Matthew Cross References - Vulgate

¹ liber generationis Iesu Christi filii David filii Abraham ² Abraham genuit Isaac Isaac autem genuit Iacob Iacob autem genuit Iudam et fratres eius ³ Iudas autem genuit Phares et Zara de Thamar Phares autem genuit Esrom Esrom autem genuit Aram ⁴ Aram autem genuit Aminadab Aminadab autem genuit Naasson Naasson autem genuit Salmon ⁵ Salmon autem genuit Booz de Rachab Booz autem genuit Obed ex Ruth Obed autem genuit Iesse Iesse autem genuit David regem ⁶ David autem rex genuit Salomonem ex ea quae fuit Uriae ⁷ Salomon autem genuit Roboam Roboam autem genuit Abiam Abia autem genuit Asa ⁸ Asa autem genuit Iosaphat Iosaphat autem genuit Ioram Ioram autem genuit Oziam ⁹ Ozias autem genuit Ioatham Ioatham autem genuit Achaz Achaz autem genuit Ezechiam ¹⁰ Ezechias autem genuit Manassen Manasses autem genuit Amon Amon autem genuit Iosiam ¹¹ Iosias autem genuit Iechoniam et fratres eius in transmigratione Babylonis ¹² et post transmigrationem Babylonis Iechonias genuit Salathihel Salathihel autem genuit Zorobabel ¹³ Zorobabel autem genuit Abiud Abiud autem genuit Eliachim Eliachim autem genuit Azor ¹⁴ Azor autem genuit Saddoc Saddoc autem genuit Achim Achim autem genuit Eliud ¹⁵ Eliud autem genuit Eleazar Eleazar autem genuit Matthan Matthan autem genuit Iacob ¹⁶ Iacob autem genuit Ioseph virum Mariae de qua natus est Iesus qui vocatur Christus ¹⁷ omnes ergo generationes ab Abraham usque ad David generationes quattuordecim et a David usque ad transmigrationem Babylonis generationes quattuordecim et a transmigratione Babylonis usque ad Christum generationes quattuordecim ¹⁸ Christi autem generatio sic erat cum esset desponsata mater eius Maria Ioseph antequam convenirent inventa est in utero habens de Spiritu Sancto ¹⁹ Ioseph autem vir eius cum esset iustus et nollet eam traducere voluit occulte dimittere eam ²⁰ haec autem eo cogitante ecce angelus Domini in somnis apparuit ei dicens Ioseph fili David noli timere accipere Mariam coniugem tuam quod enim in ea natum est de Spiritu Sancto est ²¹ pariet autem filium et vocabis nomen eius Iesum ipse enim salvum faciet populum suum a peccatis eorum ²² hoc autem totum factum est ut adimpleretur id quod dictum est a Domino per prophetam dicentem ²³ ecce virgo in utero habebit et pariet filium et vocabunt nomen eius Emmanuhel quod est interpretatum Nobiscum Deus ²⁴ exsurgens autem Ioseph a somno fecit sicut praecepit ei angelus Domini et accepit coniugem suam ²⁵ et non cognoscebat eam donec peperit filium suum primogenitum et vocavit nomen eius Iesum

⁴ istae generationes caeli et terrae quando creatae sunt in die quo fecit Dominus Deus caelum et terram

¹ hic est liber generationis Adam in die qua creavit Deus hominem ad similitudinem Dei fecit illum

³ benedicam benedicentibus tibi et maledicam maledicentibus tibi atque in te benedicentur universae cognationes terrae

¹⁸ et benedicentur in semine tuo omnes gentes terrae quia oboedisti voci meae

³ et peregrinare in ea eroque tecum et benedicam tibi tibi enim et semini tuo dabo universas regiones has conplens iuramentum quod spopondi Abraham patri tuo ⁴ et multiplicabo semen tuum sicut stellas caeli daboque posteris tuis universas regiones has et benedicentur in semine tuo omnes gentes terrae ⁵ eo quod oboedierit Abraham voci meae et custodierit praecepta et mandata mea et caerimonias legesque servaverit

¹³ et Dominum innixum scalae dicentem sibi ego sum Dominus Deus Abraham patris tui et Deus Isaac terram in qua dormis tibi dabo et semini tuo ¹⁴ eritque germen tuum quasi pulvis terrae dilataberis ad occidentem et orientem septentrionem et meridiem et benedicentur in te et in semine tuo cunctae tribus terrae

¹² cumque conpleti fuerint dies tui et dormieris cum patribus tuis suscitabo semen tuum post te quod egredietur de utero tuo et firmabo regnum eius ¹³ ipse aedificabit domum nomini meo et stabiliam thronum regni eius usque in sempiternum ¹⁴ ego ero ei in patrem et ipse erit mihi in filium qui si inique aliquid gesserit arguam eum in virga virorum et in plagis filiorum hominum ¹⁵ misericordiam autem meam non auferam ab eo sicut abstuli a Saul quem amovi a facie tua ¹⁶ et fidelis erit domus tua et regnum tuum usque in aeternum ante faciem tuam et thronus tuus erit firmus iugiter

³⁶ semen eius in sempiternum erit

¹¹ iuravit Dominus David veritatem non avertetur ab ea de fructu ventris tui ponam super sedem tuam

⁶ parvulus enim natus est nobis filius datus est nobis et factus est principatus super umerum eius et vocabitur nomen eius Admirabilis consiliarius Deus fortis Pater futuri saeculi Princeps pacis ⁷ multiplicabitur eius imperium et pacis non erit finis super solium David et super regnum eius ut confirmet illud et corroboret in iudicio et iustitia amodo et usque in sempiternum zelus Domini exercituum faciet hoc

¹ et egredietur virga de radice Iesse et flos de radice eius ascendet

⁸ de angustia et de iudicio sublatus est generationem eius quis enarrabit quia abscisus est de terra viventium propter scelus populi mei percussit eum

⁵ ecce dies veniunt ait Dominus et suscitabo David germen iustum et regnabit rex et sapiens erit et faciet iudicium et iustitiam in terra

¹⁵ in diebus illis et in tempore illo germinare faciam David germen iustitiae et faciet iudicium et iustitiam in terra ¹⁶ in diebus illis salvabitur Iuda et Hierusalem habitabit confidenter et hoc est quod vocabit eam Dominus iustus noster ¹⁷ quia haec dicit Dominus non interibit de David vir qui sedeat super thronum domus Israhel

²⁶ equidem et semen Iacob et David servi mei proiciam ut non adsumam de semine eius principes seminis Abraham et Isaac et Iacob reducam enim conversionem eorum et miserebor eis

¹¹ in die illo suscitabo tabernaculum David quod cecidit et reaedificabo aperturas murorum eius et ea quae corruerant instaurabo et reaedificabo eum sicut diebus antiquis

⁸ in die illo proteget Dominus habitatores Hierusalem et erit qui offenderit ex eis in die illa quasi David et domus David quasi Dei sicut angelus Domini in conspectu eius

¹⁸ Christi autem generatio sic erat cum esset desponsata mater eius Maria Ioseph antequam convenirent inventa est in utero habens de Spiritu Sancto

¹ cum ergo natus esset Iesus in Bethleem Iudaeae in diebus Herodis regis ecce magi ab oriente venerunt Hierosolymam ² dicentes ubi est qui natus est rex Iudaeorum vidimus enim stellam eius in oriente et venimus adorare eum

¹⁶ baptizatus autem confestim ascendit de aqua et ecce aperti sunt ei caeli et vidit Spiritum Dei descendentem sicut columbam venientem super se

²⁷ et transeunte inde Iesu secuti sunt eum duo caeci clamantes et dicentes miserere nostri Fili David

²² et ecce mulier chananea a finibus illis egressa clamavit dicens ei miserere mei Domine Fili David filia mea male a daemonio vexatur

⁴² dicens quid vobis videtur de Christo cuius filius est dicunt ei David ⁴³ ait illis quomodo ergo David in spiritu vocat eum Dominum dicens ⁴⁴ dixit Dominus Domino meo sede a dextris meis donec ponam inimicos tuos scabillum pedum tuorum ⁴⁵ si ergo David vocat eum Dominum quomodo filius eius est

³¹ ecce concipies in utero et paries filium et vocabis nomen eius Iesum ³² hic erit magnus et Filius Altissimi vocabitur et dabit illi Dominus Deus sedem David patris eius

⁶⁹ et erexit cornu salutis nobis in domo David pueri sui ⁷⁰ sicut locutus est per os sanctorum qui a saeculo sunt prophetarum eius

²³ et ipse Iesus erat incipiens quasi annorum triginta ut putabatur filius Ioseph qui fuit Heli ²⁴ qui fuit Matthat qui fuit Levi qui fuit Melchi qui fuit Iannae qui fuit Ioseph ²⁵ qui fuit Matthathiae qui fuit Amos qui fuit Naum qui fuit Esli qui fuit Naggae ²⁶ qui fuit Maath qui fuit Matthathiae qui fuit Semei qui fuit Iosech qui fuit Ioda ²⁷ qui fuit Iohanna qui fuit Resa qui fuit Zorobabel qui fuit Salathihel qui fuit Neri ²⁸ qui fuit Melchi qui fuit Addi qui fuit Cosam qui fuit Helmadam qui fuit Her ²⁹ qui fuit Iesu qui fuit Eliezer qui fuit Iorim qui fuit Matthat qui fuit Levi ³⁰ qui fuit Symeon qui fuit Iuda qui fuit Ioseph qui fuit Iona qui fuit Eliachim ³¹ qui fuit Melea qui fuit Menna qui fuit Matthata qui fuit Nathan qui fuit David ³² qui fuit Iesse qui fuit Obed qui fuit Booz qui fuit Salmon qui fuit Naasson ³³ qui fuit Aminadab qui fuit Aram qui fuit Esrom qui fuit Phares qui fuit Iudae ³⁴ qui fuit Iacob qui fuit Isaac qui fuit Abraham qui fuit Thare qui fuit Nachor ³⁵ qui fuit Seruch qui fuit Ragau qui fuit Phalec qui fuit Eber qui fuit Sale ³⁶ qui fuit Cainan qui fuit Arfaxat qui fuit Sem qui fuit Noe qui fuit Lamech ³⁷ qui fuit Mathusalae qui fuit Enoch qui fuit Iared qui fuit Malelehel qui fuit Cainan ³⁸ qui fuit Enos qui fuit Seth qui fuit Adam qui fuit Dei

⁴² nonne scriptura dicit quia ex semine David et Bethleem castello ubi erat David venit Christus

³⁰ propheta igitur cum esset et sciret quia iureiurando iurasset illi Deus de fructu lumbi eius sedere super sedem eius

²² et amoto illo suscitavit illis David regem cui et testimonium perhibens dixit inveni David filium Iesse virum secundum cor meum qui faciet omnes voluntates meas ²³ huius Deus ex semine secundum promissionem eduxit Israhel salvatorem Iesum

³ de Filio suo qui factus est ex semine David secundum carnem

¹³ non enim per legem promissio Abrahae aut semini eius ut heres esset mundi sed per iustitiam fidei

⁵ quorum patres et ex quibus Christus secundum carnem qui est super omnia Deus benedictus in saecula amen

¹⁶ Abrahae dictae sunt promissiones et semini eius non dicit et seminibus quasi in multis sed quasi in uno et semini tuo qui est Christus

¹⁶ ego Iesus misi angelum meum testificari vobis haec in ecclesiis ego sum radix et genus David stella splendida et matutina

² concepitque et peperit filium in senectute sua tempore quo praedixerat ei Deus ³ vocavitque Abraham nomen filii sui quem genuit ei Sarra Isaac ⁴ et circumcidit eum octavo die sicut praeceperat ei Deus ⁵ cum centum esset annorum hac quippe aetate patris natus est Isaac

²⁶ sexagenarius erat Isaac quando nati sunt parvuli

³² quae conceptum genuit filium vocavitque nomen eius Ruben dicens vidit Dominus humilitatem meam nunc amabit me vir meus ³³ rursumque concepit et peperit filium et ait quoniam audivit Dominus haberi me contemptui dedit etiam istum mihi vocavitque nomen illius Symeon ³⁴ concepit tertio et genuit alium dixitque nunc quoque copulabitur mihi maritus meus eo quod pepererim illi tres filios et idcirco appellavit nomen eius Levi ³⁵ quarto concepit et peperit filium et ait modo confitebor Domino et ob hoc vocavit eum Iudam cessavitque parere

⁵ ingresso ad se viro concepit et peperit filium ⁶ dixitque Rahel iudicavit mihi Dominus et exaudivit vocem meam dans mihi filium et idcirco appellavit nomen illius Dan ⁷ rursumque Bala concipiens peperit alterum ⁸ pro quo ait Rahel conparavit me Deus cum sorore mea et invalui vocavitque eum Nepthalim ⁹ sentiens Lia quod parere desisset Zelpham ancillam suam marito tradidit ¹⁰ qua post conceptum edente filium ¹¹ dixit feliciter et idcirco vocavit nomen eius Gad ¹² peperit quoque Zelpha alterum ¹³ dixitque Lia hoc pro beatitudine mea beatam quippe me dicent mulieres propterea appellavit eum Aser ¹⁴ egressus autem Ruben tempore messis triticeae in agro repperit mandragoras quos matri Liae detulit dixitque Rahel da mihi partem de mandragoris filii tui ¹⁵ illa respondit parumne tibi videtur quod praeripueris maritum mihi nisi etiam mandragoras filii mei tuleris ait Rahel dormiat tecum hac nocte pro mandragoris filii tui ¹⁶ redeuntique ad vesperam de agro Iacob egressa est in occursum Lia et ad me inquit intrabis quia mercede conduxi te pro mandragoris filii mei dormivit cum ea nocte illa ¹⁷ et exaudivit Deus preces eius concepitque et peperit filium quintum ¹⁸ et ait dedit Deus mercedem mihi quia dedi ancillam meam viro meo appellavitque nomen illius Isachar ¹⁹ rursum Lia concipiens peperit sextum filium ²⁰ et ait ditavit me Deus dote bona etiam hac vice mecum erit maritus meus eo quod genuerim ei sex filios et idcirco appellavit nomen eius Zabulon

¹⁶ egressus inde venit verno tempore ad terram quae ducit Efratham in qua cum parturiret Rahel ¹⁷ ob difficultatem partus periclitari coepit dixitque ei obsetrix noli timere quia et hunc habebis filium ¹⁸ egrediente autem anima prae dolore et inminente iam morte vocavit nomen filii sui Benoni id est filius doloris mei pater vero appellavit eum Beniamin id est filius dexterae ¹⁹ mortua est ergo Rahel et sepulta in via quae ducit Efratham haec est Bethleem

