Matthew 15 Cross References - Vulgate

¹ tunc accesserunt ad eum ab Hierosolymis scribae et Pharisaei dicentes ² quare discipuli tui transgrediuntur traditionem seniorum non enim lavant manus suas cum panem manducant ³ ipse autem respondens ait illis quare et vos transgredimini mandatum Dei propter traditionem vestram ⁴ nam Deus dixit honora patrem et matrem et qui maledixerit patri vel matri morte moriatur ⁵ vos autem dicitis quicumque dixerit patri vel matri munus quodcumque est ex me tibi proderit ⁶ et non honorificabit patrem suum aut matrem et irritum fecistis mandatum Dei propter traditionem vestram ⁷ hypocritae bene prophetavit de vobis Esaias dicens ⁸ populus hic labiis me honorat cor autem eorum longe est a me ⁹ sine causa autem colunt me docentes doctrinas mandata hominum ¹⁰ et convocatis ad se turbis dixit eis audite et intellegite ¹¹ non quod intrat in os coinquinat hominem sed quod procedit ex ore hoc coinquinat hominem ¹² tunc accedentes discipuli eius dixerunt ei scis quia Pharisaei audito verbo scandalizati sunt ¹³ at ille respondens ait omnis plantatio quam non plantavit Pater meus caelestis eradicabitur ¹⁴ sinite illos caeci sunt duces caecorum caecus autem si caeco ducatum praestet ambo in foveam cadunt ¹⁵ respondens autem Petrus dixit ei edissere nobis parabolam istam ¹⁶ at ille dixit adhuc et vos sine intellectu estis ¹⁷ non intellegitis quia omne quod in os intrat in ventrem vadit et in secessum emittitur ¹⁸ quae autem procedunt de ore de corde exeunt et ea coinquinant hominem ¹⁹ de corde enim exeunt cogitationes malae homicidia adulteria fornicationes furta falsa testimonia blasphemiae ²⁰ haec sunt quae coinquinant hominem non lotis autem manibus manducare non coinquinat hominem ²¹ et egressus inde Iesus secessit in partes Tyri et Sidonis ²² et ecce mulier chananea a finibus illis egressa clamavit dicens ei miserere mei Domine Fili David filia mea male a daemonio vexatur ²³ qui non respondit ei verbum et accedentes discipuli eius rogabant eum dicentes dimitte eam quia clamat post nos ²⁴ ipse autem respondens ait non sum missus nisi ad oves quae perierunt domus Israhel ²⁵ at illa venit et adoravit eum dicens Domine adiuva me ²⁶ qui respondens ait non est bonum sumere panem filiorum et mittere canibus ²⁷ at illa dixit etiam Domine nam et catelli edunt de micis quae cadunt de mensa dominorum suorum ²⁸ tunc respondens Iesus ait illi o mulier magna est fides tua fiat tibi sicut vis et sanata est filia illius ex illa hora ²⁹ et cum transisset inde Iesus venit secus mare Galilaeae et ascendens in montem sedebat ibi ³⁰ et accesserunt ad eum turbae multae habentes secum mutos clodos caecos debiles et alios multos et proiecerunt eos ad pedes eius et curavit eos ³¹ ita ut turbae mirarentur videntes mutos loquentes clodos ambulantes caecos videntes et magnificabant Deum Israhel ³² Iesus autem convocatis discipulis suis dixit misereor turbae quia triduo iam perseverant mecum et non habent quod manducent et dimittere eos ieiunos nolo ne deficiant in via ³³ et dicunt ei discipuli unde ergo nobis in deserto panes tantos ut saturemus turbam tantam ³⁴ et ait illis Iesus quot panes habetis at illi dixerunt septem et paucos pisciculos ³⁵ et praecepit turbae ut discumberet super terram ³⁶ et accipiens septem panes et pisces et gratias agens fregit et dedit discipulis suis et discipuli dederunt populo ³⁷ et comederunt omnes et saturati sunt et quod superfuit de fragmentis tulerunt septem sportas plenas ³⁸ erant autem qui manducaverant quattuor milia hominum extra parvulos et mulieres ³⁹ et dimissa turba ascendit in naviculam et venit in fines Magedan

²⁰ dico enim vobis quia nisi abundaverit iustitia vestra plus quam scribarum et Pharisaeorum non intrabitis in regnum caelorum

² dicens super cathedram Mosi sederunt scribae et Pharisaei

¹⁵ vae vobis scribae et Pharisaei hypocritae quia circuitis mare et aridam ut faciatis unum proselytum et cum fuerit factus facitis eum filium gehennae duplo quam vos ¹⁶ vae vobis duces caeci qui dicitis quicumque iuraverit per templum nihil est qui autem iuraverit in aurum templi debet ¹⁷ stulti et caeci quid enim maius est aurum an templum quod sanctificat aurum ¹⁸ et quicumque iuraverit in altari nihil est quicumque autem iuraverit in dono quod est super illud debet ¹⁹ caeci quid enim maius est donum an altare quod sanctificat donum ²⁰ qui ergo iurat in altare iurat in eo et in omnibus quae super illud sunt ²¹ et qui iuraverit in templo iurat in illo et in eo qui inhabitat in ipso ²² et qui iurat in caelo iurat in throno Dei et in eo qui sedet super eum ²³ vae vobis scribae et Pharisaei hypocritae quia decimatis mentam et anethum et cyminum et reliquistis quae graviora sunt legis iudicium et misericordiam et fidem haec oportuit facere et illa non omittere ²⁴ duces caeci excolantes culicem camelum autem gluttientes ²⁵ vae vobis scribae et Pharisaei hypocritae quia mundatis quod de foris est calicis et parapsidis intus autem pleni sunt rapina et inmunditia ²⁶ Pharisaee caece munda prius quod intus est calicis et parapsidis ut fiat et id quod de foris est mundum ²⁷ vae vobis scribae et Pharisaei hypocritae quia similes estis sepulchris dealbatis quae a foris parent hominibus speciosa intus vero plena sunt ossibus mortuorum et omni spurcitia ²⁸ sic et vos a foris quidem paretis hominibus iusti intus autem pleni estis hypocrisi et iniquitate

²² et scribae qui ab Hierosolymis descenderant dicebant quoniam Beelzebub habet et quia in principe daemonum eicit daemonia

¹ et conveniunt ad eum Pharisaei et quidam de scribis venientes ab Hierosolymis ² et cum vidissent quosdam ex discipulis eius communibus manibus id est non lotis manducare panes vituperaverunt ³ Pharisaei enim et omnes Iudaei nisi crebro lavent manus non manducant tenentes traditionem seniorum ⁴ et a foro nisi baptizentur non comedunt et alia multa sunt quae tradita sunt illis servare baptismata calicum et urceorum et aeramentorum et lectorum ⁵ et interrogant eum Pharisaei et scribae quare discipuli tui non ambulant iuxta traditionem seniorum sed communibus manibus manducant panem ⁶ at ille respondens dixit eis bene prophetavit Esaias de vobis hypocritis sicut scriptum est populus hic labiis me honorat cor autem eorum longe est a me ⁷ in vanum autem me colunt docentes doctrinas praecepta hominum ⁸ relinquentes enim mandatum Dei tenetis traditionem hominum baptismata urceorum et calicum et alia similia his facitis multa ⁹ et dicebat illis bene irritum facitis praeceptum Dei ut traditionem vestram servetis ¹⁰ Moses enim dixit honora patrem tuum et matrem tuam et qui maledixerit patri aut matri morte moriatur ¹¹ vos autem dicitis si dixerit homo patri aut matri corban quod est donum quodcumque ex me tibi profuerit ¹² et ultra non dimittitis eum quicquam facere patri suo aut matri ¹³ rescindentes verbum Dei per traditionem vestram quam tradidistis et similia huiusmodi multa facitis ¹⁴ et advocans iterum turbam dicebat illis audite me omnes et intellegite ¹⁵ nihil est extra hominem introiens in eum quod possit eum coinquinare sed quae de homine procedunt illa sunt quae communicant hominem ¹⁶ si quis habet aures audiendi audiat ¹⁷ et cum introisset in domum a turba interrogabant eum discipuli eius parabolam ¹⁸ et ait illis sic et vos inprudentes estis non intellegitis quia omne extrinsecus introiens in hominem non potest eum communicare ¹⁹ quia non introit in cor eius sed in ventrem et in secessum exit purgans omnes escas ²⁰ dicebat autem quoniam quae de homine exeunt illa communicant hominem ²¹ ab intus enim de corde hominum cogitationes malae procedunt adulteria fornicationes homicidia ²² furta avaritiae nequitiae dolus inpudicitia oculus malus blasphemia superbia stultitia ²³ omnia haec mala ab intus procedunt et communicant hominem

¹⁷ et factum est in una dierum et ipse sedebat docens et erant Pharisaei sedentes et legis doctores qui venerant ex omni castello Galilaeae et Iudaeae et Hierusalem et virtus erat Domini ad sanandum eos

²¹ et coeperunt cogitare scribae et Pharisaei dicentes quis est hic qui loquitur blasphemias quis potest dimittere peccata nisi solus Deus

³⁰ et murmurabant Pharisaei et scribae eorum dicentes ad discipulos eius quare cum publicanis et peccatoribus manducatis et bibitis

⁹ factus est autem clamor magnus et surgentes quidam Pharisaeorum pugnabant dicentes nihil mali invenimus in homine isto quod si spiritus locutus est ei aut angelus

¹⁴ dixit autem Deus fiant luminaria in firmamento caeli ut dividant diem ac noctem et sint in signa et tempora et dies et annos

² et cum vidissent quosdam ex discipulis eius communibus manibus id est non lotis manducare panes vituperaverunt

⁵ et interrogant eum Pharisaei et scribae quare discipuli tui non ambulant iuxta traditionem seniorum sed communibus manibus manducant panem

³⁸ Pharisaeus autem coepit intra se reputans dicere quare non baptizatus esset ante prandium

⁸ videte ne quis vos decipiat per philosophiam et inanem fallaciam secundum traditionem hominum secundum elementa mundi et non secundum Christum

²⁰ si mortui estis cum Christo ab elementis mundi quid adhuc tamquam viventes in mundo decernitis ²¹ ne tetigeris neque gustaveris neque contrectaveris ²² quae sunt omnia in interitu ipso usu secundum praecepta et doctrinas hominum ²³ quae sunt rationem quidem habentia sapientiae in superstitione et humilitate et ad non parcendum corpori non in honore aliquo ad saturitatem carnis

¹⁸ scientes quod non corruptibilibus argento vel auro redempti estis de vana vestra conversatione paternae traditionis

³ quid autem vides festucam in oculo fratris tui et trabem in oculo tuo non vides ⁴ aut quomodo dicis fratri tuo sine eiciam festucam de oculo tuo et ecce trabis est in oculo tuo ⁵ hypocrita eice primum trabem de oculo tuo et tunc videbis eicere festucam de oculo fratris tui ⁶ at ille respondens dixit eis bene prophetavit Esaias de vobis hypocritis sicut scriptum est populus hic labiis me honorat cor autem eorum longe est a me ⁷ in vanum autem me colunt docentes doctrinas praecepta hominum ⁸ relinquentes enim mandatum Dei tenetis traditionem hominum baptismata urceorum et calicum et alia similia his facitis multa

¹³ rescindentes verbum Dei per traditionem vestram quam tradidistis et similia huiusmodi multa facitis

