione non salvabit eos ⁸ mementote istud et fundamini redite praevaricatores ad cor

³ quia leges populorum vanae sunt quia lignum de saltu praecidit opus manuum artificis in ascia ⁴ argento et auro decoravit illud clavis et malleis conpegit ut non dissolvatur ⁵ in similitudinem palmae fabricata sunt et non loquentur portata tollentur quia incedere non valent nolite ergo timere ea quia nec male possunt facere nec bene

⁸ pariter insipientes et fatui probabuntur doctrina vanitatis eorum lignum est ⁹ argentum involutum de Tharsis adfertur et aurum de Ofaz opus artificis et manus aerarii hyacinthus et purpura indumentum eorum opus artificum universa haec

¹⁴ stultus factus est omnis homo ab scientia confusus est omnis artifex in sculptili quoniam falsum est quod conflavit et non est spiritus in eis ¹⁵ vana sunt et opus risu dignum in tempore visitationis suae peribunt ¹⁶ non est his similis pars Iacob qui enim formavit omnia ipse est et Israhel virga hereditatis eius Dominus exercituum nomen illi

¹⁰ et ingressus vidi et ecce omnis similitudo reptilium et animalium abominatio et universa idola domus Israhel depicta erant in pariete in circuitu per totum

²⁹ genus ergo cum simus Dei non debemus aestimare auro aut argento aut lapidi sculpturae artis et cogitationis hominis divinum esse simile

²⁶ et videtis et auditis quia non solum Ephesi sed paene totius Asiae Paulus hic suadens avertit multam turbam dicens quoniam non sunt dii qui manibus fiunt ²⁷ non solum autem haec periclitabitur nobis pars in redargutionem venire sed et magnae deae Dianae templum in nihilum reputabitur sed et destrui incipiet maiestas eius quam tota Asia et orbis colit ²⁸ his auditis repleti sunt ira et exclamaverunt dicentes magna Diana Ephesiorum ²⁹ et impleta est civitas confusione et impetum fecerunt uno animo in theatrum rapto Gaio et Aristarcho Macedonibus comitibus Pauli ³⁰ Paulo autem volente intrare in populum non permiserunt discipuli ³¹ quidam autem et de Asiae principibus qui erant amici eius miserunt ad eum rogantes ne se daret in theatrum ³² alii autem aliud clamabant erat enim ecclesia confusa et plures nesciebant qua ex causa convenissent ³³ de turba autem detraxerunt Alexandrum propellentibus eum Iudaeis Alexander ergo manu silentio postulato volebat rationem reddere populo ³⁴ quem ut cognoverunt Iudaeum esse vox facta est una omnium quasi per horas duas clamantium magna Diana Ephesiorum ³⁵ et cum sedasset scriba turbas dixit viri ephesii quis enim est hominum qui nesciat Ephesiorum civitatem cultricem esse magnae Dianae Iovisque prolis

²³ et mutaverunt gloriam incorruptibilis Dei in similitudinem imaginis corruptibilis hominis et volucrum et quadrupedum et serpentium

²⁰ et ceteri homines qui non sunt occisi in his plagis neque paenitentiam egerunt de operibus manuum suarum ut non adorarent daemonia et simulacra aurea et argentea et aerea et lapidea et lignea quae neque videre possunt neque audire neque ambulare

¹⁴ et seducit habitantes terram propter signa quae data sunt illi facere in conspectu bestiae dicens habitantibus in terra ut faciant imaginem bestiae quae habet plagam gladii et vixit ¹⁵ et datum est illi ut daret spiritum imagini bestiae ut et loquatur imago bestiae et faciat quicumque non adoraverint imaginem bestiae occidantur

⁹ et alius angelus tertius secutus est illos dicens voce magna si quis adoraverit bestiam et imaginem eius et acceperit caracterem in fronte sua aut in manu sua ¹⁰ et hic bibet de vino irae Dei qui mixtus est mero in calice irae ipsius et cruciabitur igne et sulphure in conspectu angelorum sanctorum et ante conspectum agni ¹¹ et fumus tormentorum eorum in saecula saeculorum ascendit nec habent requiem die ac nocte qui adoraverunt bestiam et imaginem eius et si quis acceperit caracterem nominis eius

² et abiit primus et effudit fialam suam in terram et factum est vulnus saevum ac pessimum in homines qui habent caracterem bestiae et eos qui adoraverunt imaginem eius

²⁴ non adorabis deos eorum nec coles eos non facies opera eorum sed destrues eos et confringes statuas eorum

⁶ quo transeunte coram eo ait Dominator Domine Deus misericors et clemens patiens et multae miserationis ac verus ⁷ qui custodis misericordiam in milia qui aufers iniquitatem et scelera atque peccata nullusque apud te per se innocens est qui reddis iniquitatem patrum in filiis ac nepotibus in tertiam et quartam progeniem

¹⁴ noli adorare deum alienum Dominus Zelotes nomen eius Deus est aemulator

⁵ ponam faciem meam super hominem illum et cognationem eius succidamque et ipsum et omnes qui consenserunt ei ut fornicarentur cum Moloch de medio populi sui

²⁹ ita ut comedatis carnes filiorum et filiarum vestrarum

³⁹ quod si et de his aliqui remanserint tabescent in iniquitatibus suis in terra inimicorum suorum et propter peccata patrum suorum et sua adfligentur ⁴⁰ donec confiteantur iniquitates suas et maiorum suorum quibus praevaricati sunt in me et ambulaverunt ex adverso mihi

¹⁸ Dominus patiens et multae misericordiae auferens iniquitatem et scelera nullumque innoxium derelinquens qui visitas peccata patrum in filios in tertiam et quartam generationem

³³ filii vestri erunt vagi in deserto annis quadraginta et portabunt fornicationem vestram donec consumantur cadavera patrum in deserto

²⁴ quia Dominus Deus tuus ignis consumens est Deus aemulator

⁹ non adorabis ea et non coles ego enim sum Dominus Deus tuus Deus aemulator reddens iniquitatem patrum super filios in tertiam et quartam generationem his qui oderunt me

¹⁵ quoniam Deus aemulator Dominus Deus tuus in medio tui nequando irascatur furor Domini Dei tui contra te et auferat te de superficie terrae

¹⁰ et reddens odientibus se statim ita ut disperdat eos et ultra non differat protinus eis restituens quod merentur

²¹ ipsi me provocaverunt in eo qui non erat Deus et inritaverunt in vanitatibus suis et ego provocabo eos in eo qui non est populus et in gente stulta inritabo illos

⁴¹ si acuero ut fulgur gladium meum et arripuerit iudicium manus mea reddam ultionem hostibus meis et his qui oderunt me retribuam

⁷ ne postquam intraveritis ad gentes quae inter vos futurae sunt iuretis in nomine deorum earum et serviatis eis et adoretis illos

¹⁶ eo quod praeterieritis pactum Domini Dei vestri quod pepigit vobiscum et servieritis diis alienis et adoraveritis eos cito atque velociter consurget in vos furor Domini et auferemini de terra hac optima quam tradidit vobis

¹⁹ dixitque Iosue ad populum non poteritis servire Domino Deus enim sanctus et fortis aemulator est nec ignoscet sceleribus vestris atque peccatis

¹⁹ postquam autem mortuus esset iudex revertebantur et multo maiora faciebant quam fecerant patres sui sequentes deos alienos et servientes eis et adorantes illos non dimiserunt adinventiones suas et viam durissimam per quam ambulare consueverant

² haec dicit Dominus exercituum recensui quaecumque fecit Amalech Israheli quomodo restitit ei in via cum ascenderet de Aegypto ³ nunc igitur vade et percute Amalech et demolire universa eius non parcas ei sed interfice a viro usque ad mulierem et parvulum atque lactantem bovem et ovem camelum et asinum

¹ facta est quoque fames in diebus David tribus annis iugiter et consuluit David oraculum Domini dixitque Dominus propter Saul et domum eius et sanguinem quia occidit Gabaonitas

⁶ dentur nobis septem viri de filiis eius et crucifigamus eos Domino in Gabaath Saul quondam electi Domini et ait rex ego dabo

²⁹ nonne vidisti humiliatum Ahab coram me quia igitur humiliatus est mei causa non inducam malum in diebus eius sed in diebus filii sui inferam malum domui eius

³⁵ et percusserat cum eis pactum et mandaverat eis dicens nolite timere deos alienos et non adoretis eos neque colatis et non immoletis eis

⁴¹ fuerunt igitur gentes istae timentes quidem Dominum sed nihilominus et idolis suis servientes nam et filii eorum et nepotes sicut fecerunt parentes sui ita faciunt usque in praesentem diem

²⁶ verumtamen non est aversus Dominus ab ira furoris sui magni quo iratus est furor eius contra Iudam propter inritationes quibus provocaverat eum Manasses

¹⁴ Amasias vero post caedem Idumeorum et adlatos deos filiorum Seir statuit illos in deos sibi et adorabat eos et illis adolebat incensum

⁴ longe fient filii eius a salute et conterentur in porta et non erit qui eruat

¹⁹ Deus servabit filiis illius dolorem patris et cum reddiderit tunc sciet

⁵⁸ et reliquit tabernaculum Selo tentorium quod conlocavit inter homines

⁸ quare dicunt gentes ubi est Deus eorum nota fiat in gentibus ante oculos nostros ultio sanguinis servorum tuorum qui effusus est

¹⁵ qui oderunt Dominum negabunt eum et erit tempus eorum in saeculo

¹⁴ redeat in memoria iniquitas patrum eius apud Deum et iniquitas matris eius ne deleatur

³⁴ quia zelus et furor viri non parcet in die vindictae ³⁵ nec adquiescet cuiusquam precibus nec suscipiet pro redemptione dona plurima

³⁶ qui autem in me peccaverit laedet animam suam omnes qui me oderunt diligunt mortem

²⁰ non habebis consortium neque cum eis in sepultura tu enim terram disperdisti tu populum occidisti non vocabitur in aeternum semen pessimorum ²¹ praeparate filios eius occisioni in iniquitate patrum eorum non consurgent nec hereditabunt terram neque implebunt faciem orbis civitatum

¹⁵ et facta est hominibus in focum sumpsit ex eis et calefactus est et succendit et coxit panes de reliquo autem operatus est deum et adoravit fecit sculptile et curvatus est ante illud

¹⁹ non recogitant in mente sua neque cognoscunt neque sentiunt ut dicant medietatem eius conbusi igne et coxi super carbones eius panes coxi carnes et comedi et de reliquo eius idolum faciam ante truncum ligni procidam