⁸ haec sunt autem nomina filiorum Israhel qui ingressi sunt in Aegyptum ipse cum liberis suis primogenitus Ruben ⁹ filii Ruben Enoch et Phallu et Esrom et Charmi ¹⁰ filii Symeon Iemuhel et Iamin et Ahod et Iachin et Saher et Saul filius Chananitidis ¹¹ filii Levi Gerson Caath et Merari ¹² filii Iuda Her et Onan et Sela et Phares et Zara mortui sunt autem Her et Onan in terra Chanaan natique sunt filii Phares Esrom et Amul ¹³ filii Isachar Thola et Phua et Iob et Semron ¹⁴ filii Zabulon Sared et Helon et Iahelel ¹⁵ hii filii Liae quos genuit in Mesopotamiam Syriae cum Dina filia sua omnes animae filiorum eius et filiarum triginta tres ¹⁶ filii Gad Sephion et Haggi Suni et Esebon Heri et Arodi et Areli ¹⁷ filii Aser Iamne et Iesua et Iesui et Beria Sara quoque soror eorum filii Beria Heber et Melchihel ¹⁸ hii filii Zelphae quam dedit Laban Liae filiae suae et hos genuit Iacob sedecim animas ¹⁹ filii Rahel uxoris Iacob Ioseph et Beniamin ²⁰ natique sunt Ioseph filii in terra Aegypti quos genuit ei Aseneth filia Putiphare sacerdotis Heliopoleos Manasses et Ephraim ²¹ filii Beniamin Bela et Bechor et Asbel Gera et Naaman et Ehi et Ros Mophim et Opphim et Ared ²² hii filii Rahel quos genuit Iacob omnes animae quattuordecim ²³ filii Dan Usim ²⁴ filii Nepthalim Iasihel et Guni et Hieser et Sallem ²⁵ hii filii Balae quam dedit Laban Raheli filiae suae et hos genuit Iacob omnes animae septem ²⁶ cunctae animae quae ingressae sunt cum Iacob in Aegyptum et egressae de femore illius absque uxoribus filiorum sexaginta sex ²⁷ filii autem Ioseph qui nati sunt ei in terra Aegypti animae duae omnis anima domus Iacob quae ingressa est Aegyptum fuere septuaginta

⁸ Iuda te laudabunt fratres tui manus tua in cervicibus inimicorum tuorum adorabunt te filii patris tui ⁹ catulus leonis Iuda a praeda fili mi ascendisti requiescens accubuisti ut leo et quasi leaena quis suscitabit eum ¹⁰ non auferetur sceptrum de Iuda et dux de femoribus eius donec veniat qui mittendus est et ipse erit expectatio gentium ¹¹ ligans ad vineam pullum suum et ad vitem o fili mi asinam suam lavabit vino stolam suam et sanguine uvae pallium suum ¹² pulchriores oculi eius vino et dentes lacte candidiores

² Ruben Symeon Levi Iuda ³ Isachar Zabulon et Beniamin ⁴ Dan et Nepthalim Gad et Aser ⁵ erant igitur omnes animae eorum qui egressi sunt de femore Iacob septuaginta Ioseph autem in Aegypto erat

² et ad populum sic locutus est haec dicit Dominus Deus Israhel trans fluvium habitaverunt patres vestri ab initio Thare pater Abraham et Nahor servieruntque diis alienis ³ tuli ergo patrem vestrum Abraham de Mesopotamiae finibus et adduxi eum in terram Chanaan multiplicavique semen eius ⁴ et dedi ei Isaac illique rursum dedi Iacob et Esau e quibus Esau dedi montem Seir ad possidendum Iacob vero et filii eius descenderunt in Aegyptum

²⁸ filii autem Abraham Isaac et Ismahel

³⁴ generavit autem Abraham Isaac cuius fuerunt filii Esau et Israhel

¹ filii autem Israhel Ruben Symeon Levi Iuda Isachar et Zabulon ² Dan Ioseph Beniamin Nepthali Gad Aser ³ filii Iuda Her Aunan Sela tres nati sunt ei de filia Sue Chananitidis fuit autem Her primogenitus Iuda malus coram Domino et occidit eum ⁴ Thamar autem nurus eius peperit ei Phares et Zara omnes ergo filii Iuda quinque ⁵ filii autem Phares Esrom et Hamul ⁶ filii quoque Zarae Zamri et Ethan et Eman Chalchal quoque et Darda simul quinque ⁷ filii Carmi Achar qui turbavit Israhel et peccavit in furto anathematis ⁸ filii Ethan Azarias

¹ filii quoque Ruben primogeniti Israhel ipse quippe fuit primogenitus eius sed cum violasset torum patris sui data sunt primogenita eius filiis Ioseph filii Israhel et non est ille reputatus in primogenitum ² porro Iudas qui erat fortissimus inter fratres suos de stirpe eius principes germinati sunt primogenita autem reputata sunt Ioseph

⁸ et tu Israhel serve meus Iacob quem elegi semen Abraham amici mei

² adtendite ad Abraham patrem vestrum et ad Sarram quae peperit vos quia unum vocavi eum et benedixi ei et multiplicavi eum

² dilexi vos dicit Dominus et dixistis in quo dilexisti nos nonne frater erat Esau Iacob dicit Dominus et dilexi Iacob ³ Esau autem odio habui et posui montes eius in solitudinem et hereditatem eius in dracones deserti

³³ qui fuit Aminadab qui fuit Aram qui fuit Esrom qui fuit Phares qui fuit Iudae ³⁴ qui fuit Iacob qui fuit Isaac qui fuit Abraham qui fuit Thare qui fuit Nachor

⁸ et dedit illi testamentum circumcisionis et sic genuit Isaac et circumcidit eum die octava et Isaac Iacob et Iacob duodecim patriarchas

⁷ neque quia semen sunt Abrahae omnes filii sed in Isaac vocabitur tibi semen ⁸ id est non qui filii carnis hii filii Dei sed qui filii sunt promissionis aestimantur in semine ⁹ promissionis enim verbum hoc est secundum hoc tempus veniam et erit Sarrae filius ¹⁰ non solum autem sed et Rebecca ex uno concubitum habens Isaac patre nostro ¹¹ cum enim nondum nati fuissent aut aliquid egissent bonum aut malum ut secundum electionem propositum Dei maneret ¹² non ex operibus sed ex vocante dictum est ei quia maior serviet minori ¹³ sicut scriptum est Iacob dilexi Esau autem odio habui

¹⁴ manifestum enim quod ex Iuda ortus sit Dominus noster in qua tribu nihil de sacerdotibus Moses locutus est

¹¹ fide et ipsa Sarra sterilis virtutem in conceptionem seminis accepit etiam praeter tempus aetatis quoniam fidelem credidit esse qui promiserat

¹⁷ fide obtulit Abraham Isaac cum temptaretur et unigenitum offerebat qui susceperat repromissiones ¹⁸ ad quem dictum est quia in Isaac vocabitur tibi semen

⁵ ex tribu Iuda duodecim milia signati ex tribu Ruben duodecim milia ex tribu Gad duodecim milia

⁶ dedit autem Iudas uxorem primogenito suo Her nomine Thamar

¹¹ quam ob rem dixit Iudas Thamar nurui suae esto vidua in domo patris tui donec crescat Sela filius meus timebat enim ne et ipse moreretur sicut fratres eius quae abiit et habitavit in domo patris sui

²⁴ ecce autem post tres menses nuntiaverunt Iudae dicentes fornicata est Thamar nurus tua et videtur uterus illius intumescere dixit Iudas producite eam ut conburatur ²⁵ quae cum educeretur ad poenam misit ad socerum suum dicens de viro cuius haec sunt concepi cognosce cuius sit anulus et armilla et baculus ²⁶ qui agnitis muneribus ait iustior me est quia non tradidi eam Sela filio meo attamen ultra non cognovit illam ²⁷ instante autem partu apparuerunt gemini in utero atque in ipsa effusione infantum unus protulit manum in qua obsetrix ligavit coccinum dicens

²⁹ illo vero retrahente manum egressus est alter dixitque mulier quare divisa est propter te maceria et ob hanc causam vocavit nomen eius Phares ³⁰ postea egressus est frater in cuius manu erat coccinum quem appellavit Zara

¹² filii Iuda Her et Onan et Sela et Phares et Zara mortui sunt autem Her et Onan in terra Chanaan natique sunt filii Phares Esrom et Amul

²⁰ fueruntque filii Iuda per cognationes suas Sela a quo familia Selanitarum Phares a quo familia Pharesitarum Zare a quo familia Zareitarum ²¹ porro filii Phares Esrom a quo familia Esromitarum et Amul a quo familia Amulitarum

¹⁸ hae sunt generationes Phares Phares genuit Esrom ¹⁹ Esrom genuit Aram Aram genuit Aminadab ²⁰ Aminadab genuit Naasson Naasson genuit Salma ²¹ Salma genuit Booz Booz genuit Obed ²² Obed genuit Isai Isai genuit David

¹ filii autem Israhel Ruben Symeon Levi Iuda Isachar et Zabulon ² Dan Ioseph Beniamin Nepthali Gad Aser ³ filii Iuda Her Aunan Sela tres nati sunt ei de filia Sue Chananitidis fuit autem Her primogenitus Iuda malus coram Domino et occidit eum ⁴ Thamar autem nurus eius peperit ei Phares et Zara omnes ergo filii Iuda quinque ⁵ filii autem Phares Esrom et Hamul ⁶ filii quoque Zarae Zamri et Ethan et Eman Chalchal quoque et Darda simul quinque ⁷ filii Carmi Achar qui turbavit Israhel et peccavit in furto anathematis ⁸ filii Ethan Azarias ⁹ filii autem Esrom qui nati sunt ei Ieremahel et Ram et Chalubi ¹⁰ porro Ram genuit Aminadab Aminadab autem genuit Naasson principem filiorum Iuda ¹¹ Naasson quoque genuit Salma de quo ortus est Boez ¹² Boez vero genuit Obed qui et ipse genuit Isai ¹³ Isai autem genuit primogenitum Heliab secundum Abinadab tertium Samaa ¹⁴ quartum Nathanahel quintum Raddai ¹⁵ sextum Asom septimum David

¹ filii Iuda Phares Esrom et Carmi et Ur et Subal

⁶ de filiis autem Zara Ieuhel et fratres eorum sescenti nonaginta

³³ qui fuit Aminadab qui fuit Aram qui fuit Esrom qui fuit Phares qui fuit Iudae

⁷ de Iuda Naasson filius Aminadab

³ ad orientem Iudas figet tentoria per turmas exercitus sui eritque princeps filiorum eius Naasson filius Aminadab

¹² primo die obtulit oblationem suam Naasson filius Aminadab de tribu Iuda

¹⁷ et in sacrificio pacificorum boves duos arietes quinque hircos quinque agnos anniculos quinque haec est oblatio Naasson filii Aminadab

¹⁴ filii Iuda per turmas suas quorum princeps erat Naasson filius Aminadab

¹⁹ Esrom genuit Aram Aram genuit Aminadab ²⁰ Aminadab genuit Naasson Naasson genuit Salma

¹⁰ porro Ram genuit Aminadab Aminadab autem genuit Naasson principem filiorum Iuda ¹¹ Naasson quoque genuit Salma de quo ortus est Boez ¹² Boez vero genuit Obed qui et ipse genuit Isai

³² qui fuit Iesse qui fuit Obed qui fuit Booz qui fuit Salmon qui fuit Naasson

¹ misit ergo Iosue filius Nun de Setthim duos viros exploratores abscondito et dixit eis ite et considerate terram urbemque Hiericho qui pergentes ingressi sunt domum mulieris meretricis nomine Raab et quieverunt apud eam ² nuntiatumque est regi Hiericho et dictum ecce viri ingressi sunt huc per noctem de filiis Israhel ut explorarent terram ³ misitque rex Hiericho ad Raab dicens educ viros qui venerunt ad te et ingressi sunt domum tuam exploratores quippe sunt et omnem terram considerare venerunt ⁴ tollensque mulier viros abscondit et ait fateor venerunt ad me sed nesciebam unde essent ⁵ cumque porta clauderetur in tenebris et illi pariter exierunt nescio quo abierunt persequimini cito et conprehendetis eos ⁶ ipsa autem fecit ascendere viros in solarium domus suae operuitque eos lini stipula quae ibi erat ⁷ hii autem qui missi fuerant secuti sunt eos per viam quae ducit ad vadum Iordanis illisque egressis statim porta clausa est ⁸ necdum obdormierant qui latebant et ecce mulier ascendit ad eos et ait ⁹ novi quod tradiderit Dominus vobis terram etenim inruit in nos terror vester et elanguerunt omnes habitatores terrae ¹⁰ audivimus quod siccaverit Dominus aquas maris Rubri ad vestrum introitum quando egressi estis ex Aegypto et quae feceritis duobus Amorreorum regibus qui erant trans Iordanem Seon et Og quos interfecistis ¹¹ et haec audientes pertimuimus et elanguit cor nostrum nec remansit in nobis spiritus ad introitum vestrum Dominus enim Deus vester ipse est Deus in caelo sursum et in terra deorsum ¹² nunc ergo iurate mihi per Dominum ut quomodo ego feci vobiscum misericordiam ita et vos faciatis cum domo patris mei detisque mihi signum verum ¹³ et salvetis patrem meum et matrem fratres ac sorores meas et omnia quae eorum sunt et eruatis animas nostras de morte ¹⁴ qui responderunt ei anima nostra sit pro vobis in mortem si tamen non prodideris nos cumque tradiderit nobis Dominus terram faciemus in te misericordiam et veritatem ¹⁵ dimisit ergo eos per funem de fenestra domus enim eius herebat muro ¹⁶ dixitque ad eos ad montana conscendite ne forte occurrant vobis revertentes ibique latete diebus tribus donec redeant et sic ibitis per viam vestram ¹⁷ qui dixerunt ad eam innoxii erimus a iuramento hoc quo adiurasti nos ¹⁸ si ingredientibus nobis terram signum fuerit funiculus iste coccineus et ligaveris eum in fenestra per quam nos dimisisti et patrem tuum ac matrem fratresque et omnem cognationem tuam congregaveris in domum tuam ¹⁹ qui ostium domus tuae egressus fuerit sanguis ipsius erit in caput eius et nos erimus alieni cunctorum autem sanguis qui tecum fuerint in domo redundabit in caput nostrum si eos aliquis tetigerit ²⁰ quod si nos prodere volueris et sermonem istum proferre in medium erimus mundi ab hoc iuramento quo adiurasti nos ²¹ et illa respondit sicut locuti estis ita fiat dimittensque eos ut pergerent adpendit funiculum coccineum in fenestra ²² illi vero ambulantes pervenerunt ad montana et manserunt ibi tres dies donec reverterentur qui fuerant persecuti quaerentes enim per omnem viam non reppererunt eos

²² duobus autem viris qui exploratores missi fuerant dixit Iosue ingredimini domum mulieris meretricis et producite eam omniaque quae illius sunt sicut illi iuramento firmastis ²³ ingressique iuvenes eduxerunt Raab et parentes eius fratres quoque et cunctam supellectilem ac cognationem illius et extra castra Israhel manere fecerunt ²⁴ urbem autem et omnia quae in ea sunt succenderunt absque argento et auro et vasis aeneis ac ferro quae in aerarium Domini consecrarunt ²⁵ Raab vero meretricem et domum patris eius atque omnia quae habebat fecit Iosue vivere et habitaverunt in medio Israhel usque in praesentem diem eo quod absconderit nuntios quos miserat ut explorarent Hiericho in tempore illo inprecatus est Iosue dicens

⁴ qui acceperunt uxores moabitidas quarum una vocabatur Orpha altera Ruth manseruntque ibi decem annis