²³ quae sunt rationem quidem habentia sapientiae in superstitione et humilitate et ad non parcendum corpori non in honore aliquo ad saturitatem carnis

¹⁴ non intendentes iudaicis fabulis et mandatis hominum aversantium se a veritate

¹² honora patrem tuum et matrem tuam ut sis longevus super terram quam Dominus Deus tuus dabit tibi

¹⁷ qui maledixerit patri suo et matri morte moriatur

³ unusquisque matrem et patrem suum timeat sabbata mea custodite ego Dominus Deus vester

⁹ qui maledixerit patri suo et matri morte moriatur patri matrique maledixit sanguis eius sit super eum

¹⁶ honora patrem tuum et matrem sicut praecepit tibi Dominus Deus tuus ut longo vivas tempore et bene sit tibi in terra quam Dominus Deus tuus daturus est tibi

¹⁸ si genuerit homo filium contumacem et protervum qui non audiat patris aut matris imperium et coercitus oboedire contempserit ¹⁹ adprehendent eum et ducent ad seniores civitatis illius et ad portam iudicii ²⁰ dicentque ad eos filius noster iste protervus et contumax est monita nostra audire contemnit comesationibus vacat et luxuriae atque conviviis ²¹ lapidibus eum obruet populus civitatis et morietur ut auferatis malum de medio vestri et universus Israhel audiens pertimescat

¹⁶ maledictus qui non honorat patrem suum et matrem et dicet omnis populus amen

²⁰ qui maledicit patri suo et matri extinguetur lucerna eius in mediis tenebris

²² audi patrem tuum qui genuit te et ne contemnas cum senuerit mater tua

¹⁷ oculum qui subsannat patrem et qui despicit partum matris suae effodiant corvi de torrentibus et comedant illum filii aquilae

²⁰ ad legem magis et ad testimonium quod si non dixerint iuxta verbum hoc non erit eis matutina lux

¹⁰ tunc dicit ei Iesus vade Satanas scriptum est Dominum Deum tuum adorabis et illi soli servies

¹⁷ nolite putare quoniam veni solvere legem aut prophetas non veni solvere sed adimplere ¹⁸ amen quippe dico vobis donec transeat caelum et terra iota unum aut unus apex non praeteribit a lege donec omnia fiant ¹⁹ qui ergo solverit unum de mandatis istis minimis et docuerit sic homines minimus vocabitur in regno caelorum qui autem fecerit et docuerit hic magnus vocabitur in regno caelorum

¹⁹ honora patrem et matrem et diliges proximum tuum sicut te ipsum

³¹ legem ergo destruimus per fidem absit sed legem statuimus

¹ filii oboedite parentibus vestris in Domino hoc enim est iustum

⁹ animal autem quod immolari potest Domino si quis voverit sanctum erit ¹⁰ et mutari non poterit id est nec melius malo nec peius bono quod si mutaverit et ipsum quod mutatum est et illud pro quo mutatum est consecratum erit Domino ¹¹ animal inmundum quod immolari Domino non potest si quis voverit adducetur ante sacerdotem ¹² qui diiudicans utrum bonum an malum sit statuet pretium ¹³ quod si dare voluerit is qui offert addet supra aestimationis quintam partem ¹⁴ homo si voverit domum suam et sanctificaverit Domino considerabit eam sacerdos utrum bona an mala sit et iuxta pretium quod ab eo fuerit constitutum venundabitur ¹⁵ sin autem ille qui voverat voluerit redimere eam dabit quintam partem aestimationis supra et habebit domum ¹⁶ quod si agrum possessionis suae voverit et consecraverit Domino iuxta mensuram sementis aestimabitur pretium si triginta modiis hordei seritur terra quinquaginta siclis veniet argenti ¹⁷ si statim ab anno incipientis iobelei voverit agrum quanto valere potest tanto aestimabitur ¹⁸ sin autem post aliquantum temporis supputabit sacerdos pecuniam iuxta annorum qui reliqui sunt numerum usque ad iobeleum et detrahetur ex pretio ¹⁹ quod si voluerit redimere agrum ille qui voverat addet quintam partem aestimatae pecuniae et possidebit eum ²⁰ sin autem noluerit redimere sed alteri cuilibet fuerit venundatus ultra eum qui voverat redimere non poterit ²¹ quia cum iobelei venerit dies sanctificatus erit Domino et possessio consecrata ad ius pertinet sacerdotum ²² si ager emptus et non de possessione maiorum sanctificatus fuerit Domino ²³ supputabit sacerdos iuxta annorum numerum usque ad iobeleum pretium et dabit ille qui voverat eum Domino ²⁴ in iobeleo autem revertetur ad priorem dominum qui vendiderat eum et habuerat in sortem possessionis suae ²⁵ omnis aestimatio siclo sanctuarii ponderabitur siclus viginti obolos habet ²⁶ primogenita quae ad Dominum pertinent nemo sanctificare poterit et vovere sive bos sive ovis fuerit Domini sunt ²⁷ quod si inmundum est animal redimet qui obtulit iuxta aestimationem tuam et addet quintam partem pretii si redimere noluerit vendetur alteri quantocumque a te fuerit aestimatum ²⁸ omne quod Domino consecratur sive homo fuerit sive animal sive ager non veniet nec redimi poterit quicquid semel fuerit consecratum sanctum sanctorum erit Domino ²⁹ et omnis consecratio quae offertur ab homine non redimetur sed morte morietur ³⁰ omnes decimae terrae sive de frugibus sive de pomis arborum Domini sunt et illi sanctificantur ³¹ si quis autem voluerit redimere decimas suas addet quintam partem earum ³² omnium decimarum boves et oves et caprae quae sub pastoris virga transeunt quicquid decimum venerit sanctificabitur Domino ³³ non eligetur nec bonum nec malum nec altero commutabitur si quis mutaverit et quod mutatum est et pro quo mutatum est sanctificabitur Domino et non redimetur ³⁴ haec sunt praecepta quae mandavit Dominus Mosi ad filios Israhel in monte Sinai

²⁵ ruina est hominis devorare sanctos et post vota tractare

¹⁵ et tulit me Dominus cum sequerer gregem et dixit ad me Dominus vade propheta ad populum meum Israhel ¹⁶ et nunc audi verbum Domini tu dicis non prophetabis super Israhel et non stillabis super domum idoli ¹⁷ propter hoc haec dicit Dominus uxor tua in civitate fornicabitur et filii tui et filiae tuae in gladio cadent et humus tua funiculo metietur et tu in terra polluta morieris et Israhel captivus migrabit de terra sua

¹⁶ vae vobis duces caeci qui dicitis quicumque iuraverit per templum nihil est qui autem iuraverit in aurum templi debet ¹⁷ stulti et caeci quid enim maius est aurum an templum quod sanctificat aurum ¹⁸ et quicumque iuraverit in altari nihil est quicumque autem iuraverit in dono quod est super illud debet

¹⁰ Moses enim dixit honora patrem tuum et matrem tuam et qui maledixerit patri aut matri morte moriatur ¹¹ vos autem dicitis si dixerit homo patri aut matri corban quod est donum quodcumque ex me tibi profuerit ¹² et ultra non dimittitis eum quicquam facere patri suo aut matri ¹³ rescindentes verbum Dei per traditionem vestram quam tradidistis et similia huiusmodi multa facitis

¹⁹ Petrus vero et Iohannes respondentes dixerunt ad eos si iustum est in conspectu Dei vos potius audire quam Deum iudicate

²⁹ respondens autem Petrus et apostoli dixerunt oboedire oportet Deo magis quam hominibus

¹²⁶ tempus est ut facias Domine praevaricati sunt legem tuam

¹³⁹ consumpsit me zelus meus quia obliti sunt verborum tuorum hostes mei

⁸ quomodo dicitis sapientes nos sumus et lex Domini nobiscum est vere mendacium operatus est stilus mendax scribarum

⁶ conticuit populus meus eo quod non habuerit scientiam quia tu scientiam reppulisti repellam te ne sacerdotio fungaris mihi et oblita es legis Dei tui obliviscar filiorum tuorum et ego

⁷ labia enim sacerdotis custodient scientiam et legem requirent ex ore eius quia angelus Domini exercituum est ⁸ vos autem recessistis de via et scandalizastis plurimos in lege irritum fecistis pactum Levi dicit Dominus exercituum ⁹ propter quod et ego dedi vos contemptibiles et humiles omnibus populis sicut non servastis vias meas et accepistis faciem in lege

³ viduas honora quae vere viduae sunt ⁴ si qua autem vidua filios aut nepotes habet discant primum domum suam regere et mutuam vicem reddere parentibus hoc enim acceptum est coram Deo

⁸ si quis autem suorum et maxime domesticorum curam non habet fidem negavit et est infideli deterior

¹⁶ si qua fidelis habet viduas subministret illis et non gravetur ecclesia ut his quae vere viduae sunt sufficiat

⁵ hypocrita eice primum trabem de oculo tuo et tunc videbis eicere festucam de oculo fratris tui

²³ vae vobis scribae et Pharisaei hypocritae quia decimatis mentam et anethum et cyminum et reliquistis quae graviora sunt legis iudicium et misericordiam et fidem haec oportuit facere et illa non omittere ²⁴ duces caeci excolantes culicem camelum autem gluttientes ²⁵ vae vobis scribae et Pharisaei hypocritae quia mundatis quod de foris est calicis et parapsidis intus autem pleni sunt rapina et inmunditia ²⁶ Pharisaee caece munda prius quod intus est calicis et parapsidis ut fiat et id quod de foris est mundum ²⁷ vae vobis scribae et Pharisaei hypocritae quia similes estis sepulchris dealbatis quae a foris parent hominibus speciosa intus vero plena sunt ossibus mortuorum et omni spurcitia ²⁸ sic et vos a foris quidem paretis hominibus iusti intus autem pleni estis hypocrisi et iniquitate ²⁹ vae vobis scribae et Pharisaei hypocritae quia aedificatis sepulchra prophetarum et ornatis monumenta iustorum

⁶ at ille respondens dixit eis bene prophetavit Esaias de vobis hypocritis sicut scriptum est populus hic labiis me honorat cor autem eorum longe est a me

²⁵ cumque invicem non essent consentientes discedebant dicente Paulo unum verbum quia bene Spiritus Sanctus locutus est per Esaiam prophetam ad patres nostros ²⁶ dicens vade ad populum istum et dic aure audietis et non intellegetis et videntes videbitis et non perspicietis ²⁷ incrassatum est enim cor populi huius et auribus graviter audierunt et oculos suos conpresserunt ne forte videant oculis et auribus audiant et corde intellegant et convertantur et sanem illos

²⁶ praebe fili mi cor tuum mihi et oculi tui vias meas custodiant

¹³ et dixit Dominus eo quod adpropinquat populus iste ore suo et labiis suis glorificat me cor autem eius longe est a me et timuerunt me mandato hominum et doctrinis

² plantasti eos et radicem miserunt proficiunt et faciunt fructum prope es tu ori eorum et longe a renibus eorum

³¹ et veniunt ad te quasi si ingrediatur populus et sedent coram te populus meus et audiunt sermones tuos et non faciunt eos quia in canticum oris sui vertunt illos et avaritiam suam sequitur cor eorum

⁴⁷ vidit Iesus Nathanahel venientem ad se et dicit de eo ecce vere Israhelita in quo dolus non est

²¹ non est tibi pars neque sors in sermone isto cor enim tuum non est rectum coram Deo

