Luke 6 Cross References - Vulgate

¹ factum est autem in sabbato secundoprimo cum transiret per sata vellebant discipuli eius spicas et manducabant confricantes manibus ² quidam autem Pharisaeorum dicebant illis quid facitis quod non licet in sabbatis ³ et respondens Iesus ad eos dixit nec hoc legistis quod fecit David cum esurisset ipse et qui cum eo erant ⁴ quomodo intravit in domum Dei et panes propositionis sumpsit et manducavit et dedit his qui cum ipso erant quos non licet manducare nisi tantum sacerdotibus ⁵ et dicebat illis quia dominus est Filius hominis etiam sabbati ⁶ factum est autem et in alio sabbato ut intraret in synagogam et doceret et erat ibi homo et manus eius dextra erat arida ⁷ observabant autem scribae et Pharisaei si in sabbato curaret ut invenirent accusare illum ⁸ ipse vero sciebat cogitationes eorum et ait homini qui habebat manum aridam surge et sta in medium et surgens stetit ⁹ ait autem ad illos Iesus interrogo vos si licet sabbato bene facere an male animam salvam facere an perdere ¹⁰ et circumspectis omnibus dixit homini extende manum tuam et extendit et restituta est manus eius ¹¹ ipsi autem repleti sunt insipientia et conloquebantur ad invicem quidnam facerent Iesu ¹² factum est autem in illis diebus exiit in montem orare et erat pernoctans in oratione Dei ¹³ et cum dies factus esset vocavit discipulos suos et elegit duodecim ex ipsis quos et apostolos nominavit ¹⁴ Simonem quem cognominavit Petrum et Andream fratrem eius Iacobum et Iohannem Philippum et Bartholomeum ¹⁵ Mattheum et Thomam Iacobum Alphei et Simonem qui vocatur Zelotes ¹⁶ Iudam Iacobi et Iudam Scarioth qui fuit proditor ¹⁷ et descendens cum illis stetit in loco campestri et turba discipulorum eius et multitudo copiosa plebis ab omni Iudaea et Hierusalem et maritimae Tyri et Sidonis ¹⁸ qui venerunt ut audirent eum et sanarentur a languoribus suis et qui vexabantur ab spiritibus inmundis curabantur ¹⁹ et omnis turba quaerebant eum tangere quia virtus de illo exiebat et sanabat omnes ²⁰ et ipse elevatis oculis in discipulos suos dicebat beati pauperes quia vestrum est regnum Dei ²¹ beati qui nunc esuritis quia saturabimini beati qui nunc fletis quia ridebitis ²² beati eritis cum vos oderint homines et cum separaverint vos et exprobraverint et eiecerint nomen vestrum tamquam malum propter Filium hominis ²³ gaudete in illa die et exultate ecce enim merces vestra multa in caelo secundum haec enim faciebant prophetis patres eorum ²⁴ verumtamen vae vobis divitibus quia habetis consolationem vestram ²⁵ vae vobis qui saturati estis quia esurietis vae vobis qui ridetis nunc quia lugebitis et flebitis ²⁶ vae cum bene vobis dixerint omnes homines secundum haec faciebant prophetis patres eorum ²⁷ sed vobis dico qui auditis diligite inimicos vestros benefacite his qui vos oderunt ²⁸ benedicite maledicentibus vobis orate pro calumniantibus vos ²⁹ ei qui te percutit in maxillam praebe et alteram et ab eo qui aufert tibi vestimentum etiam tunicam noli prohibere ³⁰ omni autem petenti te tribue et qui aufert quae tua sunt ne repetas ³¹ et prout vultis ut faciant vobis homines et vos facite illis similiter ³² et si diligitis eos qui vos diligunt quae vobis est gratia nam et peccatores diligentes se diligunt ³³ et si benefeceritis his qui vobis benefaciunt quae vobis est gratia siquidem et peccatores hoc faciunt ³⁴ et si mutuum dederitis his a quibus speratis recipere quae gratia est vobis nam et peccatores peccatoribus fenerantur ut recipiant aequalia ³⁵ verumtamen diligite inimicos vestros et benefacite et mutuum date nihil desperantes et erit merces vestra multa et eritis filii Altissimi quia ipse benignus est super ingratos et malos ³⁶ estote ergo misericordes sicut et Pater vester misericors est ³⁷ nolite iudicare et non iudicabimini nolite condemnare et non condemnabimini dimittite et dimittemini ³⁸ date et dabitur vobis mensuram bonam confersam et coagitatam et supereffluentem dabunt in sinum vestrum eadem quippe mensura qua mensi fueritis remetietur vobis ³⁹ dicebat autem illis et similitudinem numquid potest caecus caecum ducere nonne ambo in foveam cadent ⁴⁰ non est discipulus super magistrum perfectus autem omnis erit sicut magister eius ⁴¹ quid autem vides festucam in oculo fratris tui trabem autem quae in oculo tuo est non consideras ⁴² et quomodo potes dicere fratri tuo frater sine eiciam festucam de oculo tuo ipse in oculo tuo trabem non videns hypocrita eice primum trabem de oculo tuo et tunc perspicies ut educas festucam de oculo fratris tui ⁴³ non est enim arbor bona quae facit fructus malos neque arbor mala faciens fructum bonum ⁴⁴ unaquaeque enim arbor de fructu suo cognoscitur neque enim de spinis colligunt ficus neque de rubo vindemiant uvam ⁴⁵ bonus homo de bono thesauro cordis sui profert bonum et malus homo de malo profert malum ex abundantia enim cordis os loquitur ⁴⁶ quid autem vocatis me Domine Domine et non facitis quae dico ⁴⁷ omnis qui venit ad me et audit sermones meos et facit eos ostendam vobis cui similis est ⁴⁸ similis est homini aedificanti domum qui fodit in altum et posuit fundamenta supra petram inundatione autem facta inlisum est flumen domui illi et non potuit eam movere fundata enim erat supra petram ⁴⁹ qui autem audivit et non fecit similis est homini aedificanti domum suam supra terram sine fundamento in quam inlisus est fluvius et continuo concidit et facta est ruina domus illius magna

¹⁵ septem diebus azyma comedetis in die primo non erit fermentum in domibus vestris quicumque comederit fermentatum peribit anima illa de Israhel a primo die usque ad diem septimum

⁷ dies primus erit vobis celeberrimus sanctusque omne opus servile non facietis in eo

¹⁰ loquere filiis Israhel et dices ad eos cum ingressi fueritis terram quam ego dabo vobis et messueritis segetem feretis manipulos spicarum primitias messis vestrae ad sacerdotem ¹¹ qui elevabit fasciculum coram Domino ut acceptabile sit pro vobis altero die sabbati et sanctificabit illum

¹⁵ numerabitis ergo ab altero die sabbati in quo obtulistis manipulum primitiarum septem ebdomadas plenas

⁹ septem ebdomadas numerabis tibi ab ea die qua falcem in segetem miseris

²⁵ si intraveris in segetem amici tui franges spicas et manu conteres falce autem non metes

¹ in illo tempore abiit Iesus sabbato per sata discipuli autem eius esurientes coeperunt vellere spicas et manducare ² Pharisaei autem videntes dixerunt ei ecce discipuli tui faciunt quod non licet eis facere sabbatis ³ at ille dixit eis non legistis quid fecerit David quando esuriit et qui cum eo erant ⁴ quomodo intravit in domum Dei et panes propositionis comedit quos non licebat ei edere neque his qui cum eo erant nisi solis sacerdotibus ⁵ aut non legistis in lege quia sabbatis sacerdotes in templo sabbatum violant et sine crimine sunt ⁶ dico autem vobis quia templo maior est hic ⁷ si autem sciretis quid est misericordiam volo et non sacrificium numquam condemnassetis innocentes ⁸ dominus est enim Filius hominis etiam sabbati

²³ et factum est iterum cum sabbatis ambularet per sata et discipuli eius coeperunt praegredi et vellere spicas ²⁴ Pharisaei autem dicebant ei ecce quid faciunt sabbatis quod non licet ²⁵ et ait illis numquam legistis quid fecerit David quando necessitatem habuit et esuriit ipse et qui cum eo erant ²⁶ quomodo introiit in domum Dei sub Abiathar principe sacerdotum et panes propositionis manducavit quos non licet manducare nisi sacerdotibus et dedit eis qui cum eo erant ²⁷ et dicebat eis sabbatum propter hominem factum est et non homo propter sabbatum ²⁸ itaque dominus est Filius hominis etiam sabbati

¹⁰ si quis commendaverit proximo suo asinum bovem ovem et omne iumentum ad custodiam et mortuum fuerit aut debilitatum vel captum ab hostibus nullusque hoc viderit

¹⁵ sex diebus facietis opus in die septimo sabbatum est requies sancta Domino omnis qui fecerit opus in hac die morietur

² sex diebus facietis opus septimus dies erit vobis sanctus sabbatum et requies Domini qui fecerit opus in eo occidetur

³² factum est autem cum essent filii Israhel in solitudine et invenissent hominem colligentem ligna in die sabbati ³³ obtulerunt eum Mosi et Aaron et universae multitudini ³⁴ qui recluserunt eum in carcerem nescientes quid super eo facere deberent ³⁵ dixitque Dominus ad Mosen morte moriatur homo iste obruat eum lapidibus omnis turba extra castra

¹³ si averteris a sabbato pedem tuum facere voluntatem tuam in die sancto meo et vocaveris sabbatum delicatum et sanctum Domini gloriosum et glorificaveris eum dum non facis vias tuas et non invenitur voluntas tua ut loquaris sermonem

² Pharisaei autem videntes dixerunt ei ecce discipuli tui faciunt quod non licet eis facere sabbatis

² quare discipuli tui transgrediuntur traditionem seniorum non enim lavant manus suas cum panem manducant

²³ vae vobis scribae et Pharisaei hypocritae quia decimatis mentam et anethum et cyminum et reliquistis quae graviora sunt legis iudicium et misericordiam et fidem haec oportuit facere et illa non omittere ²⁴ duces caeci excolantes culicem camelum autem gluttientes

²⁴ Pharisaei autem dicebant ei ecce quid faciunt sabbatis quod non licet

³³ at illi dixerunt ad eum quare discipuli Iohannis ieiunant frequenter et obsecrationes faciunt similiter et Pharisaeorum tui autem edunt et bibunt

⁷ observabant autem scribae et Pharisaei si in sabbato curaret ut invenirent accusare illum ⁸ ipse vero sciebat cogitationes eorum et ait homini qui habebat manum aridam surge et sta in medium et surgens stetit ⁹ ait autem ad illos Iesus interrogo vos si licet sabbato bene facere an male animam salvam facere an perdere

⁹ et statim sanus factus est homo et sustulit grabattum suum et ambulabat erat autem sabbatum in illo die ¹⁰ dicebant Iudaei illi qui sanatus fuerat sabbatum est non licet tibi tollere grabattum tuum ¹¹ respondit eis qui me fecit sanum ille mihi dixit tolle grabattum tuum et ambula

¹⁶ propterea persequebantur Iudaei Iesum quia haec faciebat in sabbato

¹⁴ erat autem sabbatum quando lutum fecit Iesus et aperuit oculos eius ¹⁵ iterum ergo interrogabant eum Pharisaei quomodo vidisset ille autem dixit eis lutum posuit mihi super oculos et lavi et video ¹⁶ dicebant ergo ex Pharisaeis quidam non est hic homo a Deo quia sabbatum non custodit alii dicebant quomodo potest homo peccator haec signa facere et scisma erat in eis

³ nunc igitur si quid habes ad manum vel quinque panes da mihi aut quicquid inveneris ⁴ et respondens sacerdos David ait ei non habeo panes laicos ad manum sed tantum panem sanctum si mundi sunt pueri maxime a mulieribus ⁵ et respondit David sacerdoti et dixit ei equidem si de mulieribus agitur continuimus nos ab heri et nudius tertius quando egrediebamur et fuerunt vasa puerorum sancta porro via haec polluta est sed et ipsa hodie sanctificabitur in vasis ⁶ dedit ergo ei sacerdos sanctificatum panem neque enim erat ibi panis nisi tantum panes propositionis qui sublati fuerant a facie Domini ut ponerentur panes calidi

³ at ille dixit eis non legistis quid fecerit David quando esuriit et qui cum eo erant ⁴ quomodo intravit in domum Dei et panes propositionis comedit quos non licebat ei edere neque his qui cum eo erant nisi solis sacerdotibus ⁵ aut non legistis in lege quia sabbatis sacerdotes in templo sabbatum violant et sine crimine sunt

⁴ qui respondens ait eis non legistis quia qui fecit ab initio masculum et feminam fecit eos

¹⁶ et dixerunt ei audis quid isti dicant Iesus autem dicit eis utique numquam legistis quia ex ore infantium et lactantium perfecisti laudem

⁴² dicit illis Iesus numquam legistis in scripturis lapidem quem reprobaverunt aedificantes hic factus est in caput anguli a Domino factum est istud et est mirabile in oculis nostris

³¹ de resurrectione autem mortuorum non legistis quod dictum est a Deo dicente vobis

²⁵ et ait illis numquam legistis quid fecerit David quando necessitatem habuit et esuriit ipse et qui cum eo erant ²⁶ quomodo introiit in domum Dei sub Abiathar principe sacerdotum et panes propositionis manducavit quos non licet manducare nisi sacerdotibus et dedit eis qui cum eo erant

¹⁰ nec scripturam hanc legistis lapidem quem reprobaverunt aedificantes hic factus est in caput anguli

²⁶ de mortuis autem quod resurgant non legistis in libro Mosi super rubum quomodo dixerit illi Deus inquiens ego sum Deus Abraham et Deus Isaac et Deus Iacob

⁵ accipies quoque similam et coques ex ea duodecim panes qui singuli habebunt duas decimas ⁶ quorum senos altrinsecus super mensam purissimam coram Domino statues ⁷ et pones super eos tus lucidissimum ut sit panis in monumentum oblationis Domini ⁸ per singula sabbata mutabuntur coram Domino suscepti a filiis Israhel foedere sempiterno ⁹ eruntque Aaron et filiorum eius ut comedant eos in loco sancto quia sanctum sanctorum est de sacrificiis Domini iure perpetuo

⁵ caeci vident claudi ambulant leprosi mundantur surdi audiunt mortui resurgunt pauperes evangelizantur ⁶ et beatus est qui non fuerit scandalizatus in me ⁷ illis autem abeuntibus coepit Iesus dicere ad turbas de Iohanne quid existis in desertum videre harundinem vento agitatam ⁸ sed quid existis videre hominem mollibus vestitum ecce qui mollibus vestiuntur in domibus regum sunt

²⁷ et dicebat eis sabbatum propter hominem factum est et non homo propter sabbatum

⁷ et facta est nubes obumbrans eos et venit vox de nube dicens hic est Filius meus carissimus audite illum

¹⁰ fui in spiritu in dominica die et audivi post me vocem magnam tamquam tubae

⁴ cumque audisset rex sermonem hominis Dei quem inclamaverat contra altare in Bethel extendit manum suam de altari dicens adprehendite eum et exaruit manus eius quam extenderat contra eum nec valuit retrahere eam ad se

¹⁷ o pastor et idolum derelinquens gregem gladius super brachium eius et super oculum dextrum eius brachium eius ariditate siccabitur et oculus dexter eius tenebrescens obscurabitur

²³ et circumibat Iesus totam Galilaeam docens in synagogis eorum et praedicans evangelium regni et sanans omnem languorem et omnem infirmitatem in populo

⁹ et cum inde transisset venit in synagogam eorum ¹⁰ et ecce homo manum habens aridam et interrogabant eum dicentes si licet sabbatis curare ut accusarent eum ¹¹ ipse autem dixit illis quis erit ex vobis homo qui habeat ovem unam et si ceciderit haec sabbatis in foveam nonne tenebit et levabit eam ¹² quanto magis melior est homo ove itaque licet sabbatis benefacere ¹³ tunc ait homini extende manum tuam et extendit et restituta est sanitati sicut altera ¹⁴ exeuntes autem Pharisaei consilium faciebant adversus eum quomodo eum perderent

¹ et introivit iterum synagogam et erat ibi homo habens manum aridam ² et observabant eum si sabbatis curaret ut accusarent illum ³ et ait homini habenti manum aridam surge in medium ⁴ et dicit eis licet sabbatis bene facere an male animam salvam facere an perdere at illi tacebant ⁵ et circumspiciens eos cum ira contristatus super caecitatem cordis eorum dicit homini extende manum tuam et extendit et restituta est manus illi ⁶ exeuntes autem statim Pharisaei cum Herodianis consilium faciebant adversus eum quomodo eum perderent

¹⁶ et venit Nazareth ubi erat nutritus et intravit secundum consuetudinem suam die sabbati in synagogam et surrexit legere

³¹ et descendit in Capharnaum civitatem Galilaeae ibique docebat illos sabbatis

¹ factum est autem in sabbato secundoprimo cum transiret per sata vellebant discipuli eius spicas et manducabant confricantes manibus

¹⁰ erat autem docens in synagoga eorum sabbatis

¹³ et inposuit illi manus et confestim erecta est et glorificabat Deum ¹⁴ respondens autem archisynagogus indignans quia sabbato curasset Iesus dicebat turbae sex dies sunt in quibus oportet operari in his ergo venite et curamini et non in die sabbati

³ et respondens Iesus dixit ad legis peritos et Pharisaeos dicens si licet sabbato curare

³ in his iacebat multitudo magna languentium caecorum claudorum aridorum expectantium aquae motum

¹⁶ dicebant ergo ex Pharisaeis quidam non est hic homo a Deo quia sabbatum non custodit alii dicebant quomodo potest homo peccator haec signa facere et scisma erat in eis

³² sade considerat impius iustum et quaerit ut occidat eum ³³ Dominus non derelinquet eum in manu eius et non condemnabit eum cum iudicatur

¹² et inruebant quaerentes animam meam et investigantes mala mihi loquebantur insidias et dolos tota die meditabantur

²¹ qui peccare faciebant homines in verbo et arguentem in porta subplantabant et declinaverunt frustra a iusto

¹⁰ audivi enim contumelias multorum et terrorem in circuitu persequimini et persequamur eum ab omnibus viris qui erant pacifici mei et custodientes latus meum si quo modo decipiatur et praevaleamus adversus eum et consequamur ultionem ex eo

⁵⁹ principes autem sacerdotum et omne concilium quaerebant falsum testimonium contra Iesum ut eum morti traderent ⁶⁰ et non invenerunt cum multi falsi testes accessissent novissime autem venerunt duo falsi testes

² et observabant eum si sabbatis curaret ut accusarent illum

⁵³ cum haec ad illos diceret coeperunt Pharisaei et legis periti graviter insistere et os eius opprimere de multis ⁵⁴ insidiantes et quaerentes capere aliquid ex ore eius ut accusarent eum

¹⁴ respondens autem archisynagogus indignans quia sabbato curasset Iesus dicebat turbae sex dies sunt in quibus oportet operari in his ergo venite et curamini et non in die sabbati

¹ et factum est cum intraret in domum cuiusdam principis Pharisaeorum sabbato manducare panem et ipsi observabant eum ² et ecce homo quidam hydropicus erat ante illum ³ et respondens Iesus dixit ad legis peritos et Pharisaeos dicens si licet sabbato curare ⁴ at illi tacuerunt ipse vero adprehensum sanavit eum ac dimisit ⁵ et respondens ad illos dixit cuius vestrum asinus aut bos in puteum cadet et non continuo extrahet illum die sabbati ⁶ et non poterant ad haec respondere illi

²⁰ et observantes miserunt insidiatores qui se iustos simularent ut caperent eum in sermone et traderent illum principatui et potestati praesidis

¹⁰ dicebant Iudaei illi qui sanatus fuerat sabbatum est non licet tibi tollere grabattum tuum ¹¹ respondit eis qui me fecit sanum ille mihi dixit tolle grabattum tuum et ambula ¹² interrogaverunt ergo eum quis est ille homo qui dixit tibi tolle grabattum tuum et ambula ¹³ is autem qui sanus fuerat effectus nesciebat quis esset Iesus enim declinavit turba constituta in loco ¹⁴ postea invenit eum Iesus in templo et dixit illi ecce sanus factus es iam noli peccare ne deterius tibi aliquid contingat ¹⁵ abiit ille homo et nuntiavit Iudaeis quia Iesus esset qui fecit eum sanum ¹⁶ propterea persequebantur Iudaei Iesum quia haec faciebat in sabbato

²⁶ dixerunt ergo illi quid fecit tibi quomodo aperuit tibi oculos ²⁷ respondit eis dixi vobis iam et audistis quid iterum vultis audire numquid et vos vultis discipuli eius fieri ²⁸ maledixerunt ei et dixerunt tu discipulus illius es nos autem Mosi discipuli sumus ²⁹ nos scimus quia Mosi locutus est Deus hunc autem nescimus unde sit

⁹ tu autem Salomon fili mi scito Deum patris tui et servi ei corde perfecto et animo voluntario omnia enim corda scrutatur Dominus et universas mentium cogitationes intellegit si quaesieris eum invenies si autem dereliqueris illum proiciet te in aeternum

¹⁷ scio Deus meus quod probes corda et simplicitatem diligas unde et ego in simplicitate cordis mei laetus obtuli universa haec et populum tuum qui hic reppertus est vidi cum ingenti gaudio tibi offerre donaria

² scio quia omnia potes et nulla te latet cogitatio

²¹ si obliti sumus nominis Dei nostri et expandimus manus nostras ad deum alienum