¹⁶ quae respondit ne adverseris mihi ut relinquam te et abeam quocumque perrexeris pergam ubi morata fueris et ego pariter morabor populus tuus populus meus et Deus tuus Deus meus ¹⁷ quae te morientem terra susceperit in ea moriar ibique locum accipiam sepulturae haec mihi faciat Deus et haec addat si non sola mors me et te separaverit

²² venit ergo Noemi cum Ruth Moabitide nuru sua de terra peregrinationis suae ac reversa est in Bethleem quando primum hordea metebantur

²¹ Salma genuit Booz Booz genuit Obed

³¹ fide Raab meretrix non periit cum incredulis excipiens exploratores cum pace

²⁵ similiter autem et Raab meretrix nonne ex operibus iustificata est suscipiens nuntios et alia via eiciens

²² Obed genuit Isai Isai genuit David

¹ dixitque Dominus ad Samuhel usquequo tu luges Saul cum ego proiecerim eum ne regnet super Israhel imple cornu tuum oleo et veni ut mittam te ad Isai Bethleemitem providi enim in filiis eius mihi regem

¹¹ dixitque Samuhel ad Isai numquid iam conpleti sunt filii qui respondit adhuc reliquus est parvulus et pascit oves et ait Samuhel ad Isai mitte et adduc eum nec enim discumbemus priusquam ille huc venerit ¹² misit ergo et adduxit eum erat autem rufus et pulcher aspectu decoraque facie et ait Dominus surge ungue eum ipse est enim ¹³ tulit igitur Samuhel cornu olei et unxit eum in medio fratrum eius et directus est spiritus Domini in David a die illa et in reliquum surgensque Samuhel abiit in Ramatha

¹² David autem erat filius viri ephrathei de quo supra dictum est de Bethleem Iuda cui erat nomen Isai qui habebat octo filios et erat vir in diebus Saul senex et grandevus inter viros

⁵⁸ et ait ad eum Saul de qua progenie es o adulescens dixitque David filius servi tui Isai Bethleemitae ego sum

³⁰ iratus autem Saul adversus Ionathan dixit ei fili mulieris virum ultro rapientis numquid ignoro quia diligis filium Isai in confusionem tuam et in confusionem ignominiosae matris tuae ³¹ omnibus enim diebus quibus filius Isai vixerit super terram non stabilieris tu neque regnum tuum itaque iam nunc mitte et adduc eum ad me quia filius mortis est

⁸ quoniam coniurastis omnes adversum me et non est qui mihi renuntiet maxime cum et filius meus foedus iunxerit cum filio Isai non est qui vicem meam doleat ex vobis nec qui adnuntiet mihi eo quod suscitaverit filius meus servum meum adversum me insidiantem mihi usque hodie

³ misit ergo rex et requisivit quae esset mulier nuntiatumque ei est quod ipsa esset Bethsabee filia Heliam uxor Uriae Hetthei

²⁶ audivit autem uxor Uriae quod mortuus esset Urias vir suus et planxit eum ²⁷ transactoque luctu misit David et introduxit eam domum suam et facta est ei uxor peperitque ei filium et displicuit verbum hoc quod fecerat David coram Domino

²⁴ et consolatus est David Bethsabee uxorem suam ingressusque ad eam dormivit cum ea quae genuit filium et vocavit nomen eius Salomon et Dominus dilexit eum ²⁵ misitque in manu Nathan prophetae et vocavit nomen eius Amabilis Domino eo quod diligeret eum Dominus

¹ haec autem sunt verba novissima quae dixit David filius Isai dixit vir cui constitutum est de christo Dei Iacob egregius psalta Israhel

³⁹ Urias Hettheus omnes triginta septem

¹¹ dixit itaque Nathan ad Bethsabee matrem Salomonis num audisti quod regnaverit Adonias filius Aggith et dominus noster David hoc ignorat ¹² nunc ergo veni accipe a me consilium et salva animam tuam filiique tui Salomonis ¹³ vade et ingredere ad regem David et dic ei nonne tu domine mi rex iurasti mihi ancillae tuae dicens quod Salomon filius tuus regnabit post me et ipse sedebit in solio meo quare ergo regnavit Adonias ¹⁴ et adhuc ibi te loquente cum rege ego veniam post te et conplebo sermones tuos ¹⁵ ingressa est itaque Bethsabee ad regem in cubiculo rex autem senuerat nimis et Abisag Sunamitis ministrabat ei ¹⁶ inclinavit se Bethsabee et adoravit regem ad quam rex quid tibi inquit vis ¹⁷ quae respondens ait domine mi tu iurasti per Dominum Deum tuum ancillae tuae Salomon filius tuus regnabit post me et ipse sedebit in solio meo

²⁸ et respondit rex David dicens vocate ad me Bethsabee quae cum fuisset ingressa coram rege et stetisset ante eum ²⁹ iuravit rex et ait vivit Dominus qui eruit animam meam de omni angustia ³⁰ quia sicut iuravi tibi per Dominum Deum Israhel dicens Salomon filius tuus regnabit post me et ipse sedebit super solium meum pro me sic faciam hodie ³¹ submissoque Bethsabee in terram vultu adoravit regem dicens vivat dominus meus rex David in aeternum

⁵ eo quod fecisset David rectum in oculis Domini et non declinasset ab omnibus quae praeceperat ei cunctis diebus vitae suae excepto sermone Uriae Hetthei

¹⁵ sextum Asom septimum David

⁵ porro in Hierusalem nati sunt ei filii Samaa et Sobab et Nathan et Salomon quattuor de Bethsabee filia Amihel

⁴¹ Urias Ettheus Zabad filius Ooli

⁴ et haec nomina eorum qui nati sunt ei in Hierusalem Sammu et Sobab Nathan et Salomon

⁵ sed et de filiis meis filios enim multos dedit mihi Dominus elegit Salomonem filium meum ut sederet in throno regni Domini super Israhel

²⁰ mei autem paene vacillaverunt pedes paene effusi sunt gressus mei

³ nam quod inpossibile erat legis in quo infirmabatur per carnem Deus Filium suum mittens in similitudinem carnis peccati et de peccato damnavit peccatum in carne

⁴³ dormivitque Salomon cum patribus suis et sepultus est in civitate David patris sui regnavitque Roboam filius eius pro eo

³¹ dormivit itaque Roboam cum patribus suis et sepultus est cum eis in civitate David nomen autem matris eius Naama Ammanites et regnavit Abiam filius eius pro eo

⁸ et dormivit Abiam cum patribus suis et sepelierunt eum in civitate David regnavitque Asa filius eius pro eo ⁹ in anno ergo vicesimo Hieroboam regis Israhel regnavit Asa rex Iuda ¹⁰ et quadraginta uno anno regnavit in Hierusalem nomen matris eius Maacha filia Absalom ¹¹ et fecit Asa rectum ante conspectum Domini sicut David pater eius ¹² et abstulit effeminatos de terra purgavitque universas sordes idolorum quae fecerant patres eius ¹³ insuper et Maacham matrem suam amovit ne esset princeps in sacris Priapi et in luco eius quem consecraverat subvertitque specum eius et confregit simulacrum turpissimum et conbusit in torrente Cedron ¹⁴ excelsa autem non abstulit verumtamen cor Asa perfectum erat cum Deo cunctis diebus suis ¹⁵ et intulit ea quae sanctificaverat pater suus et voverat in domum Domini argentum et aurum et vasa ¹⁶ bellum autem erat inter Asa et Baasa regem Israhel cunctis diebus eorum ¹⁷ ascendit quoque Baasa rex Israhel in Iudam et aedificavit Rama ut non possit quispiam egredi vel ingredi de parte Asa regis Iudae ¹⁸ tollens itaque Asa omne argentum et aurum quod remanserat in thesauris domus Domini et in thesauris domus regiae dedit illud in manu servorum suorum et misit ad Benadad filium Tabremmon filii Ezion regem Syriae qui habitabat in Damasco dicens ¹⁹ foedus est inter me et te et inter patrem meum et patrem tuum ideo misi tibi munera argentum et aurum et peto ut venias et irritum facias foedus quod habes cum Baasa rege Israhel et recedat a me ²⁰ adquiescens Benadad regi Asa misit principes exercitus sui in civitates Israhel et percusserunt Ahion et Dan et Abel domum Maacha et universam Cenneroth omnem scilicet terram Nepthalim ²¹ quod cum audisset Baasa intermisit aedificare Rama et reversus est in Thersa ²² rex autem Asa nuntium misit in omnem Iudam nemo sit excusatus et tulerunt lapides Rama et ligna eius quibus aedificaverat Baasa et extruxit de eis rex Asa Gaba Beniamin et Maspha ²³ reliqua autem omnium sermonum Asa et universae fortitudines eius et cuncta quae fecit et civitates quas extruxit nonne haec scripta sunt in libro verborum dierum regum Iuda verumtamen in tempore senectutis suae doluit pedes

¹⁰ filius autem Salomonis Roboam cuius Abia filius genuit Asa de hoc quoque natus est Iosaphat ¹¹ pater Ioram qui Ioram genuit Ohoziam ex quo ortus est Ioas ¹² et huius Amasias filius genuit Azariam porro Azariae filius Ioatham ¹³ procreavit Achaz patrem Ezechiae de quo natus est Manasses ¹⁴ sed et Manasses genuit Amon patrem Iosiae

³¹ dormivitque cum patribus suis et sepelierunt eum in civitate David regnavitque pro eo Roboam filius eius

¹ cumque roboratum fuisset regnum Roboam et confortatum dereliquit legem Domini et omnis Israhel cum eo

⁷ congregatique sunt ad eum viri vanissimi et filii Belial et praevaluerunt contra Roboam filium Salomonis porro Roboam erat rudis et corde pavido nec potuit resistere eis

¹ dormivit autem Abia cum patribus suis et sepelierunt eum in civitate David regnavitque Asa filius eius pro eo in cuius diebus quievit terra annis decem ² fecit autem Asa quod bonum et placitum erat in conspectu Dei sui et subvertit altaria peregrini cultus et excelsa ³ et confregit statuas lucosque succidit ⁴ ac praecepit Iudae ut quaereret Dominum Deum patrum suorum et faceret legem et universa mandata ⁵ et abstulit e cunctis urbibus Iuda aras et fana et regnavit in pace ⁶ aedificavit quoque urbes munitas in Iuda quia quietus erat et nulla temporibus eius bella surrexerant pacem Domino largiente ⁷ dixit autem Iudae aedificemus civitates istas et vallemus muris et roboremus turribus et portis et seris donec a bellis quieta sunt omnia eo quod quaesierimus Dominum Deum patrum nostrorum et dederit nobis pacem per gyrum aedificaverunt igitur et nullum in extruendo inpedimentum fuit ⁸ habuit autem Asa in exercitu suo portantium scuta et hastas de Iuda trecenta milia de Beniamin vero scutariorum et sagittariorum ducenta octoginta milia omnes isti viri fortissimi ⁹ egressus est autem contra eos Zara Aethiops cum exercitu decies centena milia et curribus trecentis et venit usque Maresa ¹⁰ porro Asa perrexit obviam et instruxit aciem ad bellum in valle Sephata quae est iuxta Maresa ¹¹ et invocavit Dominum Deum et ait Domine non est apud te ulla distantia utrum in paucis auxilieris an in pluribus adiuva nos Domine Deus noster in te enim et in tuo nomine habentes fiduciam venimus contra hanc multitudinem Domine Deus noster tu es non praevaleat contra te homo ¹² exterruit itaque Dominus Aethiopas coram Asa et Iuda fugeruntque Aethiopes ¹³ et persecutus est eos Asa et populus qui cum eo erat usque Gerar et ruerunt Aethiopes usque ad internicionem quia Domino caedente contriti sunt et exercitu illius proeliante tulerunt ergo spolia multa ¹⁴ et percusserunt omnes civitates per circuitum Gerare grandis quippe cunctos terror invaserat et diripuerunt urbes et multam praedam asportaverunt ¹⁵ sed et caulas ovium destruentes tulerunt pecorum infinitam multitudinem et camelorum reversique sunt Hierusalem

²⁴ et dormivit cum patribus suis et sepultus est cum eis in civitate David patris sui regnavitque Iosaphat filius eius pro eo