⁶ ecce scriptum est coram me non tacebo sed reddam et retribuam in sinu eorum ⁷ iniquitates vestras et iniquitates patrum vestrorum simul dicit Dominus qui sacrificaverunt super montes et super colles exprobraverunt mihi et remetiar opus eorum primum in sinu eorum

⁹ propterea adhuc iudicio contendam vobiscum ait Dominus et cum filiis vestris disceptabo

¹⁸ qui facis misericordiam in milibus et reddes iniquitatem patrum in sinu filiorum eorum post eos fortissime magne potens Dominus exercituum nomen tibi

³ et emissa similitudo manus adprehendit me in cincinno capitis mei et elevavit me spiritus inter terram et caelum et adduxit in Hierusalem in visione Dei iuxta ostium interius quod respiciebat aquilonem ubi erat statutum idolum zeli ad provocandam aemulationem

² et tradidit Dominus in manu eius Ioachim regem Iudae et partem vasorum domus Dei et asportavit ea in terram Sennaar in domum dei sui et vasa intulit in domum thesauri dei sui

² Deus aemulator et ulciscens Dominus ulciscens Dominus et habens furorem ulciscens Dominus in hostes suos et irascens ipse inimicis suis

⁹ et dixit illi haec tibi omnia dabo si cadens adoraveris me

³⁴ ideo ecce ego mitto ad vos prophetas et sapientes et scribas ex illis occidetis et crucifigetis et ex eis flagellabitis in synagogis vestris et persequemini de civitate in civitatem ³⁵ ut veniat super vos omnis sanguis iustus qui effusus est super terram a sanguine Abel iusti usque ad sanguinem Zacchariae filii Barachiae quem occidistis inter templum et altare ³⁶ amen dico vobis venient haec omnia super generationem istam

⁷ non potest mundus odisse vos me autem odit quia ego testimonium perhibeo de illo quia opera eius mala sunt

¹⁸ si mundus vos odit scitote quia me priorem vobis odio habuit

²³ qui me odit et Patrem meum odit ²⁴ si opera non fecissem in eis quae nemo alius fecit peccatum non haberent nunc autem et viderunt et oderunt et me et Patrem meum

³⁰ detractores Deo odibiles contumeliosos superbos elatos inventores malorum parentibus non oboedientes

⁷ quoniam sapientia carnis inimicitia est in Deum legi enim Dei non subicitur nec enim potest

²² an aemulamur Dominum numquid fortiores illo sumus omnia licent sed non omnia expediunt

⁴ adulteri nescitis quia amicitia huius mundi inimica est Dei quicumque ergo voluerit amicus esse saeculi huius inimicus Dei constituitur

³⁷ quia dilexit patres tuos et elegit semen eorum post eos eduxitque te praecedens in virtute sua magna ex Aegypto

²⁹ quis det talem eos habere mentem ut timeant me et custodiant universa mandata mea in omni tempore ut bene sit eis et filiis eorum in sempiternum

⁹ et scies quia Dominus Deus tuus ipse est Deus fortis et fidelis custodiens pactum et misericordiam diligentibus se et his qui custodiunt praecepta eius in mille generationes

³⁹ et dabo eis cor unum et viam unam ut timeant me universis diebus et bene sit eis et filiis eorum post eos ⁴⁰ et feriam eis pactum sempiternum et non desinam eis benefacere et timorem meum dabo in corde eorum ut non recedant a me

¹⁵ si diligitis me mandata mea servate

²¹ qui habet mandata mea et servat ea ille est qui diligit me qui autem diligit me diligetur a Patre meo et ego diligam eum et manifestabo ei me ipsum

³⁹ vobis enim est repromissio et filiis vestris et omnibus qui longe sunt quoscumque advocaverit Dominus Deus noster

²⁸ secundum evangelium quidem inimici propter vos secundum electionem autem carissimi propter patres ²⁹ sine paenitentia enim sunt dona et vocatio Dei

¹⁹ nos ergo diligamus quoniam Deus prior dilexit nos

³ haec est enim caritas Dei ut mandata eius custodiamus et mandata eius gravia non sunt

⁶ et haec est caritas ut ambulemus secundum mandata eius hoc mandatum est ut quemadmodum audistis ab initio in eo ambuletis

¹² non peierabis in nomine meo nec pollues nomen Dei tui ego Dominus

¹¹ cumque blasphemasset nomen et maledixisset ei adductus est ad Mosen vocabatur autem mater eius Salumith filia Dabri de tribu Dan ¹² miseruntque eum in carcerem donec nossent quid iuberet Dominus ¹³ qui locutus est ad Mosen ¹⁴ dicens educ blasphemum extra castra et ponant omnes qui audierunt manus suas super caput eius et lapidet eum populus universus ¹⁵ et ad filios Israhel loqueris homo qui maledixerit Deo suo portabit peccatum suum ¹⁶ et qui blasphemaverit nomen Domini morte moriatur lapidibus opprimet eum omnis multitudo sive ille civis seu peregrinus fuerit qui blasphemaverit nomen Domini morte moriatur

¹¹ non usurpabis nomen Domini Dei tui frustra quia non erit inpunitus qui super re vana nomen eius adsumpserit

²⁰ Dominum Deum tuum timebis et ei servies ipsi adherebis iurabisque in nomine illius

¹² nunc ergo iurate mihi per Dominum ut quomodo ego feci vobiscum misericordiam ita et vos faciatis cum domo patris mei detisque mihi signum verum

¹⁷ qui dixerunt ad eam innoxii erimus a iuramento hoc quo adiurasti nos

²⁰ sed hoc faciemus eis reserventur quidem ut vivant ne contra nos ira Domini concitetur si peieraverimus

¹ facta est quoque fames in diebus David tribus annis iugiter et consuluit David oraculum Domini dixitque Dominus propter Saul et domum eius et sanguinem quia occidit Gabaonitas ² vocatis ergo Gabaonitis rex dixit ad eos porro Gabaonitae non sunt de filiis Israhel sed reliquiae Amorreorum filii quippe Israhel iuraverant eis et voluit Saul percutere eos zelo quasi pro filiis Israhel et Iuda

⁹ tu noli pati esse eum innoxium vir autem sapiens es et scies quae facias ei deducesque canos eius cum sanguine ad infernum

¹⁴ immola Deo laudem et redde Altissimo vota tua ¹⁵ et invoca me in die tribulationis liberabo te et glorificabis me ¹⁶ impio autem dixit Deus quid tibi est cum narratione praeceptorum meorum et ut adsumas pactum meum in ore tuo

⁹ ne forte saturatus inliciar ad negandum et dicam quis est Dominus et egestate conpulsus furer et peierem nomen Dei mei

² et iurabis vivit Dominus in veritate et in iudicio et in iustitia et benedicent eum gentes ipsumque laudabunt

³³ iterum audistis quia dictum est antiquis non peierabis reddes autem Domino iuramenta tua ³⁴ ego autem dico vobis non iurare omnino neque per caelum quia thronus Dei est ³⁵ neque per terram quia scabillum est pedum eius neque per Hierosolymam quia civitas est magni Regis ³⁶ neque per caput tuum iuraveris quia non potes unum capillum album facere aut nigrum ³⁷ sit autem sermo vester est est non non quod autem his abundantius est a malo est

¹⁶ vae vobis duces caeci qui dicitis quicumque iuraverit per templum nihil est qui autem iuraverit in aurum templi debet ¹⁷ stulti et caeci quid enim maius est aurum an templum quod sanctificat aurum ¹⁸ et quicumque iuraverit in altari nihil est quicumque autem iuraverit in dono quod est super illud debet ¹⁹ caeci quid enim maius est donum an altare quod sanctificat donum ²⁰ qui ergo iurat in altare iurat in eo et in omnibus quae super illud sunt ²¹ et qui iuraverit in templo iurat in illo et in eo qui inhabitat in ipso ²² et qui iurat in caelo iurat in throno Dei et in eo qui sedet super eum

⁶³ Iesus autem tacebat et princeps sacerdotum ait illi adiuro te per Deum vivum ut dicas nobis si tu es Christus Filius Dei ⁶⁴ dicit illi Iesus tu dixisti verumtamen dico vobis amodo videbitis Filium hominis sedentem a dextris virtutis et venientem in nubibus caeli

²³ ego autem testem Deum invoco in animam meam quod parcens vobis non veni ultra Corinthum

¹⁶ homines enim per maiorem sui iurant et omnis controversiae eorum finis ad confirmationem est iuramentum ¹⁷ in quo abundantius volens Deus ostendere pollicitationis heredibus inmobilitatem consilii sui interposuit iusiurandum

¹² ante omnia autem fratres mei nolite iurare neque per caelum neque per terram neque aliud quodcumque iuramentum sit autem vestrum est est non non uti non sub iudicio decidatis

³ et benedixit diei septimo et sanctificavit illum quia in ipso cessaverat ab omni opere suo quod creavit Deus ut faceret

²³ qui ait eis hoc est quod locutus est Dominus requies sabbati sanctificata erit Domino cras quodcumque operandum est facite et quae coquenda sunt coquite quicquid autem reliquum fuerit reponite usque in mane ²⁴ feceruntque ita ut praeceperat Moses et non conputruit neque vermis inventus est in eo ²⁵ dixitque Moses comedite illud hodie quia sabbatum est Domino non invenietur hodie in agro ²⁶ sex diebus colligite in die autem septimo sabbatum est Domino idcirco non invenietur ²⁷ venit septima dies et egressi de populo ut colligerent non invenerunt ²⁸ dixit autem Dominus ad Mosen usquequo non vultis custodire mandata mea et legem meam ²⁹ videte quod Dominus dederit vobis sabbatum et propter hoc tribuerit vobis die sexto cibos duplices maneat unusquisque apud semet ipsum nullus egrediatur de loco suo die septimo ³⁰ et sabbatizavit populus die septimo

¹² sex diebus operaberis septima die cessabis ut requiescat bos et asinus tuus et refrigeretur filius ancillae tuae et advena

¹³ loquere filiis Israhel et dices ad eos videte ut sabbatum meum custodiatis quia signum est inter me et vos in generationibus vestris ut sciatis quia ego Dominus qui sanctifico vos ¹⁴ custodite sabbatum sanctum est enim vobis qui polluerit illud morte morietur qui fecerit in eo opus peribit anima illius de medio populi sui ¹⁵ sex diebus facietis opus in die septimo sabbatum est requies sancta Domino omnis qui fecerit opus in hac die morietur ¹⁶ custodiant filii Israhel sabbatum et celebrent illud in generationibus suis pactum est sempiternum

³ unusquisque matrem et patrem suum timeat sabbata mea custodite ego Dominus Deus vester