⁴ non erit tristis neque turbulentus donec ponat in terra iudicium et legem eius insulae expectabunt

⁴ et cum vidisset Iesus cogitationes eorum dixit ut quid cogitatis mala in cordibus vestris

²² ut cognovit autem Iesus cogitationes eorum respondens dixit ad illos quid cogitatis in cordibus vestris

²⁵ et quia opus ei non erat ut quis testimonium perhiberet de homine ipse enim sciebat quid esset in homine

⁴ me oportet operari opera eius qui misit me donec dies est venit nox quando nemo potest operari

¹⁷ dicit ei tertio Simon Iohannis amas me contristatus est Petrus quia dixit ei tertio amas me et dicit ei Domine tu omnia scis tu scis quia amo te dicit ei pasce oves meas

²⁴ sed nihil horum vereor nec facio animam pretiosiorem quam me dummodo consummem cursum meum et ministerium quod accepi a Domino Iesu testificari evangelium gratiae Dei

²⁶ scit enim de his rex ad quem et constanter loquor latere enim eum nihil horum arbitror neque enim in angulo quicquam horum gestum est

²⁸ et in nullo terreamini ab adversariis quae est illis causa perditionis vobis autem salutis et hoc a Deo

¹³ et non est ulla creatura invisibilis in conspectu eius omnia autem nuda et aperta sunt oculis eius ad quem nobis sermo

¹ Christo igitur passo in carne et vos eadem cogitatione armamini quia qui passus est carne desiit a peccatis

²³ et filios eius interficiam in morte et scient omnes ecclesiae quia ego sum scrutans renes et corda et dabo unicuique vestrum secundum opera vestra

¹² quanto magis melior est homo ove itaque licet sabbatis benefacere ¹³ tunc ait homini extende manum tuam et extendit et restituta est sanitati sicut altera

⁴ et dicit eis licet sabbatis bene facere an male animam salvam facere an perdere at illi tacebant

⁵⁶ et abierunt in aliud castellum

¹⁹ nonne Moses dedit vobis legem et nemo ex vobis facit legem ²⁰ quid me quaeritis interficere respondit turba et dixit daemonium habes quis te quaerit interficere ²¹ respondit Iesus et dixit eis unum opus feci et omnes miramini ²² propterea Moses dedit vobis circumcisionem non quia ex Mose est sed ex patribus et in sabbato circumciditis hominem ²³ si circumcisionem accipit homo in sabbato ut non solvatur lex Mosi mihi indignamini quia totum hominem sanum feci in sabbato

⁶ dixitque Dominus rursum mitte manum in sinum tuum quam cum misisset in sinum protulit leprosam instar nivis ⁷ retrahe ait manum in sinum tuum retraxit et protulit iterum et erat similis carni reliquae

⁶ et ait rex ad virum Dei deprecare faciem Domini Dei tui et ora pro me ut restituatur manus mea mihi oravit vir Dei faciem Domini et reversa est manus regis ad eum et facta est sicut prius fuerat

²⁰ et clamaverunt ad Dominum in tribulatione sua de angustiis eorum salvavit eos

⁵ et circumspiciens eos cum ira contristatus super caecitatem cordis eorum dicit homini extende manum tuam et extendit et restituta est manus illi

⁸ dicit ei Iesus surge tolle grabattum tuum et ambula

¹ quare turbabuntur gentes et tribus meditabuntur inania ² consurgent reges terrae et principes tractabunt pariter adversum Dominum et adversum christum eius

³ hoc est pessimum inter omnia quae sub sole fiunt quia eadem cunctis eveniunt unde et corda filiorum hominum implentur malitia et contemptu in vita sua et post haec ad inferos deducentur

¹⁴ exeuntes autem Pharisaei consilium faciebant adversus eum quomodo eum perderent ¹⁵ Iesus autem sciens recessit inde et secuti sunt eum multi et curavit eos omnes

⁴⁵ et cum audissent principes sacerdotum et Pharisaei parabolas eius cognoverunt quod de ipsis diceret

²⁸ et repleti sunt omnes in synagoga ira haec audientes

¹ post haec ambulabat Iesus in Galilaeam non enim volebat in Iudaeam ambulare quia quaerebant eum Iudaei interficere

⁴⁷ collegerunt ergo pontifices et Pharisaei concilium et dicebant quid facimus quia hic homo multa signa facit

¹⁵ iusserunt autem eos foras extra concilium secedere et conferebant ad invicem

¹⁹ Petrus vero et Iohannes respondentes dixerunt ad eos si iustum est in conspectu Dei vos potius audire quam Deum iudicate

³³ haec cum audissent dissecabantur et cogitabant interficere illos

⁵⁴ audientes autem haec dissecabantur cordibus suis et stridebant dentibus in eum

¹¹ et per omnes synagogas frequenter puniens eos conpellebam blasphemare et amplius insaniens in eos persequebar usque in exteras civitates

²⁴ remansit solus et ecce vir luctabatur cum eo usque mane ²⁵ qui cum videret quod eum superare non posset tetigit nervum femoris eius et statim emarcuit ²⁶ dixitque ad eum dimitte me iam enim ascendit aurora respondit non dimittam te nisi benedixeris mihi

² Deus meus clamabo per diem et non exaudies et nocte nec est silentium mihi

¹⁵ veniat mors super eos descendant in infernum viventes quia nequitiae in congregatione eorum et in medio eorum ¹⁶ ego ad Deum clamabo et Dominus salvabit me ¹⁷ vespere et mane et meridie eloquar et resonabo et exaudiet vocem meam

³ locuti sunt de me lingua mendacii verbis odii circumdederunt me et expugnaverunt me frustra ⁴ pro eo quod eos diligebam adversabantur mihi ego autem orabam

¹⁰ quod cum Danihel conperisset id est constitutam legem ingressus est domum suam et fenestris apertis in cenaculo suo contra Hierusalem tribus temporibus in die flectebat genua sua et adorabat confitebaturque coram Deo suo sicut et ante facere consueverat

⁶ tu autem cum orabis intra in cubiculum tuum et cluso ostio tuo ora Patrem tuum in abscondito et Pater tuus qui videt in abscondito reddet tibi

²³ et dimissa turba ascendit in montem solus orare vespere autem facto solus erat ibi ²⁴ navicula autem in medio mari iactabatur fluctibus erat enim contrarius ventus ²⁵ quarta autem vigilia noctis venit ad eos ambulans supra mare

³⁵ et diluculo valde surgens egressus abiit in desertum locum ibique orabat

⁴⁶ et cum dimisisset eos abiit in montem orare

³⁴ et ait illis tristis est anima mea usque ad mortem sustinete hic et vigilate ³⁵ et cum processisset paululum procidit super terram et orabat ut si fieri posset transiret ab eo hora ³⁶ et dixit Abba Pater omnia possibilia tibi sunt transfer calicem hunc a me sed non quod ego volo sed quod tu

² orationi instate vigilantes in ea in gratiarum actione

⁷ qui in diebus carnis suae preces supplicationesque ad eum qui possit salvum illum a morte facere cum clamore valido et lacrimis offerens et exauditus pro sua reverentia

³⁶ videns autem turbas misertus est eis quia erant vexati et iacentes sicut oves non habentes pastorem

²⁸ Iesus autem dixit illis amen dico vobis quod vos qui secuti estis me in regeneratione cum sederit Filius hominis in sede maiestatis suae sedebitis et vos super sedes duodecim iudicantes duodecim tribus Israhel

¹³ et ascendens in montem vocavit ad se quos voluit ipse et venerunt ad eum ¹⁴ et fecit ut essent duodecim cum illo et ut mitteret eos praedicare ¹⁵ et dedit illis potestatem curandi infirmitates et eiciendi daemonia ¹⁶ et inposuit Simoni nomen Petrus ¹⁷ et Iacobum Zebedaei et Iohannem fratrem Iacobi et inposuit eis nomina Boanerges quod est Filii tonitrui ¹⁸ et Andream et Philippum et Bartholomeum et Mattheum et Thomam et Iacobum Alphei et Thaddeum et Simonem Cananeum ¹⁹ et Iudam Scarioth qui et tradidit illum

⁷ et circumibat castella in circuitu docens et convocavit duodecim et coepit eos mittere binos et dabat illis potestatem spirituum inmundorum

³⁰ et convenientes apostoli ad Iesum renuntiaverunt illi omnia quae egerant et docuerant

¹ convocatis autem duodecim apostolis dedit illis virtutem et potestatem super omnia daemonia et ut languores curarent ² et misit illos praedicare regnum Dei et sanare infirmos

⁴⁹ propterea et sapientia Dei dixit mittam ad illos prophetas et apostolos et ex illis occident et persequentur

³⁰ ut edatis et bibatis super mensam meam in regno et sedeatis super thronos iudicantes duodecim tribus Israhel

¹³ et cum introissent in cenaculum ascenderunt ubi manebant Petrus et Iohannes Iacobus et Andreas Philippus et Thomas Bartholomeus et Mattheus Iacobus Alphei et Simon Zelotes et Iudas Iacobi

²⁰ superaedificati super fundamentum apostolorum et prophetarum ipso summo angulari lapide Christo Iesu

¹¹ et ipse dedit quosdam quidem apostolos quosdam autem prophetas alios vero evangelistas alios autem pastores et doctores

¹ unde fratres sancti vocationis caelestis participes considerate apostolum et pontificem confessionis nostrae Iesum ² ut memores sitis eorum quae praedixi verborum a sanctis prophetis et apostolorum vestrorum praeceptorum Domini et salvatoris

¹ et signum magnum paruit in caelo mulier amicta sole et luna sub pedibus eius et in capite eius corona stellarum duodecim

²⁰ exulta super eam caelum et sancti et apostoli et prophetae quoniam iudicavit Deus iudicium vestrum de illa

¹⁴ et murus civitatis habens fundamenta duodecim et in ipsis duodecim nomina duodecim apostolorum agni

¹⁸ ambulans autem iuxta mare Galilaeae vidit duos fratres Simonem qui vocatur Petrus et Andream fratrem eius mittentes rete in mare erant enim piscatores

²¹ et procedens inde vidit alios duos fratres Iacobum Zebedaei et Iohannem fratrem eius in navi cum Zebedaeo patre eorum reficientes retia sua et vocavit eos

³ Iacobus Zebedaei et Iohannes frater eius Philippus et Bartholomeus Thomas et Mattheus publicanus et Iacobus Alphei et Thaddeus

¹⁹ et progressus inde pusillum vidit Iacobum Zebedaei et Iohannem fratrem eius et ipsos in navi conponentes retia

²⁹ et protinus egredientes de synagoga venerunt in domum Simonis et Andreae cum Iacobo et Iohanne

³⁷ et non admisit quemquam sequi se nisi Petrum et Iacobum et Iohannem fratrem Iacobi

² et post dies sex adsumit Iesus Petrum et Iacobum et Iohannem et ducit illos in montem excelsum seorsum solos et transfiguratus est coram ipsis

³³ et adsumit Petrum et Iacobum et Iohannem secum et coepit pavere et taedere

⁸ quod cum videret Simon Petrus procidit ad genua Iesu dicens exi a me quia homo peccator sum Domine

¹⁰ similiter autem Iacobum et Iohannem filios Zebedaei qui erant socii Simonis et ait ad Simonem Iesus noli timere ex hoc iam homines eris capiens

⁴⁰ erat autem Andreas frater Simonis Petri unus ex duobus qui audierant ab Iohanne et secuti fuerant eum ⁴¹ invenit hic primum fratrem suum Simonem et dicit ei invenimus Messiam quod est interpretatum Christus ⁴² et adduxit eum ad Iesum intuitus autem eum Iesus dixit tu es Simon filius Iohanna tu vocaberis Cephas quod interpretatur Petrus

⁴⁵ invenit Philippus Nathanahel et dicit ei quem scripsit Moses in lege et prophetae invenimus Iesum filium Ioseph a Nazareth

⁵ cum sublevasset ergo oculos Iesus et vidisset quia multitudo maxima venit ad eum dicit ad Philippum unde ememus panes ut manducent hii

⁸ dicit ei unus ex discipulis eius Andreas frater Simonis Petri

⁸ dicit ei Philippus Domine ostende nobis Patrem et sufficit nobis

¹⁵ cum ergo prandissent dicit Simoni Petro Iesus Simon Iohannis diligis me plus his dicit ei etiam Domine tu scis quia amo te dicit ei pasce agnos meos ¹⁶ dicit ei iterum Simon Iohannis diligis me ait illi etiam Domine tu scis quia amo te dicit ei pasce agnos meos ¹⁷ dicit ei tertio Simon Iohannis amas me contristatus est Petrus quia dixit ei tertio amas me et dicit ei Domine tu omnia scis tu scis quia amo te dicit ei pasce oves meas ¹⁸ amen amen dico tibi cum esses iunior cingebas te et ambulabas ubi volebas cum autem senueris extendes manus tuas et alius te cinget et ducet quo non vis ¹⁹ hoc autem dixit significans qua morte clarificaturus esset Deum et hoc cum dixisset dicit ei sequere me ²⁰ conversus Petrus vidit illum discipulum quem diligebat Iesus sequentem qui et recubuit in cena super pectus eius et dixit Domine quis est qui tradit te ²¹ hunc ergo cum vidisset Petrus dicit Iesu Domine hic autem quid ²² dicit ei Iesus si sic eum volo manere donec veniam quid ad te tu me sequere ²³ exivit ergo sermo iste in fratres quia discipulus ille non moritur et non dixit ei Iesus non moritur sed si sic eum volo manere donec venio quid ad te ²⁴ hic est discipulus qui testimonium perhibet de his et scripsit haec et scimus quia verum est testimonium eius

² occidit autem Iacobum fratrem Iohannis gladio

¹ Simon Petrus servus et apostolus Iesu Christi his qui coaequalem nobis sortiti sunt fidem in iustitia Dei nostri et salvatoris Iesu Christi

⁹ et cum transiret inde Iesus vidit hominem sedentem in teloneo Mattheum nomine et ait illi sequere me et surgens secutus est eum

³ Iacobus Zebedaei et Iohannes frater eius Philippus et Bartholomeus Thomas et Mattheus publicanus et Iacobus Alphei et Thaddeus ⁴ Simon Cananeus et Iudas Scariotes qui et tradidit eum

¹⁴ et cum praeteriret vidit Levin Alphei sedentem ad teloneum et ait illi sequere me et surgens secutus est eum

¹⁸ et Andream et Philippum et Bartholomeum et Mattheum et Thomam et Iacobum Alphei et Thaddeum et Simonem Cananeum

²⁷ et post haec exiit et vidit publicanum nomine Levi sedentem ad teloneum et ait illi sequere me

¹⁶ dixit ergo Thomas qui dicitur Didymus ad condiscipulos eamus et nos ut moriamur cum eo

²⁴ Thomas autem unus ex duodecim qui dicitur Didymus non erat cum eis quando venit Iesus

¹³ et postquam tacuerunt respondit Iacobus dicens viri fratres audite me

¹⁹ alium autem apostolorum vidi neminem nisi Iacobum fratrem Domini

⁹ et cum cognovissent gratiam quae data est mihi Iacobus et Cephas et Iohannes qui videbantur columnae esse dextras dederunt mihi et Barnabae societatis ut nos in gentes ipsi autem in circumcisionem

¹ Iacobus Dei et Domini nostri Iesu Christi servus duodecim tribubus quae sunt in dispersione salutem

¹⁴ tunc abiit unus de duodecim qui dicitur Iudas Scarioth ad principes sacerdotum ¹⁵ et ait illis quid vultis mihi dare et ego vobis eum tradam at illi constituerunt ei triginta argenteos ¹⁶ et exinde quaerebat oportunitatem ut eum traderet

³ tunc videns Iudas qui eum tradidit quod damnatus esset paenitentia ductus rettulit triginta argenteos principibus sacerdotum et senioribus ⁴ dicens peccavi tradens sanguinem iustum at illi dixerunt quid ad nos tu videris ⁵ et proiectis argenteis in templo recessit et abiens laqueo se suspendit

⁷⁰ respondit eis Iesus nonne ego vos duodecim elegi et ex vobis unus diabolus est ⁷¹ dicebat autem Iudam Simonis Scariotis hic enim erat traditurus eum cum esset unus ex duodecim

²² dicit ei Iudas non ille Scariotis Domine quid factum est quia nobis manifestaturus es te ipsum et non mundo

¹⁶ viri fratres oportet impleri scripturam quam praedixit Spiritus Sanctus per os David de Iuda qui fuit dux eorum qui conprehenderunt Iesum ¹⁷ quia connumeratus erat in nobis et sortitus est sortem ministerii huius ¹⁸ et hic quidem possedit agrum de mercede iniquitatis et suspensus crepuit medius et diffusa sunt omnia viscera eius ¹⁹ et notum factum est omnibus habitantibus Hierusalem ita ut appellaretur ager ille lingua eorum Acheldemach hoc est ager Sanguinis ²⁰ scriptum est enim in libro Psalmorum fiat commoratio eius deserta et non sit qui inhabitet in ea et episcopatum eius accipiat alius

²⁵ accipere locum ministerii huius et apostolatus de quo praevaricatus est Iudas ut abiret in locum suum

¹ Iudas Iesu Christi servus frater autem Iacobi his qui in Deo Patre dilectis et Iesu Christo conservatis vocatis

³ benedic anima mea Domino et noli oblivisci omnium retributionum eius

¹⁷ quia contrivit portas aereas et vectes ferreos confregit ¹⁸ stultos propter viam sceleris eorum et propter iniquitates adflictos ¹⁹ omnem cibum abominata est anima eorum et accesserunt ad portas mortis ²⁰ et clamaverunt ad Dominum in tribulatione sua de angustiis eorum salvavit eos

²³ et circumibat Iesus totam Galilaeam docens in synagogis eorum et praedicans evangelium regni et sanans omnem languorem et omnem infirmitatem in populo ²⁴ et abiit opinio eius in totam Syriam et obtulerunt ei omnes male habentes variis languoribus et tormentis conprehensos et qui daemonia habebant et lunaticos et paralyticos et curavit eos ²⁵ et secutae sunt eum turbae multae de Galilaea et Decapoli et Hierosolymis et Iudaea et de trans Iordanen

²¹ vae tibi Corazain vae tibi Bethsaida quia si in Tyro et Sidone factae essent virtutes quae factae sunt in vobis olim in cilicio et cinere paenitentiam egissent

¹⁵ Iesus autem sciens recessit inde et secuti sunt eum multi et curavit eos omnes

¹⁴ et exiens vidit turbam multam et misertus est eius et curavit languidos eorum

²¹ et egressus inde Iesus secessit in partes Tyri et Sidonis

⁷ et Iesus cum discipulis suis secessit ad mare et multa turba a Galilaea et Iudaea secuta est eum ⁸ et ab Hierosolymis et ab Idumea et trans Iordanen et qui circa Tyrum et Sidonem multitudo magna audientes quae faciebat venerunt ad eum ⁹ et dixit discipulis suis ut navicula sibi deserviret propter turbam ne conprimerent eum ¹⁰ multos enim sanabat ita ut inruerent in eum ut illum tangerent quotquot habebant plagas ¹¹ et spiritus inmundi cum illum videbant procidebant ei et clamabant dicentes ¹² tu es Filius Dei et vehementer comminabatur eis ne manifestarent illum

²⁴ et inde surgens abiit in fines Tyri et Sidonis et ingressus domum neminem voluit scire et non potuit latere ²⁵ mulier enim statim ut audivit de eo cuius habebat filia spiritum inmundum intravit et procidit ad pedes eius ²⁶ erat autem mulier gentilis Syrophoenissa genere et rogabat eum ut daemonium eiceret de filia eius ²⁷ qui dixit illi sine prius saturari filios non est enim bonum sumere panem filiorum et mittere canibus ²⁸ at illa respondit et dicit ei utique Domine nam et catelli sub mensa comedunt de micis puerorum ²⁹ et ait illi propter hunc sermonem vade exiit daemonium de filia tua ³⁰ et cum abisset domum suam invenit puellam iacentem supra lectum et daemonium exisse ³¹ et iterum exiens de finibus Tyri venit per Sidonem ad mare Galilaeae inter medios fines Decapoleos

¹⁵ perambulabat autem magis sermo de illo et conveniebant turbae multae ut audirent et curarentur ab infirmitatibus suis

¹² factum est autem in illis diebus exiit in montem orare et erat pernoctans in oratione Dei

²² et ecce mulier chananea a finibus illis egressa clamavit dicens ei miserere mei Domine Fili David filia mea male a daemonio vexatur

¹⁵ Domine miserere filii mei quia lunaticus est et male patitur nam saepe cadit in ignem et crebro in aquam

¹⁶ concurrebat autem et multitudo vicinarum civitatum Hierusalem adferentes aegros et vexatos ab spiritibus inmundis qui curabantur omnes

⁸ et locutus est Dominus ad eum fac serpentem et pone eum pro signo qui percussus aspexerit eum vivet ⁹ fecit ergo Moses serpentem aeneum et posuit pro signo quem cum percussi aspicerent sanabantur

²¹ quidam autem sepelientes hominem viderunt latrunculos et proiecerunt cadaver in sepulchro Helisei quod ambulavit et tetigit ossa Helisei et revixit homo et stetit super pedes suos

²⁰ et ecce mulier quae sanguinis fluxum patiebatur duodecim annis accessit retro et tetigit fimbriam vestimenti eius ²¹ dicebat enim intra se si tetigero tantum vestimentum eius salva ero

³⁶ et rogabant eum ut vel fimbriam vestimenti eius tangerent et quicumque tetigerunt salvi facti sunt