² in anno autem tertio descendit Iosaphat rex Iuda ad regem Israhel ³ dixitque rex Israhel ad servos suos ignoratis quod nostra sit Ramoth Galaad et neglegimus tollere eam de manu regis Syriae ⁴ et ait ad Iosaphat veniesne mecum ad proeliandum in Ramoth Galaad ⁵ dixitque Iosaphat ad regem Israhel sicut ego sum ita et tu populus meus et populus tuus unum sunt et equites mei et equites tui dixitque Iosaphat ad regem Israhel quaere oro te hodie sermonem Domini ⁶ congregavit ergo rex Israhel prophetas quadringentos circiter viros et ait ad eos ire debeo in Ramoth Galaad ad bellandum an quiescere qui responderunt ascende et dabit Dominus in manu regis ⁷ dixit autem Iosaphat non est hic propheta Domini quispiam ut interrogemus per eum ⁸ et ait rex Israhel ad Iosaphat remansit vir unus per quem possimus interrogare Dominum sed ego odi eum quia non prophetat mihi bonum sed malum Micheas filius Hiemla cui Iosaphat ait ne loquaris ita rex ⁹ vocavit ergo rex Israhel eunuchum quendam et dixit ei festina adducere Micheam filium Hiemla ¹⁰ rex autem Israhel et Iosaphat rex Iuda sedebat unusquisque in solio suo vestiti cultu regio in area iuxta ostium portae Samariae et universi prophetae prophetabant in conspectu eorum ¹¹ fecit quoque sibi Sedecias filius Chanaan cornua ferrea et ait haec dicit Dominus his ventilabis Syriam donec deleas eam ¹² omnesque prophetae similiter prophetabant dicentes ascende in Ramoth Galaad et vade prospere et tradet Dominus in manu regis ¹³ nuntius vero qui ierat ut vocaret Micheam locutus est ad eum dicens ecce sermones prophetarum ore uno bona regi praedicant sit ergo et sermo tuus similis eorum et loquere bona ¹⁴ cui Micheas ait vivit Dominus quia quodcumque dixerit mihi Dominus hoc loquar ¹⁵ venit itaque ad regem et ait illi rex Michea ire debemus in Ramoth Galaad ad proeliandum an cessare cui ille respondit ascende et vade prospere et tradet Dominus in manu regis ¹⁶ dixit autem rex ad eum iterum atque iterum adiuro te ut non loquaris mihi nisi quod verum est in nomine Domini ¹⁷ et ille ait vidi cunctum Israhel dispersum in montibus quasi oves non habentes pastorem et ait Dominus non habent dominum isti revertatur unusquisque in domum suam in pace ¹⁸ dixit ergo rex Israhel ad Iosaphat numquid non dixi tibi quia non prophetat mihi bonum sed semper malum ¹⁹ ille vero addens ait propterea audi sermonem Domini vidi Dominum sedentem super solium suum et omnem exercitum caeli adsistentem ei a dextris et a sinistris ²⁰ et ait Dominus quis decipiet Ahab regem Israhel ut ascendat et cadat in Ramoth Galaad et dixit unus verba huiuscemodi et alius aliter ²¹ egressus est autem spiritus et stetit coram Domino et ait ego decipiam illum cui locutus est Dominus in quo ²² et ille ait egrediar et ero spiritus mendax in ore omnium prophetarum eius et dixit Dominus decipies et praevalebis egredere et fac ita ²³ nunc igitur ecce dedit Dominus spiritum mendacii in ore omnium prophetarum tuorum qui hic sunt et Dominus locutus est contra te malum ²⁴ accessit autem Sedecias filius Chanaan et percussit Micheam in maxillam et dixit mene ergo dimisit spiritus Domini et locutus est tibi ²⁵ et ait Micheas visurus es in die illa quando ingredieris cubiculum intra cubiculum ut abscondaris ²⁶ et ait rex Israhel tollite Micheam et maneat apud Amon principem civitatis et apud Ioas filium Ammelech ²⁷ et dicite eis haec dicit rex mittite virum istum in carcerem et sustentate eum pane tribulationis et aqua angustiae donec revertar in pace ²⁸ dixitque Micheas si reversus fueris in pace non est locutus Dominus in me et ait audite populi omnes ²⁹ ascendit itaque rex Israhel et Iosaphat rex Iuda in Ramoth Galaad ³⁰ dixitque rex Israhel ad Iosaphat sume arma et ingredere proelium et induere vestibus tuis porro rex Israhel mutavit habitum et ingressus est bellum ³¹ rex autem Syriae praeceperat principibus curruum triginta duobus dicens non pugnabitis contra minorem et maiorem quempiam nisi contra regem Israhel solum ³² cum ergo vidissent principes curruum Iosaphat suspicati sunt quod ipse esset rex Israhel et impetu facto pugnabant contra eum et exclamavit Iosaphat ³³ intellexeruntque principes curruum quod non esset rex Israhel et cessaverunt ab eo ³⁴ unus autem quidam tetendit arcum in incertum sagittam dirigens et casu percussit regem Israhel inter pulmonem et stomachum at ille dixit aurigae suo verte manum tuam et eice me de exercitu quia graviter vulneratus sum ³⁵ commissum est ergo proelium in die illa et rex Israhel stabat in curru suo contra Syros et mortuus est vesperi fluebat autem sanguis plagae in sinum currus ³⁶ et praeco personuit in universo exercitu antequam sol occumberet dicens unusquisque revertatur in civitatem et in terram suam ³⁷ mortuus est autem rex et perlatus est Samariam sepelieruntque regem in Samaria ³⁸ et laverunt currum in piscina Samariae et linxerunt canes sanguinem eius et habenas laverunt iuxta verbum Domini quod locutus fuerat ³⁹ reliqua vero sermonum Ahab et universa quae fecit et domus eburneae quam aedificavit cunctarumque urbium quas extruxit nonne scripta sunt haec in libro verborum dierum regum Israhel ⁴⁰ dormivit ergo Ahab cum patribus suis et regnavit Ohozias filius eius pro eo ⁴¹ Iosaphat filius Asa regnare coeperat super Iudam anno quarto Ahab regis Israhel ⁴² triginta quinque annorum erat cum regnare coepisset et viginti et quinque annos regnavit in Hierusalem nomen matris eius Azuba filia Salai ⁴³ et ambulavit in omni via Asa patris sui et non declinavit ex ea fecitque quod rectum est in conspectu Domini verumtamen excelsa non abstulit adhuc enim populus sacrificabat et adolebat incensum in excelsis ⁴⁴ pacemque habuit Iosaphat cum rege Israhel ⁴⁵ reliqua autem verborum Iosaphat et opera eius quae gessit et proelia nonne haec scripta sunt in libro verborum dierum regum Iuda ⁴⁶ sed et reliquias effeminatorum qui remanserant in diebus Asa patris eius abstulit de terra ⁴⁷ nec erat tunc rex constitutus in Edom ⁴⁸ rex vero Iosaphat fecerat classes in mari quae navigarent in Ophir propter aurum et ire non potuerunt quia confractae sunt in Asiongaber ⁴⁹ tunc ait Ohozias filius Ahab ad Iosaphat vadant servi mei cum servis tuis in navibus et noluit Iosaphat ⁵⁰ dormivitque cum patribus suis et sepultus est cum eis in civitate David patris sui regnavitque Ioram filius eius pro eo

¹ Ioram vero filius Ahab regnavit super Israhel in Samaria anno octavodecimo Iosaphat regis Iudae regnavitque duodecim annis

¹⁶ anno quinto Ioram filii Ahab regis Israhel et Iosaphat regis Iuda regnavit Ioram filius Iosaphat rex Iuda

²¹ tulit autem universus populus Iudae Azariam annos natum sedecim et constituerunt eum regem pro patre eius Amasia

¹ anno vicesimo septimo Hieroboam regis Israhel regnavit Azarias filius Amasiae regis Iudae ² sedecim annorum erat cum regnare coepisset et quinquaginta duobus annis regnavit in Hierusalem nomen matris eius Iecelia de Hierusalem ³ fecitque quod erat placitum coram Domino iuxta omnia quae fecit Amasias pater eius ⁴ verumtamen excelsa non est demolitus adhuc populus sacrificabat et adolebat incensum in excelsis ⁵ percussit autem Dominus regem et fuit leprosus usque in diem mortis suae et habitabat in domo libera seorsum Ioatham vero filius regis gubernabat palatium et iudicabat populum terrae ⁶ reliqua autem sermonum Azariae et universa quae fecit nonne haec scripta sunt in libro verborum dierum regum Iuda

¹¹ pater Ioram qui Ioram genuit Ohoziam ex quo ortus est Ioas

¹ regnavit autem Iosaphat filius eius pro eo et invaluit contra Israhel ² constituitque militum numeros in cunctis urbibus Iudae quae erant vallatae muris praesidiaque disposuit in terra Iuda et in civitatibus Ephraim quas ceperat Asa pater eius ³ et fuit Dominus cum Iosaphat quia ambulavit in viis David patris sui primis et non speravit in Baalim ⁴ sed in Deo patris sui et perrexit in praeceptis illius et non iuxta peccata Israhel ⁵ confirmavitque Dominus regnum in manu eius et dedit omnis Iuda munera Iosaphat factaeque sunt ei infinitae divitiae et multa gloria ⁶ cumque sumpsisset cor eius audaciam propter vias Domini etiam excelsa et lucos de Iuda abstulit ⁷ tertio autem anno regni sui misit de principibus suis Benail et Obdiam et Zacchariam et Nathanahel et Micheam ut docerent in civitatibus Iuda ⁸ et cum eis Levitas Semeiam et Nathaniam et Zabadiam Asahel quoque et Semiramoth et Ionathan Adoniam et Tobiam et Tobadoniam Levitas et cum eis Elisama et Ioram sacerdotes ⁹ docebantque in Iuda habentes librum legis Domini et circuibant cunctas urbes Iuda atque erudiebant populum ¹⁰ itaque factus est pavor Domini super omnia regna terrarum quae erant per gyrum Iuda nec audebant bellare contra Iosaphat ¹¹ sed et Philisthei Iosaphat munera deferebant et vectigal argenti Arabes quoque adducebant pecora arietum septem milia septingentos et hircos totidem ¹² crevit ergo Iosaphat et magnificatus est usque in sublime atque aedificavit in Iuda domos ad instar turrium urbesque muratas ¹³ et multa opera patravit in urbibus Iuda viri quoque bellatores et robusti erant in Hierusalem ¹⁴ quorum iste numerus per domos atque familias singulorum in Iuda principes exercitus Ednas dux et cum eo robustissimorum trecenta milia ¹⁵ post hunc Iohanan princeps et cum eo ducenta octoginta milia ¹⁶ post istum quoque Amasias filius Zechri consecratus Domino et cum eo ducenta milia virorum fortium ¹⁷ hunc sequebatur robustus ad proelia Heliada et cum eo tenentium arcum et clypeum ducenta milia ¹⁸ post istum etiam Iozabath et cum eo centum octoginta milia expeditorum militum ¹⁹ hii omnes erant ad manum regis exceptis aliis quos posuerat in urbibus muratis et in universo Iuda

¹ dormivit autem Iosaphat cum patribus suis et sepultus est cum eis in civitate David regnavitque Ioram filius eius pro eo

¹ omnis autem populus Iuda filium eius Oziam annorum sedecim constituit regem pro patre suo Amasia ² ipse aedificavit Ahilath et restituit eam dicioni Iudae postquam dormivit rex cum patribus suis ³ sedecim annorum erat Ozias cum regnare coepisset et quinquaginta duobus annis regnavit in Hierusalem nomen matris eius Hiechelia de Hierusalem ⁴ fecitque quod erat rectum in oculis Domini iuxta omnia quae fecerat Amasias pater eius ⁵ et exquisivit Deum in diebus Zacchariae intellegentis et videntis Deum cumque requireret Dominum direxit eum in omnibus ⁶ denique egressus est et pugnavit contra Philisthim et destruxit murum Geth et murum Iabniae murumque Azoti aedificavit quoque oppida in Azoto et in Philisthim ⁷ et adiuvit eum Deus contra Philisthim et contra Arabas qui habitabant in Gurbaal et contra Ammanitas ⁸ pendebantque Ammanitae munera Oziae et divulgatum est nomen eius usque ad introitum Aegypti propter crebras victorias ⁹ aedificavitque Ozias turres in Hierusalem super portam Anguli et super portam Vallis et reliquas in eodem muri latere firmavitque eas ¹⁰ extruxit etiam turres in solitudine et fodit cisternas plurimas eo quod haberet multa pecora tam in campestribus quam in heremi vastitate vineas quoque habuit et vinitores in montibus et in Carmelo erat quippe homo agriculturae deditus ¹¹ fuit autem exercitus bellatorum eius qui procedebant ad proelia sub manu Hiehihel scribae Maasiaeque doctoris et sub manu Ananiae qui erat de ducibus regis ¹² omnisque numerus principum per familias virorum fortium duum milium sescentorum ¹³ et sub eis universus exercitus trecentorum et septem milium quingentorum qui erant apti ad bella et pro rege contra adversarios dimicabant ¹⁴ praeparavit quoque eis Ozias id est cuncto exercitui clypeos et hastas et galeas et loricas arcusque et fundas ad iaciendos lapides ¹⁵ et fecit in Hierusalem diversi generis machinas quas in turribus conlocavit et in angulis murorum ut mitterent sagittas et saxa grandia egressumque est nomen eius procul eo quod auxiliaretur ei Dominus et corroborasset illum ¹⁶ sed cum roboratus esset elevatum est cor eius in interitum suum et neglexit Dominum Deum suum ingressusque templum Domini adolere voluit incensum super altare thymiamatis ¹⁷ statimque ingressus post eum Azarias sacerdos et cum eo sacerdotes Domini octoginta viri fortissimi ¹⁸ restiterunt regi atque dixerunt non est tui officii Ozia ut adoleas incensum Domino sed sacerdotum hoc est filiorum Aaron qui consecrati sunt ad huiuscemodi ministerium egredere de sanctuario ne contempseris quia non reputabitur tibi in gloriam hoc a Domino Deo ¹⁹ iratusque est Ozias et tenens in manu turibulum ut adoleret incensum minabatur sacerdotibus statimque orta est lepra in fronte eius coram sacerdotibus in domo Domini super altare thymiamatis ²⁰ cumque respexisset eum Azarias pontifex et omnes reliqui sacerdotes viderunt lepram in fronte eius et festinato expulerunt eum sed et ipse perterritus adceleravit egredi eo quod sensisset ilico plagam Domini ²¹ fuit igitur Ozias rex leprosus usque ad diem mortis suae et habitavit in domo separata plenus lepra ob quam et eiectus fuerat de domo Domini porro Ioatham filius eius rexit domum regis et iudicabat populum terrae ²² reliqua autem sermonum Oziae priorum et novissimorum scripsit Esaias filius Amos propheta ²³ dormivitque Ozias cum patribus suis et sepelierunt eum in agro regalium sepulchrorum eo quod esset leprosus regnavitque Ioatham filius eius pro eo

⁷ et dormivit Azarias cum patribus suis sepelieruntque eum cum maioribus suis in civitate David et regnavit Ioatham filius eius pro eo

³² anno secundo Phacee filii Romeliae regis Israhel regnavit Ioatham filius Oziae regis Iuda

¹ anno tertio Osee filii Hela regis Israhel regnavit Ezechias filius Ahaz regis Iuda ² viginti quinque annorum erat cum regnare coepisset et viginti et novem annis regnavit in Hierusalem nomen matris eius Abi filia Zacchariae ³ fecitque quod erat bonum coram Domino iuxta omnia quae fecerat David pater suus ⁴ ipse dissipavit excelsa et contrivit statuas et succidit lucos confregitque serpentem aeneum quem fecerat Moses siquidem usque ad illud tempus filii Israhel adolebant ei incensum vocavitque eum Naasthan ⁵ in Domino Deo Israhel speravit itaque post eum non fuit similis ei de cunctis regibus Iuda sed neque in his qui ante eum fuerunt ⁶ et adhesit Domino et non recessit a vestigiis eius fecitque mandata eius quae praeceperat Dominus Mosi ⁷ unde et erat Dominus cum eo et in cunctis ad quae procedebat sapienter se agebat rebellavit quoque contra regem Assyriorum et non servivit ei ⁸ ipse percussit Philistheos usque Gazam et omnes terminos eorum a turre custodum usque ad civitatem muratam ⁹ anno quarto regis Ezechiae qui erat annus septimus Osee filii Hela regis Israhel ascendit Salmanassar rex Assyriorum Samariam et obpugnavit eam ¹⁰ et cepit nam post annos tres anno sexto Ezechiae id est nono anno Osee regis Israhel capta est Samaria ¹¹ et transtulit rex Assyriorum Israhel in Assyrios conlocavitque eos in Ala et in Habor fluviis Gozan in civitatibus Medorum ¹² quia non audierunt vocem Domini Dei sui sed praetergressi sunt pactum eius omnia quae praeceperat Moses servus Domini non audierunt neque fecerunt ¹³ anno quartodecimo regis Ezechiae ascendit Sennacherib rex Assyriorum ad universas civitates Iuda munitas et cepit eas ¹⁴ tunc misit Ezechias rex Iuda nuntios ad regem Assyriorum Lachis dicens peccavi recede a me et omne quod inposueris mihi feram indixit itaque rex Assyriorum Ezechiae regi Iudae trecenta talenta argenti et triginta talenta auri ¹⁵ deditque Ezechias omne argentum quod reppertum fuerat in domo Domini et in thesauris regis ¹⁶ in tempore illo confregit Ezechias valvas templi Domini et lamminas auri quas ipse adfixerat et dedit eas regi Assyriorum ¹⁷ misit autem rex Assyriorum Tharthan et Rabsaris et Rabsacen de Lachis ad regem Ezechiam cum manu valida Hierusalem qui cum ascendissent venerunt in Hierusalem et steterunt iuxta aquaeductum piscinae superioris quae est in via agri Fullonis ¹⁸ vocaveruntque regem egressus est autem ad eos Eliachim filius Helciae praepositus domus et Sobna scriba et Ioahe filius Asaph a commentariis ¹⁹ dixitque ad eos Rabsaces loquimini Ezechiae haec dicit rex magnus rex Assyriorum quae est ista fiducia qua niteris ²⁰ forsitan inisti consilium ut praepares te ad proelium in quo confidis ut audeas rebellare