³⁰ sabbata mea custodite et sanctuarium meum metuite ego Dominus

³ sex diebus facietis opus dies septimus quia sabbati requies est vocabitur sanctus omne opus non facietis in eo sabbatum Domini est in cunctis habitationibus vestris

² custodite sabbata mea et pavete ad sanctuarium meum ego Dominus

⁴ quia haec dicit Dominus eunuchis qui custodierint sabbata mea et elegerint quae volui et tenuerint foedus meum ⁵ dabo eis in domo mea et in muris meis locum et nomen melius a filiis et filiabus nomen sempiternum dabo eis quod non peribit ⁶ et filios advenae qui adherent Domino ut colant eum et diligant nomen eius ut sint ei in servos omnem custodientem sabbatum ne polluat illud et tenentem foedus meum

²¹ sex diebus operaberis die septimo cessabis arare et metere

² sex diebus facietis opus septimus dies erit vobis sanctus sabbatum et requies Domini qui fecerit opus in eo occidetur

¹⁴ respondens autem archisynagogus indignans quia sabbato curasset Iesus dicebat turbae sex dies sunt in quibus oportet operari in his ergo venite et curamini et non in die sabbati

² conplevitque Deus die septimo opus suum quod fecerat et requievit die septimo ab universo opere quod patrarat ³ et benedixit diei septimo et sanctificavit illum quia in ipso cessaverat ab omni opere suo quod creavit Deus ut faceret

²⁷ venit septima dies et egressi de populo ut colligerent non invenerunt ²⁸ dixit autem Dominus ad Mosen usquequo non vultis custodire mandata mea et legem meam

⁹ peregrino molestus non eris scitis enim advenarum animas quia et ipsi peregrini fuistis in terra Aegypti ¹⁰ sex annis seminabis terram tuam et congregabis fruges eius ¹¹ anno autem septimo dimittes eam et requiescere facies ut comedant pauperes populi tui et quicquid reliqui fuerit edant bestiae agri ita facies in vinea et in oliveto tuo ¹² sex diebus operaberis septima die cessabis ut requiescat bos et asinus tuus et refrigeretur filius ancillae tuae et advena

¹³ loquere filiis Israhel et dices ad eos videte ut sabbatum meum custodiatis quia signum est inter me et vos in generationibus vestris ut sciatis quia ego Dominus qui sanctifico vos

³² factum est autem cum essent filii Israhel in solitudine et invenissent hominem colligentem ligna in die sabbati ³³ obtulerunt eum Mosi et Aaron et universae multitudini ³⁴ qui recluserunt eum in carcerem nescientes quid super eo facere deberent ³⁵ dixitque Dominus ad Mosen morte moriatur homo iste obruat eum lapidibus omnis turba extra castra ³⁶ cumque eduxissent eum foras obruerunt lapidibus et mortuus est sicut praeceperat Dominus

¹⁴ septimus dies sabbati est id est requies Domini Dei tui non facies in eo quicquam operis tu et filius tuus et filia servus et ancilla et bos et asinus et omne iumentum tuum et peregrinus qui est intra portas tuas ut requiescat servus et ancilla tua sicut et tu ¹⁵ memento quod et ipse servieris in Aegypto et eduxerit te inde Dominus Deus tuus in manu forti et brachio extento idcirco praecepit tibi ut observares diem sabbati

¹¹ et epulaberis coram Domino Deo tuo tu et filius tuus et filia tua et servus tuus et ancilla et Levites qui est intra portas tuas et advena ac pupillus et vidua qui morantur vobiscum in loco quem elegerit Dominus Deus tuus ut habitet nomen eius ibi ¹² et recordaberis quoniam servus fueris in Aegypto custodiesque ac facies quae praecepta sunt

¹⁴ non negabis mercedem indigentis et pauperis fratris tui sive advenae qui tecum moratur in terra et intra portas tuas est ¹⁵ sed eadem die reddes ei pretium laboris sui ante solis occasum quia pauper est et ex eo sustentat animam suam ne clamet contra te ad Dominum et reputetur tibi in peccatum ¹⁶ non occidentur patres pro filiis nec filii pro patribus sed unusquisque pro suo peccato morietur ¹⁷ non pervertes iudicium advenae et pupilli nec auferes pignoris loco viduae vestimentum ¹⁸ memento quod servieris in Aegypto et eruerit te Dominus Deus tuus inde idcirco praecipio tibi ut facias hanc rem ¹⁹ quando messueris segetem in agro tuo et oblitus manipulum reliqueris non reverteris ut tollas eum sed advenam et pupillum et viduam auferre patieris ut benedicat tibi Dominus Deus tuus in omni opere manuum tuarum ²⁰ si fruges colliges olivarum quicquid remanserit in arboribus non reverteris ut colligas sed relinques advenae pupillo ac viduae ²¹ si vindemiaveris vineam tuam non colliges remanentes racemos sed cedent in usus advenae pupilli ac viduae ²² memento quod et tu servieris in Aegypto et idcirco praecipiam tibi ut facias hanc rem

³¹ populi quoque terrae qui inportant venalia et omnia ad usum per diem sabbati ut vendant non accipiemus ab eis in sabbato et in die sanctificata et dimittemus annum septimum et exactionem universae manus

¹⁵ in diebus illis vidi in Iuda calcabant torcularia in sabbato portantes acervos et onerantes super asinos vinum et uvas et ficus et omne onus et inferentes Hierusalem in die sabbati et contestatus sum ut in die qua vendere liceret venderent ¹⁶ et Tyrii habitaverunt in ea inferentes pisces et omnia venalia et vendebant in sabbatis filiis Iuda et in Hierusalem ¹⁷ et obiurgavi optimates Iuda et dixi eis quae est res haec mala quam vos facitis et profanatis diem sabbati ¹⁸ numquid non haec fecerunt patres nostri et adduxit Deus noster super nos omne malum hoc et super civitatem hanc et vos additis iracundiam super Israhel violando sabbatum ¹⁹ factum est itaque cum quievissent portae Hierusalem die sabbati dixi et cluserunt ianuas et praecepi ut non aperirent eas usque post sabbatum et de pueris meis constitui super portas ut nullus inferret onus in die sabbati ²⁰ et manserunt negotiatores et vendentes universa venalia foris Hierusalem semel et bis ²¹ et contestatus sum eos et dixi eis quare manetis ex adverso muri si secundo hoc feceritis manum mittam in vos itaque ex tempore illo non venerunt in sabbato

⁵⁶ et revertentes paraverunt aromata et unguenta et sabbato quidem siluerunt secundum mandatum

¹ in principio creavit Deus caelum et terram ² terra autem erat inanis et vacua et tenebrae super faciem abyssi et spiritus Dei ferebatur super aquas

²⁸ benedixitque illis Deus et ait crescite et multiplicamini et replete terram et subicite eam et dominamini piscibus maris et volatilibus caeli et universis animantibus quae moventur super terram

¹⁷ inter me et filios Israhel signumque perpetuum sex enim diebus fecit Dominus caelum et terram et in septimo ab opere cessavit

⁴ in cuius manu fundamenta terrae et excelsa montium ipsius sunt ⁵ cuius est mare ipse enim fecit illud et siccam manus eius plasmaverunt ⁶ venite adoremus et curvemur flectamus genua ante faciem Domini factoris nostri ⁷ quia ipse est Deus noster et nos populus pascuae eius et grex manus eius

²⁷ et dicebat eis sabbatum propter hominem factum est et non homo propter sabbatum ²⁸ itaque dominus est Filius hominis etiam sabbati

⁷ in una autem sabbati cum convenissemus ad frangendum panem Paulus disputabat eis profecturus in crastinum protraxitque sermonem usque in mediam noctem

¹⁵ qui percusserit patrem suum et matrem morte moriatur

¹⁷ qui maledixerit patri suo et matri morte moriatur

³² coram cano capite consurge et honora personam senis et time Deum tuum ego sum Dominus

²⁶ testes invoco hodie caelum et terram cito perituros vos esse de terra quam transito Iordane possessuri estis non habitabitis in ea longo tempore sed delebit vos Dominus

⁴⁰ custodi praecepta eius atque mandata quae ego praecipio tibi ut bene sit tibi et filiis tuis post te et permaneas multo tempore super terram quam Dominus Deus tuus daturus est tibi

¹⁶ honora patrem tuum et matrem sicut praecepit tibi Dominus Deus tuus ut longo vivas tempore et bene sit tibi in terra quam Dominus Deus tuus daturus est tibi

¹⁵ pondus habebis iustum et verum et modius aequalis et verus erit tibi ut multo vivas tempore super terram quam Dominus Deus tuus dederit tibi

⁴⁷ quia non in cassum praecepta sunt vobis sed ut singuli in eis viverent quae facientes longo perseveretis tempore in terra ad quam Iordane transmisso ingredimini possidendam

¹⁹ venit ergo Bethsabee ad regem Salomonem ut loqueretur ei pro Adonia et surrexit rex in occursum eius adoravitque eam et sedit super thronum suum positus quoque est thronus matri regis quae sedit ad dexteram eius

¹² Heliseus autem videbat et clamabat pater mi pater mi currus Israhel et auriga eius et non vidit eum amplius adprehenditque vestimenta sua et scidit illa in duas partes

⁸ audi fili mi disciplinam patris tui et ne dimittas legem matris tuae ⁹ ut addatur gratia capiti tuo et torques collo tuo

¹⁶ longitudo dierum in dextera eius in sinistra illius divitiae et gloria

⁵ stultus inridet disciplinam patris sui qui autem custodit increpationes astutior fiet

²⁰ qui maledicit patri suo et matri extinguetur lucerna eius in mediis tenebris

²² audi patrem tuum qui genuit te et ne contemnas cum senuerit mater tua ²³ veritatem eme et noli vendere sapientiam et doctrinam et intellegentiam ²⁴ exultat gaudio pater iusti qui sapientem genuit laetabitur in eo ²⁵ gaudeat pater tuus et mater tua et exultet quae genuit te

²⁴ qui subtrahit aliquid a patre suo et matre et dicit hoc non est peccatum particeps homicidae est

¹¹ generatio quae patri suo maledicit et quae non benedicit matri suae

¹⁷ oculum qui subsannat patrem et qui despicit partum matris suae effodiant corvi de torrentibus et comedant illum filii aquilae

⁶ filius honorat patrem et servus dominum suum si ergo pater ego sum ubi est honor meus et si dominus ego sum ubi est timor meus dicit Dominus exercituum ad vos o sacerdotes qui despicitis nomen meum et dixistis in quo despeximus nomen tuum

⁴ nam Deus dixit honora patrem et matrem et qui maledixerit patri vel matri morte moriatur ⁵ vos autem dicitis quicumque dixerit patri vel matri munus quodcumque est ex me tibi proderit ⁶ et non honorificabit patrem suum aut matrem et irritum fecistis mandatum Dei propter traditionem vestram