¹² videte fratres ne forte sit in aliquo vestrum cor malum incredulitatis discedendi a Deo vivo

¹⁰ qui enim vult vitam diligere et videre dies bonos coerceat linguam suam a malo et labia eius ne loquantur dolum

⁷ non adsumes nomen Domini Dei tui in vanum nec enim habebit insontem Dominus eum qui adsumpserit nomen Domini Dei sui frustra

¹⁶ ego quoque haec faciam vobis visitabo vos velociter in egestate et ardore qui conficiat oculos vestros et consumat animas frustra seretis sementem quae ab hostibus devorabitur

²⁰ consumetur in cassum labor vester non proferet terra germen nec arbores poma praebebunt

³² quod praecipio tibi hoc tantum facito Domino nec addas quicquam nec minuas

²¹ et ait David vere frustra servavi omnia quae huius erant in deserto et non periit quicquam de cunctis quae ad eum pertinebant et reddidit mihi malum pro bono

⁶ tantum in imagine ambulat homo tantum frustra turbatur congregat et ignorat cui dimittat ea

¹³ dixi si narravero sic ecce generationem filiorum tuorum reliqui

⁵ omnis sermo Dei ignitus clypeus est sperantibus in se ⁶ ne addas quicquam verbis illius et arguaris inveniarisque mendax

² ne temere quid loquaris neque cor tuum sit velox ad proferendum sermonem coram Deo Deus enim in caelo et tu super terram idcirco sint pauci sermones tui ³ multas curas sequuntur somnia et in multis sermonibus invenitur stultitia ⁴ si quid vovisti Deo ne moreris reddere displicet enim ei infidelis et stulta promissio sed quodcumque voveris redde ⁵ multoque melius est non vovere quam post votum promissa non conplere ⁶ ne dederis os tuum ut peccare faciat carnem tuam neque dicas coram angelo non est providentia ne forte iratus Deus super sermone tuo dissipet cuncta opera manuum tuarum ⁷ ubi multa sunt somnia plurimae vanitates et sermones innumeri tu vero Deum time

¹³ ne adferatis ultra sacrificium frustra incensum abominatio est mihi neomeniam et sabbatum et festivitates alias non feram iniqui sunt coetus vestri ¹⁴ kalendas vestras et sollemnitates vestras odivit anima mea facta sunt mihi molesta laboravi sustinens ¹⁵ et cum extenderitis manus vestras avertam oculos meos a vobis et cum multiplicaveritis orationem non audiam manus vestrae sanguine plenae sunt

¹ clama ne cesses quasi tuba exalta vocem tuam et adnuntia populo meo scelera eorum et domui Iacob peccata eorum ² me etenim de die in diem quaerunt et scire vias meas volunt quasi gens quae iustitiam fecerit et quae iudicium Dei sui non reliquerit rogant me iudicia iustitiae adpropinquare Deo volunt ³ quare ieiunavimus et non aspexisti humiliavimus animam nostram et nescisti ecce in die ieiunii vestri invenitur voluntas et omnes debitores vestros repetitis

¹⁴ et dixistis quid locuti sumus contra te dixistis vanus est qui servit Deo et quod emolumentum quia custodivimus praecepta eius et quia ambulavimus tristes coram Domino exercituum

⁷ in vanum autem me colunt docentes doctrinas praecepta hominum

² per quod et salvamini qua ratione praedicaverim vobis si tenetis nisi si frustra credidistis

¹⁸ nemo vos seducat volens in humilitate et religione angelorum quae non vidit ambulans frustra inflatus sensu carnis suae ¹⁹ et non tenens caput ex quo totum corpus per nexus et coniunctiones subministratum et constructum crescit in augmentum Dei ²⁰ si mortui estis cum Christo ab elementis mundi quid adhuc tamquam viventes in mundo decernitis ²¹ ne tetigeris neque gustaveris neque contrectaveris ²² quae sunt omnia in interitu ipso usu secundum praecepta et doctrinas hominum

⁴ neque intenderent fabulis et genealogiis interminatis quae quaestiones praestant magis quam aedificationem Dei quae est in fide

¹ Spiritus autem manifeste dicit quia in novissimis temporibus discedent quidam a fide adtendentes spiritibus erroris et doctrinis daemoniorum ² in hypocrisi loquentium mendacium et cauteriatam habentium suam conscientiam ³ prohibentium nubere abstinere a cibis quos Deus creavit ad percipiendum cum gratiarum actione fidelibus et his qui cognoverunt veritatem

⁶ haec proponens fratribus bonus eris minister Christi Iesu enutritus verbis fidei et bonae doctrinae quam adsecutus es ⁷ ineptas autem et aniles fabulas devita exerce te ipsum ad pietatem

⁹ doctrinis variis et peregrinis nolite abduci optimum enim est gratia stabiliri cor non escis quae non profuerunt ambulantibus in eis

²⁰ vis autem scire o homo inanis quoniam fides sine operibus otiosa est

¹⁸ contestor ego omni audienti verba prophetiae libri huius si quis adposuerit ad haec adponet Deus super illum plagas scriptas in libro isto

²⁸ dixitque Micheas si reversus fueris in pace non est locutus Dominus in me et ait audite populi omnes

⁹ et dixit vade et dices populo huic audite audientes et nolite intellegere et videte visionem et nolite cognoscere

³ inclinate aurem vestram et venite ad me audite et vivet anima vestra et feriam vobis pactum sempiternum misericordias David fideles

¹⁹ omnis qui audit verbum regni et non intellegit venit malus et rapit quod seminatum est in corde eius hic est qui secus viam seminatus est

¹⁵ cum ergo videritis abominationem desolationis quae dicta est a Danihelo propheta stantem in loco sancto qui legit intellegat

¹⁴ et advocans iterum turbam dicebat illis audite me omnes et intellegite ¹⁵ nihil est extra hominem introiens in eum quod possit eum coinquinare sed quae de homine procedunt illa sunt quae communicant hominem

⁴⁵ audiente autem omni populo dixit discipulis suis ⁴⁶ adtendite a scribis qui volunt ambulare in stolis et amant salutationes in foro et primas cathedras in synagogis et primos discubitus in conviviis ⁴⁷ qui devorant domos viduarum simulantes longam orationem hii accipient damnationem maiorem

⁴⁵ tunc aperuit illis sensum ut intellegerent scripturas

¹⁷ ut Deus Domini nostri Iesu Christi Pater gloriae det vobis spiritum sapientiae et revelationis in agnitione eius

⁹ ideo et nos ex qua die audivimus non cessamus pro vobis orantes et postulantes ut impleamini agnitione voluntatis eius in omni sapientia et intellectu spiritali

⁵ si quis autem vestrum indiget sapientiam postulet a Deo qui dat omnibus affluenter et non inproperat et dabitur ei

⁷ maledictione os eius plenum est et dolis et avaritia sub lingua eius dolor et iniquitas

² frustra loquuntur unusquisque proximo suo labium subdolum in corde et corde locuti sunt

² insidias cogitat lingua tua quasi novacula acuta faciens dolum ³ dilexisti malum magis quam bonum mendacium magis quam loqui iustitiam semper ⁴ dilexisti omnia verba ad devorandum lingua dolosa

³ furor eorum sicut furor serpentis sicut reguli surdi obturantis aurem suam ⁴ ut non audiat vocem murmurantium nec incantatoris incantationes callidas

²³ cui exprobrasti et quem blasphemasti et super quem exaltasti vocem et levasti altitudinem oculorum tuorum ad Sanctum Israhel

³ manus enim vestrae pollutae sunt sanguine et digiti vestri iniquitate labia vestra locuta sunt mendacium et lingua vestra iniquitatem fatur ⁴ non est qui invocet iustitiam neque est qui iudicet vere sed confidunt in nihili et loquuntur vanitates conceperunt laborem et pepererunt iniquitatem ⁵ ova aspidum ruperunt et telas araneae texuerunt qui comederit de ovis eorum morietur et quod confotum est erumpet in regulum

¹³ peccare et mentiri contra Dominum et aversi sumus ne iremus post tergum Dei nostri ut loqueremur calumniam et transgressionem concepimus et locuti sumus de corde verba mendacii ¹⁴ et conversum est retrorsum iudicium et iustitia longe stetit quia corruit in platea veritas et aequitas non potuit ingredi ¹⁵ et facta est veritas in oblivione et qui recessit a malo praedae patuit et vidit Dominus et malum apparuit in oculis eius quia non est iudicium

³ et extenderunt linguam suam quasi arcum mendacii et non veritatis confortati sunt in terra quia de malo ad malum egressi sunt et me non cognoverunt dicit Dominus ⁴ unusquisque se a proximo suo custodiat et in omni fratre suo non habeat fiduciam quia omnis frater subplantans subplantabit et omnis amicus fraudulenter incedet ⁵ et vir fratrem suum deridebit et veritatem non loquentur docuerunt enim linguam suam loqui mendacium ut inique agerent laboraverunt ⁶ habitatio tua in medio doli in dolo rennuerunt scire me dicit Dominus

³⁴ progenies viperarum quomodo potestis bona loqui cum sitis mali ex abundantia enim cordis os loquitur ³⁵ bonus homo de bono thesauro profert bona et malus homo de malo thesauro profert mala ³⁶ dico autem vobis quoniam omne verbum otiosum quod locuti fuerint homines reddent rationem de eo in die iudicii ³⁷ ex verbis enim tuis iustificaberis et ex verbis tuis condemnaberis

¹⁸ quae autem procedunt de ore de corde exeunt et ea coinquinant hominem ¹⁹ de corde enim exeunt cogitationes malae homicidia adulteria fornicationes furta falsa testimonia blasphemiae ²⁰ haec sunt quae coinquinant hominem non lotis autem manibus manducare non coinquinat hominem

¹⁵ nihil est extra hominem introiens in eum quod possit eum coinquinare sed quae de homine procedunt illa sunt quae communicant hominem

³⁸ Pharisaeus autem coepit intra se reputans dicere quare non baptizatus esset ante prandium ³⁹ et ait Dominus ad illum nunc vos Pharisaei quod de foris est calicis et catini mundatis quod autem intus est vestrum plenum est rapina et iniquitate ⁴⁰ stulti nonne qui fecit quod de foris est etiam id quod de intus est fecit ⁴¹ verumtamen quod superest date elemosynam et ecce omnia munda sunt vobis

¹⁴ ait autem Petrus absit Domine quia numquam manducavi omne commune et inmundum ¹⁵ et vox iterum secundo ad eum quae Deus purificavit ne tu commune dixeris

⁸ dixi autem nequaquam Domine quia commune aut inmundum numquam introivit in os meum ⁹ respondit autem vox secundo de caelo quae Deus mundavit tu ne commune dixeris

¹³ sepulchrum patens est guttur eorum linguis suis dolose agebant venenum aspidum sub labiis eorum ¹⁴ quorum os maledictione et amaritudine plenum est

¹⁴ scio et confido in Domino Iesu quia nihil commune per ipsum nisi ei qui existimat quid commune esse illi commune est

¹⁷ non est regnum Dei esca et potus sed iustitia et pax et gaudium in Spiritu Sancto

²⁰ noli propter escam destruere opus Dei omnia quidem munda sunt sed malum est homini qui per offendiculum manducat

⁴ quia omnis creatura Dei bona et nihil reiciendum quod cum gratiarum actione percipitur ⁵ sanctificatur enim per verbum Dei et orationem