¹⁰ multos enim sanabat ita ut inruerent in eum ut illum tangerent quotquot habebant plagas

³⁰ et statim Iesus cognoscens in semet ipso virtutem quae exierat de eo conversus ad turbam aiebat quis tetigit vestimenta mea

⁵⁶ et quocumque introibat in vicos vel in villas aut civitates in plateis ponebant infirmos et deprecabantur eum ut vel fimbriam vestimenti eius tangerent et quotquot tangebant eum salvi fiebant

²² et veniunt Bethsaida et adducunt ei caecum et rogabant eum ut illum tangeret

¹⁷ et factum est in una dierum et ipse sedebat docens et erant Pharisaei sedentes et legis doctores qui venerant ex omni castello Galilaeae et Iudaeae et Hierusalem et virtus erat Domini ad sanandum eos

⁴⁵ et ait Iesus quis est qui me tetigit negantibus autem omnibus dixit Petrus et qui cum illo erant praeceptor turbae te conprimunt et adfligunt et dicis quis me tetigit ⁴⁶ et dixit Iesus tetigit me aliquis nam ego novi virtutem de me exisse

¹⁴ et sicut Moses exaltavit serpentem in deserto ita exaltari oportet Filium hominis ¹⁵ ut omnis qui credit in ipso non pereat sed habeat vitam aeternam

¹⁵ ita ut in plateas eicerent infirmos et ponerent in lectulis et grabattis ut veniente Petro saltim umbra illius obumbraret quemquam eorum ¹⁶ concurrebat autem et multitudo vicinarum civitatum Hierusalem adferentes aegros et vexatos ab spiritibus inmundis qui curabantur omnes

¹² ita ut etiam super languidos deferrentur a corpore eius sudaria vel semicintia et recedebant ab eis languores et spiritus nequam egrediebantur

⁹ vos autem genus electum regale sacerdotium gens sancta populus adquisitionis ut virtutes adnuntietis eius qui de tenebris vos vocavit in admirabile lumen suum

⁸ suscitat de pulvere egenum et de stercore elevat pauperem ut sedeat cum principibus et solium gloriae teneat Domini enim sunt cardines terrae et posuit super eos orbem

¹⁶ teth melius est parum iusto quam divitiae impiorum multae

⁷ suscitans de terra inopem et de stercore elevat pauperem ⁸ ut eum sedere faciat cum principibus cum principibus populi sui

¹⁹ melius est humiliari cum mitibus quam dividere spolia cum superbis

¹ melior est pauper qui ambulat in simplicitate sua quam torquens labia insipiens

¹⁹ et addent mites in Domino laetitiam et pauperes homines in Sancto Israhel exultabunt

¹⁵ quia haec dicit Excelsus et Sublimis habitans aeternitatem et sanctum nomen eius in excelso et in sancto habitans et cum contrito et humili spiritu ut vivificet spiritum humilium et vivificet cor contritorum ¹⁶ non enim in sempiternum litigabo neque usque ad finem irascar quia spiritus a facie mea egredietur et flatus ego faciam

² omnia haec manus mea fecit et facta sunt universa ista dicit Dominus ad quem autem respiciam nisi ad pauperculum et contritum spiritu et trementem sermones meos

¹² et derelinquam in medio tui populum pauperem et egenum et sperabunt in nomine Domini

¹¹ et in irritum deductum est in die illa et cognoverunt sic pauperes gregis qui custodiunt mihi quia verbum Domini est

² et aperiens os suum docebat eos dicens ³ beati pauperes spiritu quoniam ipsorum est regnum caelorum ⁴ beati mites quoniam ipsi possidebunt terram ⁵ beati qui lugent quoniam ipsi consolabuntur ⁶ beati qui esuriunt et sitiunt iustitiam quoniam ipsi saturabuntur ⁷ beati misericordes quia ipsi misericordiam consequentur ⁸ beati mundo corde quoniam ipsi Deum videbunt ⁹ beati pacifici quoniam filii Dei vocabuntur ¹⁰ beati qui persecutionem patiuntur propter iustitiam quoniam ipsorum est regnum caelorum ¹¹ beati estis cum maledixerint vobis et persecuti vos fuerint et dixerint omne malum adversum vos mentientes propter me ¹² gaudete et exultate quoniam merces vestra copiosa est in caelis sic enim persecuti sunt prophetas qui fuerunt ante vos

⁵ caeci vident claudi ambulant leprosi mundantur surdi audiunt mortui resurgunt pauperes evangelizantur

⁴⁹ et extendens manum in discipulos suos dixit ecce mater mea et fratres mei ⁵⁰ quicumque enim fecerit voluntatem Patris mei qui in caelis est ipse meus et frater et soror et mater est

³⁴ tunc dicet rex his qui a dextris eius erunt venite benedicti Patris mei possidete paratum vobis regnum a constitutione mundi

³⁴ et circumspiciens eos qui in circuitu eius sedebant ait ecce mater mea et fratres mei ³⁵ qui enim fecerit voluntatem Dei hic frater meus et soror mea et mater est

¹⁸ Spiritus Domini super me propter quod unxit me evangelizare pauperibus misit me

²⁰ et ipse elevatis oculis in discipulos suos dicebat beati pauperes quia vestrum est regnum Dei ²¹ beati qui nunc esuritis quia saturabimini beati qui nunc fletis quia ridebitis ²² beati eritis cum vos oderint homines et cum separaverint vos et exprobraverint et eiecerint nomen vestrum tamquam malum propter Filium hominis ²³ gaudete in illa die et exultate ecce enim merces vestra multa in caelo secundum haec enim faciebant prophetis patres eorum ²⁴ verumtamen vae vobis divitibus quia habetis consolationem vestram

³² nolite timere pusillus grex quia conplacuit Patri vestro dare vobis regnum

²⁸ ibi erit fletus et stridor dentium cum videritis Abraham et Isaac et Iacob et omnes prophetas in regno Dei vos autem expelli foras

¹⁵ haec cum audisset quidam de simul discumbentibus dixit illi beatus qui manducabit panem in regno Dei

²⁵ et dixit illi Abraham fili recordare quia recepisti bona in vita tua et Lazarus similiter mala nunc autem hic consolatur tu vero cruciaris

⁴⁸ numquid aliquis ex principibus credidit in eum aut ex Pharisaeis ⁴⁹ sed turba haec quae non novit legem maledicti sunt

²² confirmantes animas discipulorum exhortantes ut permanerent in fide et quoniam per multas tribulationes oportet nos intrare in regnum Dei

²⁶ videte enim vocationem vestram fratres quia non multi sapientes secundum carnem non multi potentes non multi nobiles ²⁷ sed quae stulta sunt mundi elegit Deus ut confundat sapientes et infirma mundi elegit Deus ut confundat fortia ²⁸ et ignobilia mundi et contemptibilia elegit Deus et quae non sunt ut ea quae sunt destrueret ²⁹ ut non glorietur omnis caro in conspectu eius

²¹ itaque nemo glorietur in hominibus omnia enim vestra sunt ²² sive Paulus sive Apollo sive Cephas sive mundus sive vita sive mors sive praesentia sive futura omnia enim vestra sunt ²³ vos autem Christi Christus autem Dei

¹⁰ quasi tristes semper autem gaudentes sicut egentes multos autem locupletantes tamquam nihil habentes et omnia possidentes

² quod in multo experimento tribulationis abundantia gaudii ipsorum et altissima paupertas eorum abundavit in divitias simplicitatis eorum

⁹ scitis enim gratiam Domini nostri Iesu Christi quoniam propter vos egenus factus est cum esset dives ut illius inopia vos divites essetis

⁶ et vos imitatores nostri facti estis et Domini excipientes verbum in tribulatione multa cum gaudio Spiritus Sancti

⁵ in exemplum iusti iudicii Dei ut digni habeamini regno Dei pro quo et patimini

⁹ glorietur autem frater humilis in exaltatione sua ¹⁰ dives autem in humilitate sua quoniam sicut flos faeni transibit

¹² beatus vir qui suffert temptationem quia cum probatus fuerit accipiet coronam vitae quam repromisit Deus diligentibus se

⁵ audite fratres mei dilectissimi nonne Deus elegit pauperes in hoc mundo divites in fide et heredes regni quod repromisit Deus diligentibus se

⁹ scio tribulationem tuam et paupertatem tuam sed dives es et blasphemaris ab his qui se dicunt Iudaeos esse et non sunt sed sunt synagoga Satanae

¹⁷ cecidit Abraham in faciem et risit dicens in corde suo putasne centenario nascetur filius et Sarra nonagenaria pariet

⁶ dixitque Sarra risum fecit mihi Deus quicumque audierit conridebit mihi

⁶ laboravi in gemitu meo natare faciam tota nocte lectulum meum lacrimis meis stratum meum rigabo ⁷ caligavit prae amaritudine oculus meus consumptus sum ab universis hostibus meis ⁸ recedite a me omnes qui operamini iniquitatem quia audivit Dominus vocem fletus mei

¹⁵ ego in iustitia videbo faciem tuam implebor cum evigilavero similitudine tua

⁷ Dominus fortitudo mea et scutum meum in ipso confisum est cor meum et habui adiutorium gavisum est cor meum et in cantico meo confitebor illi

¹¹ convertisti planctum meum in chorum mihi solvisti saccum meum et accinxisti me laetitia ¹² ut laudet te gloria et non taceat Domine Deus meus in sempiternum confitebor tibi

¹ pro victoria doctissimi filiorum Core sicut areola praeparata ad inrigationes aquarum sic anima mea praeparata est ad te Deus ² sitivit anima mea Deum fortem viventem quando veniam et parebo ante faciem tuam ³ fuerunt mihi lacrimae meae panis per diem ac noctem cum diceretur mihi tota die ubi est Deus tuus

¹ in terra invia et conficiente ac sine aqua sic in sancto apparui tibi ut videam fortitudinem tuam et gloriam tuam ² melior est enim misericordia tua quam vitae labia mea laudabunt te ³ sic benedicam tibi in vita mea in nomine tuo levabo manus meas ⁴ quasi adipe et pinguidine implebitur anima mea et labiis laudantibus canet os meum ⁵ recordans tui in cubili meo per singulas vigilias meditabor tibi

⁴ terribilis in iustitia exaudi nos Deus salvator noster confidentia omnium finium terrae et maris longinqui

⁹ confiteantur Domino misericordiam eius et mirabilia eius in filios hominum

¹³⁶ rivi aquarum fluebant de oculis meis quia non custodierunt legem tuam

¹ canticum graduum cum converteret Dominus captivitatem Sion facti sumus quasi somniantes ² tunc implebitur risu os nostrum et lingua nostra laude tunc dicent in gentibus magnificavit Dominus facere cum istis

⁵ qui seminant in lacrimis in exultatione metent ⁶ qui ambulans ibat et flebat portans ad seminandum sementem veniens veniet in exultatione portans manipulos suos

⁶ recordabar dierum antiquorum meditabar omnia opera tua facta manuum tuarum loquebar

² melius est ire ad domum luctus quam ad domum convivii in illa enim finis cunctorum admonetur hominum et vivens cogitat quid futurum sit ³ melior est ira risu quia per tristitiam vultus corrigitur animus delinquentis

¹ et dices in illa die confitebor tibi Domine quoniam iratus es mihi conversus est furor tuus et consolatus es me ² ecce Deus salvator meus fiducialiter agam et non timebo quia fortitudo mea et laus mea Dominus Deus et factus est mihi in salutem

⁶ et faciet Dominus exercituum omnibus populis in monte hoc convivium pinguium convivium vindemiae pinguium medullatorum vindemiae defecatae

¹⁹ populus enim Sion habitabit in Hierusalem plorans nequaquam plorabis miserans miserebitur tui ad vocem clamoris tui statim ut audierit respondebit tibi

³ effundam enim aquas super sitientem et fluenta super aridam effundam spiritum meum super semen tuum et benedictionem meam super stirpem tuam ⁴ et germinabunt inter herbas quasi salices iuxta praeterfluentes aquas

⁹ ut diceres his qui vincti sunt exite et his qui in tenebris revelamini super vias pascentur et in omnibus planis pascua eorum ¹⁰ non esurient neque sitient et non percutiet eos aestus et sol quia miserator eorum reget eos et ad fontes aquarum portabit eos

¹ o omnes sitientes venite ad aquas et qui non habetis argentum properate emite et comedite venite emite absque argento et absque ulla commutatione vinum et lac ² quare adpenditis argentum non in panibus et laborem vestrum non in saturitate audite audientes me et comedite bonum et delectabitur in crassitudine anima vestra

¹⁷ propter iniquitatem avaritiae eius iratus sum et percussi eum abscondi et indignatus sum et abiit vagus in via cordis sui ¹⁸ vias eius vidi et dimisi eum et reduxi eum et reddidi consolationes ipsi et lugentibus eius

¹ spiritus Domini super me eo quod unxerit Dominus me ad adnuntiandum mansuetis misit me ut mederer contritis corde et praedicarem captivis indulgentiam et clausis apertionem ² ut praedicarem annum placabilem Domini et diem ultionis Deo nostro ut consolarer omnes lugentes ³ ut ponerem lugentibus Sion et darem eis coronam pro cinere oleum gaudii pro luctu pallium laudis pro spiritu maeroris et vocabuntur in ea fortes iustitiae plantatio Domini ad glorificandum

¹³ propter hoc haec dicit Dominus Deus ecce servi mei comedent et vos esurietis ecce servi mei bibent et vos sitietis ¹⁴ ecce servi mei laetabuntur et vos confundemini ecce servi mei laudabunt prae exultatione cordis et vos clamabitis prae dolore cordis et prae contritione spiritus ululabitis

¹⁰ laetamini cum Hierusalem et exultate in ea omnes qui diligitis eam gaudete cum ea gaudio universi qui lugetis super eam

¹ quis dabit capiti meo aquam et oculis meis fontem lacrimarum et plorabo die et nocte interfectos filiae populi mei

¹⁷ quod si hoc non audieritis in abscondito plorabit anima mea a facie superbiae plorans plorabit et deducet oculus meus lacrimam quia captus est grex Domini

⁹ in fletu venient et in precibus deducam eos et adducam eos per torrentes aquarum in via recta et non inpingent in ea quia factus sum Israheli pater et Ephraim primogenitus meus est

¹³ tunc laetabitur virgo in choro iuvenes et senes simul et convertam luctum eorum in gaudium et consolabor eos et laetificabo a dolore suo ¹⁴ et inebriabo animam sacerdotum pinguedine et populus meus bonis meis adimplebitur ait Dominus

¹⁸ audiens audivi Ephraim transmigrantem castigasti me et eruditus sum quasi iuvenculus indomitus converte me et revertar quia tu Dominus Deus meus ¹⁹ postquam enim convertisti me egi paenitentiam et postquam ostendisti mihi percussi femur meum confusus sum et erubui quoniam sustinui obprobrium adulescentiae meae ²⁰ si filius honorabilis mihi Ephraim si puer delicatus quia ex quo locutus sum de eo adhuc recordabor eius idcirco conturbata sunt viscera mea super eum miserans miserebor eius ait Dominus

²⁵ quia inebriavi animam lassam et omnem animam esurientem saturavi

¹⁶ et salvabuntur qui fugerint ex eis et erunt in montibus quasi columbae convallium omnes trepidi unusquisque in iniquitate sua

⁴ et dixit Dominus ad eum transi per mediam civitatem in medio Hierusalem et signa thau super frontes virorum gementium et dolentium super cunctis abominationibus quae fiunt in medio eius

⁴ beati mites quoniam ipsi possidebunt terram

⁶ beati qui esuriunt et sitiunt iustitiam quoniam ipsi saturabuntur

⁵³ esurientes implevit bonis et divites dimisit inanes

²⁵ vae vobis qui saturati estis quia esurietis vae vobis qui ridetis nunc quia lugebitis et flebitis

¹⁰ respondit Iesus et dixit ei si scires donum Dei et quis est qui dicit tibi da mihi bibere tu forsitan petisses ab eo et dedisset tibi aquam vivam

³⁵ dixit autem eis Iesus ego sum panis vitae qui veniet ad me non esuriet et qui credit in me non sitiet umquam

³⁷ in novissimo autem die magno festivitatis stabat Iesus et clamabat dicens si quis sitit veniat ad me et bibat ³⁸ qui credit in me sicut dixit scriptura flumina de ventre eius fluent aquae vivae

³⁵ et lacrimatus est Iesus

²⁰ amen amen dico vobis quia plorabitis et flebitis vos mundus autem gaudebit vos autem contristabimini sed tristitia vestra vertetur in gaudium ²¹ mulier cum parit tristitiam habet quia venit hora eius cum autem pepererit puerum iam non meminit pressurae propter gaudium quia natus est homo in mundum

¹ veritatem dico in Christo non mentior testimonium mihi perhibente conscientia mea in Spiritu Sancto ² quoniam tristitia est mihi magna et continuus dolor cordi meo ³ optabam enim ipse ego anathema esse a Christo pro fratribus meis qui sunt cognati mei secundum carnem

¹¹ usque in hanc horam et esurimus et sitimus et nudi sumus et colaphis caedimur et instabiles sumus

⁴ qui consolatur nos in omni tribulatione nostra ut possimus et ipsi consolari eos qui in omni pressura sunt per exhortationem qua exhortamur et ipsi a Deo ⁵ quoniam sicut abundant passiones Christi in nobis ita et per Christum abundat consolatio nostra ⁶ sive autem tribulamur pro vestra exhortatione et salute sive exhortamur pro vestra exhortatione quae operatur in tolerantia earundem passionum quas et nos patimur

¹⁰ quae enim secundum Deum tristitia est paenitentiam in salutem stabilem operatur saeculi autem tristitia mortem operatur ¹¹ ecce enim hoc ipsum secundum Deum contristari vos quantam in vobis operatur sollicitudinem sed defensionem sed indignationem sed timorem sed desiderium sed aemulationem sed vindictam in omnibus exhibuistis vos incontaminatos esse negotio

²⁷ in labore et aerumna in vigiliis multis in fame et siti in ieiuniis multis in frigore et nuditate

¹⁰ propter quod placeo mihi in infirmitatibus in contumeliis in necessitatibus in persecutionibus in angustiis pro Christo cum enim infirmor tunc potens sum

² omne gaudium existimate fratres mei cum in temptationibus variis incideritis ³ scientes quod probatio fidei vestrae patientiam operatur ⁴ patientia autem opus perfectum habeat ut sitis perfecti et integri in nullo deficientes

⁶ in quo exultatis modicum nunc si oportet contristati in variis temptationibus ⁷ ut probatum vestrae fidei multo pretiosius sit auro quod perit per ignem probato inveniatur in laudem et gloriam et honorem in revelatione Iesu Christi ⁸ quem cum non videritis diligitis in quem nunc quoque non videntes credentes autem exultatis laetitia inenarrabili et glorificata

¹⁶ non esurient neque sitient amplius neque cadet super illos sol neque ullus aestus

³ et audivi vocem magnam de throno dicentem ecce tabernaculum Dei cum hominibus et habitabit cum eis et ipsi populus eius erunt et ipse Deus cum eis erit eorum Deus

⁵ qui dicunt recede a me non adpropinques mihi quia inmundus es isti fumus erunt in furore meo ignis ardens tota die

⁵ audite verbum Domini qui tremetis ad verbum eius dixerunt fratres vestri odientes vos et abicientes propter nomen meum glorificetur Dominus et videbimus in laetitia vestra ipsi autem confundentur

¹⁸ et ad praesides et ad reges ducemini propter me in testimonium illis et gentibus

²² et eritis odio omnibus propter nomen meum qui autem perseveraverit in finem hic salvus erit

³⁹ qui invenit animam suam perdet illam et qui perdiderit animam suam propter me inveniet eam

⁹ videte autem vosmet ipsos tradent enim vos conciliis et in synagogis vapulabitis et ante praesides et reges stabitis propter me in testimonium illis ¹⁰ et in omnes gentes primum oportet praedicari evangelium ¹¹ et cum duxerint vos tradentes nolite praecogitare quid loquamini sed quod datum vobis fuerit in illa hora id loquimini non enim estis vos loquentes sed Spiritus Sanctus ¹² tradet autem frater fratrem in mortem et pater filium et consurgent filii in parentes et morte adficient eos ¹³ et eritis odio omnibus propter nomen meum qui autem sustinuerit in finem hic salvus erit

¹⁵ et eiectum illum extra vineam occiderunt quid ergo faciet illis dominus vineae

¹⁷ et eritis odio omnibus propter nomen meum

⁷ non potest mundus odisse vos me autem odit quia ego testimonium perhibeo de illo quia opera eius mala sunt

²² haec dixerunt parentes eius quia timebant Iudaeos iam enim conspiraverant Iudaei ut si quis eum confiteretur Christum extra synagogam fieret ²³ propterea parentes eius dixerunt quia aetatem habet ipsum interrogate ²⁴ vocaverunt ergo rursum hominem qui fuerat caecus et dixerunt ei da gloriam Deo nos scimus quia hic homo peccator est ²⁵ dixit ergo ille si peccator est nescio unum scio quia caecus cum essem modo video ²⁶ dixerunt ergo illi quid fecit tibi quomodo aperuit tibi oculos ²⁷ respondit eis dixi vobis iam et audistis quid iterum vultis audire numquid et vos vultis discipuli eius fieri ²⁸ maledixerunt ei et dixerunt tu discipulus illius es nos autem Mosi discipuli sumus

³⁴ responderunt et dixerunt ei in peccatis natus es totus et tu doces nos et eiecerunt eum foras