¹⁹ honora patrem et matrem et diliges proximum tuum sicut te ipsum

¹⁰ Moses enim dixit honora patrem tuum et matrem tuam et qui maledixerit patri aut matri morte moriatur

¹⁹ praecepta nosti ne adulteres ne occidas ne fureris ne falsum testimonium dixeris ne fraudem feceris honora patrem tuum et matrem

²⁰ mandata nosti non occides non moechaberis non furtum facies non falsum testimonium dices honora patrem tuum et matrem

²¹ subiecti invicem in timore Christi

¹ filii oboedite parentibus vestris in Domino hoc enim est iustum ² honora patrem tuum et matrem quod est mandatum primum in promissione ³ ut bene sit tibi et sis longevus super terram

²⁰ filii oboedite parentibus per omnia hoc enim placitum est in Domino

⁸ dixitque Cain ad Abel fratrem suum egrediamur foras cumque essent in agro consurrexit Cain adversus Abel fratrem suum et interfecit eum ⁹ et ait Dominus ad Cain ubi est Abel frater tuus qui respondit nescio num custos fratris mei sum ¹⁰ dixitque ad eum quid fecisti vox sanguinis fratris tui clamat ad me de terra ¹¹ nunc igitur maledictus eris super terram quae aperuit os suum et suscepit sanguinem fratris tui de manu tua ¹² cum operatus fueris eam non dabit tibi fructus suos vagus et profugus eris super terram ¹³ dixitque Cain ad Dominum maior est iniquitas mea quam ut veniam merear ¹⁴ ecce eicis me hodie a facie terrae et a facie tua abscondar et ero vagus et profugus in terra omnis igitur qui invenerit me occidet me ¹⁵ dixitque ei Dominus nequaquam ita fiet sed omnis qui occiderit Cain septuplum punietur posuitque Dominus Cain signum ut non eum interficeret omnis qui invenisset eum ¹⁶ egressusque Cain a facie Domini habitavit in terra profugus ad orientalem plagam Eden ¹⁷ cognovit autem Cain uxorem suam quae concepit et peperit Enoch et aedificavit civitatem vocavitque nomen eius ex nomine filii sui Enoch ¹⁸ porro Enoch genuit Irad et Irad genuit Maviahel et Maviahel genuit Matusahel et Matusahel genuit Lamech ¹⁹ qui accepit uxores duas nomen uni Ada et nomen alteri Sella ²⁰ genuitque Ada Iabel qui fuit pater habitantium in tentoriis atque pastorum ²¹ et nomen fratris eius Iubal ipse fuit pater canentium cithara et organo ²² Sella quoque genuit Thubalcain qui fuit malleator et faber in cuncta opera aeris et ferri soror vero Thubalcain Noemma ²³ dixitque Lamech uxoribus suis Adae et Sellae audite vocem meam uxores Lamech auscultate sermonem meum quoniam occidi virum in vulnus meum et adulescentulum in livorem meum

⁵ sanguinem enim animarum vestrarum requiram de manu cunctarum bestiarum et de manu hominis de manu viri et fratris eius requiram animam hominis ⁶ quicumque effuderit humanum sanguinem fundetur sanguis illius ad imaginem quippe Dei factus est homo

¹⁴ si quis de industria occiderit proximum suum et per insidias ab altari meo evelles eum ut moriatur

²⁰ qui percusserit servum suum vel ancillam virga et mortui fuerint in manibus eius criminis reus erit

²⁹ quod si bos cornipeta fuerit ab heri et nudius tertius et contestati sunt dominum eius nec reclusit eum occideritque virum aut mulierem et bos lapidibus obruetur et dominum illius occident

²¹ qui percusserit iumentum reddet aliud qui percusserit hominem punietur

¹⁶ si quis ferro percusserit et mortuus fuerit qui percussus est reus erit homicidii et ipse morietur ¹⁷ si lapidem iecerit et ictus occubuerit similiter punietur ¹⁸ si ligno percussus interierit percussoris sanguine vindicabitur ¹⁹ propinquus occisi homicidam interficiet statim ut adprehenderit eum percutiet ²⁰ si per odium quis hominem inpulerit vel iecerit quippiam in eum per insidias ²¹ aut cum esset inimicus manu percusserit et ille mortuus fuerit percussor homicidii reus erit cognatus occisi statim ut invenerit eum iugulabit ²² quod si fortuito et absque odio ²³ et inimicitiis quicquam horum fecerit ²⁴ et hoc audiente populo fuerit conprobatum atque inter percussorem et propinquum sanguinis quaestio ventilata ²⁵ liberabitur innocens de ultoris manu et reducetur per sententiam in urbem ad quam confugerat manebitque ibi donec sacerdos magnus qui oleo sancto unctus est moriatur ²⁶ si interfector extra fines urbium quae exulibus deputatae sunt ²⁷ fuerit inventus et percussus ab eo qui ultor est sanguinis absque noxa erit qui eum occiderit ²⁸ debuerat enim profugus usque ad mortem pontificis in urbe residere postquam autem ille obierit homicida revertetur in terram suam ²⁹ haec sempiterna erunt et legitima in cunctis habitationibus vestris ³⁰ homicida sub testibus punietur ad unius testimonium nullus condemnabitur ³¹ non accipietis pretium ab eo qui reus est sanguinis statim et ipse morietur ³² exules et profugi ante mortem pontificis nullo modo in urbes suas reverti poterunt ³³ ne polluatis terram habitationis vestrae quae insontium cruore maculatur nec aliter expiari potest nisi per eius sanguinem qui alterius sanguinem fuderit ³⁴ atque ita emundabitur vestra possessio me commorante vobiscum ego enim sum Dominus qui habito inter filios Israhel

¹⁷ non occides

¹¹ si quis autem odio habens proximum suum insidiatus fuerit vitae eius surgensque percusserit illum et mortuus fuerit fugeritque ad unam de supradictis urbibus ¹² mittent seniores civitatis illius et arripient eum de loco effugii tradentque in manu proximi cuius sanguis effusus est et morietur ¹³ nec misereberis eius et auferes innoxium sanguinem de Israhel ut bene sit tibi

⁹ quare ergo contempsisti verbum Domini ut faceres malum in conspectu meo Uriam Hettheum percussisti gladio et uxorem illius accepisti uxorem et interfecisti eum gladio filiorum Ammon ¹⁰ quam ob rem non recedet gladius de domo tua usque in sempiternum eo quod despexeris me et tuleris uxorem Uriae Hetthei ut esset uxor tua

¹⁶ insuper et sanguinem innoxium fudit Manasses multum nimis donec impleret Hierusalem usque ad os absque peccatis suis quibus peccare fecit Iudam ut faceret malum coram Domino

²² et non est recordatus Ioas rex misericordiae quam fecerat Ioiadae pater illius secum sed interfecit filium eius qui cum moreretur ait videat Dominus et requirat

⁸ sedet insidians iuxta vestibula in absconditis ut interficiat innocentem ⁹ oculi eius robustos tuos circumspiciunt insidiatur in abscondito quasi leo in cubili insidiatur ut rapiat pauperem rapiet pauperem cum adtraxerit eum ad rete suum ¹⁰ et confractum subiciet et inruet viribus suis valenter ¹¹ dixit in corde suo oblitus est Deus abscondit faciem suam non respiciet in perpetuum

¹¹ si dixerint veni nobiscum insidiemur sanguini abscondamus tendiculas contra insontem frustra

¹⁸ ipsique contra sanguinem suum insidiantur et moliuntur fraudes contra animas suas

²¹ ecce enim Dominus egreditur de loco suo ut visitet iniquitatem habitatoris terrae contra eum et revelabit terra sanguinem suum et non operiet ultra interfectos suos

¹⁵ verumtamen scitote et cognoscite quod si occideritis me sanguinem innocentem traditis contra vosmet ipsos et contra civitatem istam et habitatores eius in veritate enim misit me Dominus ad vos ut loquerer in auribus vestris omnia verba haec

²¹ audistis quia dictum est antiquis non occides qui autem occiderit reus erit iudicio ²² ego autem dico vobis quia omnis qui irascitur fratri suo reus erit iudicio qui autem dixerit fratri suo racha reus erit concilio qui autem dixerit fatue reus erit gehennae ignis

¹⁸ dicit illi quae Iesus autem dixit non homicidium facies non adulterabis non facies furtum non falsum testimonium dices

⁴ ut vero viderunt barbari pendentem bestiam de manu eius ad invicem dicebant utique homicida est homo hic qui cum evaserit de mari Ultio non sinit vivere

⁹ nam non adulterabis non occides non furaberis non concupisces et si quod est aliud mandatum in hoc verbo instauratur diliges proximum tuum tamquam te ipsum

²¹ invidiae homicidia ebrietates comesationes et his similia quae praedico vobis sicut praedixi quoniam qui talia agunt regnum Dei non consequentur

⁹ sciens hoc quia iusto lex non est posita sed iniustis et non subditis impiis et peccatoribus sceleratis et contaminatis patricidis et matricidis homicidis

¹¹ qui enim dixit non moechaberis dixit et non occides quod si non moechaberis occides autem factus es transgressor legis

¹³ iudicium enim sine misericordia illi qui non fecit misericordiam superexultat autem misericordia iudicio

¹² non sicut Cain ex maligno erat et occidit fratrem suum et propter quid occidit eum quoniam opera eius maligna erant fratris autem eius iusta ¹³ nolite mirari fratres si odit vos mundus ¹⁴ nos scimus quoniam translati sumus de morte in vitam quoniam diligimus fratres qui non diligit manet in morte ¹⁵ omnis qui odit fratrem suum homicida est et scitis quoniam omnis homicida non habet vitam aeternam in se manentem

²⁰ cum uxore proximi tui non coibis nec seminis commixtione maculaberis

¹⁰ si moechatus quis fuerit cum uxore alterius et adulterium perpetrarit cum coniuge proximi sui morte moriantur et moechus et adultera

¹⁸ neque moechaberis

⁴ missis itaque David nuntiis tulit eam quae cum ingressa esset ad illum dormivit cum ea statimque sanctificata est ab inmunditia sua ⁵ et reversa est domum suam concepto fetu mittensque nuntiavit David et ait concepi

²⁷ transactoque luctu misit David et introduxit eam domum suam et facta est ei uxor peperitque ei filium et displicuit verbum hoc quod fecerat David coram Domino