¹⁵ omnia munda mundis coinquinatis autem et infidelibus nihil mundum sed inquinatae sunt eorum et mens et conscientia

⁵ ita et lingua modicum quidem membrum est et magna exultat ecce quantus ignis quam magnam silvam incendit ⁶ et lingua ignis est universitas iniquitatis lingua constituitur in membris nostris quae maculat totum corpus et inflammat rotam nativitatis nostrae inflammata a gehenna ⁷ omnis enim natura bestiarum et volucrum et serpentium etiam ceterorum domantur et domita sunt a natura humana ⁸ linguam autem nullus hominum domare potest inquietum malum plena veneno mortifero

¹⁸ superba enim vanitatis loquentes pellicent in desideriis carnis luxuriae eos qui paululum effugiunt qui in errore conversantur

¹³ nuntius vero qui ierat ut vocaret Micheam locutus est ad eum dicens ecce sermones prophetarum ore uno bona regi praedicant sit ergo et sermo tuus similis eorum et loquere bona ¹⁴ cui Micheas ait vivit Dominus quia quodcumque dixerit mihi Dominus hoc loquar

²⁷ ut autem non scandalizemus eos vade ad mare et mitte hamum et eum piscem qui primus ascenderit tolle et aperto ore eius invenies staterem illum sumens da eis pro me et te

³² sine offensione estote Iudaeis et gentilibus et ecclesiae Dei ³³ sicut et ego per omnia omnibus placeo non quaerens quod mihi utile est sed quod multis ut salvi fiant

³ nemini dantes ullam offensionem ut non vituperetur ministerium

⁵ quibus neque ad horam cessimus subiectioni ut veritas evangelii permaneat apud vos

¹⁷ quae autem desursum est sapientia primum quidem pudica est deinde pacifica modesta suadibilis plena misericordia et fructibus bonis non iudicans sine simulatione

¹³ transplantati in domo Domini in atriis Dei nostri germinabunt

²¹ populus autem tuus omnes iusti in perpetuum hereditabunt terram germen plantationis meae opus manus meae ad glorificandum

³ ut ponerem lugentibus Sion et darem eis coronam pro cinere oleum gaudii pro luctu pallium laudis pro spiritu maeroris et vocabuntur in ea fortes iustitiae plantatio Domini ad glorificandum

⁴⁰ sicut ergo colliguntur zizania et igni conburuntur sic erit in consummatione saeculi ⁴¹ mittet Filius hominis angelos suos et colligent de regno eius omnia scandala et eos qui faciunt iniquitatem

² omnem palmitem in me non ferentem fructum tollet eum et omnem qui fert fructum purgabit eum ut fructum plus adferat

⁶ si quis in me non manserit mittetur foras sicut palmes et aruit et colligent eos et in ignem mittunt et ardent

⁹ Dei enim sumus adiutores Dei agricultura estis Dei aedificatio estis

¹² si quis autem superaedificat supra fundamentum hoc aurum argentum lapides pretiosos ligna faenum stipulam ¹³ uniuscuiusque opus manifestum erit dies enim declarabit quia in igne revelabitur et uniuscuiusque opus quale sit ignis probabit ¹⁴ si cuius opus manserit quod superaedificavit mercedem accipiet ¹⁵ si cuius opus arserit detrimentum patietur ipse autem salvus erit sic tamen quasi per ignem

¹⁶ et erunt qui beatificant populum istum seducentes et qui beatificantur praecipitati

¹⁹ quis caecus nisi servus meus et surdus nisi ad quem nuntios meos misi quis caecus nisi qui venundatus est quis caecus nisi servus Domini

¹⁰ speculatores eius caeci omnes nescierunt universi canes muti non valentes latrare videntes vana dormientes et amantes somnia

³¹ prophetae prophetabant mendacium et sacerdotes adplaudebant manibus suis et populus meus dilexit talia quid igitur fiet in novissimo eius

¹⁵ confusi sunt quia abominationem fecerunt quin potius confusione non sunt confusi et erubescere nescierunt quam ob rem cadent inter ruentes in tempore visitationis suae corruent dicit Dominus

¹² confusi sunt quia abominationem fecerunt quinimmo confusione non sunt confusi et erubescere nescierunt idcirco cadent inter corruentes in tempore visitationis suae corruent dicit Dominus

⁹ et propheta cum erraverit et locutus fuerit verbum ego Dominus decepi prophetam illum et extendam manum meam super eum et delebo eum de medio populi mei Israhel ¹⁰ et portabunt iniquitatem suam iuxta iniquitatem interrogantis sic iniquitas prophetae erit

¹⁷ particeps idolorum Ephraim dimitte eum

⁶ propterea nox vobis pro visione erit et tenebrae vobis pro divinatione et occumbet sol super prophetas et obtenebrabitur super eos dies ⁷ et confundentur qui vident visiones et confundentur divini et operient vultus suos omnes quia non est responsum Dei

⁸ vos autem recessistis de via et scandalizastis plurimos in lege irritum fecistis pactum Levi dicit Dominus exercituum

¹⁶ vae vobis duces caeci qui dicitis quicumque iuraverit per templum nihil est qui autem iuraverit in aurum templi debet ¹⁷ stulti et caeci quid enim maius est aurum an templum quod sanctificat aurum ¹⁸ et quicumque iuraverit in altari nihil est quicumque autem iuraverit in dono quod est super illud debet ¹⁹ caeci quid enim maius est donum an altare quod sanctificat donum ²⁰ qui ergo iurat in altare iurat in eo et in omnibus quae super illud sunt ²¹ et qui iuraverit in templo iurat in illo et in eo qui inhabitat in ipso ²² et qui iurat in caelo iurat in throno Dei et in eo qui sedet super eum ²³ vae vobis scribae et Pharisaei hypocritae quia decimatis mentam et anethum et cyminum et reliquistis quae graviora sunt legis iudicium et misericordiam et fidem haec oportuit facere et illa non omittere ²⁴ duces caeci excolantes culicem camelum autem gluttientes

³⁹ dicebat autem illis et similitudinem numquid potest caecus caecum ducere nonne ambo in foveam cadent

⁵ conflictationes hominum mente corruptorum et qui veritate privati sunt existimantium quaestum esse pietatem

¹ fuerunt vero et pseudoprophetae in populo sicut et in vobis erunt magistri mendaces qui introducent sectas perditionis et eum qui emit eos Dominum negant superducentes sibi celerem perditionem

¹⁷ hii sunt fontes sine aqua et nebulae turbinibus exagitatae quibus caligo tenebrarum reservatur

²⁰ et adprehensa est bestia et cum illo pseudopropheta qui fecit signa coram ipso quibus seduxit eos qui acceperunt caracterem bestiae qui et adorant imaginem eius vivi missi sunt hii duo in stagnum ignis ardentis sulphure

¹⁵ foris canes et venefici et inpudici et homicidae et idolis servientes et omnis qui amat et facit mendacium

³⁶ tunc dimissis turbis venit in domum et accesserunt ad eum discipuli eius dicentes dissere nobis parabolam zizaniorum agri

³⁴ sine parabola autem non loquebatur eis seorsum autem discipulis suis disserebat omnia

¹⁷ et cum introisset in domum a turba interrogabant eum discipuli eius parabolam

²⁹ dicunt ei discipuli eius ecce nunc palam loqueris et proverbium nullum dicis

⁹ quem docebit scientiam et quem intellegere faciet auditum ablactatos a lacte apulsos ab uberibus ¹⁰ quia manda remanda manda remanda expecta reexpecta expecta reexpecta modicum ibi modicum ibi

⁵¹ intellexistis haec omnia dicunt ei etiam

¹⁰ et convocatis ad se turbis dixit eis audite et intellegite

⁹ nondum intellegitis neque recordamini quinque panum quinque milium hominum et quot cofinos sumpsistis

¹¹ quare non intellegitis quia non de pane dixi vobis cavete a fermento Pharisaeorum et Sadducaeorum

⁵² non enim intellexerant de panibus erat enim cor illorum obcaecatum

¹⁸ et ait illis sic et vos inprudentes estis non intellegitis quia omne extrinsecus introiens in hominem non potest eum communicare

¹⁷ quo cognito Iesus ait illis quid cogitatis quia panes non habetis nondum cognoscitis nec intellegitis adhuc caecatum habetis cor vestrum ¹⁸ oculos habentes non videtis et aures habentes non auditis nec recordamini

³² at illi ignorabant verbum et timebant eum interrogare

⁴⁵ at illi ignorabant verbum istud et erat velatum ante eos ut non sentirent illud et timebant interrogare eum de hoc verbo

³⁴ et ipsi nihil horum intellexerunt et erat verbum istud absconditum ab eis et non intellegebant quae dicebantur

¹² etenim cum deberetis magistri esse propter tempus rursum indigetis ut vos doceamini quae sint elementa exordii sermonum Dei et facti estis quibus lacte opus sit non solido cibo

²⁷ et comminuerunt eam destruxerunt quoque aedem Baal et fecerunt pro ea latrinas usque ad diem hanc

¹⁹ omnis arbor quae non facit fructum bonum exciditur et in ignem mittitur ²⁰ igitur ex fructibus eorum cognoscetis eos

⁴⁵ bonus homo de bono thesauro cordis sui profert bonum et malus homo de malo profert malum ex abundantia enim cordis os loquitur

¹³ esca ventri et venter escis Deus autem et hunc et haec destruet corpus autem non fornicationi sed Domino et Dominus corpori

⁶ et lingua ignis est universitas iniquitatis lingua constituitur in membris nostris quae maculat totum corpus et inflammat rotam nativitatis nostrae inflammata a gehenna

¹³ sicut et in proverbio antiquo dicitur ab impiis egredietur impietas manus ergo mea non sit in te

³ verba oris eius iniquitas et dolus cessavit cogitare benefacere

¹² homo apostata vir inutilis graditur ore perverso

³² labia iusti considerant placita et os impiorum perversa

² lingua sapientium ornat scientiam os fatuorum ebullit stultitiam

²⁸ mens iusti meditatur oboedientiam os impiorum redundat malis

³⁴ progenies viperarum quomodo potestis bona loqui cum sitis mali ex abundantia enim cordis os loquitur

¹¹ non quod intrat in os coinquinat hominem sed quod procedit ex ore hoc coinquinat hominem

²² dicit ei de ore tuo te iudico serve nequam sciebas quod ego austeris homo sum tollens quod non posui et metens quod non seminavi

⁶ et lingua ignis est universitas iniquitatis lingua constituitur in membris nostris quae maculat totum corpus et inflammat rotam nativitatis nostrae inflammata a gehenna ⁷ omnis enim natura bestiarum et volucrum et serpentium etiam ceterorum domantur et domita sunt a natura humana ⁸ linguam autem nullus hominum domare potest inquietum malum plena veneno mortifero ⁹ in ipsa benedicimus Dominum et Patrem et in ipsa maledicimus homines qui ad similitudinem Dei facti sunt ¹⁰ ex ipso ore procedit benedictio et maledictio non oportet fratres mei haec ita fieri

⁵ et datum est ei os loquens magna et blasphemiae et data est illi potestas facere menses quadraginta duo ⁶ et aperuit os suum in blasphemias ad Deum blasphemare nomen eius et tabernaculum eius et eos qui in caelo habitant

⁵ videns autem Deus quod multa malitia hominum esset in terra et cuncta cogitatio cordis intenta esset ad malum omni tempore