¹¹ pater Ioram qui Ioram genuit Ohoziam ex quo ortus est Ioas ¹² et huius Amasias filius genuit Azariam porro Azariae filius Ioatham ¹³ procreavit Achaz patrem Ezechiae de quo natus est Manasses

²¹ fuit igitur Ozias rex leprosus usque ad diem mortis suae et habitavit in domo separata plenus lepra ob quam et eiectus fuerat de domo Domini porro Ioatham filius eius rexit domum regis et iudicabat populum terrae

¹ viginti quinque annorum erat Ioatham cum regnare coepisset et sedecim annis regnavit in Hierusalem nomen matris eius Hierusa filia Sadoc ² fecitque quod rectum erat coram Domino iuxta omnia quae fecerat Ozias pater suus excepto quod non est ingressus templum Domini et adhuc populus delinquebat ³ ipse aedificavit portam domus Domini Excelsam et in muro Ophel multa construxit ⁴ urbes quoque aedificavit in montibus Iuda et in saltibus castella et turres ⁵ ipse pugnavit contra regem filiorum Ammon et vicit eos dederuntque ei filii Ammon in tempore illo centum talenta argenti et decem milia choros tritici ac totidem choros hordei haec ei praebuerunt filii Ammon in anno secundo et tertio ⁶ corroboratusque est Ioatham eo quod direxisset vias suas coram Domino Deo suo ⁷ reliqua autem sermonum Ioatham et omnes pugnae eius et opera scripta sunt in libro regum Israhel et Iuda ⁸ viginti quinque annorum erat cum regnare coepisset et sedecim annis regnavit in Hierusalem ⁹ dormivitque Ioatham cum patribus suis et sepelierunt eum in civitate David et regnavit Achaz filius eius pro eo

¹ viginti annorum erat Achaz cum regnare coepisset et sedecim annis regnavit in Hierusalem non fecit rectum in conspectu Domini sicut David pater eius ² sed ambulavit in viis regum Israhel insuper et statuas fudit Baalim ³ ipse est qui adolevit incensum in valle Benennon et lustravit filios suos in igne iuxta ritum gentium quas interfecit Dominus in adventu filiorum Israhel ⁴ sacrificabat quoque et thymiama succendebat in excelsis et in collibus et sub omni ligno frondoso ⁵ tradiditque eum Dominus Deus eius in manu regis Syriae qui percussit eum magnamque praedam de eius cepit imperio et adduxit in Damascum manibus quoque regis Israhel traditus est et percussus plaga grandi ⁶ occiditque Phacee filius Romeliae de Iuda centum viginti milia in die uno omnes viros bellatores eo quod reliquissent Dominum Deum patrum suorum ⁷ eodem tempore occidit Zechri vir potens ex Ephraim Masiam filium regis et Ezricam ducem domus eius Helcanam quoque secundum a rege ⁸ ceperuntque filii Israhel de fratribus suis ducenta milia mulierum puerorum et puellarum et infinitam praedam pertuleruntque eam in Samariam ⁹ ea tempestate erat ibi propheta Domini nomine Oded qui egressus obviam exercitui venientium in Samariam dixit eis ecce iratus Dominus Deus patrum vestrorum contra Iudam tradidit eos manibus vestris et occidistis illos atrociter ita ut caelum pertingeret vestra crudelitas ¹⁰ insuper filios Iuda et Hierusalem vultis vobis subicere in servos et ancillas quod nequaquam facto opus est peccatis enim super hoc Domino Deo vestro ¹¹ sed audite consilium meum et reducite captivos quos adduxistis de fratribus vestris quia magnus furor Domini inminet vobis ¹² steterunt itaque viri de principibus filiorum Ephraim Azarias filius Iohanan Barachias filius Mosollamoth Hiezechias filius Sellum et Amasa filius Adali contra eos qui veniebant de proelio ¹³ et dixerunt eis non introducetis huc captivos ne peccemus Domino quare vultis adicere super peccata nostra et vetera cumulare delicta grande quippe peccatum est et ira furoris Domini inminet super Israhel ¹⁴ dimiseruntque viri bellatores praedam et universa quae ceperant coram principibus et omni multitudine ¹⁵ steteruntque viri quos supra memoravimus et adprehendentes captivos omnesque qui nudi erant vestierunt de spoliis cumque vestissent eos et calciassent et refecissent cibo ac potu unxissent quoque propter laborem et adhibuissent eis curam quicumque ambulare non poterant et erant inbecillo corpore inposuerunt eos iumentis et adduxerunt Hierichum civitatem Palmarum ad fratres eorum ipsique reversi sunt Samariam ¹⁶ tempore illo misit rex Achaz ad regem Assyriorum auxilium postulans ¹⁷ veneruntque Idumei et percusserunt multos ex Iuda et ceperunt praedam magnam ¹⁸ Philisthim quoque diffusi sunt per urbes campestres et ad meridiem Iuda ceperuntque Bethsames et Ahilon et Gaderoth Soccho quoque et Thamnam et Gamzo cum viculis suis et habitaverunt in eis ¹⁹ humiliaverat enim Dominus Iudam propter Achaz regem Iuda eo quod nudasset eum auxilio et contemptui habuisset Dominum ²⁰ adduxitque contra eum Thaglathphalnasar regem Assyriorum qui et adflixit eum et nullo resistente vastavit ²¹ igitur Achaz spoliata domo Domini et domo regum et principum dedit regi Assyriorum munera et tamen nihil ei profuit ²² insuper et in tempore angustiae suae auxit contemptum in Dominum ipse per se rex Achaz ²³ immolavit diis Damasci victimas percussoribus suis et dixit dii regum Syriae auxiliantur eis quos ego placabo hostiis et aderunt mihi cum e contrario ipsi fuerint ruina eius et universo Israhel ²⁴ direptis itaque Achaz omnibus vasis domus Dei atque confractis clusit ianuas templi Dei et fecit sibi altaria in universis angulis Hierusalem ²⁵ in omnibus quoque urbibus Iuda extruxit aras ad cremandum tus atque ad iracundiam provocavit Dominum Deum patrum suorum ²⁶ reliqua autem sermonum eius et omnium operum priorum et novissimorum scripta sunt in libro regum Iuda et Israhel ²⁷ dormivitque Achaz cum patribus suis et sepelierunt eum in civitate Hierusalem neque enim receperunt eum in sepulchra regum Israhel regnavitque Ezechias filius eius pro eo

¹ igitur Ezechias regnare coepit cum viginti quinque esset annorum et viginti novem annis regnavit in Hierusalem nomen matris eius Abia filia Zacchariae ² fecitque quod erat placitum in conspectu Domini iuxta omnia quae fecerat David pater eius ³ ipse anno et mense primo regni sui aperuit valvas domus Domini et instauravit eas ⁴ adduxitque sacerdotes atque Levitas et congregavit eos in plateam orientalem ⁵ dixitque ad eos audite me Levitae et sanctificamini mundate domum Domini Dei patrum vestrorum auferte omnem inmunditiam de sanctuario ⁶ peccaverunt patres nostri et fecerunt malum in conspectu Domini Dei nostri derelinquentes eum averterunt facies suas a tabernaculo Domini et praebuerunt dorsum ⁷ cluserunt ostia quae erant in porticu et extinxerunt lucernas incensumque non adoleverunt et holocausta non obtulerunt in sanctuario Deo Israhel ⁸ concitatus est itaque furor Domini super Iudam et Hierusalem tradiditque eos in commotionem et in interitum et in sibilum sicut ipsi cernitis oculis vestris ⁹ en corruerunt patres nostri gladiis filii nostri et filiae nostrae et coniuges captivae ductae sunt propter hoc scelus ¹⁰ nunc igitur placet mihi ut ineamus foedus cum Domino Deo Israhel et avertat a nobis furorem irae suae ¹¹ filii mi nolite neglegere vos elegit Dominus ut stetis coram eo et ministretis illi colatis eum et cremetis incensum ¹² surrexerunt ergo Levitae Maath filius Amasiae et Iohel filius Azariae de filiis Caath porro de filiis Merari Cis filius Abdai et Azarias filius Iallelel de filiis autem Gersom Ioha filius Zemma et Eden filius Ioaha ¹³ at vero de filiis Elisaphan Samri et Iahihel de filiis quoque Asaph Zaccharias et Mathanias ¹⁴ necnon de filiis Heman Iahihel et Semei sed et de filiis Idithun Semeias et Ozihel ¹⁵ congregaveruntque fratres suos et sanctificati sunt et ingressi iuxta mandatum regis et imperium Domini ut expiarent domum Dei ¹⁶ sacerdotes quoque ingressi templum Domini ut sanctificarent illud extulerunt omnem inmunditiam quam intro reppererant in vestibulum domus Domini quam tulerunt Levitae et asportaverunt ad torrentem Cedron foras ¹⁷ coeperunt autem prima die mensis primi mundare et in die octava eiusdem mensis ingressi sunt porticum templi Domini expiaveruntque templum diebus octo et in die sextadecima mensis eiusdem quod coeperant impleverunt ¹⁸ ingressi quoque sunt ad Ezechiam regem et dixerunt ei sanctificavimus omnem domum Domini et altare holocaustoseos vasaque eius necnon et mensam propositionis cum omnibus vasis suis ¹⁹ cunctamque templi supellectilem quam polluerat rex Achaz in regno suo postquam praevaricatus est et ecce exposita sunt omnia coram altari Domini ²⁰ consurgensque diluculo Ezechias rex adunavit omnes principes civitatis et ascendit domum Domini ²¹ obtuleruntque simul tauros septem arietes septem agnos septem et hircos septem pro peccato pro regno pro sanctuario pro Iuda dixit quoque sacerdotibus filiis Aaron ut offerrent super altare Domini ²² mactaverunt igitur tauros et susceperunt sacerdotes sanguinem et fuderunt illud super altare mactaverunt etiam arietes et illorum sanguinem super altare fuderunt immolaverunt agnos et fuderunt super altare sanguinem ²³ adplicaverunt hircos pro peccato coram rege et universa multitudine inposueruntque manus suas super eos ²⁴ et immolaverunt illos sacerdotes et asperserunt sanguinem eorum altari pro piaculo universi Israhelis pro omni quippe Israhel praeceperat rex ut holocaustum fieret et pro peccato ²⁵ constituit quoque Levitas in domo Domini cum cymbalis et psalteriis et citharis secundum dispositionem David et Gad videntis regis et Nathan prophetae siquidem Domini praeceptum fuit per manum prophetarum eius ²⁶ steteruntque Levitae tenentes organa David et sacerdotes tubas ²⁷ et iussit Ezechias ut offerrent holocaustum super altare cumque offerrentur holocausta coeperunt laudes canere Domino et clangere tubis atque in diversis organis quae David rex Israhel reppererat concrepare ²⁸ omni autem turba adorante cantores et hii qui tenebant tubas erant in officio suo donec conpleretur holocaustum ²⁹ cumque finita esset oblatio incurvatus est rex et omnes qui erant cum eo et adoraverunt ³⁰ praecepitque Ezechias et principes Levitis ut laudarent Dominum sermonibus David et Asaph videntis qui laudaverunt eum magna laetitia et curvato genu adoraverunt ³¹ Ezechias autem etiam haec addidit implestis manus vestras Domino accedite et offerte victimas et laudes in domo Domini obtulit ergo universa multitudo hostias et laudes et holocausta mente devota ³² porro numerus holocaustorum quae obtulit multitudo hic fuit tauros septuaginta arietes centum agnos ducentos

¹ et factum est in diebus Ahaz filii Ioatham filii Oziae regis Iuda ascendit Rasin rex Syriae et Phacee filius Romeliae rex Israhel in Hierusalem ad proeliandum contra eam et non potuerunt debellare eam ² et nuntiaverunt domui David dicentes requievit Syria super Ephraim et commotum est cor eius et cor populi eius sicut moventur ligna silvarum a facie venti ³ et dixit Dominus ad Isaiam egredere in occursum Ahaz tu et qui derelictus est Iasub filius tuus ad extremum aquaeductus piscinae superioris in via agri Fullonis ⁴ et dices ad eum vide ut sileas noli timere et cor tuum ne formidet a duobus caudis titionum fumigantium istorum in ira furoris Rasin et Syriae et filii Romeliae ⁵ eo quod consilium inierit contra te Syria malum Ephraim et filius Romeliae dicentes ⁶ ascendamus ad Iudam et suscitemus eum et avellamus eum ad nos et ponamus regem in medio eius filium Tabeel ⁷ haec dicit Dominus Deus non stabit et non erit istud ⁸ sed caput Syriae Damascus et caput Damasci Rasin et adhuc sexaginta et quinque anni et desinet Ephraim esse populus ⁹ et caput Ephraim Samaria et caput Samariae filius Romeliae si non credideritis non permanebitis ¹⁰ et adiecit Dominus loqui ad Ahaz dicens ¹¹ pete tibi signum a Domino Deo tuo in profundum inferni sive in excelsum supra ¹² et dixit Ahaz non petam et non temptabo Dominum ¹³ et dixit audite ergo domus David numquid parum vobis est molestos esse hominibus quia molesti estis et Deo meo

¹ et factum est in quartodecimo anno regis Ezechiae ascendit Sennacherib rex Assyriorum super omnes civitates Iuda munitas et cepit eas ² et misit rex Assyriorum Rabsacen de Lachis in Hierusalem ad regem Ezechiam in manu gravi et stetit in aquaeductu piscinae superioris in via agri Fullonis ³ et egressus est ad eum Eliachim filius Helciae qui erat super domum et Sobna scriba et Ioae filius Asaph a commentariis ⁴ et dixit ad eos Rabsaces dicite Ezechiae haec dicit rex magnus rex Assyriorum quae est ista fiducia qua confidis ⁵ aut quo consilio vel fortitudine rebellare disponis super quem habes fiduciam quia recessisti a me ⁶ ecce confidis super baculum harundineum confractum istum super Aegyptum cui si innisus fuerit homo intrabit in manu eius et perforabit eam sic Pharao rex Aegypti omnibus qui confidunt in eo ⁷ quod si responderis mihi in Domino Deo nostro confidimus nonne ipse est cuius abstulit Ezechias excelsa et altaria et dixit Iudae et Hierusalem coram altari isto adorabitis ⁸ et nunc trade te domino meo regi Assyriorum et dabo tibi duo milia equorum nec poteris ex te praebere ascensores eorum ⁹ et quomodo sustinebis faciem iudicis unius loci ex servis domini mei minoribus quod si confidis in Aegypto in quadriga et in equitibus ¹⁰ et nunc numquid sine Domino ascendi ad terram istam ut disperderem eam Dominus dixit ad me ascende super terram istam et disperde eam ¹¹ et dixit Eliachim et Sobna et Ioae ad Rabsacen loquere ad servos tuos syra lingua intellegimus enim ne loquaris ad nos iudaice in auribus populi qui est super murum ¹² et dixit ad eos Rabsaces numquid ad dominum tuum et ad te misit me dominus meus ut loquerer omnia verba ista et non potius ad viros qui sedent in muro ut comedant stercora sua et bibant urinam pedum suorum vobiscum ¹³ et stetit Rabsaces et clamavit voce magna iudaice et dixit audite verba regis magni regis Assyriorum ¹⁴ haec dicit rex non seducat vos Ezechias quia non poterit eruere vos ¹⁵ et non vobis tribuat fiduciam Ezechias super Domino dicens eruens liberabit nos Dominus non dabitur civitas ista in manu regis Assyriorum ¹⁶ nolite audire Ezechiam haec enim dicit rex Assyriorum facite mecum benedictionem et egredimini ad me et comedite unusquisque vineam suam et unusquisque ficum suam et bibite unusquisque aquam cisternae suae ¹⁷ donec veniam et tollam vos ad terram quae est ut terra vestra terram frumenti et vini terram panum et vinearum ¹⁸ ne conturbet vos Ezechias dicens Dominus liberabit nos numquid liberaverunt dii gentium unusquisque terram suam de manu regis Assyriorum ¹⁹ ubi est deus Emath et Arfad ubi est deus Seffarvaim numquid liberaverunt Samariam de manu mea ²⁰ quis est ex omnibus diis terrarum istarum qui eruerit terram suam de manu mea ut eruat Dominus Hierusalem de manu mea ²¹ et siluerunt et non responderunt ei verbum mandaverat enim rex dicens ne respondeatis ei ²² et ingressus est Eliachim filius Helciae qui erat super domum et Sobna scriba et Ioae filius Asaph a commentariis ad Ezechiam scissis vestibus et nuntiaverunt ei verba Rabsacis