¹⁵ quorum viae perversae et infames gressus eorum ¹⁶ ut eruaris a muliere aliena et ab extranea quae mollit sermones suos ¹⁷ et relinquit ducem pubertatis suae ¹⁸ et pacti Dei sui oblita est inclinata est enim ad mortem domus eius et ad impios semitae ipsius

²⁴ ut custodiant te a muliere mala et a blanda lingua extraneae ²⁵ non concupiscat pulchritudinem eius cor tuum nec capiaris nutibus illius ²⁶ pretium enim scorti vix unius est panis mulier autem viri pretiosam animam capit ²⁷ numquid abscondere potest homo ignem in sinu suo ut vestimenta illius non ardeant ²⁸ aut ambulare super prunas et non conburentur plantae eius ²⁹ sic qui ingreditur ad mulierem proximi sui non erit mundus cum tetigerit eam ³⁰ non grandis est culpae cum quis furatus fuerit furatur enim ut esurientem impleat animam ³¹ deprehensus quoque reddet septuplum et omnem substantiam domus suae tradet ³² qui autem adulter est propter cordis inopiam perdet animam suam ³³ turpitudinem et ignominiam congregat sibi et obprobrium illius non delebitur

¹⁸ veni inebriemur uberibus donec inlucescat dies et fruamur cupitis amplexibus ¹⁹ non est enim vir in domo sua abiit via longissima ²⁰ sacculum pecuniae secum tulit in die plenae lunae reversurus est domum suam ²¹ inretivit eum multis sermonibus et blanditiis labiorum protraxit illum ²² statim eam sequitur quasi bos ductus ad victimam et quasi agnus lasciviens et ignorans quod ad vincula stultus trahatur ²³ donec transfigat sagitta iecur eius velut si avis festinet ad laqueum et nescit quia de periculo animae illius agitur ²⁴ nunc ergo fili audi me et adtende verba oris mei ²⁵ ne abstrahatur in viis illius mens tua neque decipiaris semitis eius ²⁶ multos enim vulneratos deiecit et fortissimi quique interfecti sunt ab ea ²⁷ viae inferi domus eius penetrantes interiora mortis

⁸ equi amatores et admissarii facti sunt unusquisque ad uxorem proximi sui hinniebat ⁹ numquid super his non visitabo dicit Dominus et in gente tali non ulciscetur anima mea

²² et adsumetur ex eis maledictio omni transmigrationi Iuda quae est in Babylone dicentium ponat te Dominus sicut Sedeciam et sicut Ahab quos frixit rex Babylonis in igne ²³ pro eo quod fecerint stultitiam in Israhel et moechati sunt in uxores amicorum suorum et locuti sunt verbum in nomine meo mendaciter quod non mandavi eis ego sum iudex et testis dicit Dominus

⁵ et accedam ad vos in iudicio et ero testis velox maleficis et adulteris et periuris et qui calumniantur mercedem mercennarii viduas et pupillos et opprimunt peregrinum nec timuerunt me dicit Dominus exercituum

²⁷ audistis quia dictum est antiquis non moechaberis ²⁸ ego autem dico vobis quoniam omnis qui viderit mulierem ad concupiscendum eam iam moechatus est eam in corde suo

¹¹ et dicit illis quicumque dimiserit uxorem suam et aliam duxerit adulterium committit super eam ¹² et si uxor dimiserit virum suum et alii nupserit moechatur

² nam quae sub viro est mulier vivente viro alligata est legi si autem mortuus fuerit vir soluta est a lege viri ³ igitur vivente viro vocabitur adultera si fuerit cum alio viro si autem mortuus fuerit vir eius liberata est a lege ut non sit adultera si fuerit cum alio viro

³ fornicatio autem et omnis inmunditia aut avaritia nec nominetur in vobis sicut decet sanctos ⁴ aut turpitudo aut stultiloquium aut scurrilitas quae ad rem non pertinent sed magis gratiarum actio ⁵ hoc enim scitote intellegentes quod omnis fornicator aut inmundus aut avarus quod est idolorum servitus non habet hereditatem in regno Christi et Dei

⁴ honorabile conubium in omnibus et torus inmaculatus fornicatores enim et adulteros iudicabit Deus

⁸ timidis autem et incredulis et execratis et homicidis et fornicatoribus et veneficis et idolatris et omnibus mendacibus pars illorum erit in stagno ardenti igne et sulphure quod est mors secunda

¹⁶ qui furatus fuerit hominem et vendiderit eum convictus noxae morte moriatur

¹ locutus est Dominus ad Mosen dicens ² anima quae peccaverit et contempto Domino negaverit depositum proximo suo quod fidei eius creditum fuerat vel vi aliquid extorserit aut calumniam fecerit ³ sive rem perditam invenerit et infitians insuper peierarit et quodlibet aliud ex pluribus fecerit in quibus peccare solent homines ⁴ convicta delicti reddet ⁵ omnia quae per fraudem voluit obtinere integra et quintam insuper partem domino cui damnum intulerat ⁶ pro peccato autem suo offeret arietem inmaculatum de grege et dabit eum sacerdoti iuxta aestimationem mensuramque delicti ⁷ qui rogabit pro eo coram Domino et dimittetur illi pro singulis quae faciendo peccaverit

¹¹ non facietis furtum non mentiemini nec decipiet unusquisque proximum suum

¹³ non facies calumniam proximo tuo nec vi opprimes eum non morabitur opus mercennarii apud te usque mane

³⁵ nolite facere iniquum aliquid in iudicio in regula in pondere in mensura ³⁶ statera iusta et aequa sint pondera iustus modius aequusque sextarius ego Dominus Deus vester qui eduxi vos de terra Aegypti ³⁷ custodite omnia praecepta mea et universa iudicia et facite ea ego Dominus

⁷ si deprehensus fuerit homo sollicitans fratrem suum de filiis Israhel et vendito eo accipiens pretium interficietur et auferes malum de medio tui

¹³ non habebis in sacculo diversa pondera maius et minus ¹⁴ nec erit in domo tua modius maior et minor ¹⁵ pondus habebis iustum et verum et modius aequalis et verus erit tibi ut multo vivas tempore super terram quam Dominus Deus tuus dederit tibi ¹⁶ abominatur enim Dominus eum qui facit haec et aversatur omnem iniustitiam

¹⁹ quoniam confringens nudavit pauperes domum rapuit et non aedificavit eam ²⁰ nec est satiatus venter eius et cum habuerit quae cupierat possidere non poterit ²¹ non remansit de cibo eius et propterea nihil permanebit de bonis eius ²² cum satiatus fuerit artabitur aestuabit et omnis dolor inruet in eum

¹³ omnem pretiosam substantiam repperiemus implebimus domos nostras spoliis ¹⁴ sortem mitte nobiscum marsuppium unum sit omnium nostrum ¹⁵ fili mi ne ambules cum eis prohibe pedem tuum a semitis eorum

¹ statera dolosa abominatio apud Dominum et pondus aequum voluntas eius

¹⁰ et nescierunt facere rectum dicit Dominus thesaurizantes iniquitatem et rapinas in aedibus suis

⁴ audite hoc qui conteritis pauperem et deficere facitis egenos terrae ⁵ dicentes quando transibit mensis et venundabimus merces et sabbatum et aperiemus frumentum ut inminuamus mensuram et augeamus siclum et subponamus stateras dolosas ⁶ ut possideamus in argento egenos et pauperes pro calciamentis et quisquilias frumenti vendamus

¹⁰ adhuc ignis in domo impii thesauri iniquitatis et mensura minor irae plena ¹¹ numquid iustificabo stateram impiam et saccelli pondera dolosa

³ malum manuum suarum dicunt bonum princeps postulat et iudex in reddendo est et magnus locutus est desiderium animae suae et conturbaverunt eam

³ et dixit ad me haec est maledictio quae egreditur super faciem omnis terrae quia omnis fur sicut ibi scriptum est iudicabitur et omnis iurans ex hoc similiter iudicabitur ⁴ educam illud dicit Dominus exercituum et veniet ad domum furis et ad domum iurantis in nomine meo mendaciter et commorabitur in medio domus eius et consumet eam et ligna eius et lapides eius

¹⁹ de corde enim exeunt cogitationes malae homicidia adulteria fornicationes furta falsa testimonia blasphemiae

¹³ et dicit eis scriptum est domus mea domus orationis vocabitur vos autem fecistis eam speluncam latronum

¹³ at ille dixit ad eos nihil amplius quam quod constitutum est vobis faciatis ¹⁴ interrogabant autem eum et milites dicentes quid faciemus et nos et ait illis neminem concutiatis neque calumniam faciatis et contenti estote stipendiis vestris

⁶ dixit autem hoc non quia de egenis pertinebat ad eum sed quia fur erat et loculos habens ea quae mittebantur portabat

¹⁰ neque molles neque masculorum concubitores neque fures neque avari neque ebriosi neque maledici neque rapaces regnum Dei possidebunt

²⁸ qui furabatur iam non furetur magis autem laboret operando manibus quod bonum est ut habeat unde tribuat necessitatem patienti

⁶ ut ne quis supergrediatur neque circumveniat in negotio fratrem suum quoniam vindex est Dominus de his omnibus sicut et praediximus vobis et testificati sumus

¹ non suscipies vocem mendacii nec iunges manum tuam ut pro impio dicas falsum testimonium

⁶ non declinabis in iudicio pauperis ⁷ mendacium fugies insontem et iustum non occides quia aversor impium

¹⁶ non eris criminator et susurro in populis non stabis contra sanguinem proximi tui ego Dominus

¹⁵ non stabit testis unus contra aliquem quicquid illud peccati et facinoris fuerit sed in ore duorum aut trium testium stabit omne verbum ¹⁶ si steterit testis mendax contra hominem accusans eum praevaricationis ¹⁷ stabunt ambo quorum causa est ante Dominum in conspectu sacerdotum et iudicum qui fuerint in diebus illis ¹⁸ cumque diligentissime perscrutantes invenerint falsum testem dixisse contra fratrem suum mendacium ¹⁹ reddent ei sicut fratri suo facere cogitavit et auferes malum de medio tui ²⁰ ut audientes ceteri timorem habeant et nequaquam talia audeant facere ²¹ non misereberis eius sed animam pro anima oculum pro oculo dentem pro dente manum pro manu pedem pro pede exiges