²¹ odoratusque est Dominus odorem suavitatis et ait ad eum nequaquam ultra maledicam terrae propter homines sensus enim et cogitatio humani cordis in malum prona sunt ab adulescentia sua non igitur ultra percutiam omnem animantem sicut feci

¹¹³ samech tumultuosos odivi et legem tuam dilexi

²³ omni custodia serva cor tuum quia ex ipso vita procedit

¹⁴ pravo corde machinatur malum et in omni tempore iurgia seminat

¹⁵ stultitia conligata est in corde pueri et virga disciplinae fugabit eam

⁹ cogitatio stulti peccatum est et abominatio hominum detractor

⁷ derelinquat impius viam suam et vir iniquus cogitationes suas et revertatur ad Dominum et miserebitur eius et ad Deum nostrum quoniam multus est ad ignoscendum

⁷ pedes eorum ad malum currunt et festinant ut effundant sanguinem innocentem cogitationes eorum cogitationes inutiles vastitas et contritio in viis eorum

¹⁴ lava a malitia cor tuum Hierusalem ut salva fias usquequo morabuntur in te cogitationes noxiae

⁹ pravum est cor omnium et inscrutabile quis cognoscet illud

⁴ et cum vidisset Iesus cogitationes eorum dixit ut quid cogitatis mala in cordibus vestris

²² paenitentiam itaque age ab hac nequitia tua et roga Deum si forte remittatur tibi haec cogitatio cordis tui

¹⁰ sicut scriptum est quia non est iustus quisquam ¹¹ non est intellegens non est requirens Deum ¹² omnes declinaverunt simul inutiles facti sunt non est qui faciat bonum non est usque ad unum ¹³ sepulchrum patens est guttur eorum linguis suis dolose agebant venenum aspidum sub labiis eorum ¹⁴ quorum os maledictione et amaritudine plenum est ¹⁵ veloces pedes eorum ad effundendum sanguinem ¹⁶ contritio et infelicitas in viis eorum ¹⁷ et viam pacis non cognoverunt ¹⁸ non est timor Dei ante oculos eorum ¹⁹ scimus autem quoniam quaecumque lex loquitur his qui in lege sunt loquitur ut omne os obstruatur et subditus fiat omnis mundus Deo

¹⁸ scio enim quia non habitat in me hoc est in carne mea bonum nam velle adiacet mihi perficere autem bonum non invenio

⁷ quoniam sapientia carnis inimicitia est in Deum legi enim Dei non subicitur nec enim potest ⁸ qui autem in carne sunt Deo placere non possunt

¹⁹ manifesta autem sunt opera carnis quae sunt fornicatio inmunditia luxuria ²⁰ idolorum servitus veneficia inimicitiae contentiones aemulationes irae rixae dissensiones sectae ²¹ invidiae homicidia ebrietates comesationes et his similia quae praedico vobis sicut praedixi quoniam qui talia agunt regnum Dei non consequentur

¹ et vos cum essetis mortui delictis et peccatis vestris ² in quibus aliquando ambulastis secundum saeculum mundi huius secundum principem potestatis aeris huius spiritus qui nunc operatur in filios diffidentiae ³ in quibus et nos omnes aliquando conversati sumus in desideriis carnis nostrae facientes voluntates carnis et cogitationum et eramus natura filii irae sicut et ceteri

² neminem blasphemare non litigiosos esse modestos omnem ostendentes mansuetudinem ad omnes homines ³ eramus enim et nos aliquando insipientes increduli errantes servientes desideriis et voluptatibus variis in malitia et invidia agentes odibiles odientes invicem ⁴ cum autem benignitas et humanitas apparuit salvatoris nostri Dei ⁵ non ex operibus iustitiae quae fecimus nos sed secundum suam misericordiam salvos nos fecit per lavacrum regenerationis et renovationis Spiritus Sancti ⁶ quem effudit in nos abunde per Iesum Christum salvatorem nostrum

¹³ nemo cum temptatur dicat quoniam a Deo temptor Deus enim intemptator malorum est ipse autem neminem temptat ¹⁴ unusquisque vero temptatur a concupiscentia sua abstractus et inlectus ¹⁵ dein concupiscentia cum conceperit parit peccatum peccatum vero cum consummatum fuerit generat mortem

² quare discipuli tui transgrediuntur traditionem seniorum non enim lavant manus suas cum panem manducant

²⁵ vae vobis scribae et Pharisaei hypocritae quia mundatis quod de foris est calicis et parapsidis intus autem pleni sunt rapina et inmunditia ²⁶ Pharisaee caece munda prius quod intus est calicis et parapsidis ut fiat et id quod de foris est mundum

³ Pharisaei enim et omnes Iudaei nisi crebro lavent manus non manducant tenentes traditionem seniorum ⁴ et a foro nisi baptizentur non comedunt et alia multa sunt quae tradita sunt illis servare baptismata calicum et urceorum et aeramentorum et lectorum

³⁸ Pharisaeus autem coepit intra se reputans dicere quare non baptizatus esset ante prandium ³⁹ et ait Dominus ad illum nunc vos Pharisaei quod de foris est calicis et catini mundatis quod autem intus est vestrum plenum est rapina et iniquitate ⁴⁰ stulti nonne qui fecit quod de foris est etiam id quod de intus est fecit

¹⁶ nescitis quia templum Dei estis et Spiritus Dei habitat in vobis ¹⁷ si quis autem templum Dei violaverit disperdet illum Deus templum enim Dei sanctum est quod estis vos

⁹ an nescitis quia iniqui regnum Dei non possidebunt nolite errare neque fornicarii neque idolis servientes neque adulteri ¹⁰ neque molles neque masculorum concubitores neque fures neque avari neque ebriosi neque maledici neque rapaces regnum Dei possidebunt ¹¹ et haec quidam fuistis sed abluti estis sed sanctificati estis sed iustificati estis in nomine Domini nostri Iesu Christi et in Spiritu Dei nostri

¹⁸ fugite fornicationem omne peccatum quodcumque fecerit homo extra corpus est qui autem fornicatur in corpus suum peccat ¹⁹ an nescitis quoniam membra vestra templum est Spiritus Sancti qui in vobis est quem habetis a Deo et non estis vestri ²⁰ empti enim estis pretio magno glorificate et portate Deum in corpore vestro

³ fornicatio autem et omnis inmunditia aut avaritia nec nominetur in vobis sicut decet sanctos ⁴ aut turpitudo aut stultiloquium aut scurrilitas quae ad rem non pertinent sed magis gratiarum actio ⁵ hoc enim scitote intellegentes quod omnis fornicator aut inmundus aut avarus quod est idolorum servitus non habet hereditatem in regno Christi et Dei ⁶ nemo vos seducat inanibus verbis propter haec enim venit ira Dei in filios diffidentiae

⁸ timidis autem et incredulis et execratis et homicidis et fornicatoribus et veneficis et idolatris et omnibus mendacibus pars illorum erit in stagno ardenti igne et sulphure quod est mors secunda

²⁷ nec intrabit in ea aliquid coinquinatum et faciens abominationem et mendacium nisi qui scripti sunt in libro vitae agni

¹³ Zabulon in litore maris habitabit et in statione navium pertingens usque ad Sidonem

⁸ tradiditque illos Dominus in manu Israhel qui percusserunt eos et persecuti sunt usque ad Sidonem magnam et aquas Maserefoth campumque Masphe qui est ad orientalem illius partem ita percussit omnes ut nullas dimitteret ex eis reliquias

⁶ omnium qui habitant in monte a Libano usque ad aquas Masrefoth universique Sidonii ego sum qui delebo eos a facie filiorum Israhel veniat ergo in parte hereditatis Israhel sicut praecepi tibi

²⁸ et Achran et Roob et Amon et Canae usque ad Sidonem magnam ²⁹ revertiturque in Orma usque ad civitatem munitissimam Tyrum et usque Osa eruntque exitus eius in mare de funiculo Acziba

³¹ Aser quoque non delevit habitatores Achcho et Sidonis Alab et Achazib et Alba et Afec et Roob

⁵ hos duodecim misit Iesus praecipiens eis et dicens in viam gentium ne abieritis et in civitates Samaritanorum ne intraveritis ⁶ sed potius ite ad oves quae perierunt domus Israhel

²¹ vae tibi Corazain vae tibi Bethsaida quia si in Tyro et Sidone factae essent virtutes quae factae sunt in vobis olim in cilicio et cinere paenitentiam egissent ²² verumtamen dico vobis Tyro et Sidoni remissius erit in die iudicii quam vobis ²³ et tu Capharnaum numquid usque in caelum exaltaberis usque in infernum descendes quia si in Sodomis factae fuissent virtutes quae factae sunt in te forte mansissent usque in hunc diem

²⁴ et inde surgens abiit in fines Tyri et Sidonis et ingressus domum neminem voluit scire et non potuit latere ²⁵ mulier enim statim ut audivit de eo cuius habebat filia spiritum inmundum intravit et procidit ad pedes eius ²⁶ erat autem mulier gentilis Syrophoenissa genere et rogabat eum ut daemonium eiceret de filia eius ²⁷ qui dixit illi sine prius saturari filios non est enim bonum sumere panem filiorum et mittere canibus ²⁸ at illa respondit et dicit ei utique Domine nam et catelli sub mensa comedunt de micis puerorum ²⁹ et ait illi propter hunc sermonem vade exiit daemonium de filia tua ³⁰ et cum abisset domum suam invenit puellam iacentem supra lectum et daemonium exisse

¹ victori in psalmis canticum David invocante me exaudi me Deus iustitiae meae in tribulatione dilatasti mihi miserere mei et exaudi orationem meam

² miserere mei Domine quoniam infirmus sum sana me Domine quoniam conturbata sunt ossa mea

¹² et o filia fortissimi in muneribus faciem tuam deprecabuntur divites populi

⁶ neque ad populos multos profundi sermonis et ignotae linguae quorum non possis audire sermones et si ad illos mittereris ipsi audirent te

¹ liber generationis Iesu Christi filii David filii Abraham

⁸ facite ergo fructum dignum paenitentiae ⁹ et ne velitis dicere intra vos patrem habemus Abraham dico enim vobis quoniam potest Deus de lapidibus istis suscitare filios Abrahae

²⁴ et abiit opinio eius in totam Syriam et obtulerunt ei omnes male habentes variis languoribus et tormentis conprehensos et qui daemonia habebant et lunaticos et paralyticos et curavit eos

²⁷ et transeunte inde Iesu secuti sunt eum duo caeci clamantes et dicentes miserere nostri Fili David

¹⁵ Domine miserere filii mei quia lunaticus est et male patitur nam saepe cadit in ignem et crebro in aquam

³⁰ et ecce duo caeci sedentes secus viam audierunt quia Iesus transiret et clamaverunt dicentes Domine miserere nostri Fili David ³¹ turba autem increpabat eos ut tacerent at illi magis clamabant dicentes Domine miserere nostri Fili David

⁴² dicens quid vobis videtur de Christo cuius filius est dicunt ei David ⁴³ ait illis quomodo ergo David in spiritu vocat eum Dominum dicens ⁴⁴ dixit Dominus Domino meo sede a dextris meis donec ponam inimicos tuos scabillum pedum tuorum ⁴⁵ si ergo David vocat eum Dominum quomodo filius eius est

²⁵ mulier enim statim ut audivit de eo cuius habebat filia spiritum inmundum intravit et procidit ad pedes eius ²⁶ erat autem mulier gentilis Syrophoenissa genere et rogabat eum ut daemonium eiceret de filia eius