² et exclamavit contra altare in sermone Domini et ait altare altare haec dicit Dominus ecce filius nascetur domui David Iosias nomine et immolabit super te sacerdotes excelsorum qui nunc in te tura succendunt et ossa hominum incendet super te

²¹ dormivitque Ezechias cum patribus suis et regnavit Manasses filius eius pro eo

²¹ et ambulavit in omni via per quam ambulaverat pater eius servivitque inmunditiis quibus servierat pater suus et adoravit eas ²² et dereliquit Dominum Deum patrum suorum et non ambulavit in via Domini ²³ tetenderuntque ei insidias servi sui et interfecerunt regem in domo sua ²⁴ percussit autem populus terrae omnes qui coniuraverant contra regem Amon et constituerunt sibi regem Iosiam filium eius pro eo ²⁵ reliqua autem sermonum Amon quae fecit nonne haec scripta sunt in libro sermonum dierum regum Iuda ²⁶ sepelieruntque eum in sepulchro suo in horto Aza et regnavit Iosias filius eius pro eo

²¹ et praecepit omni populo dicens facite phase Domino Deo vestro secundum quod scriptum est in libro foederis huius ²² nec enim factum est phase tale a diebus iudicum qui iudicaverunt Israhel et omnium dierum regum Israhel et regum Iuda ²³ sicut in octavodecimo anno regis Iosiae factum est phase istud Domino in Hierusalem ²⁴ sed et pythones et ariolos et figuras idolorum et inmunditias abominationesque quae fuerant in terra Iuda et in Hierusalem abstulit Iosias ut statueret verba legis quae scripta sunt in libro quem invenit Helcias sacerdos in templo Domini ²⁵ similis illi non fuit ante eum rex qui reverteretur ad Dominum in omni corde suo et in tota anima sua et in universa virtute sua iuxta omnem legem Mosi neque post eum surrexit similis illi ²⁶ verumtamen non est aversus Dominus ab ira furoris sui magni quo iratus est furor eius contra Iudam propter inritationes quibus provocaverat eum Manasses ²⁷ dixit itaque Dominus etiam Iudam auferam a facie mea sicut abstuli Israhel et proiciam civitatem hanc quam elegi Hierusalem et domum de qua dixi erit nomen meum ibi ²⁸ reliqua autem verba Iosiae et universa quae fecit nonne haec scripta sunt in libro verborum dierum regum Iuda ²⁹ in diebus eius ascendit Pharao Necho rex Aegypti contra regem Assyriorum ad flumen Eufraten et abiit Iosias rex in occursum eius et occisus est in Mageddo cum vidisset eum ³⁰ et portaverunt eum servi sui mortuum de Mageddo et pertulerunt in Hierusalem et sepelierunt eum in sepulchro suo tulitque populus terrae Ioahaz filium Iosiae et unxerunt eum et constituerunt eum regem pro patre suo

³ factum est autem hoc per verbum Domini contra Iudam ut auferret eum coram se propter peccata Manasse universa quae fecit ⁴ et propter sanguinem innoxium quem effudit et implevit Hierusalem cruore innocentium et ob hanc rem noluit Dominus propitiari

¹³ procreavit Achaz patrem Ezechiae de quo natus est Manasses ¹⁴ sed et Manasses genuit Amon patrem Iosiae ¹⁵ filii autem Iosiae fuerunt primogenitus Iohanan secundus Ioacim tertius Sedecias quartus Sellum

³³ dormivitque Ezechias cum patribus suis et sepelierunt eum supra sepulchra filiorum David et celebravit eius exequias universus Iuda et omnes habitatores Hierusalem regnavitque Manasses filius eius pro eo

² quod factum est verbum Domini ad eum in diebus Iosiae filii Amon regis Iuda in tertiodecimo anno regni eius ³ et factum est in diebus Ioachim filii Iosiae regis Iuda usque ad consummationem undecimi anni Sedeciae filii Iosiae regis Iuda usque ad transmigrationem Hierusalem in mense quinto

³¹ viginti trium annorum erat Ioahaz cum regnare coepisset et tribus mensibus regnavit in Hierusalem nomen matris eius Amithal filia Hieremiae de Lobna

¹¹ reliquam autem populi partem qui remanserat in civitate et perfugas qui transfugerant ad regem Babylonis et reliquum vulgus transtulit Nabuzardan princeps militiae

¹⁵ filii autem Iosiae fuerunt primogenitus Iohanan secundus Ioacim tertius Sedecias quartus Sellum ¹⁶ de Ioacim natus est Iechonias et Sedecias ¹⁷ filii Iechoniae fuerunt Asir Salathihel

¹ tulit ergo populus terrae Ioachaz filium Iosiae et constituit regem pro patre suo in Hierusalem ² viginti trium annorum erat Ioachaz cum regnare coepisset et tribus mensibus regnavit in Hierusalem ³ amovit autem eum rex Aegypti cum venisset Hierusalem et condemnavit terram centum talentis argenti et talento auri ⁴ constituitque regem pro eo Eliacim fratrem eius super Iudam et Hierusalem et vertit nomen eius Ioacim ipsum vero Ioachaz tulit secum et adduxit in Aegyptum ⁵ viginti quinque annorum erat Ioacim cum regnare coepisset et undecim annis regnavit in Hierusalem fecitque malum coram Domino Deo suo ⁶ contra hunc ascendit Nabuchodonosor rex Chaldeorum et vinctum catenis duxit in Babylonem ⁷ ad quam et vasa Domini transtulit et posuit ea in templo suo ⁸ reliqua autem verborum Ioacim et abominationum eius quas operatus est et quae inventa sunt in eo continentur in libro regum Israhel et Iuda regnavitque Ioachin filius eius pro eo

¹⁰ cumque anni circulus volveretur misit Nabuchodonosor rex qui et adduxerunt eum in Babylonem asportatis simul pretiosissimis vasis domus Domini regem vero constituit Sedeciam fratrem eius super Iudam et Hierusalem

²⁰ si quis evaserat gladium ductus in Babylonem servivit regi et filiis eius donec imperaret rex Persarum

¹⁰ transite ad insulas Cetthim et videte et in Cedar mittite et considerate vehementer et videte si factum est huiuscemodi ¹¹ si mutavit gens deos et certe ipsi non sunt dii populus vero meus mutavit Gloriam suam in idolum ¹² obstupescite caeli super hoc et portae eius desolamini vehementer dicit Dominus ¹³ duo enim mala fecit populus meus me dereliquerunt fontem aquae vivae ut foderent sibi cisternas cisternas dissipatas quae continere non valent aquas ¹⁴ numquid servus est Israhel aut vernaculus quare ergo est factus in praedam ¹⁵ super eum rugierunt leones et dederunt vocem suam posuerunt terram eius in solitudinem civitates eius exustae sunt et non est qui habitet in eis ¹⁶ filii quoque Memfeos et Tafnes constupraverunt te usque ad verticem ¹⁷ numquid non istud factum est tibi quia dereliquisti Dominum Deum tuum eo tempore quo ducebat te per viam ¹⁸ et nunc quid tibi vis in via Aegypti ut bibas aquam turbidam et quid tibi cum via Assyriorum ut bibas aquam Fluminis ¹⁹ arguet te malitia tua et aversio tua increpabit te scito et vide quia malum et amarum est reliquisse te Dominum Deum tuum et non esse timorem mei apud te dicit Dominus Deus exercituum ²⁰ a saeculo confregisti iugum meum rupisti vincula mea et dixisti non serviam in omni enim colle sublimi et sub omni ligno frondoso tu prosternebaris meretrix ²¹ ego autem plantavi te vineam electam omne semen verum quomodo ergo conversa es in pravum vinea aliena ²² si laveris te nitro et multiplicaveris tibi herbam borith maculata es in iniquitate tua coram me dicit Dominus Deus ²³ quomodo dicis non sum polluta post Baalim non ambulavi vide vias tuas in convalle scito quid feceris cursor levis explicans vias tuas ²⁴ onager adsuetus in solitudine in desiderio animae suae adtraxit ventum amoris sui nullus avertet eam omnes qui quaerunt eam non deficient in menstruis eius invenient eam ²⁵ prohibe pedem tuum a nuditate et guttur tuum a siti et dixisti desperavi nequaquam faciam adamavi quippe alienos et post eos ambulabo ²⁶ quomodo confunditur fur quando deprehenditur sic confusi sunt domus Israhel ipsi et reges eorum principes et sacerdotes et prophetae eorum ²⁷ dicentes ligno pater meus es tu et lapidi tu me genuisti verterunt ad me tergum et non faciem et in tempore adflictionis suae dicent surge et libera nos ²⁸ ubi sunt dii tui quos fecisti tibi surgant et liberent te in tempore adflictionis tuae secundum numerum quippe civitatum tuarum erant dii tui Iuda

²⁰ quae non tulit Nabuchodonosor rex Babylonis cum transferret Iechoniam filium Ioachim regem Iuda de Hierusalem in Babylonem et omnes optimates Iuda et Hierusalem

⁹ et reliquias populi quae remanserunt in civitate et perfugas qui transfugerant ad eum et superfluos vulgi qui remanserant transtulit Nabuzardan magister militum in Babylonem

¹¹ et oculos Sedeciae eruit et vinxit eum conpedibus et adduxit eum rex Babylonis in Babylonem et posuit eum in domo carceris usque ad diem mortis eius ¹² in mense autem quinto decima mensis ipse est annus nonusdecimus Nabuchodonosor regis Babylonis venit Nabuzardan princeps militiae qui stabat coram rege Babylonis in Hierusalem ¹³ et incendit domum Domini et domum regis et omnes domos Hierusalem et omnem domum magnam igne conbusit ¹⁴ et totum murum Hierusalem per circuitum destruxit cunctus exercitus Chaldeorum qui erat cum magistro militiae ¹⁵ de pauperibus autem populi et de reliquo vulgo quod remanserat in civitate et de perfugis qui transfugerant ad regem Babylonis et ceteros de multitudine transtulit Nabuzardan princeps militiae

²⁸ iste est populus quem transtulit Nabuchodonosor in anno septimo Iudaeos tria milia et viginti tres ²⁹ in anno octavodecimo Nabuchodonosor de Hierusalem animas octingentas triginta duas ³⁰ in anno vicesimo tertio Nabuchodonosor transtulit Nabuzardan magister militiae Iudaeorum animas septingentas quadraginta quinque omnes ergo animae quattuor milia sescentae

² et tradidit Dominus in manu eius Ioachim regem Iudae et partem vasorum domus Dei et asportavit ea in terram Sennaar in domum dei sui et vasa intulit in domum thesauri dei sui

²⁷ factum est vero anno tricesimo septimo transmigrationis Ioiachin regis Iudae mense duodecimo vicesima septima die mensis sublevavit Evilmerodach rex Babylonis anno quo regnare coeperat caput Ioiachin regis Iuda de carcere

¹⁷ filii Iechoniae fuerunt Asir Salathihel

¹⁹ de Phadaia orti sunt Zorobabel et Semei Zorobabel genuit Mosollam Ananiam et Salomith sororem eorum ²⁰ Asabamque et Ohol et Barachiam et Asadiam Iosabesed quinque ²¹ filius autem Ananiae Phaltias pater Ieseiae cuius filius Raphaia huius quoque filius Arnam de quo natus est Obdia cuius filius fuit Sechenia ²² filius Secheniae Semeia cuius filii Attus et Iegal et Baria et Naaria et Saphat sex numero ²³ filius Naariae Helioenai et Ezechias et Ezricam tres ²⁴ filii Helioenai Oduia et Heliasub et Pheleia et Accub et Iohanan et Dalaia et Anani septem

² et surrexit Iosue filius Iosedech et fratres eius sacerdotes et Zorobabel filius Salathihel et fratres eius et aedificaverunt altare Dei Israhel ut offerrent in eo holocaustomata sicut scriptum est in lege Mosi viri Dei

² tunc surrexerunt Zorobabel filius Salathihel et Iosue filius Iosedech et coeperunt aedificare templum Dei in Hierusalem et cum eis prophetae Dei adiuvantes eos

¹ hii autem sacerdotes et Levitae qui ascenderunt cum Zorobabel filio Salathihel et Iosue Saraia Hieremias Ezra

²⁴ vivo ego dicit Dominus quia si fuerit Iechonias filius Ioachim regis Iuda anulus in manu dextera mea inde avellam eum

²⁸ numquid vas fictile atque contritum vir iste Iechonias numquid vas absque omni voluptate quare abiecti sunt ipse et semen eius et proiecti in terram quam ignoraverunt

¹ in anno secundo Darii regis in mense sexto in die una mensis factum est verbum Domini in manu Aggei prophetae ad Zorobabel filium Salathihel ducem Iuda et ad Iesum filium Iosedech sacerdotem magnum dicens

¹² et audivit Zorobabel filius Salathihel et Iesus filius Iosedech sacerdos magnus et omnes reliquiae populi vocem Dei sui et verba Aggei prophetae sicut misit eum Dominus Deus eorum ad ipsos et timuit populus a facie Domini

¹⁴ et suscitavit Dominus spiritum Zorobabel filii Salathihel ducis Iuda et spiritum Iesu filii Iosedech sacerdotis magni et spiritum reliquorum de omni populo et ingressi sunt et faciebant opus in domo Domini exercituum Dei sui

² loquere ad Zorobabel filium Salathihel ducem Iuda et ad Iesum filium Iosedech sacerdotem magnum et ad reliquos populi dicens

²³ in die illo dicit Dominus exercituum adsumam te Zorobabel fili Salathihel serve meus dicit Dominus et ponam te quasi signaculum quia te elegi dicit Dominus exercituum

²⁷ qui fuit Iohanna qui fuit Resa qui fuit Zorobabel qui fuit Salathihel qui fuit Neri