⁴² verumtamen et ex principibus multi crediderunt in eum sed propter Pharisaeos non confitebantur ut de synagoga non eicerentur

¹⁸ si mundus vos odit scitote quia me priorem vobis odio habuit ¹⁹ si de mundo fuissetis mundus quod suum erat diligeret quia vero de mundo non estis sed ego elegi vos de mundo propterea odit vos mundus ²⁰ mementote sermonis mei quem ego dixi vobis non est servus maior domino suo si me persecuti sunt et vos persequentur si sermonem meum servaverunt et vestrum servabunt ²¹ sed haec omnia facient vobis propter nomen meum quia nesciunt eum qui misit me

² absque synagogis facient vos sed venit hora ut omnis qui interficit vos arbitretur obsequium se praestare Deo

¹⁴ ego dedi eis sermonem tuum et mundus odio eos habuit quia non sunt de mundo sicut et ego non sum de mundo

¹⁶ ego enim ostendam illi quanta oporteat eum pro nomine meo pati

²² audiebant autem eum usque ad hoc verbum et levaverunt vocem suam dicentes tolle de terra eiusmodi non enim fas est eum vivere

⁵ invenimus hunc hominem pestiferum et concitantem seditiones omnibus Iudaeis in universo orbe et auctorem seditionis sectae Nazarenorum

¹⁰ nos stulti propter Christum vos autem prudentes in Christo nos infirmi vos autem fortes vos nobiles nos autem ignobiles ¹¹ usque in hanc horam et esurimus et sitimus et nudi sumus et colaphis caedimur et instabiles sumus

²³ ministri Christi sunt minus sapiens dico plus ego in laboribus plurimis in carceribus abundantius in plagis supra modum in mortibus frequenter ²⁴ a Iudaeis quinquies quadragenas una minus accepi ²⁵ ter virgis caesus sum semel lapidatus sum ter naufragium feci nocte et die in profundo maris fui ²⁶ in itineribus saepe periculis fluminum periculis latronum periculis ex genere periculis ex gentibus periculis in civitate periculis in solitudine periculis in mari periculis in falsis fratribus

²⁸ et in nullo terreamini ab adversariis quae est illis causa perditionis vobis autem salutis et hoc a Deo ²⁹ quia vobis donatum est pro Christo non solum ut in eum credatis sed ut etiam pro illo patiamini ³⁰ eundem certamen habentes qualem et vidistis in me et nunc audistis de me

¹⁴ vos enim imitatores facti estis fratres ecclesiarum Dei quae sunt in Iudaea in Christo Iesu quia eadem passi estis et vos a contribulibus vestris sicut et ipsi a Iudaeis ¹⁵ qui et Dominum occiderunt Iesum et prophetas et nos persecuti sunt et Deo non placent et omnibus hominibus adversantur

¹¹ persecutiones passiones qualia mihi facta sunt Antiochiae Iconii Lystris quales persecutiones sustinui et ex omnibus me eripuit Dominus ¹² et omnes qui volunt pie vivere in Christo Iesu persecutionem patientur

¹⁹ haec est enim gratia si propter conscientiam Dei sustinet quis tristitias patiens iniuste ²⁰ quae enim gloria est si peccantes et colaphizati suffertis sed si benefacientes et patientes sustinetis haec est gratia apud Deum

¹⁴ sed et si quid patimini propter iustitiam beati timorem autem eorum ne timueritis et non conturbemini

¹² carissimi nolite peregrinari in fervore qui ad temptationem vobis fit quasi novi aliquid vobis contingat ¹³ sed communicantes Christi passionibus gaudete ut et in revelatione gloriae eius gaudeatis exultantes ¹⁴ si exprobramini in nomine Christi beati quoniam gloriae Dei Spiritus in vobis requiescit ¹⁵ nemo enim vestrum patiatur quasi homicida aut fur aut maledicus aut alienorum appetitor ¹⁶ si autem ut Christianus non erubescat glorificet autem Deum in isto nomine

¹⁶ cumque intrasset arca Domini civitatem David Michol filia Saul prospiciens per fenestram vidit regem David subsilientem atque saltantem coram Domino et despexit eum in corde suo

⁴ nam cum interficeret Hiezabel prophetas Domini tulit ille centum prophetas et abscondit eos quinquagenos in speluncis et pavit eos pane et aqua

² misitque Hiezabel nuntium ad Heliam dicens haec mihi faciant dii et haec addant nisi hac hora cras posuero animam tuam sicut animam unius ex illis

¹⁰ at ille respondit zelo zelatus sum pro Domino Deo exercituum quia dereliquerunt pactum Domini filii Israhel altaria tua destruxerunt et prophetas tuos occiderunt gladio et derelictus sum ego solus et quaerunt animam meam ut auferant eam

¹⁴ et ille respondit zelo zelatus sum pro Domino Deo exercituum quia dereliquerunt pactum tuum filii Israhel altaria tua destruxerunt et prophetas tuos occiderunt gladio et derelictus sum ego solus et quaerunt animam meam ut auferant eam

²⁰ et ait Ahab ad Heliam num invenisti me inimice mee qui dixit inveni eo quod venundatus sis ut faceres malum in conspectu Domini

⁸ et ait rex Israhel ad Iosaphat remansit vir unus per quem possimus interrogare Dominum sed ego odi eum quia non prophetat mihi bonum sed malum Micheas filius Hiemla cui Iosaphat ait ne loquaris ita rex

²⁷ et dicite eis haec dicit rex mittite virum istum in carcerem et sustentate eum pane tribulationis et aqua angustiae donec revertar in pace

³¹ et ait haec mihi faciat Deus et haec addat si steterit caput Helisei filii Saphat super eum hodie

¹⁶ at illi subsannabant nuntios Dei et parvipendebant sermones eius inludebantque prophetis donec ascenderet furor Domini in populum eius et esset nulla curatio

²⁶ provocaverunt autem te ad iracundiam et recesserunt a te et proiecerunt legem tuam post terga sua et prophetas tuos occiderunt qui contestabantur eos ut reverterentur ad te feceruntque blasphemias grandes

⁶ tunc saliet sicut cervus claudus et aperta erit lingua mutorum quia scissae sunt in deserto aquae et torrentes in solitudine

³⁰ frustra percussi filios vestros disciplinam non receperunt devoravit gladius vester prophetas vestros quasi leo vastator

¹² gaudete et exultate quoniam merces vestra copiosa est in caelis sic enim persecuti sunt prophetas qui fuerunt ante vos

¹ adtendite ne iustitiam vestram faciatis coram hominibus ut videamini ab eis alioquin mercedem non habebitis apud Patrem vestrum qui in caelis est ² cum ergo facies elemosynam noli tuba canere ante te sicut hypocritae faciunt in synagogis et in vicis ut honorificentur ab hominibus amen dico vobis receperunt mercedem suam

³⁵ et agricolae adprehensis servis eius alium ceciderunt alium occiderunt alium vero lapidaverunt ³⁶ iterum misit alios servos plures prioribus et fecerunt illis similiter

³¹ itaque testimonio estis vobismet ipsis quia filii estis eorum qui prophetas occiderunt ³² et vos implete mensuram patrum vestrorum ³³ serpentes genimina viperarum quomodo fugietis a iudicio gehennae ³⁴ ideo ecce ego mitto ad vos prophetas et sapientes et scribas ex illis occidetis et crucifigetis et ex eis flagellabitis in synagogis vestris et persequemini de civitate in civitatem ³⁵ ut veniat super vos omnis sanguis iustus qui effusus est super terram a sanguine Abel iusti usque ad sanguinem Zacchariae filii Barachiae quem occidistis inter templum et altare ³⁶ amen dico vobis venient haec omnia super generationem istam ³⁷ Hierusalem Hierusalem quae occidis prophetas et lapidas eos qui ad te missi sunt quotiens volui congregare filios tuos quemadmodum gallina congregat pullos suos sub alas et noluisti

⁴¹ et factum est ut audivit salutationem Mariae Elisabeth exultavit infans in utero eius et repleta est Spiritu Sancto Elisabeth

⁴⁴ ecce enim ut facta est vox salutationis tuae in auribus meis exultavit in gaudio infans in utero meo

³⁵ verumtamen diligite inimicos vestros et benefacite et mutuum date nihil desperantes et erit merces vestra multa et eritis filii Altissimi quia ipse benignus est super ingratos et malos

⁸ et exiliens stetit et ambulabat et intravit cum illis in templum ambulans et exiliens et laudans Dominum

⁴¹ et illi quidem ibant gaudentes a conspectu concilii quoniam digni habiti sunt pro nomine Iesu contumeliam pati

⁵¹ dura cervice et incircumcisi cordibus et auribus vos semper Spiritui Sancto resistitis sicut patres vestri et vos ⁵² quem prophetarum non sunt persecuti patres vestri et occiderunt eos qui praenuntiabant de adventu Iusti cuius vos nunc proditores et homicidae fuistis

¹⁰ dixit magna voce surge super pedes tuos rectus et exilivit et ambulabat

³ non solum autem sed et gloriamur in tribulationibus scientes quod tribulatio patientiam operatur

²⁴ qui nunc gaudeo in passionibus pro vobis et adimpleo ea quae desunt passionum Christi in carne mea pro corpore eius quod est ecclesia

⁵ in exemplum iusti iudicii Dei ut digni habeamini regno Dei pro quo et patimini ⁶ si tamen iustum est apud Deum retribuere tribulationem his qui vos tribulant ⁷ et vobis qui tribulamini requiem nobiscum in revelatione Domini Iesu de caelo cum angelis virtutis eius

¹² si sustinemus et conregnabimus si negabimus et ille negabit nos

⁷ bonum certamen certavi cursum consummavi fidem servavi ⁸ in reliquo reposita est mihi iustitiae corona quam reddet mihi Dominus in illa die iustus iudex non solum autem mihi sed et his qui diligunt adventum eius

⁶ sine fide autem inpossibile placere credere enim oportet accedentem ad Deum quia est et inquirentibus se remunerator fit

²⁶ maiores divitias aestimans thesauro Aegyptiorum inproperium Christi aspiciebat enim in remunerationem

³² et quid adhuc dicam deficiet enim me tempus enarrantem de Gedeon Barac Samson Iepthae David et Samuhel et prophetis ³³ qui per fidem devicerunt regna operati sunt iustitiam adepti sunt repromissiones obturaverunt ora leonum ³⁴ extinxerunt impetum ignis effugerunt aciem gladii convaluerunt de infirmitate fortes facti sunt in bello castra verterunt exterorum ³⁵ acceperunt mulieres de resurrectione mortuos suos alii autem distenti sunt non suscipientes redemptionem ut meliorem invenirent resurrectionem ³⁶ alii vero ludibria et verbera experti insuper et vincula et carceres ³⁷ lapidati sunt secti sunt temptati sunt in occisione gladii mortui sunt circumierunt in melotis in pellibus caprinis egentes angustiati adflicti ³⁸ quibus dignus non erat mundus in solitudinibus errantes et montibus et speluncis et in cavernis terrae ³⁹ et hii omnes testimonio fidei probati non acceperunt repromissionem

² omne gaudium existimate fratres mei cum in temptationibus variis incideritis

¹³ sed communicantes Christi passionibus gaudete ut et in revelatione gloriae eius gaudeatis exultantes

⁷ qui habet aurem audiat quid Spiritus dicat ecclesiis vincenti dabo ei edere de ligno vitae quod est in paradiso Dei mei

¹⁰ nihil horum timeas quae passurus es ecce missurus est diabolus ex vobis in carcerem ut temptemini et habebitis tribulationem diebus decem esto fidelis usque ad mortem et dabo tibi coronam vitae ¹¹ qui habet aurem audiat quid Spiritus dicat ecclesiis qui vicerit non laedetur a morte secunda

¹⁷ qui habet aurem audiat quid Spiritus dicat ecclesiis vincenti dabo ei manna absconditum et dabo illi calculum candidum et in calculo nomen novum scriptum quod nemo scit nisi qui accipit

²⁶ et qui vicerit et qui custodierit usque in finem opera mea dabo illi potestatem super gentes

⁵ qui vicerit sic vestietur vestimentis albis et non delebo nomen eius de libro vitae et confitebor nomen eius coram Patre meo et coram angelis eius

¹² qui vicerit faciam illum columnam in templo Dei mei et foras non egredietur amplius et scribam super eum nomen Dei mei et nomen civitatis Dei mei novae Hierusalem quae descendit de caelo a Deo meo et nomen meum novum

⁷ qui vicerit possidebit haec et ero illi Deus et ille erit mihi filius

⁷ quare ergo impii vivunt sublevati sunt confortatique divitiis ⁸ semen eorum permanet coram eis propinquorum turba et nepotum in conspectu eorum ⁹ domus eorum securae sunt et pacatae et non est virga Dei super illos ¹⁰ bos eorum concepit et non abortit vacca peperit et non est privata fetu suo ¹¹ egrediuntur quasi greges parvuli eorum et infantes eorum exultant lusibus ¹² tenent tympanum et citharam et gaudent ad sonitum organi ¹³ ducunt in bonis dies suos et in puncto ad inferna descendunt ¹⁴ qui dixerunt Deo recede a nobis et scientiam viarum tuarum nolumus ¹⁵ quid est Omnipotens ut serviamus ei et quid nobis prodest si oraverimus illum

⁶ qui fiduciam habent in fortitudine sua et in multitudine divitiarum suarum superbiunt ⁷ fratrem redimens non redimet vir nec dabit Deo propitiationem pro eo

¹⁶ noli timere cum ditatus fuerit vir cum multiplicata fuerit gloria domus eius ¹⁷ neque enim moriens tollet omnia nec descendet post eum gloria eius ¹⁸ quia animae suae in vita sua benedicet laudabunt inquient te cum benefeceris tibi ¹⁹ intrabit usque ad generationes patrum suorum usque ad finem non videbunt lucem

³ in labore hominum non sunt et cum hominibus non flagellabuntur ⁴ ideo nutriti sunt ad superbiam circumdederunt iniquitatem sibi ⁵ processerunt a pinguidine oculi eorum transierunt cogitationes cordis ⁶ inriserunt et locuti sunt in malitia calumniam de excelso loquentes ⁷ posuerunt in caelo os suum et lingua eorum deambulavit in terra ⁸ propterea convertetur populus eius hic et quis plenus invenietur in eis ⁹ et dixerunt quomodo novit Deus et si est scientia in Excelso ¹⁰ ecce isti impii et abundantes in saeculo multiplicaverunt divitias ¹¹ ergone frustra mundavi cor meum et lavi in innocentia manus meas ¹² et fui flagellatus tota die et increpatio mea in matutinis

³² aversio parvulorum interficiet eos et prosperitas stultorum perdet illos

⁴ ego autem dixi forsitan pauperes sunt et stulti ignorantes viam Domini iudicium Dei sui ⁵ ibo igitur ad optimates et loquar eis ipsi enim cognoverunt viam Domini iudicium Dei sui et ecce magis hii simul confregerunt iugum ruperunt vincula ⁶ idcirco percussit eos leo de silva lupus ad vesperam vastavit eos pardus vigilans super civitates eorum omnis qui egressus fuerit ex eis capietur quia multiplicatae sunt praevaricationes eorum confortatae sunt aversiones eorum

¹ audite verbum hoc vaccae pingues quae estis in monte Samariae quae calumniam facitis egenis et confringitis pauperes quae dicitis dominis vestris adferte et bibemus ² iuravit Dominus Deus in sancto suo quia ecce dies venient super vos et levabunt vos in contis et reliquias vestras in ollis ferventibus ³ et per aperturas exibitis altera contra alteram et proiciemini in Armon dicit Dominus

¹ vae qui opulenti estis in Sion et confiditis in monte Samariae optimates capita populorum ingredientes pompatice domum Israhel ² transite in Chalanne et videte et ite inde in Emath magnam et descendite in Geth Palestinorum et ad optima quaeque regna horum si latior terminus eorum termino vestro est ³ qui separati estis in diem malum et adpropinquatis solio iniquitatis ⁴ qui dormitis in lectis eburneis et lascivitis in stratis vestris qui comeditis agnum de grege et vitulos de medio armenti ⁵ qui canitis ad vocem psalterii sicut David putaverunt se habere vasa cantici ⁶ bibentes in fialis vinum et optimo unguento delibuti et nihil patiebantur super contritione Ioseph

⁹ magna erit gloria domus istius novissimae plus quam primae dicit Dominus exercituum et in loco isto dabo pacem dicit Dominus exercituum

² cum ergo facies elemosynam noli tuba canere ante te sicut hypocritae faciunt in synagogis et in vicis ut honorificentur ab hominibus amen dico vobis receperunt mercedem suam

⁵ et cum oratis non eritis sicut hypocritae qui amant in synagogis et in angulis platearum stantes orare ut videantur ab hominibus amen dico vobis receperunt mercedem suam

¹⁶ cum autem ieiunatis nolite fieri sicut hypocritae tristes demoliuntur enim facies suas ut pareant hominibus ieiunantes amen dico vobis quia receperunt mercedem suam

¹⁵ dixitque ad illos videte et cavete ab omni avaritia quia non in abundantia cuiusquam vita eius est ex his quae possidet ¹⁶ dixit autem similitudinem ad illos dicens hominis cuiusdam divitis uberes fructus ager adtulit ¹⁷ et cogitabat intra se dicens quid faciam quod non habeo quo congregem fructus meos ¹⁸ et dixit hoc faciam destruam horrea mea et maiora faciam et illuc congregabo omnia quae nata sunt mihi et bona mea ¹⁹ et dicam animae meae anima habes multa bona posita in annos plurimos requiesce comede bibe epulare ²⁰ dixit autem illi Deus stulte hac nocte animam tuam repetunt a te quae autem parasti cuius erunt ²¹ sic est qui sibi thesaurizat et non est in Deum dives

¹⁹ homo quidam erat dives et induebatur purpura et bysso et epulabatur cotidie splendide ²⁰ et erat quidam mendicus nomine Lazarus qui iacebat ad ianuam eius ulceribus plenus ²¹ cupiens saturari de micis quae cadebant de mensa divitis sed et canes veniebant et lingebant ulcera eius ²² factum est autem ut moreretur mendicus et portaretur ab angelis in sinum Abrahae mortuus est autem et dives et sepultus est in inferno ²³ elevans oculos suos cum esset in tormentis videbat Abraham a longe et Lazarum in sinu eius ²⁴ et ipse clamans dixit pater Abraham miserere mei et mitte Lazarum ut intinguat extremum digiti sui in aqua ut refrigeret linguam meam quia crucior in hac flamma ²⁵ et dixit illi Abraham fili recordare quia recepisti bona in vita tua et Lazarus similiter mala nunc autem hic consolatur tu vero cruciaris

²³ his ille auditis contristatus est quia dives erat valde ²⁴ videns autem illum Iesus tristem factum dixit quam difficile qui pecunias habent in regnum Dei intrabunt ²⁵ facilius est enim camelum per foramen acus transire quam divitem intrare in regnum Dei

¹⁷ divitibus huius saeculi praecipe non sublime sapere neque sperare in incerto divitiarum sed in Deo qui praestat nobis omnia abunde ad fruendum

⁶ vos autem exhonorastis pauperem nonne divites per potentiam opprimunt vos et ipsi trahunt vos ad iudicia

¹ age nunc divites plorate ululantes in miseriis quae advenient vobis ² divitiae vestrae putrefactae sunt et vestimenta vestra a tineis comesta sunt ³ aurum et argentum vestrum eruginavit et erugo eorum in testimonium vobis erit et manducabit carnes vestras sicut ignis thesaurizastis in novissimis diebus ⁴ ecce merces operariorum qui messuerunt regiones vestras qui fraudatus est a vobis clamat et clamor ipsorum in aures Domini Sabaoth introiit ⁵ epulati estis super terram et in luxuriis enutristis corda vestra in die occisionis ⁶ addixistis occidistis iustum non resistit vobis

⁶ reddite illi sicut ipsa reddidit et duplicate duplicia secundum opera eius in poculo quo miscuit miscite illi duplum ⁷ quantum glorificavit se et in deliciis fuit tantum date illi tormentum et luctum quia in corde suo dicit sedeo regina et vidua non sum et luctum non videbo ⁸ ideo in una die venient plagae eius mors et luctus et fames et igni conburetur quia fortis est Deus qui iudicavit illam

¹¹ domos plenas cunctarum opum quas non extruxisti cisternas quas non fodisti vineta et oliveta quae non plantasti ¹² et comederis et saturatus fueris

⁵ saturati prius pro pane se locaverunt et famelici saturati sunt donec sterilis peperit plurimos et quae multos habebat filios infirmata est

⁵ quod laus impiorum brevis sit et gaudium hypocritae ad instar puncti ⁶ si ascenderit usque ad caelum superbia eius et caput eius nubes tetigerit ⁷ quasi sterquilinium in fine perdetur et qui eum viderant dicent ubi est

¹¹ egrediuntur quasi greges parvuli eorum et infantes eorum exultant lusibus ¹² tenent tympanum et citharam et gaudent ad sonitum organi ¹³ ducunt in bonis dies suos et in puncto ad inferna descendunt

⁶ ego autem sum vermis et non homo obprobrium hominum et dispectio plebis ⁷ omnes videntes me subsannant me dimittunt labium movent caput

¹⁹ intrabit usque ad generationes patrum suorum usque ad finem non videbunt lucem

¹³ risus dolore miscebitur et extrema gaudii luctus occupat

⁹ ne forte saturatus inliciar ad negandum et dicam quis est Dominus et egestate conpulsus furer et peierem nomen Dei mei