¹⁷ et respondens unus de turba dixit magister adtuli filium meum ad te habentem spiritum mutum ¹⁸ qui ubicumque eum adprehenderit adlidit eum et spumat et stridet dentibus et arescit et dixi discipulis tuis ut eicerent illum et non potuerunt ¹⁹ qui respondens eis dicit o generatio incredula quamdiu apud vos ero quamdiu vos patiar adferte illum ad me ²⁰ et adtulerunt eum et cum vidisset illum statim spiritus conturbavit eum et elisus in terram volutabatur spumans ²¹ et interrogavit patrem eius quantum temporis est ex quo hoc ei accidit at ille ait ab infantia ²² et frequenter eum et in ignem et in aquas misit ut eum perderet sed si quid potes adiuva nos misertus nostri

¹³ et levaverunt vocem dicentes Iesu praeceptor miserere nostri

¹³ et publicanus a longe stans nolebat nec oculos ad caelum levare sed percutiebat pectus suum dicens Deus propitius esto mihi peccatori

³⁸ et clamavit dicens Iesu Fili David miserere mei ³⁹ et qui praeibant increpabant eum ut taceret ipse vero multo magis clamabat Fili David miserere mei

⁴¹ alii dicebant hic est Christus quidam autem dicebant numquid a Galilaea Christus venit ⁴² nonne scriptura dicit quia ex semine David et Bethleem castello ubi erat David venit Christus

⁷ et agnovisset eos quasi ad alienos durius loquebatur interrogans eos unde venistis qui responderunt de terra Chanaan ut emamus victui necessaria

² et recordaberis cuncti itineris per quod adduxit te Dominus Deus tuus quadraginta annis per desertum ut adfligeret te atque temptaret et nota fierent quae in tuo animo versabantur utrum custodires mandata illius an non

¹ David ad te Domine clamabo Fortis meus ne obsurdescas mihi ne forte tacente te mihi conparer his qui descendunt in lacum

⁸ GIMEL sed et cum clamavero et rogavero exclusit orationem meam

¹⁵ vespere autem facto accesserunt ad eum discipuli eius dicentes desertus est locus et hora iam praeteriit dimitte turbas ut euntes in castella emant sibi escas

⁴⁷ qui cum audisset quia Iesus Nazarenus est coepit clamare et dicere Fili David Iesu miserere mei ⁴⁸ et comminabantur illi multi ut taceret at ille multo magis clamabat Fili David miserere mei

⁶ omnes nos quasi oves erravimus unusquisque in viam suam declinavit et Dominus posuit in eo iniquitatem omnium nostrum

⁶ grex perditus factus est populus meus pastores eorum seduxerunt eos feceruntque vagari in montibus de monte in collem transierunt obliti sunt cubilis sui ⁷ omnes qui invenerunt comederunt eos et hostes eorum dixerunt non peccavimus pro eo quod peccaverunt Domino decori iustitiae et expectationi patrum eorum Domino

⁵ et dispersae sunt oves meae eo quod non esset pastor et factae sunt in devorationem omnium bestiarum agri et dispersae sunt ⁶ erraverunt greges mei in cunctis montibus et in universo colle excelso et super omnem faciem terrae dispersi sunt greges mei et non erat qui requireret non erat inquam qui requireret

¹⁶ quod perierat requiram et quod abiectum erat reducam et quod confractum fuerat alligabo et quod infirmum erat consolidabo et quod pingue et forte custodiam et pascam illas in iudicio

²³ et suscitabo super ea pastorem unum qui pascat ea servum meum David ipse pascet ea et ipse erit eis in pastorem

³⁶ videns autem turbas misertus est eis quia erant vexati et iacentes sicut oves non habentes pastorem

⁴ quis ex vobis homo qui habet centum oves et si perdiderit unam ex illis nonne dimittit nonaginta novem in deserto et vadit ad illam quae perierat donec inveniat illam ⁵ et cum invenerit eam inponit in umeros suos gaudens ⁶ et veniens domum convocat amicos et vicinos dicens illis congratulamini mihi quia inveni ovem meam quae perierat

²⁵ vos estis filii prophetarum et testamenti quod disposuit Deus ad patres vestros dicens ad Abraham et in semine tuo benedicentur omnes familiae terrae ²⁶ vobis primum Deus suscitans Filium suum misit eum benedicentem vobis ut convertat se unusquisque a nequitia sua

⁴⁶ tunc constanter Paulus et Barnabas dixerunt vobis oportebat primum loqui verbum Dei sed quoniam repellitis illud et indignos vos iudicastis aeternae vitae ecce convertimur ad gentes

⁸ dico enim Christum Iesum ministrum fuisse circumcisionis propter veritatem Dei ad confirmandas promissiones patrum

²⁶ dixitque ad eum dimitte me iam enim ascendit aurora respondit non dimittam te nisi benedixeris mihi

⁴ et invaluit ad angelum et confortatus est flevit et rogavit eum in Bethel invenit eum et ibi locutus est nobiscum

² et ecce leprosus veniens adorabat eum dicens Domine si vis potes me mundare

³³ qui autem in navicula erant venerunt et adoraverunt eum dicentes vere Filius Dei es

³¹ turba autem increpabat eos ut tacerent at illi magis clamabant dicentes Domine miserere nostri Fili David

²² et frequenter eum et in ignem et in aquas misit ut eum perderet sed si quid potes adiuva nos misertus nostri

²⁴ et continuo exclamans pater pueri cum lacrimis aiebat credo adiuva incredulitatem meam

⁸ dico vobis et si non dabit illi surgens eo quod amicus eius sit propter inprobitatem tamen eius surget et dabit illi quotquot habet necessarios ⁹ et ego vobis dico petite et dabitur vobis quaerite et invenietis pulsate et aperietur vobis ¹⁰ omnis enim qui petit accipit et qui quaerit invenit et pulsanti aperietur

¹ dicebat autem et parabolam ad illos quoniam oportet semper orare et non deficere ² dicens iudex quidam erat in quadam civitate qui Deum non timebat et hominem non verebatur ³ vidua autem quaedam erat in civitate illa et veniebat ad eum dicens vindica me de adversario meo ⁴ et nolebat per multum tempus post haec autem dixit intra se et si Deum non timeo nec hominem revereor ⁵ tamen quia molesta est mihi haec vidua vindicabo illam ne in novissimo veniens suggillet me ⁶ ait autem Dominus audite quid iudex iniquitatis dicit ⁷ Deus autem non faciet vindictam electorum suorum clamantium ad se die ac nocte et patientiam habebit in illis ⁸ dico vobis quia cito faciet vindictam illorum verumtamen Filius hominis veniens putas inveniet fidem in terra

⁶ nolite dare sanctum canibus neque mittatis margaritas vestras ante porcos ne forte conculcent eas pedibus suis et conversi disrumpant vos

²⁷ qui dixit illi sine prius saturari filios non est enim bonum sumere panem filiorum et mittere canibus ²⁸ at illa respondit et dicit ei utique Domine nam et catelli sub mensa comedunt de micis puerorum

²¹ et dixit ad me vade quoniam ego in nationes longe mittam te ²² audiebant autem eum usque ad hoc verbum et levaverunt vocem suam dicentes tolle de terra eiusmodi non enim fas est eum vivere

⁴ qui sunt Israhelitae quorum adoptio est filiorum et gloria et testamenta et legislatio et obsequium et promissa

¹⁵ nos natura Iudaei et non ex gentibus peccatores

¹² quia eratis illo in tempore sine Christo alienati a conversatione Israhel et hospites testamentorum promissionis spem non habentes et sine Deo in mundo

² videte canes videte malos operarios videte concisionem

¹⁰ minor sum cunctis miserationibus et veritate quam explesti servo tuo in baculo meo transivi Iordanem istum et nunc cum duabus turmis regredior

⁴ qui leviter locutus sum respondere quid possum manum meam ponam super os meum ⁵ unum locutus sum quod utinam non dixissem et alterum quibus ultra non addam

² scio quia omnia potes et nulla te latet cogitatio ³ quis est iste qui celat consilium absque scientia ideo insipienter locutus sum et quae ultra modum excederent scientiam meam ⁴ audi et ego loquar interrogabo et ostende mihi ⁵ auditu auris audivi te nunc autem oculus meus videt te ⁶ idcirco ipse me reprehendo et ago paenitentiam in favilla et cinere

⁴ tibi soli peccavi et malum coram te feci ut iustificeris in sermonibus tuis et vincas cum iudicaveris ⁵ ecce in iniquitate conceptus sum et in peccato peperit me mater mea

⁶³ ut recorderis et confundaris et non sit tibi ultra aperire os prae confusione tua cum placatus fuero tibi in omnibus quae fecisti ait Dominus Deus

¹⁸ inclina Deus meus aurem tuam et audi aperi oculos tuos et vide desolationem nostram et civitatem super quam invocatum est nomen tuum neque enim in iustificationibus nostris prosternimus preces ante faciem tuam sed in miserationibus tuis multis

⁴⁵ ut sitis filii Patris vestri qui in caelis est qui solem suum oriri facit super bonos et malos et pluit super iustos et iniustos

⁸ et respondens centurio ait Domine non sum dignus ut intres sub tectum meum sed tantum dic verbo et sanabitur puer meus

⁶ Iesus autem ibat cum illis et cum iam non longe esset a domo misit ad eum centurio amicos dicens Domine noli vexari non enim dignus sum ut sub tectum meum intres ⁷ propter quod et me ipsum non sum dignum arbitratus ut venirem ad te sed dic verbo et sanabitur puer meus

¹⁸ surgam et ibo ad patrem meum et dicam illi pater peccavi in caelum et coram te ¹⁹ et iam non sum dignus vocari filius tuus fac me sicut unum de mercennariis tuis

²¹ cupiens saturari de micis quae cadebant de mensa divitis sed et canes veniebant et lingebant ulcera eius

⁴⁰ respondens autem alter increpabat illum dicens neque tu times Deum quod in eadem damnatione es ⁴¹ et nos quidem iuste nam digna factis recipimus hic vero nihil mali gessit ⁴² et dicebat ad Iesum Domine memento mei cum veneris in regnum tuum

⁴ est autem Deus verax omnis autem homo mendax sicut scriptum est ut iustificeris in sermonibus tuis et vincas cum iudicaris

¹⁹ scimus autem quoniam quaecumque lex loquitur his qui in lege sunt loquitur ut omne os obstruatur et subditus fiat omnis mundus Deo

²⁹ an Iudaeorum Deus tantum nonne et gentium immo et gentium

¹² non enim est distinctio Iudaei et Graeci nam idem Dominus omnium dives in omnes qui invocant illum

⁸ novissime autem omnium tamquam abortivo visus est et mihi ⁹ ego enim sum minimus apostolorum qui non sum dignus vocari apostolus quoniam persecutus sum ecclesiam Dei

⁸ mihi omnium sanctorum minimo data est gratia haec in gentibus evangelizare ininvestigabiles divitias Christi

¹⁹ scire etiam supereminentem scientiae caritatem Christi ut impleamini in omnem plenitudinem Dei

¹³ qui prius fui blasphemus et persecutor et contumeliosus sed misericordiam consecutus sum quia ignorans feci in incredulitate ¹⁴ superabundavit autem gratia Domini nostri cum fide et dilectione quae est in Christo Iesu ¹⁵ fidelis sermo et omni acceptione dignus quia Christus Iesus venit in mundum peccatores salvos facere quorum primus ego sum