¹⁸ Christi autem generatio sic erat cum esset desponsata mater eius Maria Ioseph antequam convenirent inventa est in utero habens de Spiritu Sancto ¹⁹ Ioseph autem vir eius cum esset iustus et nollet eam traducere voluit occulte dimittere eam ²⁰ haec autem eo cogitante ecce angelus Domini in somnis apparuit ei dicens Ioseph fili David noli timere accipere Mariam coniugem tuam quod enim in ea natum est de Spiritu Sancto est ²¹ pariet autem filium et vocabis nomen eius Iesum ipse enim salvum faciet populum suum a peccatis eorum ²² hoc autem totum factum est ut adimpleretur id quod dictum est a Domino per prophetam dicentem ²³ ecce virgo in utero habebit et pariet filium et vocabunt nomen eius Emmanuhel quod est interpretatum Nobiscum Deus ²⁴ exsurgens autem Ioseph a somno fecit sicut praecepit ei angelus Domini et accepit coniugem suam ²⁵ et non cognoscebat eam donec peperit filium suum primogenitum et vocavit nomen eius Iesum

¹³ qui cum recessissent ecce angelus Domini apparuit in somnis Ioseph dicens surge et accipe puerum et matrem eius et fuge in Aegyptum et esto ibi usque dum dicam tibi futurum est enim ut Herodes quaerat puerum ad perdendum eum

¹⁷ congregatis ergo illis dixit Pilatus quem vultis dimittam vobis Barabban an Iesum qui dicitur Christus

²² dicit illis Pilatus quid igitur faciam de Iesu qui dicitur Christus

³ nonne iste est faber filius Mariae frater Iacobi et Ioseph et Iudae et Simonis nonne et sorores eius hic nobiscum sunt et scandalizabantur in illo

²⁷ ad virginem desponsatam viro cui nomen erat Ioseph de domo David et nomen virginis Maria

³¹ ecce concipies in utero et paries filium et vocabis nomen eius Iesum ³² hic erit magnus et Filius Altissimi vocabitur et dabit illi Dominus Deus sedem David patris eius ³³ et regnabit in domo Iacob in aeternum et regni eius non erit finis ³⁴ dixit autem Maria ad angelum quomodo fiet istud quoniam virum non cognosco ³⁵ et respondens angelus dixit ei Spiritus Sanctus superveniet in te et virtus Altissimi obumbrabit tibi ideoque et quod nascetur sanctum vocabitur Filius Dei

⁴ ascendit autem et Ioseph a Galilaea de civitate Nazareth in Iudaeam civitatem David quae vocatur Bethleem eo quod esset de domo et familia David ⁵ ut profiteretur cum Maria desponsata sibi uxore praegnate

⁷ et peperit filium suum primogenitum et pannis eum involvit et reclinavit eum in praesepio quia non erat eis locus in diversorio

¹⁰ et dixit illis angelus nolite timere ecce enim evangelizo vobis gaudium magnum quod erit omni populo ¹¹ quia natus est vobis hodie salvator qui est Christus Dominus in civitate David

⁴⁸ et videntes admirati sunt et dixit mater eius ad illum fili quid fecisti nobis sic ecce pater tuus et ego dolentes quaerebamus te

²³ et ipse Iesus erat incipiens quasi annorum triginta ut putabatur filius Ioseph qui fuit Heli

²² et omnes testimonium illi dabant et mirabantur in verbis gratiae quae procedebant de ore ipsius et dicebant nonne hic filius est Ioseph

²⁵ dicit ei mulier scio quia Messias venit qui dicitur Christus cum ergo venerit ille nobis adnuntiabit omnia

¹⁴ et transtulit omnem Hierusalem et universos principes et omnes fortes exercitus decem milia in captivitatem et omnem artificem et clusorem nihilque relictum est exceptis pauperibus populi terrae

¹¹ Iosias autem genuit Iechoniam et fratres eius in transmigratione Babylonis ¹² et post transmigrationem Babylonis Iechonias genuit Salathihel Salathihel autem genuit Zorobabel

² Iohannes autem cum audisset in vinculis opera Christi mittens duos de discipulis suis

⁴¹ invenit hic primum fratrem suum Simonem et dicit ei invenimus Messiam quod est interpretatum Christus

¹⁵ inimicitias ponam inter te et mulierem et semen tuum et semen illius ipsa conteret caput tuum et tu insidiaberis calcaneo eius

⁴ quis potest facere mundum de inmundo conceptum semine nonne tu qui solus es

¹⁴ quid est homo ut inmaculatus sit et ut iustus appareat natus de muliere

¹ liber generationis Iesu Christi filii David filii Abraham

²⁵ quia sic mihi fecit Dominus in diebus quibus respexit auferre obprobrium meum inter homines

²⁷ ad virginem desponsatam viro cui nomen erat Ioseph de domo David et nomen virginis Maria ²⁸ et ingressus angelus ad eam dixit have gratia plena Dominus tecum benedicta tu in mulieribus ²⁹ quae cum vidisset turbata est in sermone eius et cogitabat qualis esset ista salutatio ³⁰ et ait angelus ei ne timeas Maria invenisti enim gratiam apud Deum ³¹ ecce concipies in utero et paries filium et vocabis nomen eius Iesum ³² hic erit magnus et Filius Altissimi vocabitur et dabit illi Dominus Deus sedem David patris eius ³³ et regnabit in domo Iacob in aeternum et regni eius non erit finis ³⁴ dixit autem Maria ad angelum quomodo fiet istud quoniam virum non cognosco ³⁵ et respondens angelus dixit ei Spiritus Sanctus superveniet in te et virtus Altissimi obumbrabit tibi ideoque et quod nascetur sanctum vocabitur Filius Dei ³⁶ et ecce Elisabeth cognata tua et ipsa concepit filium in senecta sua et hic mensis est sextus illi quae vocatur sterilis ³⁷ quia non erit inpossibile apud Deum omne verbum ³⁸ dixit autem Maria ecce ancilla Domini fiat mihi secundum verbum tuum et discessit ab illa angelus

⁴ at ubi venit plenitudo temporis misit Deus Filium suum factum ex muliere factum sub lege ⁵ ut eos qui sub lege erant redimeret ut adoptionem filiorum reciperemus

²⁶ talis enim decebat ut nobis esset pontifex sanctus innocens inpollutus segregatus a peccatoribus et excelsior caelis factus

⁵ ideo ingrediens mundum dicit hostiam et oblationem noluisti corpus autem aptasti mihi

⁹ hae generationes Noe Noe vir iustus atque perfectus fuit in generationibus suis cum Deo ambulavit

²⁴ ecce autem post tres menses nuntiaverunt Iudae dicentes fornicata est Thamar nurus tua et videtur uterus illius intumescere dixit Iudas producite eam ut conburatur

²⁰ homo si dormierit cum muliere coitu seminis quae sit ancilla etiam nubilis et tamen pretio non redempta nec libertate donata vapulabunt ambo et non morientur quia non fuit libera

¹⁰ si moechatus quis fuerit cum uxore alterius et adulterium perpetrarit cum coniuge proximi sui morte moriantur et moechus et adultera

²¹ eicient eam extra fores domus patris sui et lapidibus obruent viri civitatis eius et morietur quoniam fecit nefas in Israhel ut fornicaretur in domo patris sui et auferes malum de medio tui ²² si dormierit vir cum uxore alterius uterque morientur id est adulter et adultera et auferes malum de Israhel ²³ si puellam virginem desponderit vir et invenerit eam aliquis in civitate et concubuerit cum illa ²⁴ educes utrumque ad portam civitatis illius et lapidibus obruentur puella quia non clamavit cum esset in civitate vir quia humiliavit uxorem proximi sui et auferes malum de medio tui

¹ si acceperit homo uxorem et habuerit eam et non invenerit gratiam ante oculos eius propter aliquam foeditatem scribet libellum repudii et dabit in manu illius et dimittet eam de domo sua ² cumque egressa alterum maritum duxerit ³ et ille quoque oderit eam dederitque ei libellum repudii et dimiserit de domo sua vel certe mortuus fuerit ⁴ non poterit prior maritus recipere eam in uxorem quia polluta est et abominabilis facta est coram Domino ne peccare facias terram tuam quam Dominus Deus tuus tibi tradiderit possidendam

⁴ zai ortum est in tenebris lumen iustis heth clemens et misericors et iustus ⁵ teth bonus vir clemens et fenerans ioth dispensabit verba sua in iudicio

²⁰ Herodes enim metuebat Iohannem sciens eum virum iustum et sanctum et custodiebat eum et audito eo multa faciebat et libenter eum audiebat

⁴ qui dixerunt Moses permisit libellum repudii scribere et dimittere

²⁵ et ecce homo erat in Hierusalem cui nomen Symeon et homo iste iustus et timoratus expectans consolationem Israhel et Spiritus Sanctus erat in eo

⁴ et dixerunt ei magister haec mulier modo deprehensa est in adulterio ⁵ in lege autem Moses mandavit nobis huiusmodi lapidare tu ergo quid dicis

²² qui dixerunt Cornelius centurio vir iustus et timens Deum et testimonium habens ab universa gente Iudaeorum responsum accepit ab angelo sancto accersire te in domum suam et audire verba abs te

¹¹ dixitque angelus Dei ad me in somnis Iacob et ego respondi adsum

³ ait illi Deus ego sum Fortissimus Deus patris tui noli timere et descende in Aegyptum quia in gentem magnam faciam te ibi

⁶ dixit ad eos audite sermones meos si quis fuerit inter vos propheta Domini in visione apparebo ei vel per somnium loquar ad illum

³ cui apparuit angelus Domini et dixit ad eam sterilis es et absque liberis sed concipies et paries filium

⁸ oravit itaque Manue Deum et ait obsecro Domine ut vir Dei quem misisti veniat iterum et doceat nos quid debeamus facere de puero qui nasciturus est ⁹ exaudivitque Dominus precantem Manue et apparuit rursum angelus Domini uxori eius sedenti in agro Manue autem maritus eius non erat cum ea quae cum vidisset angelum

¹³ ad quam Helias ait noli timere sed vade et fac sicut dixisti verumtamen mihi primum fac de ipsa farinula subcinericium panem parvulum et adfer ad me tibi autem et filio tuo facies postea

¹³ in horrore visionis nocturnae quando solet sopor occupare homines ¹⁴ pavor tenuit me et tremor et omnia ossa mea perterrita sunt ¹⁵ et cum spiritus me praesente transiret inhorruerunt pili carnis meae ¹⁶ stetit quidam cuius non agnoscebam vultum imago coram oculis meis et vocem quasi aurae lenis audivi

¹⁵ per somnium in visione nocturna quando inruit sopor super homines et dormiunt in lectulo ¹⁶ tunc aperit aures virorum et erudiens eos instruit disciplinam ¹⁷ ut avertat hominem ab his quae facit et liberet eum de superbia

⁸ bonus et rectus Dominus propterea docebit peccatores in via ⁹ deducet mansuetos in iudicio et docebit modestos viam suam

¹⁹ in multitudine cogitationum mearum quae sunt in me intrinsecus consolationes tuae delectabunt animam meam

¹²⁵ servus tuus ego instrue me et cognoscam testimonia tua

⁸ cito exaudi me Domine defecit spiritus meus ne abscondas faciem tuam a me et conparabor descendentibus in lacum

⁵ habe fiduciam in Domino ex toto corde tuo et ne innitaris prudentiae tuae ⁶ in omnibus viis tuis cogita illum et ipse diriget gressus tuos

⁵ cogitationes iustorum iudicia et consilia impiorum fraudulentia

² et nuntiaverunt domui David dicentes requievit Syria super Ephraim et commotum est cor eius et cor populi eius sicut moventur ligna silvarum a facie venti

¹³ et dixit audite ergo domus David numquid parum vobis est molestos esse hominibus quia molesti estis et Deo meo

³ vetus error abiit servabis pacem pacem quia in te speravimus

²¹ et aures tuae audient verbum post tergum monentis haec via ambulate in ea neque ad dexteram neque ad sinistram

⁷ audite me qui scitis iustum populus lex mea in corde eorum nolite timere obprobrium hominum et blasphemias eorum ne metuatis

²² usquequo deliciis dissolveris filia vaga quia creavit Dominus novum super terram femina circumdabit virum

⁹ et iuravit eis Godolias filius Ahicam filii Saphan et comitibus eorum dicens nolite timere servire Chaldeis habitate in terra et servite regi Babylonis et bene erit vobis

²⁸ et erit post haec effundam spiritum meum super omnem carnem et prophetabunt filii vestri et filiae vestrae senes vestri somnia somniabunt et iuvenes vestri visiones videbunt

¹⁹ defuncto autem Herode ecce apparuit angelus Domini in somnis Ioseph in Aegypto

²² audiens autem quod Archelaus regnaret in Iudaea pro Herode patre suo timuit illo ire et admonitus in somnis secessit in partes Galilaeae

⁵ respondens autem angelus dixit mulieribus nolite timere vos scio enim quod Iesum qui crucifixus est quaeritis

¹⁰ et omnis multitudo erat populi orans foris hora incensi ¹¹ apparuit autem illi angelus Domini stans a dextris altaris incensi ¹² et Zaccharias turbatus est videns et timor inruit super eum ¹³ ait autem ad illum angelus ne timeas Zaccharia quoniam exaudita est deprecatio tua et uxor tua Elisabeth pariet tibi filium et vocabis nomen eius Iohannem

¹⁹ et respondens angelus dixit ei ego sum Gabrihel qui adsto ante Deum et missus sum loqui ad te et haec tibi evangelizare

²⁶ in mense autem sexto missus est angelus Gabrihel a Deo in civitatem Galilaeae cui nomen Nazareth

⁴ ascendit autem et Ioseph a Galilaea de civitate Nazareth in Iudaeam civitatem David quae vocatur Bethleem eo quod esset de domo et familia David

⁸ et pastores erant in regione eadem vigilantes et custodientes vigilias noctis supra gregem suum ⁹ et ecce angelus Domini stetit iuxta illos et claritas Dei circumfulsit illos et timuerunt timore magno ¹⁰ et dixit illis angelus nolite timere ecce enim evangelizo vobis gaudium magnum quod erit omni populo ¹¹ quia natus est vobis hodie salvator qui est Christus Dominus in civitate David ¹² et hoc vobis signum invenietis infantem pannis involutum et positum in praesepio ¹³ et subito facta est cum angelo multitudo militiae caelestis laudantium Deum et dicentium ¹⁴ gloria in altissimis Deo et in terra pax in hominibus bonae voluntatis

¹⁹ et ait Deus ad Abraham Sarra uxor tua pariet tibi filium vocabisque nomen eius Isaac et constituam pactum meum illi in foedus sempiternum et semini eius post eum

²¹ pactum vero meum statuam ad Isaac quem pariet tibi Sarra tempore isto in anno altero

¹⁰ cui dixit revertens veniam ad te tempore isto vita comite et habebit filium Sarra uxor tua quo audito Sarra risit post ostium tabernaculi

¹⁶ dixit ad eam in tempore isto et in hac eadem hora si vita comes fuerit habebis in utero filium at illa respondit noli quaeso domine mi vir Dei noli mentiri ancillae tuae ¹⁷ et concepit mulier et peperit filium in tempore et in hora eadem quam dixerat Heliseus

⁷ quia apud Dominum misericordia et multa apud eum redemptio ⁸ et ipse redimet Israhel ex omnibus iniquitatibus eius

¹ et dices in illa die confitebor tibi Domine quoniam iratus es mihi conversus est furor tuus et consolatus es me ² ecce Deus salvator meus fiducialiter agam et non timebo quia fortitudo mea et laus mea Dominus Deus et factus est mihi in salutem