² risum reputavi errorem et gaudio dixi quid frustra deciperis

³ melior est ira risu quia per tristitiam vultus corrigitur animus delinquentis

⁶ quia sicut sonitus spinarum ardentium sub olla sic risus stulti sed et hoc vanitas

²¹ et transibit per eam corruet et esuriet et cum esurierit irascetur et maledicet regi suo et Deo suo et suspiciet sursum

²⁰ et declinabit ad dexteram et esuriet et comedet ad sinistram et non saturabitur unusquisque carnem brachii sui vorabit Manasses Ephraim et Ephraim Manassen simul ipsi contra Iudam

³ propterea repleti sunt lumbi mei dolore angustia possedit me sicut angustia parientis corrui cum audirem conturbatus sum cum viderem ⁴ emarcuit cor meum tenebrae stupefecerunt me Babylon dilecta mea posita est mihi in miraculum

⁷ luxit vindemia infirmata est vitis ingemuerunt omnes qui laetabantur corde ⁸ cessavit gaudium tympanorum quievit sonitus laetantium conticuit dulcedo citharae ⁹ cum cantico non bibent vinum amara erit potio bibentibus illam ¹⁰ adtrita est civitas vanitatis clausa est omnis domus nullo introeunte ¹¹ clamor erit super vino in plateis deserta est omnis laetitia translatum est gaudium terrae ¹² relicta est in urbe solitudo et calamitas opprimet portas

⁷ verum hii quoque prae vino nescierunt et prae ebrietate erraverunt sacerdos et propheta nescierunt prae ebrietate absorti sunt a vino erraverunt in ebrietate nescierunt videntem ignoraverunt iudicium

¹³ propter hoc haec dicit Dominus Deus ecce servi mei comedent et vos esurietis ecce servi mei bibent et vos sitietis

⁴ bibebant vinum et laudabant deos suos aureos et argenteos et aereos ferreos ligneosque et lapideos ⁵ in eadem hora apparuerunt digiti quasi manus hominis scribentis contra candelabrum in superficie parietis aulae regiae et rex aspiciebat articulos manus scribentis ⁶ tunc regis facies commutata est et cogitationes eius conturbabant eum et conpages renum eius solvebantur et genua eius ad se invicem conlidebantur

¹⁰ et convertam festivitates vestras in luctum et omnia cantica vestra in planctum et inducam super omne dorsum vestrum saccum et super omne caput calvitium et ponam eam quasi luctum unigeniti et novissima eius quasi diem amarum

¹⁰ quia sicut spinae se invicem conplectuntur sic convivium eorum pariter potantium consumentur quasi stipula ariditate plena

¹¹ intravit autem rex ut videret discumbentes et vidit ibi hominem non vestitum veste nuptiali ¹² et ait illi amice quomodo huc intrasti non habens vestem nuptialem at ille obmutuit ¹³ tunc dixit rex ministris ligatis pedibus eius et manibus mittite eum in tenebras exteriores ibi erit fletus et stridor dentium

⁵³ et deridebant eum scientes quia mortua esset

²⁰ dixit autem illi Deus stulte hac nocte animam tuam repetunt a te quae autem parasti cuius erunt

¹⁴ audiebant autem omnia haec Pharisaei qui erant avari et deridebant illum ¹⁵ et ait illis vos estis qui iustificatis vos coram hominibus Deus autem novit corda vestra quia quod hominibus altum est abominatio est ante Deum

⁴ aut turpitudo aut stultiloquium aut scurrilitas quae ad rem non pertinent sed magis gratiarum actio

¹² scio et humiliari scio et abundare ubique et in omnibus institutus sum et satiari et esurire et abundare et penuriam pati ¹³ omnia possum in eo qui me confortat

³ cum enim dixerint pax et securitas tunc repentinus eis superveniet interitus sicut dolor in utero habenti et non effugient

⁹ miseri estote et lugete et plorate risus vester in luctum convertatur et gaudium in maerorem

¹⁷ quia dicis quod dives sum et locupletatus et nullius egeo et nescis quia tu es miser et miserabilis et pauper et caecus et nudus

⁷ quantum glorificavit se et in deliciis fuit tantum date illi tormentum et luctum quia in corde suo dicit sedeo regina et vidua non sum et luctum non videbo ⁸ ideo in una die venient plagae eius mors et luctus et fames et igni conburetur quia fortis est Deus qui iudicavit illam ⁹ et flebunt et plangent se super illam reges terrae qui cum illa fornicati sunt et in deliciis vixerunt cum viderint fumum incendii eius ¹⁰ longe stantes propter timorem tormentorum eius dicentes vae vae civitas illa magna Babylon civitas illa fortis quoniam una hora venit iudicium tuum ¹¹ et negotiatores terrae flebunt et lugebunt super illam quoniam merces eorum nemo emet amplius

⁶ congregavit ergo rex Israhel prophetas quadringentos circiter viros et ait ad eos ire debeo in Ramoth Galaad ad bellandum an quiescere qui responderunt ascende et dabit Dominus in manu regis ⁷ dixit autem Iosaphat non est hic propheta Domini quispiam ut interrogemus per eum ⁸ et ait rex Israhel ad Iosaphat remansit vir unus per quem possimus interrogare Dominum sed ego odi eum quia non prophetat mihi bonum sed malum Micheas filius Hiemla cui Iosaphat ait ne loquaris ita rex

¹³ nuntius vero qui ierat ut vocaret Micheam locutus est ad eum dicens ecce sermones prophetarum ore uno bona regi praedicant sit ergo et sermo tuus similis eorum et loquere bona ¹⁴ cui Micheas ait vivit Dominus quia quodcumque dixerit mihi Dominus hoc loquar

²⁴ accessit autem Sedecias filius Chanaan et percussit Micheam in maxillam et dixit mene ergo dimisit spiritus Domini et locutus est tibi ²⁵ et ait Micheas visurus es in die illa quando ingredieris cubiculum intra cubiculum ut abscondaris ²⁶ et ait rex Israhel tollite Micheam et maneat apud Amon principem civitatis et apud Ioas filium Ammelech ²⁷ et dicite eis haec dicit rex mittite virum istum in carcerem et sustentate eum pane tribulationis et aqua angustiae donec revertar in pace ²⁸ dixitque Micheas si reversus fueris in pace non est locutus Dominus in me et ait audite populi omnes

¹⁰ qui dicunt videntibus nolite videre et aspicientibus nolite aspicere nobis ea quae recta sunt loquimini nobis placentia videte nobis errores

³¹ prophetae prophetabant mendacium et sacerdotes adplaudebant manibus suis et populus meus dilexit talia quid igitur fiet in novissimo eius

¹¹ utinam non essem vir habens spiritum et mendacium potius loquerer stillabo tibi in vinum et in ebrietatem et erit super quem stillatur populus iste

¹⁵ adtendite a falsis prophetis qui veniunt ad vos in vestimentis ovium intrinsecus autem sunt lupi rapaces

¹⁹ si de mundo fuissetis mundus quod suum erat diligeret quia vero de mundo non estis sed ego elegi vos de mundo propterea odit vos mundus

¹⁸ huiusmodi enim Christo Domino nostro non serviunt sed suo ventri et per dulces sermones et benedictiones seducunt corda innocentium

⁸ et tunc revelabitur ille iniquus quem Dominus Iesus interficiet spiritu oris sui et destruet inlustratione adventus sui ⁹ eum cuius est adventus secundum operationem Satanae in omni virtute et signis et prodigiis mendacibus ¹⁰ et in omni seductione iniquitatis his qui pereunt eo quod caritatem veritatis non receperunt ut salvi fierent ¹¹ ideo mittit illis Deus operationem erroris ut credant mendacio ¹² ut iudicentur omnes qui non crediderunt veritati sed consenserunt iniquitati

⁴ adulteri nescitis quia amicitia huius mundi inimica est Dei quicumque ergo voluerit amicus esse saeculi huius inimicus Dei constituitur

¹ fuerunt vero et pseudoprophetae in populo sicut et in vobis erunt magistri mendaces qui introducent sectas perditionis et eum qui emit eos Dominum negant superducentes sibi celerem perditionem ² et multi sequentur eorum luxurias per quos via veritatis blasphemabitur ³ et in avaritia fictis verbis de vobis negotiabuntur quibus iudicium iam olim non cessat et perditio eorum non dormitat

¹⁸ superba enim vanitatis loquentes pellicent in desideriis carnis luxuriae eos qui paululum effugiunt qui in errore conversantur ¹⁹ libertatem illis promittentes cum ipsi servi sint corruptionis a quo enim quis superatus est huius et servus est

⁵ ipsi de mundo sunt ideo de mundo loquuntur et mundus eos audit ⁶ nos ex Deo sumus qui novit Deum audit nos qui non est ex Deo non audit nos in hoc cognoscimus Spiritum veritatis et spiritum erroris

³ et unum de capitibus suis quasi occisum in mortem et plaga mortis eius curata est et admirata est universa terra post bestiam ⁴ et adoraverunt draconem quia dedit potestatem bestiae et adoraverunt bestiam dicentes quis similis bestiae et quis poterit pugnare cum ea

⁴ si occurreris bovi inimici tui aut asino erranti reduc ad eum ⁵ si videris asinum odientis te iacere sub onere non pertransibis sed sublevabis cum eo

²⁹ si gavisus sum ad ruinam eius qui me oderat et exultavi quod invenisset eum malum ³⁰ non enim dedi ad peccandum guttur meum ut expeterem maledicens animam eius ³¹ si non dixerunt viri tabernaculi mei quis det de carnibus eius ut saturemur

⁴ si reddidi retribuentibus mihi malum et dimisi hostes meos vacuos

¹⁷ cum ceciderit inimicus tuus ne gaudeas et in ruina eius ne exultet cor tuum

² gloria Dei celare verbum et gloria regum investigare sermonem

²¹ si esurierit inimicus tuus ciba illum et si sitierit da ei aquam bibere ²² prunam enim congregabis super caput eius et Dominus reddet tibi

⁴³ audistis quia dictum est diliges proximum tuum et odio habebis inimicum tuum ⁴⁴ ego autem dico vobis diligite inimicos vestros benefacite his qui oderunt vos et orate pro persequentibus et calumniantibus vos ⁴⁵ ut sitis filii Patris vestri qui in caelis est qui solem suum oriri facit super bonos et malos et pluit super iustos et iniustos

²⁴ et dicebat illis videte quid audiatis in qua mensura mensi fueritis remetietur vobis et adicietur vobis

²² beati eritis cum vos oderint homines et cum separaverint vos et exprobraverint et eiecerint nomen vestrum tamquam malum propter Filium hominis

⁸ et aliud cecidit in terram bonam et ortum fecit fructum centuplum haec dicens clamabat qui habet aures audiendi audiat

¹⁵ quod autem in bonam terram hii sunt qui in corde bono et optimo audientes verbum retinent et fructum adferunt in patientia

¹⁸ videte ergo quomodo auditis qui enim habet dabitur illi et quicumque non habet etiam quod putat se habere auferetur ab illo

³⁴ Iesus autem dicebat Pater dimitte illis non enim sciunt quid faciunt dividentes vero vestimenta eius miserunt sortes

⁶⁰ positis autem genibus clamavit voce magna Domine ne statuas illis hoc peccatum et cum hoc dixisset obdormivit Saulus autem erat consentiens neci eius

³⁸ Iesum a Nazareth quomodo unxit eum Deus Spiritu Sancto et virtute qui pertransivit benefaciendo et sanando omnes oppressos a diabolo quoniam Deus erat cum illo

¹⁷ nulli malum pro malo reddentes providentes bona non tantum coram Deo sed etiam coram omnibus hominibus ¹⁸ si fieri potest quod ex vobis est cum omnibus hominibus pacem habentes ¹⁹ non vosmet ipsos defendentes carissimi sed date locum irae scriptum est enim mihi vindictam ego retribuam dicit Dominus ²⁰ sed si esurierit inimicus tuus ciba illum si sitit potum da illi hoc enim faciens carbones ignis congeres super caput eius ²¹ noli vinci a malo sed vince in bono malum

¹⁰ ergo dum tempus habemus operemur bonum ad omnes maxime autem ad domesticos fidei

¹⁵ videte ne quis malum pro malo alicui reddat sed semper quod bonum est sectamini et in invicem et in omnes

¹¹ carissime noli imitari malum sed quod bonum est qui benefacit ex Deo est qui malefacit non vidit Deum

¹⁵ haec dicit Dominus Deus pro eo quod fecerunt Palestini in vindictam et ulti se sunt toto animo interficientes et implentes inimicitias veteres

⁵ propterea haec dicit Dominus Deus quoniam in igne zeli mei locutus sum de reliquis gentibus et de Idumea universa qui dederunt terram meam sibi in hereditatem cum gaudio et toto corde ex animo et eiecerunt eam ut vastarent

⁴⁴ ego autem dico vobis diligite inimicos vestros benefacite his qui oderunt vos et orate pro persequentibus et calumniantibus vos

²⁷ sed vobis dico qui auditis diligite inimicos vestros benefacite his qui vos oderunt

⁵ cum autem factus esset impetus gentilium et Iudaeorum cum principibus suis ut contumeliis adficerent et lapidarent eos

¹⁴ benedicite persequentibus benedicite et nolite maledicere

¹² et laboramus operantes manibus nostris maledicimur et benedicimus persecutionem patimur et sustinemus

¹⁰ ex ipso ore procedit benedictio et maledictio non oportet fratres mei haec ita fieri

⁹ non reddentes malum pro malo vel maledictum pro maledicto sed e contrario benedicentes quia in hoc vocati estis ut benedictionem hereditate possideatis

³⁰ responditque Mifiboseth regi etiam cuncta accipiat postquam reversus est dominus meus rex pacifice in domum suam

²³ accessit autem Sedecias filius Chanana et percussit Micheae maxillam et ait per quam viam transivit spiritus Domini a me ut loqueretur tibi

⁶ corpus meum dedi percutientibus et genas meas vellentibus faciem meam non averti ab increpantibus et conspuentibus

³⁰ IOTH dabit percutienti se maxillam saturabitur obprobriis

¹ nunc vastaberis filia latronis obsidionem posuerunt super nos in virga percutient maxillam iudicis Israhel

³⁹ ego autem dico vobis non resistere malo sed si quis te percusserit in dextera maxilla tua praebe illi et alteram ⁴⁰ et ei qui vult tecum iudicio contendere et tunicam tuam tollere remitte ei et pallium ⁴¹ et quicumque te angariaverit mille passus vade cum illo alia duo ⁴² qui petit a te da ei et volenti mutuari a te ne avertaris

⁶⁷ tunc expuerunt in faciem eius et colaphis eum ceciderunt alii autem palmas in faciem ei dederunt

⁶⁴ et velaverunt eum et percutiebant faciem eius et interrogabant eum dicentes prophetiza quis est qui te percussit

²² haec autem cum dixisset unus adsistens ministrorum dedit alapam Iesu dicens sic respondes pontifici

² princeps autem sacerdotum Ananias praecepit adstantibus sibi percutere os eius

⁷ iam quidem omnino delictum est in vobis quod iudicia habetis inter vos quare non magis iniuriam accipitis quare non magis fraudem patimini

²⁰ sustinetis enim si quis vos in servitutem redigit si quis devorat si quis accipit si quis extollitur si quis in faciem vos caedit

³⁴ nam et vinctis conpassi estis et rapinam bonorum vestrorum cum gaudio suscepistis cognoscentes vos habere meliorem et manentem substantiam

²⁶ si pignus a proximo tuo acceperis vestimentum ante solis occasum redde ei ²⁷ ipsum enim est solum quo operitur indumentum carnis eius nec habet aliud in quo dormiat si clamaverit ad me exaudiam eum quia misericors sum

⁷ si unus de fratribus tuis qui morantur intra portas civitatis tuae in terra quam Dominus Deus tuus daturus est tibi ad paupertatem venerit non obdurabis cor tuum nec contrahes manum ⁸ sed aperies eam pauperi et dabis mutuum quod eum indigere perspexeris ⁹ cave ne forte subripiat tibi impia cogitatio et dicas in corde tuo adpropinquat septimus annus remissionis et avertas oculos a paupere fratre tuo nolens ei quod postulat mutuum commodare ne clamet contra te ad Dominum et fiat tibi in peccatum ¹⁰ sed dabis ei nec ages quippiam callide in eius necessitatibus sublevandis ut benedicat tibi Dominus Deus tuus in omni tempore et in cunctis ad quae manum miseris

¹ et factus est clamor populi et uxorum eius magnus adversus fratres suos iudaeos ² et erant qui dicerent filii nostri et filiae nostrae multae sunt nimis accipiamus pro pretio eorum frumentum et comedamus et vivamus ³ et erant qui dicerent agros nostros et vineas et domos nostras opponamus et accipiamus frumentum in fame ⁴ et alii dicebant mutuo sumamus pecunias in tributa regis demusque agros nostros et vineas ⁵ et nunc sicut carnes fratrum nostrorum sic carnes nostrae sunt sicut filii eorum ita filii nostri ecce nos subiugamus filios nostros et filias nostras in servitutem et de filiabus nostris sunt famulae nec habemus unde possint redimi et agros nostros et vineas alii possident ⁶ et iratus sum nimis cum audissem clamorem eorum secundum verba haec ⁷ cogitavitque cor meum mecum et increpui optimates et magistratus et dixi eis usurasne singuli a fratribus vestris exigatis et congregavi adversus eos contionem magnam ⁸ et dixi eis nos ut scitis redemimus fratres nostros iudaeos qui venditi fuerant gentibus secundum possibilitatem nostram et vos igitur vendite fratres vestros et emimus eos et siluerunt nec invenerunt quid responderent ⁹ dixique ad eos non est bona res quam facitis quare non in timore Dei nostri ambulatis ne exprobretur nobis a gentibus inimicis nostris ¹⁰ et ego et fratres mei et pueri mei commodavimus plurimis pecuniam et frumentum non repetamus in commune istud aes alienum concedamus quod debetur nobis ¹¹ reddite eis hodie agros suos vineas suas oliveta sua et domos suas quin potius et centesimam pecuniae frumenti vini et olei quam exigere soletis ab eis date pro illis ¹² et dixerunt reddimus et ab eis nihil quaerimus sicque faciemus ut loqueris et vocavi sacerdotes et adiuravi eos ut facerent iuxta quod dixeram ¹³ insuper et sinum meum excussi et dixi sic excutiat Deus omnem virum qui non conpleverit verbum istud de domo sua et de laboribus suis sic excutiatur et vacuus fiat et dixit universa multitudo amen et laudaverunt Deum fecit ergo populus sicut dictum erat ¹⁴ a die autem illa qua praeceperat mihi ut essem dux in terra Iuda ab anno vicesimo usque ad annum tricesimum secundum Artarxersis regis per annos duodecim ego et fratres mei annonas quae ducibus debebantur non comedimus ¹⁵ duces autem primi qui fuerant ante me gravaverunt populum et acceperunt ab eis in pane vino et pecunia cotidie siclos quadraginta sed et ministri eorum depresserant populum ego autem non feci ita propter timorem Dei ¹⁶ quin potius in opere muri aedificavi et agrum non emi et omnes pueri mei congregati ad opus erant ¹⁷ Iudaei quoque et magistratus centum quinquaginta viri et qui veniebant ad nos de gentibus quae in circuitu nostro sunt in mensa mea erant ¹⁸ parabatur autem mihi per dies singulos bos unus arietes sex electi exceptis volatilibus et inter dies decem vina diversa et alia multa tribuebam insuper et annonas ducatus mei non quaesivi valde enim erat adtenuatus populus ¹⁹ memento mei Deus meus in bonum secundum omnia quae feci populo huic

¹ pro victoria canticum David beatus qui cogitat de paupere in die mala salvabit eum Dominus

⁹ phe dispersit dedit pauperibus sade iustitia eius permanet in aeternum coph cornu eius exaltabitur in gloria

²⁷ noli prohibere benefacere eum qui potest si vales et ipse benefac ²⁸ ne dicas amico tuo vade et revertere et cras dabo tibi cum statim possis dare

²⁴ alii dividunt propria et ditiores fiunt alii rapiunt non sua et semper in egestate sunt ²⁵ anima quae benedicit inpinguabitur et qui inebriat ipse quoque inebriabitur

¹⁷ feneratur Domino qui miseretur pauperis et vicissitudinem suam reddet ei

²⁶ tota die concupiscit et desiderat qui autem iustus est tribuet et non cessabit

⁹ qui pronus est ad misericordiam benedicetur de panibus enim suis dedit pauperi

¹⁶ et adposui cor meum ut scirem sapientiam et intellegerem distentionem quae versatur in terra est homo qui diebus ac noctibus somnum oculis non capit

⁷ frange esurienti panem tuum et egenos vagosque induc in domum tuam cum videris nudum operi eum et carnem tuam ne despexeris ⁸ tunc erumpet quasi mane lumen tuum et sanitas tua citius orietur et anteibit faciem tuam iustitia tua et gloria Domini colliget te ⁹ tunc invocabis et Dominus exaudiet clamabis et dicet ecce adsum si abstuleris de medio tui catenam et desieris digitum extendere et loqui quod non prodest ¹⁰ cum effuderis esurienti animam tuam et animam adflictam repleveris orietur in tenebris lux tua et tenebrae tuae erunt sicut meridies

¹ et elevavit me spiritus et introduxit me ad portam domus Domini orientalem quae respicit solis ortum et ecce in introitu portae viginti quinque viri et vidi in medio eorum Hiezoniam filium Azur et Pheltiam filium Banaiae principes populi ² dixitque ad me fili hominis hii viri qui cogitant iniquitatem et tractant consilium pessimum in urbe ista