³⁰ propterea ait Dominus Deus Israhel loquens locutus sum ut domus tua et domus patris tui ministraret in conspectu meo usque in sempiternum nunc autem dicit Dominus absit hoc a me sed quicumque glorificaverit me glorificabo eum qui autem contemnunt me erunt ignobiles

¹⁵ etiam si occiderit me in ipso sperabo verumtamen vias meas in conspectu eius arguam

¹⁰ ipse vero scit viam meam et probavit me quasi aurum quod per ignem transit

¹⁹ coph iuxta est Dominus omnibus qui invocant eum omnibus qui invocant eum in veritate

³² CAPH quia si abiecit et miserebitur secundum multitudinem misericordiarum suarum

¹⁰ audiens autem Iesus miratus est et sequentibus se dixit amen dico vobis non inveni tantam fidem in Israhel

¹³ et dixit Iesus centurioni vade et sicut credidisti fiat tibi et sanatus est puer in hora illa

²² at Iesus conversus et videns eam dixit confide filia fides tua te salvam fecit et salva facta est mulier ex illa hora

²⁹ tunc tetigit oculos eorum dicens secundum fidem vestram fiat vobis ³⁰ et aperti sunt oculi illorum et comminatus est illis Iesus dicens videte ne quis sciat

³¹ et continuo Iesus extendens manum adprehendit eum et ait illi modicae fidei quare dubitasti

³⁴ ille autem dixit ei filia fides tua te salvam fecit vade in pace et esto sana a plaga tua

²³ Iesus autem ait illi si potes credere omnia possibilia credenti ²⁴ et continuo exclamans pater pueri cum lacrimis aiebat credo adiuva incredulitatem meam

⁹ quo audito Iesus miratus est et conversus sequentibus se turbis dixit amen dico vobis nec in Israhel tantam fidem inveni

⁵⁰ dixit autem ad mulierem fides tua te salvam fecit vade in pace

⁵ et dixerunt apostoli Domino adauge nobis fidem

⁴² et Iesus dixit illi respice fides tua te salvum fecit ⁴³ et confestim vidit et sequebatur illum magnificans Deum et omnis plebs ut vidit dedit laudem Deo

⁵⁰ dicit ei Iesus vade filius tuus vivit credidit homo sermoni quem dixit ei Iesus et ibat ⁵¹ iam autem eo descendente servi occurrerunt ei et nuntiaverunt dicentes quia filius eius viveret ⁵² interrogabat ergo horam ab eis in qua melius habuerit et dixerunt ei quia heri hora septima reliquit eum febris ⁵³ cognovit ergo pater quia illa hora erat in qua dixit ei Iesus filius tuus vivit et credidit ipse et domus eius tota

¹⁹ et non infirmatus fide consideravit corpus suum emortuum cum fere centum annorum esset et emortuam vulvam Sarrae ²⁰ in repromissione etiam Dei non haesitavit diffidentia sed confortatus est fide dans gloriam Deo

³ gratias agere debemus Deo semper pro vobis fratres ita ut dignum est quoniam supercrescit fides vestra et abundat caritas uniuscuiusque omnium vestrum in invicem

³ et a solitudine usque ad mare Cheneroth contra orientem et usque ad mare Deserti quod est mare Salsissimum ad orientalem plagam per viam quae ducit Bethesimoth et ab australi parte quae subiacent Asedothphasga

¹ primo tempore adleviata est terra Zabulon et terra Nepthalim et novissimo adgravata est via maris trans Iordanem Galileae gentium

¹⁸ ambulans autem iuxta mare Galilaeae vidit duos fratres Simonem qui vocatur Petrus et Andream fratrem eius mittentes rete in mare erant enim piscatores

¹ videns autem turbas ascendit in montem et cum sedisset accesserunt ad eum discipuli eius

² et congregatae sunt ad eum turbae multae ita ut in naviculam ascendens sederet et omnis turba stabat in litore

²⁹ et cum transisset inde Iesus venit secus mare Galilaeae et ascendens in montem sedebat ibi ³⁰ et accesserunt ad eum turbae multae habentes secum mutos clodos caecos debiles et alios multos et proiecerunt eos ad pedes eius et curavit eos ³¹ ita ut turbae mirarentur videntes mutos loquentes clodos ambulantes caecos videntes et magnificabant Deum Israhel

¹⁶ et praeteriens secus mare Galilaeae vidit Simonem et Andream fratrem eius mittentes retia in mare erant enim piscatores

³¹ et iterum exiens de finibus Tyri venit per Sidonem ad mare Galilaeae inter medios fines Decapoleos ³² et adducunt ei surdum et mutum et deprecantur eum ut inponat illi manum ³³ et adprehendens eum de turba seorsum misit digitos suos in auriculas et expuens tetigit linguam eius ³⁴ et suspiciens in caelum ingemuit et ait illi eppheta quod est adaperire ³⁵ et statim apertae sunt aures eius et solutum est vinculum linguae eius et loquebatur recte ³⁶ et praecepit illis ne cui dicerent quanto autem eis praecipiebat tanto magis plus praedicabant ³⁷ et eo amplius admirabantur dicentes bene omnia fecit et surdos facit audire et mutos loqui

¹ factum est autem cum turbae inruerent in eum ut audirent verbum Dei et ipse stabat secus stagnum Gennesareth

¹ post haec abiit Iesus trans mare Galilaeae quod est Tiberiadis

²³ aliae vero supervenerunt naves a Tiberiade iuxta locum ubi manducaverant panem gratias agente Domino

¹ postea manifestavit se iterum Iesus ad mare Tiberiadis manifestavit autem sic

³ benedic anima mea Domino et noli oblivisci omnium retributionum eius

⁵ tunc aperientur oculi caecorum et aures surdorum patebunt ⁶ tunc saliet sicut cervus claudus et aperta erit lingua mutorum quia scissae sunt in deserto aquae et torrentes in solitudine

²³ et circumibat Iesus totam Galilaeam docens in synagogis eorum et praedicans evangelium regni et sanans omnem languorem et omnem infirmitatem in populo ²⁴ et abiit opinio eius in totam Syriam et obtulerunt ei omnes male habentes variis languoribus et tormentis conprehensos et qui daemonia habebant et lunaticos et paralyticos et curavit eos

⁴ et respondens Iesus ait illis euntes renuntiate Iohanni quae auditis et videtis ⁵ caeci vident claudi ambulant leprosi mundantur surdi audiunt mortui resurgunt pauperes evangelizantur

³⁵ et cum cognovissent eum viri loci illius miserunt in universam regionem illam et obtulerunt ei omnes male habentes ³⁶ et rogabant eum ut vel fimbriam vestimenti eius tangerent et quicumque tetigerunt salvi facti sunt

³² vespere autem facto cum occidisset sol adferebant ad eum omnes male habentes et daemonia habentes ³³ et erat omnis civitas congregata ad ianuam ³⁴ et curavit multos qui vexabantur variis languoribus et daemonia multa eiciebat et non sinebat loqui ea quoniam sciebant eum

⁵⁴ cumque egressi essent de navi continuo cognoverunt eum ⁵⁵ et percurrentes universam regionem illam coeperunt in grabattis eos qui se male habebant circumferre ubi audiebant eum esse ⁵⁶ et quocumque introibat in vicos vel in villas aut civitates in plateis ponebant infirmos et deprecabantur eum ut vel fimbriam vestimenti eius tangerent et quotquot tangebant eum salvi fiebant

¹⁷ et descendens cum illis stetit in loco campestri et turba discipulorum eius et multitudo copiosa plebis ab omni Iudaea et Hierusalem et maritimae Tyri et Sidonis ¹⁸ qui venerunt ut audirent eum et sanarentur a languoribus suis et qui vexabantur ab spiritibus inmundis curabantur ¹⁹ et omnis turba quaerebant eum tangere quia virtus de illo exiebat et sanabat omnes

²¹ in ipsa autem hora curavit multos a languoribus et plagis et spiritibus malis et caecis multis donavit visum ²² et respondens dixit illis euntes nuntiate Iohanni quae vidistis et audistis quia caeci vident claudi ambulant leprosi mundantur surdi audiunt mortui resurgunt pauperes evangelizantur

²² viri israhelitae audite verba haec Iesum Nazarenum virum adprobatum a Deo in vobis virtutibus et prodigiis et signis quae fecit per illum Deus in medio vestri sicut vos scitis

¹⁵ ita ut in plateas eicerent infirmos et ponerent in lectulis et grabattis ut veniente Petro saltim umbra illius obumbraret quemquam eorum ¹⁶ concurrebat autem et multitudo vicinarum civitatum Hierusalem adferentes aegros et vexatos ab spiritibus inmundis qui curabantur omnes

¹¹ virtutesque non quaslibet Deus faciebat per manus Pauli ¹² ita ut etiam super languidos deferrentur a corpore eius sudaria vel semicintia et recedebant ab eis languores et spiritus nequam egrediebantur

²⁸ at ille nequaquam inquit Iacob appellabitur nomen tuum sed Israhel quoniam si contra Deum fortis fuisti quanto magis contra homines praevalebis

²⁰ et erecto ibi altari invocavit super illud Fortissimum Deum Israhel

¹⁰ et viderunt Deum Israhel sub pedibus eius quasi opus lapidis sapphirini et quasi caelum cum serenum est

¹⁵ et invoca me in die tribulationis liberabo te et glorificabis me

²³ qui immolat confessionem glorificat me et qui ordinate ambulat ostendam ei salutare Dei

⁸ videntes autem turbae timuerunt et glorificaverunt Deum qui dedit potestatem talem hominibus

³³ et eiecto daemone locutus est mutus et miratae sunt turbae dicentes numquam paruit sic in Israhel

⁸ si autem manus tua vel pes tuus scandalizat te abscide eum et proice abs te bonum tibi est ad vitam ingredi debilem vel clodum quam duas manus vel duos pedes habentem mitti in ignem aeternum

¹⁴ et accesserunt ad eum caeci et claudi in templo et sanavit eos

¹² et statim ille surrexit et sublato grabatto abiit coram omnibus ita ut admirarentur omnes et honorificarent Deum dicentes quia numquam sic vidimus

³⁷ et eo amplius admirabantur dicentes bene omnia fecit et surdos facit audire et mutos loqui

⁴³ et si scandalizaverit te manus tua abscide illam bonum est tibi debilem introire in vitam quam duas manus habentem ire in gehennam in ignem inextinguibilem

¹⁶ accepit autem omnes timor et magnificabant Deum dicentes quia propheta magnus surrexit in nobis et quia Deus visitavit plebem suam

¹³ sed cum facis convivium voca pauperes debiles claudos caecos

²¹ et reversus servus nuntiavit haec domino suo tunc iratus pater familias dixit servo suo exi cito in plateas et vicos civitatis et pauperes ac debiles et caecos et claudos introduc huc

¹⁵ unus autem ex illis ut vidit quia mundatus est regressus est cum magna voce magnificans Deum ¹⁶ et cecidit in faciem ante pedes eius gratias agens et hic erat Samaritanus ¹⁷ respondens autem Iesus dixit nonne decem mundati sunt et novem ubi sunt ¹⁸ non est inventus qui rediret et daret gloriam Deo nisi hic alienigena

⁴³ et confestim vidit et sequebatur illum magnificans Deum et omnis plebs ut vidit dedit laudem Deo