⁸ quoniam coniurastis omnes adversum me et non est qui mihi renuntiet maxime cum et filius meus foedus iunxerit cum filio Isai non est qui vicem meam doleat ex vobis nec qui adnuntiet mihi eo quod suscitaverit filius meus servum meum adversum me insidiantem mihi usque hodie ⁹ respondens autem Doec Idumeus qui adsistebat et erat primus inter servos Saul vidi inquit filium Isai in Nobe apud Ahimelech filium Achitob ¹⁰ qui consuluit pro eo Dominum et cibaria dedit ei sed et gladium Goliath Philisthei dedit illi ¹¹ misit ergo rex ad accersiendum Ahimelech filium Achitob sacerdotem et omnem domum patris eius sacerdotum qui erant in Nobe qui venerunt universi ad regem ¹² et ait Saul audi fili Achitob qui respondit praesto sum domine ¹³ dixitque ad eum Saul quare coniurastis adversum me tu et filius Isai et dedisti ei panes et gladium et consuluisti pro eo Deum ut consurgeret adversum me insidiator usque hodie permanens ¹⁴ respondensque Ahimelech regi ait et quis in omnibus servis tuis sicut David fidelis et gener regis et pergens ad imperium tuum et gloriosus in domo tua ¹⁵ num hodie coepi consulere pro eo Deum absit hoc a me ne suspicetur rex adversus servum suum rem huiuscemodi in universa domo patris mei non enim scivit servus tuus quicquam super hoc negotio vel modicum vel grande ¹⁶ dixitque rex morte morieris Ahimelech tu et omnis domus patris tui ¹⁷ et ait rex emissariis qui circumstabant eum convertimini et interficite sacerdotes Domini nam manus eorum cum David est scientes quod fugisset non indicaverunt mihi noluerunt autem servi regis extendere manum suam in sacerdotes Domini ¹⁸ et ait rex Doec convertere tu et inrue in sacerdotes conversusque Doec Idumeus inruit in sacerdotes et trucidavit in die illa octoginta quinque viros vestitos ephod lineo ¹⁹ Nobe autem civitatem sacerdotum percussit in ore gladii viros et mulieres parvulos et lactantes bovem et asinum et ovem in ore gladii

¹⁰ et submittite duos viros filios Belial contra eum et falsum testimonium dicant benedixit Deum et regem et educite eum et lapidate sicque moriatur ¹¹ fecerunt ergo cives eius maiores natu et optimates qui habitabant cum eo in urbe sicut praeceperat eis Hiezabel et sicut scriptum erat in litteris quas miserat ad eos ¹² praedicaverunt ieiunium et sedere fecerunt Naboth inter primos populi ¹³ et adductis duobus viris filiis diaboli fecerunt eos sedere contra eum at illi scilicet ut viri diabolici dixerunt contra eum testimonium coram multitudine benedixit Naboth Deo et regi quam ob rem eduxerunt eum extra civitatem et lapidibus interfecerunt

³ qui ingreditur sine macula et operatur iustitiam

⁵ cor pravum recedet a me malum nesciam ⁶ loquentem in abscondito contra proximum suum hunc interficiam superbum oculis et altum corde cum hoc esse non potero ⁷ oculi mei ad fideles terrae ut habitent mecum ambulans in via simpliciter hic ministrabit mihi

¹⁸ abscondunt odium labia mendacia qui profert contumeliam insipiens est

¹³ qui ambulat fraudulenter revelat arcana qui autem fidelis est animi celat commissum

⁵ testis falsus non erit inpunitus et qui mendacia loquitur non effugiet

⁵⁹ principes autem sacerdotum et omne concilium quaerebant falsum testimonium contra Iesum ut eum morti traderent ⁶⁰ et non invenerunt cum multi falsi testes accessissent novissime autem venerunt duo falsi testes

¹³ et statuerunt testes falsos dicentes homo iste non cessat loqui verba adversus locum sanctum et legem

³¹ omnis amaritudo et ira et indignatio et clamor et blasphemia tollatur a vobis cum omni malitia

¹⁰ fornicariis masculorum concubitoribus plagiariis mendacibus periuris et si quid aliud sanae doctrinae adversatur

³ sine affectione sine pace criminatores incontinentes inmites sine benignitate

¹¹ nolite detrahere de alterutrum fratres qui detrahit fratri aut qui iudicat fratrem suum detrahit legi et iudicat legem si autem iudicas legem non es factor legis sed iudex

⁶ vidit igitur mulier quod bonum esset lignum ad vescendum et pulchrum oculis aspectuque delectabile et tulit de fructu illius et comedit deditque viro suo qui comedit

²³ quod a filo subteminis usque ad corrigiam caligae non accipiam ex omnibus quae tua sunt ne dicas ego ditavi Abram

²³ et substantia eorum et pecora et cuncta quae possident nostra erunt tantum in hoc adquiescamus et habitantes simul unum efficiemus populum

²¹ vidi enim inter spolia pallium coccineum valde bonum et ducentos siclos argenti regulamque auream quinquaginta siclorum et concupiscens abstuli et abscondi in terra contra medium tabernaculi mei argentumque fossa humo operui

¹⁹ quare ergo non audisti vocem Domini sed versus ad praedam es et fecisti malum in oculis Domini

² dum haec agerentur accidit ut surgeret David de stratu suo post meridiem et deambularet in solario domus regiae viditque mulierem se lavantem ex adverso super solarium suum erat autem mulier pulchra valde ³ misit ergo rex et requisivit quae esset mulier nuntiatumque ei est quod ipsa esset Bethsabee filia Heliam uxor Uriae Hetthei ⁴ missis itaque David nuntiis tulit eam quae cum ingressa esset ad illum dormivit cum ea statimque sanctificata est ab inmunditia sua

¹ pepigi foedus cum oculis meis ut ne cogitarem quidem de virgine

⁹ si deceptum est cor meum super mulierem et si ad ostium amici mei insidiatus sum

³ quia laudavit impius desiderium animae suae et avarus adplaudens sibi

³⁶ inclina cor meum ad testimonia tua et non ad avaritiam

²³ omni custodia serva cor tuum quia ex ipso vita procedit

²⁴ ut custodiant te a muliere mala et a blanda lingua extraneae ²⁵ non concupiscat pulchritudinem eius cor tuum nec capiaris nutibus illius

⁸ unus est et secundum non habet non filium non fratrem et tamen laborare non cessat nec satiantur oculi eius divitiis nec recogitat dicens cui laboro et fraudo animam meam bonis in hoc quoque vanitas est et adflictio pessima

¹⁰ avarus non implebitur pecunia et qui amat divitias fructus non capiet ex eis et hoc ergo vanitas ¹¹ ubi multae sunt opes multi et qui comedant eas et quid prodest possessori nisi quod cernit divitias oculis suis

¹⁵ qui ambulat in iustitiis et loquitur veritates qui proicit avaritiam ex calumnia et excutit manus suas ab omni munere qui obturat aures suas ne audiat sanguinem et claudit oculos suos ne videat malum

¹⁷ propter iniquitatem avaritiae eius iratus sum et percussi eum abscondi et indignatus sum et abiit vagus in via cordis sui

⁸ equi amatores et admissarii facti sunt unusquisque ad uxorem proximi sui hinniebat

¹⁷ tui vero oculi et cor ad avaritiam et ad sanguinem innocentem fundendum et ad calumniam et ad cursum mali operis

³¹ et veniunt ad te quasi si ingrediatur populus et sedent coram te populus meus et audiunt sermones tuos et non faciunt eos quia in canticum oris sui vertunt illos et avaritiam suam sequitur cor eorum

⁶ haec dicit Dominus super tribus sceleribus Israhel et super quattuor non convertam eum pro eo quod vendiderit argento iustum et pauperem pro calciamentis ⁷ qui conterunt super pulverem terrae capita pauperum et viam humilium declinant et filius ac pater eius ierunt ad puellam ut violarent nomen sanctum meum

² et concupierunt agros et violenter tulerunt et domos rapuerunt et calumniabantur virum et domum eius virum et hereditatem eius

⁹ vae qui congregat avaritiam malam domui suae ut sit in excelso nidus eius et liberari se putat de manu mali

²⁸ ego autem dico vobis quoniam omnis qui viderit mulierem ad concupiscendum eam iam moechatus est eam in corde suo

¹⁵ aut non licet mihi quod volo facere an oculus tuus nequam est quia ego bonus sum

¹⁵ dixitque ad illos videte et cavete ab omni avaritia quia non in abundantia cuiusquam vita eius est ex his quae possidet

¹⁴ audiebant autem omnia haec Pharisaei qui erant avari et deridebant illum

⁴ nonne manens tibi manebat et venundatum in tua erat potestate quare posuisti in corde tuo hanc rem non es mentitus hominibus sed Deo

³³ argentum aut aurum aut vestem nullius concupivi

⁷ quid ergo dicemus lex peccatum est absit sed peccatum non cognovi nisi per legem nam concupiscentiam nesciebam nisi lex diceret non concupisces

³ fornicatio autem et omnis inmunditia aut avaritia nec nominetur in vobis sicut decet sanctos

⁵ mortificate ergo membra vestra quae sunt super terram fornicationem inmunditiam libidinem concupiscentiam malam et avaritiam quae est simulacrorum servitus

⁶ est autem quaestus magnus pietas cum sufficientia ⁷ nihil enim intulimus in mundum haut dubium quia nec auferre quid possumus ⁸ habentes autem alimenta et quibus tegamur his contenti sumus ⁹ nam qui volunt divites fieri incidunt in temptationem et laqueum et desideria multa inutilia et nociva quae mergunt homines in interitum et perditionem ¹⁰ radix enim omnium malorum est cupiditas quam quidam appetentes erraverunt a fide et inseruerunt se doloribus multis

⁵ sint mores sine avaritia contenti praesentibus ipse enim dixit non te deseram neque derelinquam

¹⁶ iam advenerat tertius dies et mane inclaruerat et ecce coeperunt audiri tonitrua ac micare fulgura et nubes densissima operire montem clangorque bucinae vehementius perstrepebat timuit populus qui erat in castris ¹⁷ cumque eduxisset eos Moses in occursum Dei de loco castrorum steterunt ad radices montis ¹⁸ totus autem mons Sinai fumabat eo quod descendisset Dominus super eum in igne et ascenderet fumus ex eo quasi de fornace eratque mons omnis terribilis

⁷ quo ibo ab spiritu tuo et quo a facie tua fugiam ⁸ si ascendero in caelum ibi es tu si iacuero in inferno ades

²³ putasne Deus e vicino ego sum dicit Dominus et non Deus de longe

¹⁸ non enim accessistis ad tractabilem et accensibilem ignem et turbinem et caliginem et procellam ¹⁹ et tubae sonum et vocem verborum quam qui audierunt excusaverunt se ne eis fieret verbum

³⁰ vocavitque Iacob nomen loci illius Phanuhel dicens vidi Deum facie ad faciem et salva facta est anima mea

²⁰ rursumque ait non poteris videre faciem meam non enim videbit me homo et vivet