⁴² qui petit a te da ei et volenti mutuari a te ne avertaris ⁴³ audistis quia dictum est diliges proximum tuum et odio habebis inimicum tuum ⁴⁴ ego autem dico vobis diligite inimicos vestros benefacite his qui oderunt vos et orate pro persequentibus et calumniantibus vos ⁴⁵ ut sitis filii Patris vestri qui in caelis est qui solem suum oriri facit super bonos et malos et pluit super iustos et iniustos ⁴⁶ si enim diligatis eos qui vos diligunt quam mercedem habebitis nonne et publicani hoc faciunt ⁴⁷ et si salutaveritis fratres vestros tantum quid amplius facitis nonne et ethnici hoc faciunt ⁴⁸ estote ergo vos perfecti sicut et Pater vester caelestis perfectus est

¹² et dimitte nobis debita nostra sicut et nos dimisimus debitoribus nostris

²⁷ misertus autem dominus servi illius dimisit eum et debitum dimisit ei ²⁸ egressus autem servus ille invenit unum de conservis suis qui debebat ei centum denarios et tenens suffocabat eum dicens redde quod debes ²⁹ et procidens conservus eius rogabat eum dicens patientiam habe in me et omnia reddam tibi ³⁰ ille autem noluit sed abiit et misit eum in carcerem donec redderet debitum

³⁵ sic et Pater meus caelestis faciet vobis si non remiseritis unusquisque fratri suo de cordibus vestris

³⁸ date et dabitur vobis mensuram bonam confersam et coagitatam et supereffluentem dabunt in sinum vestrum eadem quippe mensura qua mensi fueritis remetietur vobis

⁴¹ verumtamen quod superest date elemosynam et ecce omnia munda sunt vobis

³³ vendite quae possidetis et date elemosynam facite vobis sacculos qui non veterescunt thesaurum non deficientem in caelis quo fur non adpropiat neque tinea corrumpit

²² quo audito Iesus ait ei adhuc unum tibi deest omnia quaecumque habes vende et da pauperibus et habebis thesaurum in caelo et veni sequere me

³⁵ omnia ostendi vobis quoniam sic laborantes oportet suscipere infirmos ac meminisse verbi Domini Iesu quoniam ipse dixit beatius est magis dare quam accipere

⁶ hoc autem qui parce seminat parce et metet et qui seminat in benedictionibus de benedictionibus et metet ⁷ unusquisque prout destinavit corde suo non ex tristitia aut ex necessitate hilarem enim datorem diligit Deus ⁸ potens est autem Deus omnem gratiam abundare facere in vobis ut in omnibus semper omnem sufficientiam habentes abundetis in omne opus bonum ⁹ sicut scriptum est dispersit dedit pauperibus iustitia eius manet in aeternum ¹⁰ qui autem administrat semen seminanti et panem ad manducandum praestabit et multiplicabit semen vestrum et augebit incrementa frugum iustitiae vestrae ¹¹ ut in omnibus locupletati abundetis in omnem simplicitatem quae operatur per nos gratiarum actionem Deo ¹² quoniam ministerium huius officii non solum supplet ea quae desunt sanctis sed etiam abundat per multas gratiarum actiones in Domino ¹³ per probationem ministerii huius glorificantes Deum in oboedientia confessionis vestrae in evangelium Christi et simplicitate communicationis in illos et in omnes ¹⁴ et ipsorum obsecratione pro vobis desiderantium vos propter eminentem gratiam Dei in vobis

²⁸ qui furabatur iam non furetur magis autem laboret operando manibus quod bonum est ut habeat unde tribuat necessitatem patienti

¹² omnia ergo quaecumque vultis ut faciant vobis homines et vos facite eis haec est enim lex et prophetae

³⁹ secundum autem simile est huic diliges proximum tuum sicut te ipsum

¹⁴ omnis enim lex in uno sermone impletur diliges proximum tuum sicut te ipsum

⁸ si tamen legem perficitis regalem secundum scripturas diliges proximum tuum sicut te ipsum bene facitis ⁹ si autem personas accipitis peccatum operamini redarguti a lege quasi transgressores ¹⁰ quicumque autem totam legem servaverit offendat autem in uno factus est omnium reus ¹¹ qui enim dixit non moechaberis dixit et non occides quod si non moechaberis occides autem factus es transgressor legis ¹² sic loquimini et sic facite sicut per legem libertatis incipientes iudicari ¹³ iudicium enim sine misericordia illi qui non fecit misericordiam superexultat autem misericordia iudicio ¹⁴ quid proderit fratres mei si fidem quis dicat se habere opera autem non habeat numquid poterit fides salvare eum ¹⁵ si autem frater aut soror nudi sunt et indigent victu cotidiano ¹⁶ dicat autem aliquis de vobis illis ite in pace calefacimini et saturamini non dederitis autem eis quae necessaria sunt corporis quid proderit

⁴⁶ si enim diligatis eos qui vos diligunt quam mercedem habebitis nonne et publicani hoc faciunt ⁴⁷ et si salutaveritis fratres vestros tantum quid amplius facitis nonne et ethnici hoc faciunt

⁸ sed aperies eam pauperi et dabis mutuum quod eum indigere perspexeris ⁹ cave ne forte subripiat tibi impia cogitatio et dicas in corde tuo adpropinquat septimus annus remissionis et avertas oculos a paupere fratre tuo nolens ei quod postulat mutuum commodare ne clamet contra te ad Dominum et fiat tibi in peccatum ¹⁰ sed dabis ei nec ages quippiam callide in eius necessitatibus sublevandis ut benedicat tibi Dominus Deus tuus in omni tempore et in cunctis ad quae manum miseris ¹¹ non deerunt pauperes in terra habitationis tuae idcirco ego praecipio tibi ut aperias manum fratri tuo egeno et pauperi qui tecum versatur in terra

⁴² qui petit a te da ei et volenti mutuari a te ne avertaris

¹² dicebat autem et ei qui se invitaverat cum facis prandium aut cenam noli vocare amicos tuos neque fratres tuos neque cognatos neque vicinos divites ne forte et ipsi te reinvitent et fiat tibi retributio ¹³ sed cum facis convivium voca pauperes debiles claudos caecos ¹⁴ et beatus eris quia non habent retribuere tibi retribuetur enim tibi in resurrectione iustorum

³⁵ si adtenuatus fuerit frater tuus et infirmus manu et susceperis eum quasi advenam et peregrinum et vixerit tecum ³⁶ ne accipias usuras ab eo nec amplius quam dedisti time Deum tuum ut vivere possit frater tuus apud te ³⁷ pecuniam tuam non dabis ei ad usuram et frugum superabundantiam non exiges

²⁶ tota die donat et commodat et semen eius in benedictione

⁵ teth bonus vir clemens et fenerans ioth dispensabit verba sua in iudicio

⁹ heth clemens et misericors Dominus patiens et multae miserationis

⁷ et clamans voce magna dicit quid mihi et tibi Iesu Fili Dei summi adiuro te per Deum ne me torqueas

³² hic erit magnus et Filius Altissimi vocabitur et dabit illi Dominus Deus sedem David patris eius

²⁷ sed vobis dico qui auditis diligite inimicos vestros benefacite his qui vos oderunt ²⁸ benedicite maledicentibus vobis orate pro calumniantibus vos ²⁹ ei qui te percutit in maxillam praebe et alteram et ab eo qui aufert tibi vestimentum etiam tunicam noli prohibere ³⁰ omni autem petenti te tribue et qui aufert quae tua sunt ne repetas ³¹ et prout vultis ut faciant vobis homines et vos facite illis similiter

³⁵ in hoc cognoscent omnes quia mei discipuli estis si dilectionem habueritis ad invicem

⁸ in hoc clarificatus est Pater meus ut fructum plurimum adferatis et efficiamini mei discipuli

¹⁷ et quidem non sine testimonio semet ipsum reliquit benefaciens de caelo dans pluvias et tempora fructifera implens cibo et laetitia corda vestra

⁸ commendat autem suam caritatem Deus in nos quoniam cum adhuc peccatores essemus ⁹ Christus pro nobis mortuus est multo igitur magis iustificati nunc in sanguine ipsius salvi erimus ab ira per ipsum ¹⁰ si enim cum inimici essemus reconciliati sumus Deo per mortem Filii eius multo magis reconciliati salvi erimus in vita ipsius

¹⁰ in hoc manifesti sunt filii Dei et filii diaboli omnis qui non est iustus non est de Deo et qui non diligit fratrem suum ¹¹ quoniam haec est adnuntiatio quam audistis ab initio ut diligamus alterutrum ¹² non sicut Cain ex maligno erat et occidit fratrem suum et propter quid occidit eum quoniam opera eius maligna erant fratris autem eius iusta ¹³ nolite mirari fratres si odit vos mundus ¹⁴ nos scimus quoniam translati sumus de morte in vitam quoniam diligimus fratres qui non diligit manet in morte

⁷ carissimi diligamus invicem quoniam caritas ex Deo est et omnis qui diligit ex Deo natus est et cognoscit Deum ⁸ qui non diligit non novit Deum quoniam Deus caritas est ⁹ in hoc apparuit caritas Dei in nobis quoniam Filium suum unigenitum misit Deus in mundum ut vivamus per eum ¹⁰ in hoc est caritas non quasi nos dilexerimus Deum sed quoniam ipse dilexit nos et misit Filium suum propitiationem pro peccatis nostris ¹¹ carissimi si sic Deus dilexit nos et nos debemus alterutrum diligere

⁴⁸ estote ergo vos perfecti sicut et Pater vester caelestis perfectus est

³¹ omnis amaritudo et ira et indignatio et clamor et blasphemia tollatur a vobis cum omni malitia

¹ estote ergo imitatores Dei sicut filii carissimi ² et ambulate in dilectione sicut et Christus dilexit nos et tradidit se ipsum pro nobis oblationem et hostiam Deo in odorem suavitatis

¹⁵ sed secundum eum qui vocavit vos sanctum et ipsi sancti in omni conversatione sitis ¹⁶ quoniam scriptum est sancti eritis quia ego sanctus sum

⁷ beati misericordes quia ipsi misericordiam consequentur

¹⁴ si enim dimiseritis hominibus peccata eorum dimittet et vobis Pater vester caelestis delicta vestra ¹⁵ si autem non dimiseritis hominibus nec Pater vester dimittet peccata vestra

¹ nolite iudicare ut non iudicemini ² in quo enim iudicio iudicaveritis iudicabimini et in qua mensura mensi fueritis metietur vobis ³ quid autem vides festucam in oculo fratris tui et trabem in oculo tuo non vides ⁴ aut quomodo dicis fratri tuo sine eiciam festucam de oculo tuo et ecce trabis est in oculo tuo ⁵ hypocrita eice primum trabem de oculo tuo et tunc videbis eicere festucam de oculo fratris tui

³⁰ ille autem noluit sed abiit et misit eum in carcerem donec redderet debitum

³⁴ et iratus dominus eius tradidit eum tortoribus quoadusque redderet universum debitum ³⁵ sic et Pater meus caelestis faciet vobis si non remiseritis unusquisque fratri suo de cordibus vestris

²⁵ et cum stabitis ad orandum dimittite si quid habetis adversus aliquem ut et Pater vester qui in caelis est dimittat vobis peccata vestra

³ adtendite vobis si peccaverit frater tuus increpa illum et si paenitentiam egerit dimitte illi ⁴ et si septies in die peccaverit in te et septies in die conversus fuerit ad te dicens paenitet me dimitte illi

¹ propter quod inexcusabilis es o homo omnis qui iudicas in quo enim iudicas alterum te ipsum condemnas eadem enim agis qui iudicas ² scimus enim quoniam iudicium Dei est secundum veritatem in eos qui talia agunt

³ is qui manducat non manducantem non spernat et qui non manducat manducantem non iudicet Deus enim illum adsumpsit ⁴ tu quis es qui iudices alienum servum suo domino stat aut cadit stabit autem potens est enim Deus statuere illum

¹⁰ tu autem quid iudicas fratrem tuum aut tu quare spernis fratrem tuum omnes enim stabimus ante tribunal Dei ¹¹ scriptum est enim vivo ego dicit Dominus quoniam mihi flectet omne genu et omnis lingua confitebitur Deo ¹² itaque unusquisque nostrum pro se rationem reddet Deo ¹³ non ergo amplius invicem iudicemus sed hoc iudicate magis ne ponatis offendiculum fratri vel scandalum ¹⁴ scio et confido in Domino Iesu quia nihil commune per ipsum nisi ei qui existimat quid commune esse illi commune est ¹⁵ si enim propter cibum frater tuus contristatur iam non secundum caritatem ambulas noli cibo tuo illum perdere pro quo Christus mortuus est ¹⁶ non ergo blasphemetur bonum nostrum

³ mihi autem pro minimo est ut a vobis iudicer aut ab humano die sed neque me ipsum iudico ⁴ nihil enim mihi conscius sum sed non in hoc iustificatus sum qui autem iudicat me Dominus est ⁵ itaque nolite ante tempus iudicare quoadusque veniat Dominus qui et inluminabit abscondita tenebrarum et manifestabit consilia cordium et tunc laus erit unicuique a Deo

⁴ caritas patiens est benigna est caritas non aemulatur non agit perperam non inflatur ⁵ non est ambitiosa non quaerit quae sua sunt non inritatur non cogitat malum ⁶ non gaudet super iniquitatem congaudet autem veritati ⁷ omnia suffert omnia credit omnia sperat omnia sustinet

³² estote autem invicem benigni misericordes donantes invicem sicut et Deus in Christo donavit nobis

¹³ subportantes invicem et donantes vobis ipsis si quis adversus aliquem habet querellam sicut et Dominus donavit vobis ita et vos

¹¹ nolite detrahere de alterutrum fratres qui detrahit fratri aut qui iudicat fratrem suum detrahit legi et iudicat legem si autem iudicas legem non es factor legis sed iudex ¹² unus est legislator et iudex qui potest perdere et liberare tu autem quis es qui iudicas proximum

⁹ nolite ingemescere fratres in alterutrum ut non iudicemini ecce iudex ante ianuam adsistit

¹⁰ sed dabis ei nec ages quippiam callide in eius necessitatibus sublevandis ut benedicat tibi Dominus Deus tuus in omni tempore et in cunctis ad quae manum miseris

¹⁶ si steterit testis mendax contra hominem accusans eum praevaricationis ¹⁷ stabunt ambo quorum causa est ante Dominum in conspectu sacerdotum et iudicum qui fuerint in diebus illis ¹⁸ cumque diligentissime perscrutantes invenerint falsum testem dixisse contra fratrem suum mendacium ¹⁹ reddent ei sicut fratri suo facere cogitavit et auferes malum de medio tui ²⁰ ut audientes ceteri timorem habeant et nequaquam talia audeant facere ²¹ non misereberis eius sed animam pro anima oculum pro oculo dentem pro dente manum pro manu pedem pro pede exiges

⁷ dixitque Adonibezec septuaginta reges amputatis manuum ac pedum summitatibus colligebant sub mensa mea ciborum reliquias sicut feci ita reddidit mihi Deus adduxeruntque eum in Hierusalem et ibi mortuus est

²⁷ benedictus Dominus Deus patrum nostrorum qui dedit hoc in corde regis ut glorificaret domum Domini quae est in Hierusalem ²⁸ et in me inclinavit misericordiam coram rege et consiliatoribus eius et universis principibus regis potentibus et ego confortatus manu Domini Dei mei quae erat in me congregavi de Israhel principes qui ascenderent mecum

¹⁰ suspensus est itaque Aman in patibulo quod paraverat Mardocheo et regis ira quievit

²⁵ et postea ingressa est Hester ad regem obsecrans ut conatus eius litteris regis irriti fierent et malum quod contra Iudaeos cogitaverat reverteretur in caput eius denique et ipsum et filios eius adfixerunt cruci

¹⁶ si negavi quod volebant pauperibus et oculos viduae expectare feci ¹⁷ si comedi buccellam meam solus et non comedit pupillus ex ea ¹⁸ quia ab infantia mea crevit mecum miseratio et de utero matris meae egressa est mecum ¹⁹ si despexi pereuntem eo quod non habuerit indumentum et absque operimento pauperem ²⁰ si non benedixerunt mihi latera eius et de velleribus ovium mearum calefactus est

¹¹ venerunt autem ad eum omnes fratres sui et universae sorores suae et cuncti qui noverant eum prius et comederunt cum eo panem in domo eius et moverunt super eum caput et consolati sunt eum super omni malo quod intulerat Dominus super eum et dederunt ei unusquisque ovem unam et inaurem auream unam

²⁵ cum sancto sanctus eris cum viro innocente innocenter ages ²⁶ cum electo electus eris et cum perverso pervertes

¹ pro victoria canticum David beatus qui cogitat de paupere in die mala salvabit eum Dominus ² Dominus custodiet eum et vivificabit eum et beatus erit in terra et non tradet eum animae inimicorum suorum

¹² victori pro liliis testimonii Asaph canticum

⁹ honora Dominum de tua substantia et de primitiis omnium frugum tuarum ¹⁰ et implebuntur horrea tua saturitate et vino torcularia redundabunt

²² benedictio Domini divites facit nec sociabitur ei adflictio

¹ mitte panem tuum super transeuntes aquas quia post multa tempora invenies illum ² da partem septem necnon et octo quia ignoras quid futurum sit mali super terram

⁶ ecce scriptum est coram me non tacebo sed reddam et retribuam in sinu eorum ⁷ iniquitates vestras et iniquitates patrum vestrorum simul dicit Dominus qui sacrificaverunt super montes et super colles exprobraverunt mihi et remetiar opus eorum primum in sinu eorum

² in quo enim iudicio iudicaveritis iudicabimini et in qua mensura mensi fueritis metietur vobis

⁴² et quicumque potum dederit uni ex minimis istis calicem aquae frigidae tantum in nomine discipuli amen dico vobis non perdet mercedem suam

³⁰ omni autem petenti te tribue et qui aufert quae tua sunt ne repetas

¹⁴ in praesenti tempore vestra abundantia illorum inopiam suppleat ut et illorum abundantia vestrae inopiae sit supplementum ut fiat aequalitas sicut scriptum est ¹⁵ qui multum non abundavit et qui modicum non minoravit

⁶ hoc autem qui parce seminat parce et metet et qui seminat in benedictionibus de benedictionibus et metet ⁷ unusquisque prout destinavit corde suo non ex tristitia aut ex necessitate hilarem enim datorem diligit Deus ⁸ potens est autem Deus omnem gratiam abundare facere in vobis ut in omnibus semper omnem sufficientiam habentes abundetis in omne opus bonum

¹⁷ non quia quaero datum sed requiro fructum abundantem in rationem vestram ¹⁸ habeo autem omnia et abundo repletus sum acceptis ab Epafrodito quae misistis odorem suavitatis hostiam acceptam placentem Deo ¹⁹ Deus autem meus impleat omne desiderium vestrum secundum divitias suas in gloria in Christo Iesu

¹³ iudicium enim sine misericordia illi qui non fecit misericordiam superexultat autem misericordia iudicio

⁵ et audivi angelum aquarum dicentem iustus es qui es et qui eras sanctus quia haec iudicasti ⁶ quia sanguinem sanctorum et prophetarum fuderunt et sanguinem eis dedisti bibere digni sunt

¹⁶ et erunt qui beatificant populum istum seducentes et qui beatificantur praecipitati

¹⁰ speculatores eius caeci omnes nescierunt universi canes muti non valentes latrare videntes vana dormientes et amantes somnia

¹⁵ confusi sunt quia abominationem fecerunt quin potius confusione non sunt confusi et erubescere nescierunt quam ob rem cadent inter ruentes in tempore visitationis suae corruent dicit Dominus

¹² confusi sunt quia abominationem fecerunt quinimmo confusione non sunt confusi et erubescere nescierunt idcirco cadent inter corruentes in tempore visitationis suae corruent dicit Dominus

¹⁵ ideo haec dicit Dominus de prophetis qui prophetant in nomine meo quos ego non misi dicentes gladius et famis non erit in terra hac in gladio et fame consumentur prophetae illi ¹⁶ et populi quibus prophetant erunt proiecti in viis Hierusalem prae fame et gladio et non erit qui sepeliat eos ipsi et uxores eorum filii et filiae eorum et effundam super eos malum suum

⁶ propterea nox vobis pro visione erit et tenebrae vobis pro divinatione et occumbet sol super prophetas et obtenebrabitur super eos dies ⁷ et confundentur qui vident visiones et confundentur divini et operient vultus suos omnes quia non est responsum Dei

¹⁵ et dixit Dominus ad me adhuc sume tibi vasa pastoris stulti ¹⁶ quia ecce ego suscitabo pastorem in terra qui derelicta non visitabit dispersum non quaeret et contritum non sanabit et id quod stat non enutriet et carnes pinguium comedet et ungulas eorum dissolvet ¹⁷ o pastor et idolum derelinquens gregem gladius super brachium eius et super oculum dextrum eius brachium eius ariditate siccabitur et oculus dexter eius tenebrescens obscurabitur

¹⁴ sinite illos caeci sunt duces caecorum caecus autem si caeco ducatum praestet ambo in foveam cadunt