²¹ adnuntiate et venite et consiliamini simul quis auditum fecit hoc ab initio ex tunc praedixit illud numquid non ego Dominus et non est ultra Deus absque me Deus iustus et salvans non est praeter me ²² convertimini ad me et salvi eritis omnes fines terrae quia ego Deus et non est alius

⁶ in diebus illius salvabitur Iuda et Israhel habitabit confidenter et hoc est nomen quod vocabunt eum Dominus iustus noster

¹⁶ in diebus illis salvabitur Iuda et Hierusalem habitabit confidenter et hoc est quod vocabit eam Dominus iustus noster

²⁵ et effundam super vos aquam mundam et mundabimini ab omnibus inquinamentis vestris et ab universis idolis vestris mundabo vos ²⁶ et dabo vobis cor novum et spiritum novum ponam in medio vestri et auferam cor lapideum de carne vestra et dabo vobis cor carneum ²⁷ et spiritum meum ponam in medio vestri et faciam ut in praeceptis meis ambuletis et iudicia mea custodiatis et operemini ²⁸ et habitabitis in terra quam dedi patribus vestris et eritis mihi in populum et ego ero vobis in Deum ²⁹ et salvabo vos ex universis inquinamentis vestris et vocabo frumentum et multiplicabo illud et non inponam in vobis famem

²⁴ septuaginta ebdomades adbreviatae sunt super populum tuum et super urbem sanctam tuam ut consummetur praevaricatio et finem accipiat peccatum et deleatur iniquitas et adducatur iustitia sempiterna et impleatur visio et prophetes et unguatur sanctus sanctorum

⁹ exulta satis filia Sion iubila filia Hierusalem ecce rex tuus veniet tibi iustus et salvator ipse pauper et ascendens super asinum et super pullum filium asinae

¹³ ait autem ad illum angelus ne timeas Zaccharia quoniam exaudita est deprecatio tua et uxor tua Elisabeth pariet tibi filium et vocabis nomen eius Iohannem

³¹ ecce concipies in utero et paries filium et vocabis nomen eius Iesum

³⁵ et respondens angelus dixit ei Spiritus Sanctus superveniet in te et virtus Altissimi obumbrabit tibi ideoque et quod nascetur sanctum vocabitur Filius Dei ³⁶ et ecce Elisabeth cognata tua et ipsa concepit filium in senecta sua et hic mensis est sextus illi quae vocatur sterilis

¹¹ quia natus est vobis hodie salvator qui est Christus Dominus in civitate David

²¹ et postquam consummati sunt dies octo ut circumcideretur vocatum est nomen eius Iesus quod vocatum est ab angelo priusquam in utero conciperetur

²⁹ altera die videt Iohannes Iesum venientem ad se et ait ecce agnus Dei qui tollit peccatum mundi

²⁶ vobis primum Deus suscitans Filium suum misit eum benedicentem vobis ut convertat se unusquisque a nequitia sua

¹² et non est in alio aliquo salus nec enim nomen aliud est sub caelo datum hominibus in quo oportet nos salvos fieri

³¹ hunc Deus principem et salvatorem exaltavit dextera sua ad dandam paenitentiam Israhel et remissionem peccatorum

²³ huius Deus ex semine secundum promissionem eduxit Israhel salvatorem Iesum

³⁸ notum igitur sit vobis viri fratres quia per hunc vobis remissio peccatorum adnuntiatur ab omnibus quibus non potuistis in lege Mosi iustificari ³⁹ in hoc omnis qui credit iustificatur

²⁵ viri diligite uxores sicut et Christus dilexit ecclesiam et se ipsum tradidit pro ea ²⁶ ut illam sanctificaret mundans lavacro aquae in verbo ²⁷ ut exhiberet ipse sibi gloriosam ecclesiam non habentem maculam aut rugam aut aliquid eiusmodi sed ut sit sancta et inmaculata

²⁰ et per eum reconciliare omnia in ipsum pacificans per sanguinem crucis eius sive quae in terris sive quae in caelis sunt ²¹ et vos cum essetis aliquando alienati et inimici sensu in operibus malis ²² nunc autem reconciliavit in corpore carnis eius per mortem exhibere vos sanctos et inmaculatos et inreprehensibiles coram ipso ²³ si tamen permanetis in fide fundati et stabiles et inmobiles ab spe evangelii quod audistis quod praedicatum est in universa creatura quae sub caelo est cuius factus sum ego Paulus minister

¹⁴ qui dedit semet ipsum pro nobis ut nos redimeret ab omni iniquitate et mundaret sibi populum acceptabilem sectatorem bonorum operum

²⁵ unde et salvare in perpetuo potest accedentes per semet ipsum ad Deum semper vivens ad interpellandum pro eis

⁷ si autem in luce ambulemus sicut et ipse est in luce societatem habemus ad invicem et sanguis Iesu Filii eius mundat nos ab omni peccato

¹ filioli mei haec scribo vobis ut non peccetis sed et si quis peccaverit advocatum habemus apud Patrem Iesum Christum iustum ² et ipse est propitiatio pro peccatis nostris non pro nostris autem tantum sed etiam pro totius mundi

⁵ et scitis quoniam ille apparuit ut peccata tolleret et peccatum in eo non est

⁵ et ab Iesu Christo qui est testis fidelis primogenitus mortuorum et princeps regum terrae qui dilexit nos et lavit nos a peccatis nostris in sanguine suo ⁶ et fecit nostrum regnum sacerdotes Deo et Patri suo ipsi gloria et imperium in saecula saeculorum amen

¹⁴ et dixi illi domine mi tu scis et dixit mihi hii sunt qui veniunt de tribulatione magna et laverunt stolas suas et dealbaverunt eas in sanguine agni

¹⁵ et ait benedictus Dominus Deus Israhel qui locutus est ore suo ad David patrem meum et in manibus eius perfecit dicens

²⁴ qui custodisti servo tuo David patri meo quae locutus es ei ore locutus es et manibus perfecisti ut et haec dies probat

¹ in anno primo Cyri regis Persarum ut conpleretur verbum Domini ex ore Hieremiae suscitavit Dominus spiritum Cyri regis Persarum et transduxit vocem in universo regno suo etiam per scripturam dicens

¹⁵ et erat ibi usque ad obitum Herodis ut adimpleretur quod dictum est a Domino per prophetam dicentem ex Aegypto vocavi filium meum

²³ et veniens habitavit in civitate quae vocatur Nazareth ut adimpleretur quod dictum est per prophetas quoniam Nazareus vocabitur

¹⁷ nolite putare quoniam veni solvere legem aut prophetas non veni solvere sed adimplere

¹⁷ ut adimpleretur quod dictum est per Esaiam prophetam dicentem ipse infirmitates nostras accepit et aegrotationes portavit

¹⁷ ut adimpleretur quod dictum est per Esaiam prophetam dicentem

²¹ non habet autem in se radicem sed est temporalis facta autem tribulatione et persecutione propter verbum continuo scandalizatur

³⁵ ut impleretur quod dictum erat per prophetam dicentem aperiam in parabolis os meum eructabo abscondita a constitutione mundi

²² quia dies ultionis hii sunt ut impleantur omnia quae scripta sunt

⁴⁴ et dixit ad eos haec sunt verba quae locutus sum ad vos cum adhuc essem vobiscum quoniam necesse est impleri omnia quae scripta sunt in lege Mosi et prophetis et psalmis de me

³⁵ si illos dixit deos ad quos sermo Dei factus est et non potest solvi scriptura

³⁸ ut sermo Esaiae prophetae impleretur quem dixit Domine quis credidit auditui nostro et brachium Domini cui revelatum est ³⁹ propterea non poterant credere quia iterum dixit Esaias ⁴⁰ excaecavit oculos eorum et induravit eorum cor ut non videant oculis et intellegant corde et convertantur et sanem eos

²⁵ sed ut impleatur sermo qui in lege eorum scriptus est quia odio me habuerunt gratis

¹² cum essem cum eis ego servabam eos in nomine tuo quos dedisti mihi custodivi et nemo ex his perivit nisi filius perditionis ut scriptura impleatur

⁹ ut impleretur sermo quem dixit quia quos dedisti mihi non perdidi ex ipsis quemquam

³⁶ facta sunt enim haec ut scriptura impleatur os non comminuetis ex eo ³⁷ et iterum alia scriptura dicit videbunt in quem transfixerunt

¹⁸ Deus autem quae praenuntiavit per os omnium prophetarum pati Christum suum implevit sic

²⁷ qui enim habitabant Hierusalem et principes eius hunc ignorantes et voces prophetarum quae per omne sabbatum leguntur iudicantes impleverunt ²⁸ et nullam causam mortis invenientes in eum petierunt a Pilato ut interficerent eum ²⁹ cumque consummassent omnia quae de eo scripta erant deponentes eum de ligno posuerunt in monumento

¹⁷ Deus enim dedit in corda eorum ut faciant quod illi placitum est ut dent regnum suum bestiae donec consummentur verba Dei

⁷ Dominus exercituum nobiscum protector noster Deus Iacob semper

¹¹ Dominus exercituum nobiscum fortitudo nostra Deus Iacob semper

¹⁴ propter hoc dabit Dominus ipse vobis signum ecce virgo concipiet et pariet filium et vocabitis nomen eius Emmanuhel

⁸ et ibit per Iudam inundans et transiens usque ad collum veniet et erit extensio alarum eius implens latitudinem terrae tuae o Emmanuhel ⁹ congregamini populi et vincimini et audite universae procul terrae confortamini et vincimini accingite vos et vincimini ¹⁰ inite consilium et dissipabitur loquimini verbum et non fiet quia nobiscum Deus

² ecce Deus salvator meus fiducialiter agam et non timebo quia fortitudo mea et laus mea Dominus Deus et factus est mihi in salutem

²⁰ docentes eos servare omnia quaecumque mandavi vobis et ecce ego vobiscum sum omnibus diebus usque ad consummationem saeculi

¹⁴ et Verbum caro factum est et habitavit in nobis et vidimus gloriam eius gloriam quasi unigeniti a Patre plenum gratiae et veritatis

⁹ dixit autem Dominus nocte per visionem Paulo noli timere sed loquere et ne taceas

³ de Filio suo qui factus est ex semine David secundum carnem ⁴ qui praedestinatus est Filius Dei in virtute secundum Spiritum sanctificationis ex resurrectione mortuorum Iesu Christi Domini nostri

¹⁹ quoniam quidem Deus erat in Christo mundum reconcilians sibi non reputans illis delicta ipsorum et posuit in nobis verbum reconciliationis

¹⁶ et manifeste magnum est pietatis sacramentum quod manifestatum est in carne iustificatum est in spiritu apparuit angelis praedicatum est gentibus creditum est in mundo adsumptum est in gloria

¹⁷ Dominus autem mihi adstitit et confortavit me ut per me praedicatio impleatur et audiant omnes gentes et liberatus sum de ore leonis

²² Dominus Iesus cum spiritu tuo gratia nobiscum amen

²² fecit ergo Noe omnia quae praeceperat illi Deus

⁵ fecit ergo Noe omnia quae mandaverat ei Dominus

² ait ei tolle filium tuum unigenitum quem diligis Isaac et vade in terram Visionis atque offer eum ibi holocaustum super unum montium quem monstravero tibi ³ igitur Abraham de nocte consurgens stravit asinum suum ducens secum duos iuvenes et Isaac filium suum cumque concidisset ligna in holocaustum abiit ad locum quem praeceperat ei Deus

¹⁶ fecitque Moses omnia quae praeceperat Dominus

¹⁹ et expandit tectum super tabernaculum inposito desuper operimento sicut Dominus imperarat

²⁵ locatis per ordinem lucernis iuxta praeceptum Domini

²⁷ et adolevit super eo incensum aromatum sicut iusserat Dominus

³² cum ingrederentur tectum foederis et accederent ad altare sicut praeceperat Dominus

¹¹ iratus Naaman recedebat dicens putabam quod egrederetur ad me et stans invocaret nomen Domini Dei sui et tangeret manu sua locum leprae et curaret me ¹² numquid non meliores sunt Abana et Pharphar fluvii Damasci omnibus aquis Israhel ut laver in eis et munder cum ergo vertisset se et abiret indignans ¹³ accesserunt ad eum servi sui et locuti sunt ei pater si rem grandem dixisset tibi propheta certe facere debueras quanto magis quia nunc dixit tibi lavare et mundaberis ¹⁴ descendit et lavit in Iordane septies iuxta sermonem viri Dei et restituta est caro eius sicut caro pueri parvuli et mundatus est

⁵ dicit mater eius ministris quodcumque dixerit vobis facite ⁶ erant autem ibi lapideae hydriae sex positae secundum purificationem Iudaeorum capientes singulae metretas binas vel ternas ⁷ dicit eis Iesus implete hydrias aqua et impleverunt eas usque ad summum ⁸ et dicit eis Iesus haurite nunc et ferte architriclino et tulerunt

¹⁴ vos amici mei estis si feceritis quae ego praecipio vobis

⁷ fide Noe responso accepto de his quae adhuc non videbantur metuens aptavit arcam in salutem domus suae per quam damnavit mundum et iustitiae quae per fidem est heres est institutus ⁸ fide qui vocatur Abraham oboedivit in locum exire quem accepturus erat in hereditatem et exiit nesciens quo iret

²⁴ fide Moses grandis factus negavit se esse filium filiae Pharaonis ²⁵ magis eligens adfligi cum populo Dei quam temporalis peccati habere iucunditatem ²⁶ maiores divitias aestimans thesauro Aegyptiorum inproperium Christi aspiciebat enim in remunerationem ²⁷ fide reliquit Aegyptum non veritus animositatem regis invisibilem enim tamquam videns sustinuit ²⁸ fide celebravit pascha et sanguinis effusionem ne qui vastabat primitiva tangeret eos ²⁹ fide transierunt mare Rubrum tamquam per aridam terram quod experti Aegyptii devorati sunt ³⁰ fide muri Hiericho ruerunt circuiti dierum septem ³¹ fide Raab meretrix non periit cum incredulis excipiens exploratores cum pace

²¹ Abraham pater noster nonne ex operibus iustificatus est offerens Isaac filium suum super altare ²² vides quoniam fides cooperabatur operibus illius et ex operibus fides consummata est ²³ et suppleta est scriptura dicens credidit Abraham Deo et reputatum est illi ad iustitiam et amicus Dei appellatus est ²⁴ videtis quoniam ex operibus iustificatur homo et non ex fide tantum ²⁵ similiter autem et Raab meretrix nonne ex operibus iustificata est suscipiens nuntios et alia via eiciens ²⁶ sicut enim corpus sine spiritu emortuum est ita et fides sine operibus mortua est

² sanctifica mihi omne primogenitum quod aperit vulvam in filiis Israhel tam de hominibus quam de iumentis mea sunt enim omnia

²⁹ decimas tuas et primitias non tardabis offerre primogenitum filiorum tuorum dabis mihi

²¹ pariet autem filium et vocabis nomen eius Iesum ipse enim salvum faciet populum suum a peccatis eorum

²⁹ nam quos praescivit et praedestinavit conformes fieri imaginis Filii eius ut sit ipse primogenitus in multis fratribus