⁵ ego sequester et medius fui inter Dominum et vos in tempore illo ut adnuntiarem vobis verba eius timuistis enim ignem et non ascendistis in montem et ait

²³ vos autem postquam audistis vocem de medio tenebrarum et montem ardere vidistis accessistis ad me omnes principes tribuum et maiores natu atque dixistis ²⁴ ecce ostendit nobis Dominus Deus noster maiestatem et magnitudinem suam vocem eius audivimus de medio ignis et probavimus hodie quod loquente Deo cum homine vixerit homo ²⁵ cur ergo morimur et devorabit nos ignis hic maximus si enim audierimus ultra vocem Domini Dei nostri moriemur ²⁶ quid est omnis caro ut audiat vocem Dei viventis qui de medio ignis loquitur sicut nos audivimus et possit vivere ²⁷ tu magis accede et audi cuncta quae dixerit Dominus Deus noster tibi loquerisque ad nos et nos audientes faciemus ea

¹⁶ ut petisti a Domino Deo tuo in Horeb quando contio congregata est atque dixisti ultra non audiam vocem Domini Dei mei et ignem hunc maximum amplius non videbo ne moriar

¹⁹ quid igitur lex propter transgressiones posita est donec veniret semen cui promiserat ordinata per angelos in manu mediatoris

¹⁹ et tubae sonum et vocem verborum quam qui audierunt excusaverunt se ne eis fieret verbum

¹¹ respondit Abraham cogitavi mecum dicens forsitan non est timor Dei in loco isto et interficient me propter uxorem meam

¹ quae postquam gesta sunt temptavit Deus Abraham et dixit ad eum Abraham ille respondit adsum

¹² dixitque ei non extendas manum tuam super puerum neque facias illi quicquam nunc cognovi quod timeas Dominum et non peperceris filio tuo unigenito propter me

²⁵ at ille clamavit ad Dominum qui ostendit ei lignum quod cum misisset in aquas in dulcedinem versae sunt ibi constituit ei praecepta atque iudicia et ibi temptavit eum ²⁶ dicens si audieris vocem Domini Dei tui et quod rectum est coram eo feceris et oboedieris mandatis eius custodierisque omnia praecepta illius cunctum languorem quem posui in Aegypto non inducam super te ego enim Dominus sanator tuus

¹⁰ diem in quo stetisti coram Domino Deo tuo in Horeb quando Dominus locutus est mihi dicens congrega ad me populum ut audiat sermones meos et discat timere me omni tempore quo vivit in terra doceantque filios suos

² ut timeas Dominum Deum tuum et custodias omnia mandata et praecepta eius quae ego praecipio tibi et filiis ac nepotibus tuis cunctis diebus vitae tuae ut prolongentur dies tui

² et recordaberis cuncti itineris per quod adduxit te Dominus Deus tuus quadraginta annis per desertum ut adfligeret te atque temptaret et nota fierent quae in tuo animo versabantur utrum custodires mandata illius an non

¹² et nunc Israhel quid Dominus Deus tuus petit a te nisi ut timeas Dominum Deum tuum et ambules in viis eius et diligas eum ac servias Domino Deo tuo in toto corde tuo et in tota anima tua

³ non audies verba prophetae illius aut somniatoris quia temptat vos Dominus Deus vester ut palam fiat utrum diligatis eum an non in toto corde et in tota anima vestra

¹⁴ nunc ergo timete Dominum et servite ei perfecto corde atque verissimo et auferte deos quibus servierunt patres vestri in Mesopotamia et in Aegypto ac servite Domino

²⁰ dixit autem Samuhel ad populum nolite timere vos fecistis universum malum hoc verumtamen nolite recedere a tergo Domini et servite Domino in omni corde vestro

¹⁵ duces autem primi qui fuerant ante me gravaverunt populum et acceperunt ab eis in pane vino et pecunia cotidie siclos quadraginta sed et ministri eorum depresserant populum ego autem non feci ita propter timorem Dei

²⁸ et dixit homini ecce timor Domini ipsa est sapientia et recedere a malo intellegentia

⁷ timor Domini principium scientiae sapientiam atque doctrinam stulti despiciunt

⁷ ne sis sapiens apud temet ipsum time Dominum et recede a malo

⁶ misericordia et veritate redimitur iniquitas et in timore Domini declinatur a malo

¹³ Dominum exercituum ipsum sanctificate ipse pavor vester et ipse terror vester

¹⁰ ne timeas quia tecum sum ego ne declines quia ego Deus tuus confortavi te et auxiliatus sum tui et suscepi te dextera iusti mei

¹⁶ iam advenerat tertius dies et mane inclaruerat et ecce coeperunt audiri tonitrua ac micare fulgura et nubes densissima operire montem clangorque bucinae vehementius perstrepebat timuit populus qui erat in castris ¹⁷ cumque eduxisset eos Moses in occursum Dei de loco castrorum steterunt ad radices montis

¹² tunc ait Salomon Dominus dixit ut habitaret in nebula

¹ tunc Salomon ait Dominus pollicitus est ut habitaret in caligine

⁹ inclinavit caelos et descendit et caligo sub pedibus eius

¹² prae fulgore in conspectu eius nubes transierunt grando et carbones ignis

² nubes et caligo in circuitu eius iustitia et iudicium firmamentum solii eius

² benedic anima mea Domino Domine Deus meus magnificatus es nimis gloria et decore indutus es

¹⁶ qui solus habet inmortalitatem lucem habitans inaccessibilem quem vidit nullus hominum sed nec videre potest cui honor et imperium sempiternum amen

¹³ ad montem quoque Sinai descendisti et locutus es cum eis de caelo et dedisti eis iudicia recta et legem veritatis caerimonias et praecepta bona

²⁵ videte ne recusetis loquentem si enim illi non effugerunt recusantes eum qui super terram loquebatur multo magis nos qui de caelis loquentem nobis avertimur ²⁶ cuius vox movit terram tunc modo autem repromittit dicens adhuc semel ego movebo non solum terram sed et caelum

³ non habebis deos alienos coram me ⁴ non facies tibi sculptile neque omnem similitudinem quae est in caelo desuper et quae in terra deorsum nec eorum quae sunt in aquis sub terra ⁵ non adorabis ea neque coles ego sum Dominus Deus tuus fortis zelotes visitans iniquitatem patrum in filiis in tertiam et quartam generationem eorum qui oderunt me

¹ videns autem populus quod moram faceret descendendi de monte Moses congregatus adversus Aaron ait surge fac nobis deos qui nos praecedant Mosi enim huic viro qui nos eduxit de terra Aegypti ignoramus quid acciderit ² dixitque ad eos Aaron tollite inaures aureas de uxorum filiorumque et filiarum vestrarum auribus et adferte ad me ³ fecit populus quae iusserat deferens inaures ad Aaron ⁴ quas cum ille accepisset formavit opere fusorio et fecit ex eis vitulum conflatilem dixeruntque hii sunt dii tui Israhel qui te eduxerunt de terra Aegypti

³¹ reversusque ad Dominum ait obsecro peccavit populus iste peccatum magnum feceruntque sibi deos aureos aut dimitte eis hanc noxam

⁴ rursumque mane die alio consurgentes invenerunt Dagon iacentem super faciem suam in terram coram arca Domini caput autem Dagon et duae palmae manuum eius abscisae erant super limen ⁵ porro Dagon truncus solus remanserat in loco suo propter hanc causam non calcant sacerdotes Dagon et omnes qui ingrediuntur templum eius super limen Dagon in Azoto usque in hodiernum diem

³³ et cum Dominum colerent diis quoque suis serviebant iuxta consuetudinem gentium de quibus translati fuerant Samariam

³⁹ et vos domus Israhel haec dicit Dominus Deus singuli post idola vestra ambulate et servite eis quod si et in hoc non audieritis me et nomen meum sanctum pollueritis ultra in muneribus vestris et in idolis vestris

⁸ qui fabricati sunt limen suum iuxta limen meum et postes suos iuxta postes meos et murus erat inter me et eos et polluerunt nomen sanctum meum in abominationibus quas fecerunt propter quod consumpsi eos in ira mea

⁴ bibebant vinum et laudabant deos suos aureos et argenteos et aereos ferreos ligneosque et lapideos

²³ sed adversum Dominatorem caeli elevatus es et vasa domus eius adlata sunt coram te et tu et optimates tui et uxores tuae et concubinae vinum bibistis in eis deos quoque argenteos et aureos et aereos ferreos ligneosque et lapideos qui non vident neque audiunt neque sentiunt laudasti porro Deum qui habet flatum tuum in manu sua et omnes vias tuas non glorificasti

⁵ et eos qui adorant super tecta militiam caeli et adorant et iurant in Domino et iurant in Melchom

²¹ non potestis mensae Domini participes esse et mensae daemoniorum ²² an aemulamur Dominum numquid fortiores illo sumus omnia licent sed non omnia expediunt

¹⁴ nolite iugum ducere cum infidelibus quae enim participatio iustitiae cum iniquitate aut quae societas luci ad tenebras ¹⁵ quae autem conventio Christi ad Belial aut quae pars fideli cum infidele ¹⁶ qui autem consensus templo Dei cum idolis vos enim estis templum Dei vivi sicut dicit Deus quoniam inhabitabo in illis et inambulabo et ero illorum Deus et ipsi erunt mihi populus

¹⁸ nemo vos seducat volens in humilitate et religione angelorum quae non vidit ambulans frustra inflatus sensu carnis suae ¹⁹ et non tenens caput ex quo totum corpus per nexus et coniunctiones subministratum et constructum crescit in augmentum Dei

¹⁵ foris canes et venefici et inpudici et homicidae et idolis servientes et omnis qui amat et facit mendacium

² faciamque te in gentem magnam et benedicam tibi et magnificabo nomen tuum erisque benedictus