¹⁶ vae vobis duces caeci qui dicitis quicumque iuraverit per templum nihil est qui autem iuraverit in aurum templi debet ¹⁷ stulti et caeci quid enim maius est aurum an templum quod sanctificat aurum ¹⁸ et quicumque iuraverit in altari nihil est quicumque autem iuraverit in dono quod est super illud debet ¹⁹ caeci quid enim maius est donum an altare quod sanctificat donum ²⁰ qui ergo iurat in altare iurat in eo et in omnibus quae super illud sunt ²¹ et qui iuraverit in templo iurat in illo et in eo qui inhabitat in ipso ²² et qui iurat in caelo iurat in throno Dei et in eo qui sedet super eum ²³ vae vobis scribae et Pharisaei hypocritae quia decimatis mentam et anethum et cyminum et reliquistis quae graviora sunt legis iudicium et misericordiam et fidem haec oportuit facere et illa non omittere ²⁴ duces caeci excolantes culicem camelum autem gluttientes ²⁵ vae vobis scribae et Pharisaei hypocritae quia mundatis quod de foris est calicis et parapsidis intus autem pleni sunt rapina et inmunditia ²⁶ Pharisaee caece munda prius quod intus est calicis et parapsidis ut fiat et id quod de foris est mundum

³³ serpentes genimina viperarum quomodo fugietis a iudicio gehennae

¹⁹ confidis te ipsum ducem esse caecorum lumen eorum qui in tenebris sunt

³ si quis aliter docet et non adquiescit sanis sermonibus Domini nostri Iesu Christi et ei quae secundum pietatem est doctrinae ⁴ superbus nihil sciens sed languens circa quaestiones et pugnas verborum ex quibus oriuntur invidiae contentiones blasphemiae suspiciones malae ⁵ conflictationes hominum mente corruptorum et qui veritate privati sunt existimantium quaestum esse pietatem

¹³ mali autem homines et seductores proficient in peius errantes et in errorem mittentes

²⁴ non est discipulus super magistrum nec servus super dominum suum ²⁵ sufficit discipulo ut sit sicut magister eius et servus sicut dominus eius si patrem familias Beelzebub vocaverunt quanto magis domesticos eius

¹⁵ vae vobis scribae et Pharisaei hypocritae quia circuitis mare et aridam ut faciatis unum proselytum et cum fuerit factus facitis eum filium gehennae duplo quam vos

¹⁶ amen amen dico vobis non est servus maior domino suo neque apostolus maior eo qui misit illum

²⁰ mementote sermonis mei quem ego dixi vobis non est servus maior domino suo si me persecuti sunt et vos persequentur si sermonem meum servaverunt et vestrum servabunt

⁵ iratus autem indignatione David adversus hominem illum nimis dixit ad Nathan vivit Dominus quoniam filius mortis est vir qui fecit hoc ⁶ ovem reddet in quadruplum eo quod fecerit verbum istud et non pepercerit ⁷ dixit autem Nathan ad David tu es ille vir haec dicit Dominus Deus Israhel ego unxi te in regem super Israhel et ego erui te de manu Saul

⁹ dixit itaque Ioab ad Amasa salve mi frater et tenuit manu dextra mentum Amasae quasi osculans eum ¹⁰ porro Amasa non observavit gladium quem habebat Ioab qui percussit eum in latere et effudit intestina eius in terram nec secundum vulnus adposuit Ioab autem et Abisai frater eius persecuti sunt Seba filium Bochri

²⁰ respondensque Ioab ait absit absit hoc a me non praecipito neque demolior ²¹ non se sic habet res sed homo de monte Ephraim Seba filius Bochri cognomine levavit manum contra regem David tradite illum solum et recedemus a civitate et ait mulier ad Ioab ecce caput eius mittetur ad te per murum

³² et reddat Dominus sanguinem eius super caput eius quia interfecit duos viros iustos melioresque se et occidit eos gladio patre meo David ignorante Abner filium Ner principem militiae Israhel et Amasa filium Iether principem exercitus Iuda

⁶ nam Levi et Beniamin non numeravit eo quod invitus exsequeretur regis imperium

² quia dolose egit adversum eum in oculis suis ut inveniret iniquitatem eius ad odiendum

⁹ pravum est cor omnium et inscrutabile quis cognoscet illud

²⁸ considerans enim et avertens se ab omnibus iniquitatibus suis quas operatus est vita vivet et non morietur

⁷ cum autem perseverarent interrogantes eum erexit se et dixit eis qui sine peccato est vestrum primus in illam lapidem mittat

⁴⁰ nunc autem quaeritis me interficere hominem qui veritatem vobis locutus sum quam audivi a Deo hoc Abraham non fecit ⁴¹ vos facitis opera patris vestri dixerunt itaque ei nos ex fornicatione non sumus nati unum patrem habemus Deum ⁴² dixit ergo eis Iesus si Deus pater vester esset diligeretis utique me ego enim ex Deo processi et veni neque enim a me ipso veni sed ille me misit ⁴³ quare loquellam meam non cognoscitis quia non potestis audire sermonem meum ⁴⁴ vos ex patre diabolo estis et desideria patris vestri vultis facere ille homicida erat ab initio et in veritate non stetit quia non est veritas in eo cum loquitur mendacium ex propriis loquitur quia mendax est et pater eius

¹ propter quod inexcusabilis es o homo omnis qui iudicas in quo enim iudicas alterum te ipsum condemnas eadem enim agis qui iudicas

²¹ qui ergo alium doces te ipsum non doces qui praedicas non furandum furaris ²² qui dicis non moechandum moecharis qui abominaris idola sacrilegium facis ²³ qui in lege gloriaris per praevaricationem legis Deum inhonoras ²⁴ nomen enim Dei per vos blasphematur inter gentes sicut scriptum est

²⁴ consideravit enim se et abiit et statim oblitus est qualis fuerit

¹⁶ impio autem dixit Deus quid tibi est cum narratione praeceptorum meorum et ut adsumas pactum meum in ore tuo ¹⁷ qui odisti disciplinam et proiecisti verba mea post te ¹⁸ si videbas furem consentiebas ei et cum adulteris erat pars tua ¹⁹ os tuum dimisisti ad malitiam et lingua tua concinnavit dolum ²⁰ sedens adversum fratrem tuum loquebaris et adversum filium matris tuae fabricabaris obprobrium ²¹ haec fecisti et tacui existimasti futurum me similem tui arguam te et proponam te ante oculos tuos

⁹ absconde faciem tuam a peccatis meis et omnes iniquitates meas dele ¹⁰ cor mundum crea mihi Deus et spiritum stabilem renova in visceribus meis ¹¹ ne proicias me a facie tua et spiritum sanctum tuum ne auferas a me ¹² redde mihi laetitiam Iesu tui et spiritu potenti confirma me ¹³ docebo iniquos vias tuas et peccatores ad te revertentur

¹⁷ iustus prior est accusator sui venit amicus eius et investigavit eum

²² lucerna corporis est oculus si fuerit oculus tuus simplex totum corpus tuum lucidum erit ²³ si autem oculus tuus nequam fuerit totum corpus tuum tenebrosum erit si ergo lumen quod in te est tenebrae sunt tenebrae quantae erunt

¹³ vae autem vobis scribae et Pharisaei hypocritae quia clauditis regnum caelorum ante homines vos enim non intratis nec introeuntes sinitis intrare ¹⁴ :¹⁵ vae vobis scribae et Pharisaei hypocritae quia circuitis mare et aridam ut faciatis unum proselytum et cum fuerit factus facitis eum filium gehennae duplo quam vos

⁷⁵ et recordatus est Petrus verbi Iesu quod dixerat priusquam gallus cantet ter me negabis et egressus foras ploravit amare

¹⁵ respondit autem ad illum Dominus et dixit hypocritae unusquisque vestrum sabbato non solvit bovem suum aut asinum a praesepio et ducit adaquare

³² ego autem rogavi pro te ut non deficiat fides tua et tu aliquando conversus confirma fratres tuos

³⁸ Petrus vero ad illos paenitentiam inquit agite et baptizetur unusquisque vestrum in nomine Iesu Christi in remissionem peccatorum vestrorum et accipietis donum Sancti Spiritus

²¹ non est tibi pars neque sors in sermone isto cor enim tuum non est rectum coram Deo

⁹ et erat tribus diebus non videns et non manducavit neque bibit ¹⁰ erat autem quidam discipulus Damasci nomine Ananias et dixit ad illum in visu Dominus Anania at ille ait ecce ego Domine ¹¹ et Dominus ad illum surgens vade in vicum qui vocatur Rectus et quaere in domo Iudae Saulum nomine Tarsensem ecce enim orat ¹² et vidit virum Ananiam nomine introeuntem et inponentem sibi manus ut visum recipiat ¹³ respondit autem Ananias Domine audivi a multis de viro hoc quanta mala sanctis tuis fecerit in Hierusalem ¹⁴ et hic habet potestatem a principibus sacerdotum alligandi omnes qui invocant nomen tuum ¹⁵ dixit autem ad eum Dominus vade quoniam vas electionis est mihi iste ut portet nomen meum coram gentibus et regibus et filiis Israhel ¹⁶ ego enim ostendam illi quanta oporteat eum pro nomine meo pati ¹⁷ et abiit Ananias et introivit in domum et inponens ei manus dixit Saule frater Dominus misit me Iesus qui apparuit tibi in via qua veniebas ut videas et implearis Spiritu Sancto ¹⁸ et confestim ceciderunt ab oculis eius tamquam squamae et visum recepit et surgens baptizatus est ¹⁹ et cum accepisset cibum confortatus est fuit autem cum discipulis qui erant Damasci per dies aliquot ²⁰ et continuo in synagogis praedicabat Iesum quoniam hic est Filius Dei

¹⁰ dixit o plene omni dolo et omni fallacia fili diaboli inimice omnis iustitiae non desinis subvertere vias Domini rectas

²¹ qui ergo alium doces te ipsum non doces qui praedicas non furandum furaris ²² qui dicis non moechandum moecharis qui abominaris idola sacrilegium facis ²³ qui in lege gloriaris per praevaricationem legis Deum inhonoras ²⁴ nomen enim Dei per vos blasphematur inter gentes sicut scriptum est ²⁵ circumcisio quidem prodest si legem observes si autem praevaricator legis sis circumcisio tua praeputium facta est ²⁶ si igitur praeputium iustitias legis custodiat nonne praeputium illius in circumcisionem reputabitur ²⁷ et iudicabit quod ex natura est praeputium legem consummans te qui per litteram et circumcisionem praevaricator legis es ²⁸ non enim qui in manifesto Iudaeus est neque quae in manifesto in carne circumcisio ²⁹ sed qui in abscondito Iudaeus et circumcisio cordis in spiritu non littera cuius laus non ex hominibus sed ex Deo est

¹⁸ omnia autem ex Deo qui reconciliavit nos sibi per Christum et dedit nobis ministerium reconciliationis

¹⁰ vos testes estis et Deus quam sancte et iuste et sine querella vobis qui credidistis fuimus ¹¹ sicut scitis qualiter unumquemque vestrum tamquam pater filios suos ¹² deprecantes vos et consolantes testificati sumus ut ambularetis digne Deo qui vocavit vos in suum regnum et gloriam

²¹ si quis ergo emundaverit se ab istis erit vas in honorem sanctificatum et utile Domino ad omne opus bonum paratum

¹⁰ obsecro te de meo filio quem genui in vinculis Onesimo ¹¹ qui tibi aliquando inutilis fuit nunc autem et tibi et mihi utilis

⁹ cui enim non praesto sunt haec caecus est et manu temptans oblivionem accipiens purgationis veterum suorum delictorum

¹⁷ quia dicis quod dives sum et locupletatus et nullius egeo et nescis quia tu es miser et miserabilis et pauper et caecus et nudus ¹⁸ suadeo tibi emere a me aurum ignitum probatum ut locuples fias et vestimentis albis induaris et non appareat confusio nuditatis tuae et collyrio inungue oculos tuos ut videas

¹² iustus ut palma florebit ut cedrus in Libano multiplicabitur ¹³ transplantati in domo Domini in atriis Dei nostri germinabunt ¹⁴ adhuc fructificabunt in senectute pingues et frondentes erunt

⁴ quid est quod debui ultra facere vineae meae et non feci ei an quod expectavi ut faceret uvas et fecit labruscas

³ ut ponerem lugentibus Sion et darem eis coronam pro cinere oleum gaudii pro luctu pallium laudis pro spiritu maeroris et vocabuntur in ea fortes iustitiae plantatio Domini ad glorificandum

²¹ ego autem plantavi te vineam electam omne semen verum quomodo ergo conversa es in pravum vinea aliena

¹⁰ iam enim securis ad radicem arborum posita est omnis ergo arbor quae non facit fructum bonum exciditur et in ignem mittitur

¹⁶ a fructibus eorum cognoscetis eos numquid colligunt de spinis uvas aut de tribulis ficus ¹⁷ sic omnis arbor bona fructus bonos facit mala autem arbor fructus malos facit ¹⁸ non potest arbor bona fructus malos facere neque arbor mala fructus bonos facere ¹⁹ omnis arbor quae non facit fructum bonum exciditur et in ignem mittitur ²⁰ igitur ex fructibus eorum cognoscetis eos

³³ aut facite arborem bonam et fructum eius bonum aut facite arborem malam et fructum eius malum siquidem ex fructu arbor agnoscitur

¹⁹ manifesta autem sunt opera carnis quae sunt fornicatio inmunditia luxuria ²⁰ idolorum servitus veneficia inimicitiae contentiones aemulationes irae rixae dissensiones sectae ²¹ invidiae homicidia ebrietates comesationes et his similia quae praedico vobis sicut praedixi quoniam qui talia agunt regnum Dei non consequentur ²² fructus autem Spiritus est caritas gaudium pax longanimitas bonitas benignitas ²³ fides modestia continentia adversus huiusmodi non est lex

¹¹ apparuit enim gratia Dei salutaris omnibus hominibus ¹² erudiens nos ut abnegantes impietatem et saecularia desideria sobrie et iuste et pie vivamus in hoc saeculo ¹³ expectantes beatam spem et adventum gloriae magni Dei et salvatoris nostri Iesu Christi

¹² numquid potest fratres mei ficus olivas facere aut vitis ficus sic neque salsa dulcem potest facere aquam

¹² hii sunt in epulis suis maculae convivantes sine timore semet ipsos pascentes nubes sine aqua quae a ventis circumferuntur arbores autumnales infructuosae bis mortuae eradicatae

² frustra loquuntur unusquisque proximo suo labium subdolum in corde et corde locuti sunt ³ disperdat Dominus omnia labia dolosa linguam magniloquam ⁴ qui dixerunt linguam nostram roboremus labia nostra nobiscum sunt quis dominus noster est

³⁰ fe os iusti meditabitur sapientiam et lingua eius loquetur iudicium ³¹ lex Dei eius in corde eius non deficient gressus eius

⁸ ut facerem placitum tibi Deus meus volui et legem tuam in medio ventris mei ⁹ adnuntiavi iustum in ecclesia multa ecce labia mea non prohibebo Domine tu nosti ¹⁰ iustitiam tuam non abscondi in medio cordis mei fidem tuam et salutare tuum dixi non abscondi misericordiam tuam et veritatem tuam in ecclesia multa

⁶ et si venerit ut visitet vana loquetur cor eius congregabit iniquitatem sibi et egrediens foras detrahet ⁷ simul adversum me murmurabant omnes odientes me contra cogitabant malum mihi

² insidias cogitat lingua tua quasi novacula acuta faciens dolum ³ dilexisti malum magis quam bonum mendacium magis quam loqui iustitiam semper ⁴ dilexisti omnia verba ad devorandum lingua dolosa

⁷ tu autem Domine deridebis eos subsannabis omnes gentes

¹² consume in furore consume ut non subsistant et sciant quoniam Deus dominatur Iacob in finibus terrae semper

³ ut sagittarent in absconditis simplicem ⁴ subito sagittabunt eum et non timebunt confortaverunt sibi sermonem pessimum narraverunt ut absconderent laqueos dixerunt quis videbit nos ⁵ scrutati sunt iniquitates defecerunt scrutantes scrutinio cogitationibus singulorum et corde profundo ⁶ sagittabit ergo eos Deus iaculo repentino inferentur plagae eorum ⁷ et corruent in semet ipsos linguis suis fugient omnes qui viderint eos ⁸ et timebunt omnes homines et adnuntiabunt opus Dei et opera eius intellegent

¹⁵ ingrediar in fortitudine Domini Dei recordabor iustitiae tuae solius ¹⁶ Deus docuisti me ab adulescentia mea et usque nunc adnuntiabo mirabilia tua ¹⁷ insuper et usque ad senectutem et canos Deus ne derelinquas me donec adnuntiem brachium tuum generationi cunctisque qui venturi sunt fortitudines tuas ¹⁸ et iustitiam tuam Deus usque in excelsum quanta fecisti magnalia Deus quis similis tibi

⁵ custodi me Domine de manu impii a viro iniquitatum serva me qui cogitaverunt subplantare gressus meos

²³ omni custodia serva cor tuum quia ex ipso vita procedit

²⁰ argentum electum lingua iusti cor impiorum pro nihilo ²¹ labia iusti erudiunt plurimos qui autem indocti sunt in cordis egestate morientur

¹⁸ est qui promittit et quasi gladio pungitur conscientiae lingua autem sapientium sanitas est

²³ laetatur homo in sententia oris sui et sermo oportunus est optimus

¹⁷ inclina aurem tuam et audi verba sapientium adpone autem cor ad doctrinam meam ¹⁸ quae pulchra erit tibi cum servaveris eam in ventre tuo et redundabit in labiis tuis

² quis dabit me in solitudine diversorium viatorum et derelinquam populum meum et recedam ab eis quia omnes adulteri sunt coetus praevaricatorum ³ et extenderunt linguam suam quasi arcum mendacii et non veritatis confortati sunt in terra quia de malo ad malum egressi sunt et me non cognoverunt dicit Dominus ⁴ unusquisque se a proximo suo custodiat et in omni fratre suo non habeat fiduciam quia omnis frater subplantans subplantabit et omnis amicus fraudulenter incedet ⁵ et vir fratrem suum deridebit et veritatem non loquentur docuerunt enim linguam suam loqui mendacium ut inique agerent laboraverunt

³⁴ progenies viperarum quomodo potestis bona loqui cum sitis mali ex abundantia enim cordis os loquitur ³⁵ bonus homo de bono thesauro profert bona et malus homo de malo thesauro profert mala ³⁶ dico autem vobis quoniam omne verbum otiosum quod locuti fuerint homines reddent rationem de eo in die iudicii ³⁷ ex verbis enim tuis iustificaberis et ex verbis tuis condemnaberis

³⁸ qui credit in me sicut dixit scriptura flumina de ventre eius fluent aquae vivae

³ dixit autem Petrus Anania cur temptavit Satanas cor tuum mentiri te Spiritui Sancto et fraudare de pretio agri

¹⁹ dicens date et mihi hanc potestatem ut cuicumque inposuero manus accipiat Spiritum Sanctum Petrus autem dixit ad eum ²⁰ pecunia tua tecum sit in perditionem quoniam donum Dei existimasti pecunia possideri ²¹ non est tibi pars neque sors in sermone isto cor enim tuum non est rectum coram Deo ²² paenitentiam itaque age ab hac nequitia tua et roga Deum si forte remittatur tibi haec cogitatio cordis tui ²³ in felle enim amaritudinis et obligatione iniquitatis video te esse

¹³ sepulchrum patens est guttur eorum linguis suis dolose agebant venenum aspidum sub labiis eorum ¹⁴ quorum os maledictione et amaritudine plenum est

⁶ quoniam Deus qui dixit de tenebris lucem splendescere qui inluxit in cordibus nostris ad inluminationem scientiae claritatis Dei in facie Christi Iesu ⁷ habemus autem thesaurum istum in vasis fictilibus ut sublimitas sit virtutis Dei et non ex nobis

⁸ mihi omnium sanctorum minimo data est gratia haec in gentibus evangelizare ininvestigabiles divitias Christi

²⁹ omnis sermo malus ex ore vestro non procedat sed si quis bonus ad aedificationem oportunitatis ut det gratiam audientibus

³ fornicatio autem et omnis inmunditia aut avaritia nec nominetur in vobis sicut decet sanctos ⁴ aut turpitudo aut stultiloquium aut scurrilitas quae ad rem non pertinent sed magis gratiarum actio

¹⁹ loquentes vobismet ipsis in psalmis et hymnis et canticis spiritalibus cantantes et psallentes in cordibus vestris Domino

¹⁶ verbum Christi habitet in vobis abundanter in omni sapientia docentes et commonentes vosmet ipsos psalmis hymnis canticis spiritalibus in gratia cantantes in cordibus vestris Deo

⁶ sermo vester semper in gratia sale sit conditus ut sciatis quomodo oporteat vos unicuique respondere

¹⁰ quia hoc testamentum quod disponam domui Israhel post dies illos dicit Dominus dando leges meas in mentem eorum et in corde eorum superscribam eas et ero eis in Deum et ipsi erunt mihi in populum

⁵ ita et lingua modicum quidem membrum est et magna exultat ecce quantus ignis quam magnam silvam incendit ⁶ et lingua ignis est universitas iniquitatis lingua constituitur in membris nostris quae maculat totum corpus et inflammat rotam nativitatis nostrae inflammata a gehenna ⁷ omnis enim natura bestiarum et volucrum et serpentium etiam ceterorum domantur et domita sunt a natura humana ⁸ linguam autem nullus hominum domare potest inquietum malum plena veneno mortifero

¹⁵ facere iudicium contra omnes et arguere omnes impios de omnibus operibus impietatis eorum quibus impie egerunt et de omnibus duris quae locuti sunt contra eum peccatores impii