²⁴ vocaverunt ergo rursum hominem qui fuerat caecus et dixerunt ei da gloriam Deo nos scimus quia hic homo peccator est

² et quidam vir qui erat claudus ex utero matris suae baiulabatur quem ponebant cotidie ad portam templi quae dicitur Speciosa ut peteret elemosynam ab introeuntibus in templum ³ is cum vidisset Petrum et Iohannem incipientes introire in templum rogabat ut elemosynam acciperet ⁴ intuens autem in eum Petrus cum Iohanne dixit respice in nos ⁵ at ille intendebat in eos sperans se aliquid accepturum ab eis ⁶ Petrus autem dixit argentum et aurum non est mihi quod autem habeo hoc tibi do in nomine Iesu Christi Nazareni surge et ambula ⁷ et adprehensa ei manu dextera adlevavit eum et protinus consolidatae sunt bases eius et plantae ⁸ et exiliens stetit et ambulabat et intravit cum illis in templum ambulans et exiliens et laudans Dominum ⁹ et vidit omnis populus eum ambulantem et laudantem Deum ¹⁰ cognoscebant autem illum quoniam ipse erat qui ad elemosynam sedebat ad Speciosam portam templi et impleti sunt stupore et extasi in eo quod contigerat illi ¹¹ cum teneret autem Petrum et Iohannem concurrit omnis populus ad eos ad porticum qui appellatur Salomonis stupentes

⁸ et quidam vir in Lystris infirmus pedibus sedebat claudus ex utero matris suae qui numquam ambulaverat ⁹ hic audivit Paulum loquentem qui intuitus eum et videns quia haberet fidem ut salvus fieret ¹⁰ dixit magna voce surge super pedes tuos rectus et exilivit et ambulabat

²⁸ respondensque unus de populo ait iureiurando constrinxit pater tuus populum dicens maledictus qui comederit panem hodie defecerat autem populus ²⁹ dixitque Ionathan turbavit pater meus terram vidistis ipsi quia inluminati sunt oculi mei eo quod gustaverim paululum de melle isto ³⁰ quanto magis si comedisset populus de praeda inimicorum suorum quam repperit nonne maior facta fuisset plaga in Philisthim ³¹ percusserunt ergo in die illa Philistheos a Machmis usque in Ahialon defatigatus est autem populus nimis

¹¹ et invenerunt virum aegyptium in agro et adduxerunt eum ad David dederuntque ei panem ut comederet et ut biberet aquam ¹² sed et fragmen massae caricarum et duas ligaturas uvae passae quae cum comedisset reversus est spiritus eius et refocilatus est non enim comederat panem neque biberat aquam tribus diebus et tribus noctibus

³² haec enim omnia gentes inquirunt scit enim Pater vester quia his omnibus indigetis ³³ quaerite autem primum regnum et iustitiam eius et omnia haec adicientur vobis

⁴⁰ sicut enim fuit Ionas in ventre ceti tribus diebus et tribus noctibus sic erit Filius hominis in corde terrae tribus diebus et tribus noctibus

¹⁴ et exiens vidit turbam multam et misertus est eius et curavit languidos eorum ¹⁵ vespere autem facto accesserunt ad eum discipuli eius dicentes desertus est locus et hora iam praeteriit dimitte turbas ut euntes in castella emant sibi escas ¹⁶ Iesus autem dixit eis non habent necesse ire date illis vos manducare ¹⁷ responderunt ei non habemus hic nisi quinque panes et duos pisces ¹⁸ qui ait eis adferte illos mihi huc ¹⁹ et cum iussisset turbam discumbere supra faenum acceptis quinque panibus et duobus piscibus aspiciens in caelum benedixit et fregit et dedit discipulis panes discipuli autem turbis ²⁰ et manducaverunt omnes et saturati sunt et tulerunt reliquias duodecim cofinos fragmentorum plenos ²¹ manducantium autem fuit numerus quinque milia virorum exceptis mulieribus et parvulis

³⁴ misertus autem eorum Iesus tetigit oculos eorum et confestim viderunt et secuti sunt eum

⁶³ dicentes domine recordati sumus quia seductor ille dixit adhuc vivens post tres dies resurgam

¹ in illis diebus iterum cum turba multa esset nec haberent quod manducarent convocatis discipulis ait illis ² misereor super turba quia ecce iam triduo sustinent me nec habent quod manducent ³ et si dimisero eos ieiunos in domum suam deficient in via quidam enim ex eis de longe venerunt ⁴ et responderunt ei discipuli sui unde istos poterit quis hic saturare panibus in solitudine ⁵ et interrogavit eos quot panes habetis qui dixerunt septem ⁶ et praecepit turbae discumbere supra terram et accipiens septem panes gratias agens fregit et dabat discipulis suis ut adponerent et adposuerunt turbae ⁷ et habebant pisciculos paucos et ipsos benedixit et iussit adponi ⁸ et manducaverunt et saturati sunt et sustulerunt quod superaverat de fragmentis septem sportas ⁹ erant autem qui manducaverunt quasi quattuor milia et dimisit eos ¹⁰ et statim ascendens navem cum discipulis suis venit in partes Dalmanutha

¹³ quam cum vidisset Dominus misericordia motus super ea dixit illi noli flere

²⁹ et vos nolite quaerere quid manducetis aut quid bibatis et nolite in sublime tolli ³⁰ haec enim omnia gentes mundi quaerunt Pater autem vester scit quoniam his indigetis

³³ et cum lux inciperet fieri rogabat Paulus omnes sumere cibum dicens quartadecima hodie die expectantes ieiuni permanetis nihil accipientes

¹⁵ non enim habemus pontificem qui non possit conpati infirmitatibus nostris temptatum autem per omnia pro similitudine absque peccato

²¹ et ait Moses sescenta milia peditum huius populi sunt et tu dicis dabo eis esum carnium mense integro ²² numquid ovium et boum multitudo caedetur ut possit sufficere ad cibum vel omnes pisces maris in unum congregabuntur ut eos satient

⁴² vir autem quidam venit de Balsalisa deferens viro Dei panes primitiarum et viginti panes hordiacios et frumentum novum in pera sua at ille dixit da populo ut comedat ⁴³ responditque ei minister eius quantum est hoc ut adponam coram centum viris rursum ille da ait populo ut comedat haec enim dicit Dominus comedent et supererit ⁴⁴ posuit itaque coram eis qui comederunt et superfuit iuxta verbum Domini

³⁷ et respondens ait illis date illis manducare et dixerunt ei euntes emamus denariis ducentis panes et dabimus eis manducare

⁴ et responderunt ei discipuli sui unde istos poterit quis hic saturare panibus in solitudine ⁵ et interrogavit eos quot panes habetis qui dixerunt septem

¹³ ait autem ad illos vos date illis manducare at illi dixerunt non sunt nobis plus quam quinque panes et duo pisces nisi forte nos eamus et emamus in omnem hanc turbam escas

⁵ cum sublevasset ergo oculos Iesus et vidisset quia multitudo maxima venit ad eum dicit ad Philippum unde ememus panes ut manducent hii ⁶ hoc autem dicebat temptans eum ipse enim sciebat quid esset facturus ⁷ respondit ei Philippus ducentorum denariorum panes non sufficiunt eis ut unusquisque modicum quid accipiat ⁸ dicit ei unus ex discipulis eius Andreas frater Simonis Petri ⁹ est puer unus hic qui habet quinque panes hordiacios et duos pisces sed haec quid sunt inter tantos

⁹ nondum intellegitis neque recordamini quinque panum quinque milium hominum et quot cofinos sumpsistis ¹⁰ neque septem panum quattuor milium hominum et quot sportas sumpsistis

⁴¹ adhuc autem illis non credentibus et mirantibus prae gaudio dixit habetis hic aliquid quod manducetur ⁴² at illi obtulerunt ei partem piscis assi et favum mellis

⁹ ut ergo descenderunt in terram viderunt prunas positas et piscem superpositum et panem ¹⁰ dicit eis Iesus adferte de piscibus quos prendidistis nunc

³⁹ et praecepit illis ut accumbere facerent omnes secundum contubernia super viride faenum ⁴⁰ et discubuerunt in partes per centenos et per quinquagenos

¹⁴ erant autem fere viri quinque milia ait autem ad discipulos suos facite illos discumbere per convivia quinquagenos ¹⁵ et ita fecerunt et discumbere fecerunt omnes ¹⁶ acceptis autem quinque panibus et duobus piscibus respexit in caelum et benedixit illis et fregit et distribuit discipulis suis ut ponerent ante turbas

¹⁰ dixit ergo Iesus facite homines discumbere erat autem faenum multum in loco discubuerunt ergo viri numero quasi quinque milia

¹³ ingredientes urbem statim invenietis eum antequam ascendat excelsum ad vescendum neque enim comesurus est populus donec ille veniat quia ipse benedicit hostiae et deinceps comedunt qui vocati sunt nunc ergo conscendite quia hodie repperietis eum

¹⁹ et cum iussisset turbam discumbere supra faenum acceptis quinque panibus et duobus piscibus aspiciens in caelum benedixit et fregit et dedit discipulis panes discipuli autem turbis

²⁶ cenantibus autem eis accepit Iesus panem et benedixit ac fregit deditque discipulis suis et ait accipite et comedite hoc est corpus meum ²⁷ et accipiens calicem gratias egit et dedit illis dicens bibite ex hoc omnes

¹⁷ et accepto calice gratias egit et dixit accipite et dividite inter vos

¹⁹ et accepto pane gratias egit et fregit et dedit eis dicens hoc est corpus meum quod pro vobis datur hoc facite in meam commemorationem

³⁰ et factum est dum recumberet cum illis accepit panem et benedixit ac fregit et porrigebat illis

¹¹ accepit ergo panes Iesus et cum gratias egisset distribuit discumbentibus similiter et ex piscibus quantum volebant

³⁵ et cum haec dixisset sumens panem gratias egit Deo in conspectu omnium et cum fregisset coepit manducare

⁶ qui sapit diem Domino sapit et qui manducat Domino manducat gratias enim agit Deo et qui non manducat Domino non manducat et gratias agit Deo

³¹ sive ergo manducatis sive bibitis vel aliud quid facitis omnia in gloriam Dei facite

³ prohibentium nubere abstinere a cibis quos Deus creavit ad percipiendum cum gratiarum actione fidelibus et his qui cognoverunt veritatem ⁴ quia omnis creatura Dei bona et nihil reiciendum quod cum gratiarum actione percipitur

⁹ confiteantur Domino misericordiam eius et mirabilia eius in filios hominum

³³ et dicunt ei discipuli unde ergo nobis in deserto panes tantos ut saturemus turbam tantam

⁸ et manducaverunt et saturati sunt et sustulerunt quod superaverat de fragmentis septem sportas ⁹ erant autem qui manducaverunt quasi quattuor milia et dimisit eos

¹⁹ quando quinque panes fregi in quinque milia et quot cofinos fragmentorum plenos sustulistis dicunt ei duodecim ²⁰ quando et septem panes in quattuor milia quot sportas fragmentorum tulistis et dicunt ei septem ²¹ et dicebat eis quomodo nondum intellegitis

⁵³ esurientes implevit bonis et divites dimisit inanes

²² et statim iussit discipulos ascendere in navicula et praecedere eum trans fretum donec dimitteret turbas

¹⁰ et statim ascendens navem cum discipulis suis venit in partes Dalmanutha