¹ vocavit autem Mosen et locutus est ei Dominus de tabernaculo testimonii dicens ² loquere filiis Israhel et dices ad eos homo qui obtulerit ex vobis hostiam Domino de pecoribus id est de bubus et ovibus offerens victimas ³ si holocaustum fuerit eius oblatio ac de armento masculum inmaculatum offeret ad ostium tabernaculi testimonii ad placandum sibi Dominum ⁴ ponetque manus super caput hostiae et acceptabilis erit atque in expiationem eius proficiens ⁵ immolabitque vitulum coram Domino et offerent filii Aaron sacerdotes sanguinem eius fundentes super altaris circuitum quod est ante ostium tabernaculi ⁶ detractaque pelle hostiae artus in frusta concident ⁷ et subicient in altari ignem strue lignorum ante conposita ⁸ et membra quae caesa sunt desuper ordinantes caput videlicet et cuncta quae adherent iecori ⁹ intestinis et pedibus lotis aqua adolebitque ea sacerdos super altare in holocaustum et suavem odorem Domino ¹⁰ quod si de pecoribus oblatio est de ovibus sive de capris holocaustum anniculum et absque macula offeret ¹¹ immolabitque ad latus altaris quod respicit ad aquilonem coram Domino sanguinem vero illius fundent super altare filii Aaron per circuitum ¹² dividentque membra caput et omnia quae adherent iecori et inponent super ligna quibus subiciendus est ignis ¹³ intestina vero et pedes lavabunt aqua et oblata omnia adolebit sacerdos super altare in holocaustum et odorem suavissimum Domino ¹⁴ sin autem de avibus holocausti oblatio fuerit Domino de turturibus et pullis columbae ¹⁵ offeret eam sacerdos ad altare et retorto ad collum capite ac rupto vulneris loco decurrere faciet sanguinem super crepidinem altaris ¹⁶ vesiculam vero gutturis et plumas proiciet propter altare ad orientalem plagam in loco in quo cineres effundi solent ¹⁷ confringetque ascellas eius et non secabit nec ferro dividet eam et adolebit super altare lignis igne subposito holocaustum est et oblatio suavissimi odoris Domino

¹ quod si hostia pacificorum fuerit eius oblatio et de bubus voluerit offerre marem sive feminam inmaculata offeret coram Domino ² ponetque manum super caput victimae suae quae immolabitur in introitu tabernaculi fundentque filii Aaron sacerdotes sanguinem per circuitum altaris ³ et offerent de hostia pacificorum in oblationem Domini adipem qui operit vitalia et quicquid pinguedinis intrinsecus est ⁴ duos renes cum adipe quo teguntur ilia et reticulum iecoris cum renunculis ⁵ adolebuntque ea super altare in holocaustum lignis igne subposito in oblationem suavissimi odoris Domino ⁶ si vero de ovibus fuerit eius oblatio et pacificorum hostia sive masculum sive feminam obtulerit inmaculata erunt ⁷ si agnum obtulerit coram Domino ⁸ ponet manum super caput victimae suae quae immolabitur in vestibulo tabernaculi testimonii fundentque filii Aaron sanguinem eius per altaris circuitum ⁹ et offerent de pacificorum hostia sacrificium Domino adipem et caudam totam ¹⁰ cum renibus et pinguedinem quae operit ventrem atque universa vitalia et utrumque renunculum cum adipe qui est iuxta ilia reticulumque iecoris cum renunculis ¹¹ et adolebit ea sacerdos super altare in pabulum ignis et oblationis Domini ¹² si capra fuerit eius oblatio et obtulerit eam Domino ¹³ ponet manum suam super caput eius immolabitque eam in introitu tabernaculi testimonii et fundent filii Aaron sanguinem eius per altaris circuitum ¹⁴ tollentque ex ea in pastum ignis dominici adipem qui operit ventrem et qui tegit universa vitalia ¹⁵ duos renunculos cum reticulo qui est super eos iuxta ilia et arvinam iecoris cum renunculis ¹⁶ adolebitque ea sacerdos super altare in alimoniam ignis et suavissimi odoris omnis adeps Domini erit ¹⁷ iure perpetuo in generationibus et cunctis habitaculis vestris nec adipes nec sanguinem omnino comedetis

²⁴ benedicat tibi Dominus et custodiat te ²⁵ ostendat Dominus faciem suam tibi et misereatur tui ²⁶ convertat Dominus vultum suum ad te et det tibi pacem ²⁷ invocabunt nomen meum super filios Israhel et ego benedicam eis

¹³ et diliget te ac multiplicabit benedicetque fructui ventris tui et fructui terrae tuae frumento tuo atque vindemiae oleo et armentis gregibus ovium tuarum super terram pro qua iuravit patribus tuis ut daret eam tibi

⁵ sed ad locum quem elegerit Dominus Deus vester de cunctis tribubus vestris ut ponat nomen suum ibi et habitet in eo venietis

¹¹ in loco quem elegerit Dominus Deus vester ut sit nomen eius in eo illuc omnia quae praecipio conferetis holocausta et hostias ac decimas et primitias manuum vestrarum et quicquid praecipuum est in muneribus quae vovistis Domino

²¹ locus autem quem elegerit Dominus Deus tuus ut sit nomen eius ibi si procul fuerit occides de armentis et pecoribus quae habueris sicut praecepi tibi et comedes in oppidis tuis ut tibi placet

²³ et comedes in conspectu Domini Dei tui in loco quem elegerit ut in eo nomen illius invocetur decimam frumenti tui et vini et olei et primogenita de armentis et ovibus tuis ut discas timere Dominum Deum tuum omni tempore

⁵ non poteris immolare phase in qualibet urbium tuarum quas Dominus Deus tuus daturus est tibi ⁶ sed in loco quem elegerit Dominus Deus tuus ut habitet nomen eius ibi immolabis phase vesperi ad solis occasum quando egressus es de Aegypto

¹¹ et epulaberis coram Domino Deo tuo tu et filius tuus et filia tua et servus tuus et ancilla et Levites qui est intra portas tuas et advena ac pupillus et vidua qui morantur vobiscum in loco quem elegerit Dominus Deus tuus ut habitet nomen eius ibi

² tolles de cunctis frugibus primitias et pones in cartallo pergesque ad locum quem Dominus Deus tuus elegerit ut ibi invocetur nomen eius

¹² nuntiatumque est regi David benedixit Dominus Obededom et omnia eius propter arcam Dei abiit ergo David et adduxit arcam Dei de domo Obededom in civitatem David cum gaudio

²⁹ ut sint oculi tui aperti super domum hanc nocte et die super domum de qua dixisti erit nomen meum ibi ut exaudias orationem qua orat te servus tuus in loco isto

⁴³ tu exaudies in caelo in firmamento habitaculi tui et facies omnia pro quibus invocaverit te alienigena ut discant universi populi terrarum nomen tuum timere sicut populus tuus Israhel et probent quia nomen tuum invocatum est super domum hanc quam aedificavi

³ dixitque Dominus ad eum exaudivi orationem tuam et deprecationem tuam qua deprecatus es coram me sanctificavi domum hanc quam aedificasti ut ponerem nomen meum ibi in sempiternum et erunt oculi mei et cor meum ibi cunctis diebus

⁶ sed elegi Hierusalem ut sit nomen meum in ea et elegi David ut constituerem eum super populum meum Israhel

¹⁶ elegi enim et sanctificavi locum istum ut sit nomen meum ibi in sempiternum et permaneant oculi mei et cor meum ibi cunctis diebus

¹³ confortatus est igitur rex Roboam in Hierusalem atque regnavit quadraginta autem et unius anni erat cum regnare coepisset et decem septemque annis regnavit in Hierusalem urbe quam elegit Dominus ut confirmaret nomen suum ibi de cunctis tribubus Israhel nomenque matris eius Naama Ammanitis

¹² Deus autem qui habitare fecit nomen suum ibi dissipet omnia regna et populum qui extenderit manum suam ut repugnet et dissipet domum Dei illam quae est in Hierusalem ego Darius statui decretum quod studiose impleri volo

⁹ et si revertamini ad me et custodiatis mandata mea et faciatis ea etiam si abducti fueritis ad extrema caeli inde congregabo vos et inducam in locum quem elegi ut habitaret nomen meum ibi

⁷ signa nostra non vidimus non est ultra propheta et non est nobiscum qui sciat usquequo

² lumen tu es Magnifice a montibus captivitatis

⁶⁸ et elegit David servum suum et tulit eum de gregibus ovium sequentem fetas adduxit eum

⁵ benedicat tibi Dominus ex Sion et videas bona Hierusalem omnibus diebus vitae tuae

¹³ quia elegit Dominus Sion desideravit eam in habitaculum suum ¹⁴ haec est requies mea in sempiternum hic habitabo quia desideravi eam

³ benedicat tibi Dominus ex Sion factor caeli et terrae

¹⁰ et venistis et stetistis coram me in domo hac in qua invocatum est nomen meum et dixistis liberati sumus eo quod fecerimus omnes abominationes istas ¹¹ ergo spelunca latronum facta est domus ista in qua invocatum est nomen meum in oculis vestris ego ego sum ego vidi dicit Dominus ¹² ite ad locum meum in Silo ubi habitavit nomen meum a principio et videte quae fecerim ei propter malitiam populi mei Israhel

¹¹ ab ortu enim solis usque ad occasum magnum est nomen meum in gentibus et in omni loco sacrificatur et offertur nomini meo oblatio munda quia magnum nomen meum in gentibus dicit Dominus exercituum

²⁰ ubi enim sunt duo vel tres congregati in nomine meo ibi sum in medio eorum

²⁰ docentes eos servare omnia quaecumque mandavi vobis et ecce ego vobiscum sum omnibus diebus usque ad consummationem saeculi

²⁰ patres nostri in monte hoc adoraverunt et vos dicitis quia Hierosolymis est locus ubi adorare oportet ²¹ dicit ei Iesus mulier crede mihi quia veniet hora quando neque in monte hoc neque in Hierosolymis adorabitis Patrem ²² vos adoratis quod nescitis nos adoramus quod scimus quia salus ex Iudaeis est ²³ sed venit hora et nunc est quando veri adoratores adorabunt Patrem in spiritu et veritate nam et Pater tales quaerit qui adorent eum ²⁴ spiritus est Deus et eos qui adorant eum in spiritu et veritate oportet adorare

⁸ volo ergo viros orare in omni loco levantes puras manus sine ira et disceptatione

⁵ et aedificabis ibi altare Domino Deo tuo de lapidibus quos ferrum non tetigit ⁶ et de saxis informibus et inpolitis et offeres super eo holocausta Domino Deo tuo

³¹ sicut praeceperat Moses famulus Domini filiis Israhel et scriptum est in volumine legis Mosi altare de lapidibus inpolitis quos ferrum non tetigit et obtulit super eo holocausta Domino immolavitque pacificas victimas

³ dixitque Moses ad Aaron hoc est quod locutus est Dominus sanctificabor in his qui adpropinquant mihi et in conspectu omnis populi glorificabor quod audiens tacuit Aaron

⁷ Deus inclitus in arcano sanctorum nimio et terribilis in cunctis qui circum eum sunt

¹ custodi pedem tuum ingrediens domum Dei multo enim melior est oboedientia quam stultorum victimae qui nesciunt quid faciant mali

²⁸ itaque regnum inmobile suscipientes habemus gratiam per quam serviamus placentes Deo cum metu et reverentia ²⁹ etenim Deus noster ignis consumens est

¹⁶ quoniam scriptum est sancti eritis quia ego sanctus sum