⁶ filius honorat patrem et servus dominum suum si ergo pater ego sum ubi est honor meus et si dominus ego sum ubi est timor meus dicit Dominus exercituum ad vos o sacerdotes qui despicitis nomen meum et dixistis in quo despeximus nomen tuum

²¹ non omnis qui dicit mihi Domine Domine intrabit in regnum caelorum sed qui facit voluntatem Patris mei qui in caelis est ipse intrabit in regnum caelorum ²² multi dicent mihi in illa die Domine Domine nonne in nomine tuo prophetavimus et in tuo nomine daemonia eiecimus et in tuo nomine virtutes multas fecimus ²³ et tunc confitebor illis quia numquam novi vos discedite a me qui operamini iniquitatem

¹¹ novissime veniunt et reliquae virgines dicentes domine domine aperi nobis

²⁴ accedens autem et qui unum talentum acceperat ait domine scio quia homo durus es metis ubi non seminasti et congregas ubi non sparsisti

⁴⁴ tunc respondebunt et ipsi dicentes Domine quando te vidimus esurientem aut sitientem aut hospitem aut nudum aut infirmum vel in carcere et non ministravimus tibi

²⁵ cum autem intraverit pater familias et cluserit ostium et incipietis foris stare et pulsare ostium dicentes Domine aperi nobis et respondens dicet vobis nescio vos unde sitis ²⁶ tunc incipietis dicere manducavimus coram te et bibimus et in plateis nostris docuisti ²⁷ et dicet vobis nescio vos unde sitis discedite a me omnes operarii iniquitatis

¹³ vos vocatis me magister et Domine et bene dicitis sum etenim ¹⁴ si ergo ego lavi vestros pedes Dominus et magister et vos debetis alter alterius lavare pedes ¹⁵ exemplum enim dedi vobis ut quemadmodum ego feci vobis ita et vos faciatis ¹⁶ amen amen dico vobis non est servus maior domino suo neque apostolus maior eo qui misit illum ¹⁷ si haec scitis beati eritis si feceritis ea

⁷ nolite errare Deus non inridetur

³ inclinate aurem vestram et venite ad me audite et vivet anima vestra et feriam vobis pactum sempiternum misericordias David fideles

²⁴ omnis ergo qui audit verba mea haec et facit ea adsimilabitur viro sapienti qui aedificavit domum suam supra petram ²⁵ et descendit pluvia et venerunt flumina et flaverunt venti et inruerunt in domum illam et non cecidit fundata enim erat super petram ²⁶ et omnis qui audit verba mea haec et non facit ea similis erit viro stulto qui aedificavit domum suam supra harenam ²⁷ et descendit pluvia et venerunt flumina et flaverunt venti et inruerunt in domum illam et cecidit et fuit ruina eius magna

²⁸ venite ad me omnes qui laboratis et onerati estis et ego reficiam vos ²⁹ tollite iugum meum super vos et discite a me quia mitis sum et humilis corde et invenietis requiem animabus vestris

⁵⁰ quicumque enim fecerit voluntatem Patris mei qui in caelis est ipse meus et frater et soror et mater est

⁵ adhuc eo loquente ecce nubes lucida obumbravit eos et ecce vox de nube dicens hic est Filius meus dilectus in quo mihi bene conplacuit ipsum audite

¹³ nam qui supra petram qui cum audierint cum gaudio suscipiunt verbum et hii radices non habent qui ad tempus credunt et in tempore temptationis recedunt

²⁸ at ille dixit quippini beati qui audiunt verbum Dei et custodiunt

²⁶ si quis venit ad me et non odit patrem suum et matrem et uxorem et filios et fratres et sorores adhuc autem et animam suam non potest esse meus discipulus

⁴⁰ et non vultis venire ad me ut vitam habeatis

³⁷ omne quod dat mihi Pater ad me veniet et eum qui venit ad me non eiciam foras

⁴⁴ nemo potest venire ad me nisi Pater qui misit me traxerit eum et ego resuscitabo eum novissimo die ⁴⁵ est scriptum in prophetis et erunt omnes docibiles Dei omnis qui audivit a Patre et didicit venit ad me

⁵² dixerunt ergo Iudaei nunc cognovimus quia daemonium habes Abraham mortuus est et prophetae et tu dicis si quis sermonem meum servaverit non gustabit mortem in aeternum

²⁷ oves meae vocem meam audiunt et ego cognosco eas et sequuntur me

¹⁷ si haec scitis beati eritis si feceritis ea

¹⁵ si diligitis me mandata mea servate

²¹ qui habet mandata mea et servat ea ille est qui diligit me qui autem diligit me diligetur a Patre meo et ego diligam eum et manifestabo ei me ipsum ²² dicit ei Iudas non ille Scariotis Domine quid factum est quia nobis manifestaturus es te ipsum et non mundo ²³ respondit Iesus et dixit ei si quis diligit me sermonem meum servabit et Pater meus diliget eum et ad eum veniemus et mansiones apud eum faciemus ²⁴ qui non diligit me sermones meos non servat et sermonem quem audistis non est meus sed eius qui misit me Patris

⁹ sicut dilexit me Pater et ego dilexi vos manete in dilectione mea ¹⁰ si praecepta mea servaveritis manebitis in dilectione mea sicut et ego Patris mei praecepta servavi et maneo in eius dilectione ¹¹ haec locutus sum vobis ut gaudium meum in vobis sit et gaudium vestrum impleatur ¹² hoc est praeceptum meum ut diligatis invicem sicut dilexi vos ¹³ maiorem hac dilectionem nemo habet ut animam suam quis ponat pro amicis suis ¹⁴ vos amici mei estis si feceritis quae ego praecipio vobis

⁷ his quidem qui secundum patientiam boni operis gloriam et honorem et incorruptionem quaerentibus vitam aeternam ⁸ his autem qui ex contentione et qui non adquiescunt veritati credunt autem iniquitati ira et indignatio ⁹ tribulatio et angustia in omnem animam hominis operantis malum Iudaei primum et Graeci ¹⁰ gloria autem et honor et pax omni operanti bonum Iudaeo primum et Graeco

⁹ et consummatus factus est omnibus obtemperantibus sibi causa salutis aeternae

²² estote autem factores verbi et non auditores tantum fallentes vosmet ipsos ²³ quia si quis auditor est verbi et non factor hic conparabitur viro consideranti vultum nativitatis suae in speculo ²⁴ consideravit enim se et abiit et statim oblitus est qualis fuerit ²⁵ qui autem perspexerit in lege perfecta libertatis et permanserit non auditor obliviosus factus sed factor operis hic beatus in facto suo erit

¹⁷ scienti igitur bonum facere et non facienti peccatum est illi

⁴ ad quem accedentes lapidem vivum ab hominibus quidem reprobatum a Deo autem electum honorificatum

¹⁰ quapropter fratres magis satagite ut per bona opera certam vestram vocationem et electionem faciatis haec enim facientes non peccabitis aliquando

²⁹ si scitis quoniam iustus est scitote quoniam et omnis qui facit iustitiam ex ipso natus est

⁷ filioli nemo vos seducat qui facit iustitiam iustus est sicut et ille iustus est

¹⁴ beati qui lavant stolas suas ut sit potestas eorum in ligno vitae et portis intrent in civitatem

¹⁵ incrassatus est dilectus et recalcitravit incrassatus inpinguatus dilatatus dereliquit Deum factorem suum et recessit a Deo salutari suo

¹⁸ Deum qui te genuit dereliquisti et oblitus es Domini creatoris tui

³¹ non enim est Deus noster ut deus eorum et inimici nostri sunt iudices

² non est sanctus ut est Dominus neque enim est alius extra te et non est fortis sicut Deus noster

² et ait Dominus petra mea et robur meum et salvator meus

⁵ quia circumdederunt me contritiones mortis torrentes Belial terruerunt me

³² quis est deus praeter Dominum et quis fortis praeter Deum nostrum

⁴⁷ vivit Dominus et benedictus Deus meus et exaltabitur Deus fortis salutis meae

³ dixit Deus Israhel mihi locutus est Fortis Israhel dominator hominum iustus dominator in timore Dei

⁶ pro hoc orat omnis sanctus ad te tempus inveniens ut cum inundaverint aquae multae ad illum non accedant

¹ victori filiorum Core pro iuventutibus canticum Deus nostra spes et fortitudo auxilium in tribulationibus inventus es validum ² ideo non timebimus cum fuerit translata terra et concussi montes in corde maris ³ sonantibus et intumescentibus gurgitibus eius et agitatis montibus in potentia eius semper

² usquequo insidiamini contra virum interficitis omnes quasi murus inclinus et maceria corruens

³ levaverunt flumina Domine levaverunt flumina voces suas levaverunt flumina gurgites suos ⁴ a vocibus aquarum multarum grandes fluctus maris grandis in excelso Dominus

¹ venite laudemus Dominum iubilemus petrae Iesu nostro

¹ canticum graduum qui confidunt in Domino quasi mons Sion inmobilis in aeternum habitabilis ² Hierusalem montes in circuitu eius et Dominus in circuitu populi sui amodo et usque in aeternum

²⁵ quasi tempestas transiens non erit impius iustus autem quasi fundamentum sempiternum

⁴ sperastis in Domino in saeculis aeternis in Domino Deo forti in perpetuum

¹⁶ idcirco haec dicit Dominus Deus ecce ego mittam in fundamentis Sion lapidem lapidem probatum angularem pretiosum in fundamento fundatum qui crediderit non festinet

¹⁹ et timebunt qui ab occidente nomen Domini et qui ab ortu solis gloriam eius cum venerit quasi fluvius violentus quem spiritus Domini cogit

⁸ et in diluvio praetereunte consummationem faciet loci eius et inimicos eius persequentur tenebrae

²⁵ et descendit pluvia et venerunt flumina et flaverunt venti et inruerunt in domum illam et non cecidit fundata enim erat super petram ²⁶ et omnis qui audit verba mea haec et non facit ea similis erit viro stulto qui aedificavit domum suam supra harenam

³³ haec locutus sum vobis ut in me pacem habeatis in mundo pressuram habetis sed confidite ego vici mundum

³⁵ quis nos separabit a caritate Christi tribulatio an angustia an persecutio an fames an nuditas an periculum an gladius ³⁶ sicut scriptum est quia propter te mortificamur tota die aestimati sumus ut oves occisionis ³⁷ sed in his omnibus superamus propter eum qui dilexit nos ³⁸ certus sum enim quia neque mors neque vita neque angeli neque principatus neque instantia neque futura neque fortitudines

¹⁰ secundum gratiam Dei quae data est mihi ut sapiens architectus fundamentum posui alius autem superaedificat unusquisque autem videat quomodo superaedificet ¹¹ fundamentum enim aliud nemo potest ponere praeter id quod positum est qui est Christus Iesus ¹² si quis autem superaedificat supra fundamentum hoc aurum argentum lapides pretiosos ligna faenum stipulam ¹³ uniuscuiusque opus manifestum erit dies enim declarabit quia in igne revelabitur et uniuscuiusque opus quale sit ignis probabit ¹⁴ si cuius opus manserit quod superaedificavit mercedem accipiet ¹⁵ si cuius opus arserit detrimentum patietur ipse autem salvus erit sic tamen quasi per ignem

⁵⁵ ubi est mors victoria tua ubi est mors stimulus tuus ⁵⁶ stimulus autem mortis peccatum est virtus vero peccati lex ⁵⁷ Deo autem gratias qui dedit nobis victoriam per Dominum nostrum Iesum Christum ⁵⁸ itaque fratres mei dilecti stabiles estote et inmobiles abundantes in opere Domini semper scientes quod labor vester non est inanis in Domino

¹⁹ sed firmum fundamentum Dei stetit habens signaculum hoc cognovit Dominus qui sunt eius et discedat ab iniquitate omnis qui nominat nomen Domini

⁴ ad quem accedentes lapidem vivum ab hominibus quidem reprobatum a Deo autem electum honorificatum ⁵ et ipsi tamquam lapides vivi superaedificamini domus spiritalis sacerdotium sanctum offerre spiritales hostias acceptabiles Deo per Iesum Christum ⁶ propter quod continet in scriptura ecce pono in Sion lapidem summum angularem electum pretiosum et qui crediderit in eo non confundetur

¹⁰ adveniet autem dies Domini ut fur in qua caeli magno impetu transient elementa vero calore solventur ¹¹ cum haec igitur omnia dissolvenda sint quales oportet esse vos in sanctis conversationibus et pietatibus ¹² expectantes et properantes in adventum Dei diei per quam caeli ardentes solventur et elementa ignis ardore tabescent ¹³ novos vero caelos et novam terram et promissa ipsius expectamus in quibus iustitia habitat ¹⁴ propter quod carissimi haec expectantes satis agite inmaculati et inviolati ei inveniri in pace

²⁸ et nunc filioli manete in eo ut cum apparuerit habeamus fiduciam et non confundamur ab eo in adventu eius

²⁴ ei autem qui potest vos conservare sine peccato et constituere ante conspectum gloriae suae inmaculatos in exultatione

¹⁴ et caelum recessit sicut liber involutus et omnis mons et insulae de locis suis motae sunt ¹⁵ et reges terrae et principes et tribuni et divites et fortes et omnis servus et liber absconderunt se in speluncis et petris montium ¹⁶ et dicunt montibus et petris cadite super nos et abscondite nos a facie sedentis super thronum et ab ira agni ¹⁷ quoniam venit dies magnus irae ipsorum et quis poterit stare

¹¹ et vidi thronum magnum candidum et sedentem super eum a cuius aspectu fugit terra et caelum et locus non est inventus ab eis ¹² et vidi mortuos magnos et pusillos stantes in conspectu throni et libri aperti sunt et alius liber apertus est qui est vitae et iudicati sunt mortui ex his quae scripta erant in libris secundum opera ipsorum ¹³ et dedit mare mortuos qui in eo erant et mors et inferus dederunt mortuos qui in ipsis erant et iudicatum est de singulis secundum opera ipsorum ¹⁴ et inferus et mors missi sunt in stagnum ignis haec mors secunda est stagnum ignis ¹⁵ et qui non est inventus in libro vitae scriptus missus est in stagnum ignis

¹⁸ qui ambulat simpliciter salvus erit qui perversis ingreditur viis concidet semel

¹⁶ sermonem quem locutus es ad nos in nomine Domini non audiemus ex te ¹⁷ sed facientes faciemus omne verbum quod egreditur de ore nostro ut sacrificemus Reginae caeli et libemus ei libamina sicut fecimus nos et patres nostri reges nostri et principes nostri in urbibus Iuda et in plateis Hierusalem et saturati sumus panibus et bene nobis erat malumque non vidimus

³¹ et veniunt ad te quasi si ingrediatur populus et sedent coram te populus meus et audiunt sermones tuos et non faciunt eos quia in canticum oris sui vertunt illos et avaritiam suam sequitur cor eorum

¹⁴ non visitabo super filias vestras cum fuerint fornicatae et super sponsas vestras cum adulteraverint quoniam ipsi cum meretricibus versabantur et cum effeminatis sacrificabant et populus non intellegens vapulabit

⁴³ cum autem inmundus spiritus exierit ab homine ambulat per loca arida quaerens requiem et non invenit ⁴⁴ tunc dicit revertar in domum meam unde exivi et veniens invenit vacantem scopis mundatam et ornatam ⁴⁵ tunc vadit et adsumit septem alios spiritus secum nequiores se et intrantes habitant ibi et fiunt novissima hominis illius peiora prioribus sic erit et generationi huic pessimae

²⁰ qui autem supra petrosa seminatus est hic est qui verbum audit et continuo cum gaudio accipit illud ²¹ non habet autem in se radicem sed est temporalis facta autem tribulatione et persecutione propter verbum continuo scandalizatur ²² qui autem est seminatus in spinis hic est qui verbum audit et sollicitudo saeculi istius et fallacia divitiarum suffocat verbum et sine fructu efficitur

²⁹ ille autem respondens ait nolo postea autem paenitentia motus abiit ³⁰ accedens autem ad alterum dixit similiter at ille respondens ait eo domine et non ivit

³ omnia ergo quaecumque dixerint vobis servate et facite secundum opera vero eorum nolite facere dicunt enim et non faciunt

¹⁰ et tunc scandalizabuntur multi et invicem tradent et odio habebunt invicem

¹⁷ et non habent radicem in se sed temporales sunt deinde orta tribulatione et persecutione propter verbum confestim scandalizantur

⁴⁶ quid autem vocatis me Domine Domine et non facitis quae dico

⁵ exiit qui seminat seminare semen suum et dum seminat aliud cecidit secus viam et conculcatum est et volucres caeli comederunt illud ⁶ et aliud cecidit supra petram et natum aruit quia non habebat humorem ⁷ et aliud cecidit inter spinas et simul exortae spinae suffocaverunt illud

¹² dico vobis quia Sodomis in die illa remissius erit quam illi civitati ¹³ vae tibi Corazain vae tibi Bethsaida quia si in Tyro et Sidone factae fuissent virtutes quae in vobis factae sunt olim in cilicio et cinere sedentes paeniterent ¹⁴ verumtamen Tyro et Sidoni remissius erit in iudicio quam vobis ¹⁵ et tu Capharnaum usque in caelum exaltata usque ad infernum demergeris ¹⁶ qui vos audit me audit et qui vos spernit me spernit qui autem me spernit spernit eum qui me misit

²⁴ cum inmundus spiritus exierit de homine perambulat per loca inaquosa quaerens requiem et non inveniens dicit revertar in domum meam unde exivi ²⁵ et cum venerit invenit scopis mundatam ²⁶ et tunc vadit et adsumit septem alios spiritus nequiores se et ingressi habitant ibi et sunt novissima hominis illius peiora prioribus

⁴⁷ ille autem servus qui cognovit voluntatem domini sui et non praeparavit et non fecit secundum voluntatem eius vapulabit multas

¹⁴ cives autem eius oderant illum et miserunt legationem post illum dicentes nolumus hunc regnare super nos

²⁷ verumtamen inimicos meos illos qui noluerunt me regnare super se adducite huc et interficite ante me

² omnem palmitem in me non ferentem fructum tollet eum et omnem qui fert fructum purgabit eum ut fructum plus adferat

²⁹ ego scio quoniam intrabunt post discessionem meam lupi graves in vos non parcentes gregi

⁵ propterea et ego amplius non sustinens misi ad cognoscendam fidem vestram ne forte temptaverit vos is qui temptat et inanis fiat labor noster

²⁶ voluntarie enim peccantibus nobis post acceptam notitiam veritatis iam non relinquitur pro peccatis hostia ²⁷ terribilis autem quaedam expectatio iudicii et ignis aemulatio quae consumptura est adversarios ²⁸ irritam quis faciens legem Mosi sine ulla miseratione duobus vel tribus testibus moritur ²⁹ quanto magis putatis deteriora mereri supplicia qui Filium Dei conculcaverit et sanguinem testamenti pollutum duxerit in quo sanctificatus est et Spiritui gratiae contumeliam fecerit

²² estote autem factores verbi et non auditores tantum fallentes vosmet ipsos ²³ quia si quis auditor est verbi et non factor hic conparabitur viro consideranti vultum nativitatis suae in speculo ²⁴ consideravit enim se et abiit et statim oblitus est qualis fuerit ²⁵ qui autem perspexerit in lege perfecta libertatis et permanserit non auditor obliviosus factus sed factor operis hic beatus in facto suo erit ²⁶ si quis autem putat se religiosum esse non refrenans linguam suam sed seducens cor suum huius vana est religio

¹⁷ sic et fides si non habeat opera mortua est in semet ipsam ¹⁸ sed dicet quis tu fidem habes et ego opera habeo ostende mihi fidem tuam sine operibus et ego ostendam tibi ex operibus fidem meam ¹⁹ tu credis quoniam unus est Deus bene facis et daemones credunt et contremescunt ²⁰ vis autem scire o homo inanis quoniam fides sine operibus otiosa est ²¹ Abraham pater noster nonne ex operibus iustificatus est offerens Isaac filium suum super altare ²² vides quoniam fides cooperabatur operibus illius et ex operibus fides consummata est ²³ et suppleta est scriptura dicens credidit Abraham Deo et reputatum est illi ad iustitiam et amicus Dei appellatus est ²⁴ videtis quoniam ex operibus iustificatur homo et non ex fide tantum ²⁵ similiter autem et Raab meretrix nonne ex operibus iustificata est suscipiens nuntios et alia via eiciens ²⁶ sicut enim corpus sine spiritu emortuum est ita et fides sine operibus mortua est

⁵ vos autem curam omnem subinferentes ministrate in fide vestra virtutem in virtute autem scientiam ⁶ in scientia autem abstinentiam in abstinentia autem patientiam in patientia autem pietatem ⁷ in pietate autem amorem fraternitatis in amore autem fraternitatis caritatem ⁸ haec enim vobis cum adsint et superent non vacuos nec sine fructu vos constituent in Domini nostri Iesu Christi cognitione ⁹ cui enim non praesto sunt haec caecus est et manu temptans oblivionem accipiens purgationis veterum suorum delictorum

²⁰ si enim refugientes coinquinationes mundi in cognitione Domini nostri et salvatoris Iesu Christi his rursus inpliciti superantur facta sunt eis posteriora deteriora prioribus

³ et in hoc scimus quoniam cognovimus eum si mandata eius observemus ⁴ qui dicit se nosse eum et mandata eius non custodit mendax est in hoc veritas non est

¹⁹ ex nobis prodierunt sed non erant ex nobis nam si fuissent ex nobis permansissent utique nobiscum sed ut manifesti sint quoniam non sunt omnes ex nobis