Luke 17 Cross References - WestSaxon990

¹ [Note: Ðys god-spel ge-byrað on þone oðerne frige-dæg ofer pentecosten. Inpossibile est ut non ueniant scandala. A. B. adds--Sed uæ homini per quem ueniunt, &c. ] Ða cwæð he to his leorning-cnihtum un-mihtlic is þt gedrefednyssa ne cuman. wa þam þe hig þurh cumað. ² nyttre him wære þt an cweorn-stan sy ge-cnytt abutan his swüran & sï on sæ beworpen ðonne he gedrëfe anne of þissum lytlingum; ³ Warniað eow. gyf þin broðor syngað cïd him; ⁴ And gif he on dæg seofan siþun syngað. & seofan siþun to þe on dæg gecyrred byð. & cwyð; Hit me of-þincð. forgyf hit him; ⁵ Ða cwæðon (sic) his apostolas drihten. ge-ïc urne geleafan; ⁶ Ða cwæþ drihten gif ge hæfdon geleafan swa senepes corn. ge sædun þissun treowe sy ðu awyrt-walud & aplantud on sæ. & hit hyrsumode eow; ⁷ Hwylc eower hæfþ eregendne þeow; Oððe scep læsgendne þam of þam æcere ge-hworfenum. he him sona segð gä & site. ⁸ & ne segþ him gearw þt ïc ëte & gyrt þe & þëna me þa hwile. þe ic ëte & drince & syððan þu ytst & drincst; ⁹ Wenst þu hæfð se þeowa ænigne þanc. forþam ðe he dyde þt him beboden wæs. ne wene ic; ¹⁰ Swa ys eow þonne ge doð eall þt eow beboden ys. cweþað unnytte þeowas we synt we dydon þt we dön sceolon; ¹¹ [Note: Ðys gebyrað on þære syxteoðan wucan ofter pentecosten. Dum iret iesus in hierusalem transiebat per mediam. A. B. adds--samariam & galiam (sic). ] Ða he ferde to hierusalem. he eode þurh midde samarian & galileam; ¹² & þa he eode on sum castel him agën urnon tyn hreofe weras. þa stodon hig feorran ¹³ & hyra stefna üp-ahofon & cwædon; Hælend. bebeodend gemiltsa üs; ¹⁴ Ða he hig geseah þa cwæþ he; Gað & æt-ywað eow þam sacerdum; Þa hig ferdun hig wurdon geclænsude; ¹⁵ Ða hyra än geseah þt he geclænsud wæs þa cyrde he mid mycelre stëfne god mærsiende. ¹⁶ & feoll to hys fotum. & him þancode & þes wæs samaritanisc; ¹⁷ Þa cwæþ se hælend him &swariende; Hu ne synt tÿn geclænsude hwær synt þa nigone. ¹⁸ næs gemett se ðe agën-hwurfe. & gode wuldor sealde. buton þes ælfremeda; ¹⁹ Ða cwæð he. arïs & gä forþam þe ðin geleafa þe halne gedyde; ²⁰ [Note: Interrogabant iesum pharisei quando uenit regnum dei. ] Þa ahsodon hine þa farisei hwænne godes rïce cöme; Ða &swarude he & cwæð. ne cymð godes [rïce] mid begymene ²¹ ne hig ne cweðaþ efne her hyt ys. oððe þar. godes rïce is betwynan eow; ²² Þa cwæð he to his leorning-cnihtum. þa dagas cumað þonne ge gewilniað þt ge geseon anne dæg mannes sunu & ge ne geseoð. ²³ & hig secgað eow her he is. & þar he is. ne farege ne ne fyliað; ²⁴ Witodlice swa se lïg-ræsc lyhtende scinð under heofone on þa ðing þe under heofone synt. swa bið mannes sunu on his dæge; ²⁵ Æryst him gebyreð þt he fela þinga þolige. & beon fram þisse cneorysse aworpen. ²⁶ & swa on noes dagum wæs gewörden swa beoð mannes suna to-cyme. ²⁷ hig ætun. & drüncon. & wifodon. & wæron to gyftum gesealde. oð þæne dæg þe noe on erke [Note: over an erasure. ] eode. & flöd cöm & ealle forspilde; ²⁸ Eall-swa wæs geworden on loðes dagum hig ætun. & druncon. & bohton. & sealdon. & plantedon. & timbrudon; ²⁹ Soðlice on þam dæge þe loð eode of sodoma hyt rïnde fÿr & swefl of heofone. & ealle forspilde; ³⁰ Æfter þysum þingum bið on þam dæge þe mannes sunu onwrigen bið ³¹ on ðam dæge se ðe bið on þëcene & his fatu on hüse. ne stihð he nyðer þt he hig nime; And se ðe bið on æcere. ne went he on-bæc; ³² Beoð gemyndige loðes wïfes. ³³ swa hwylc swa secð his sawle ge-dön häle se hig for-spilþ; & swa hwylc swa hig forspilþ se hig gelif-fæstað; ³⁴ Soðlice ic eow secge on þære nihte beoð twegen on bedde an byð genumen & oðer bið for-læten; ³⁵ Twa beoð ætgædere grindende. an bið genumen & oðer læfed; ³⁶ Twegen beoð æt æcere. an bið genumen & oðer bið læfed; ³⁷ Þa cwædon hig to him. hwar drihten; Ða cwæþ he. swa hwar swa se lichama bið þyder beoð earnas gegaderud;

¹¹ & gangende into þam huse hi gemetton þt cild mid marian hys meder. & hi aðenedon hi. & hi to him gebædon. And hi üntyndon hyra gold-hordas. & him lac brohton. þt wæs gold. & recels. & myrre;

¹⁵ Ða andswarode se hælend him & cwæð; Læt nu. þus unc gedafnað ealle rihtwisnesse gefyllan. þa forlet he hine;

⁴⁴ Soþlice ic secge eow lufiað eowre fynd. & doþ wel þam ðe eow yfel doð. & gebiddað for eowre ehteras & tælendum eow.

¹² & forgyf us üre gyltas swa swa wë forgyfað ürum gyltendum

¹⁴ Witodlice gyf ge forgyfað mannum hyra synna þonne forgyfþ eower se heofenlica fæder eow eowre gyltas; ¹⁵ Gyf ge soðlice ne forgyfað mannum. ne eower fæder ne forgyfð eow eowre synna;

²⁵ forþam ic secge eow þt ge ne sin ymbhydige eowre sawle hwæt ge eton. ne eowrum lic-haman mid hwam ge sÿn ymbscrydde; Hü nys seo sawl selre þonne mete & eower lic-hama betera þonne þt reaf;

³ Ða astrehte se hælend hys hand & hrepode hyne. & þus cwæð Ic wylle beo geclænsod & hys hreofla wæs hrædlice geclænsod; ⁴ Ða cwæð se hælend to him. warna þe þt þu hyt nænegum men ne secge; Ac gang æt-eowe þe þam sacerde & bring hym þa lac þe moyses bebead on hyra gecyðnesse;

¹⁰ Witodlice þa se hælend þis gehyrde þa wundrode he & cwæð to þam þe hym fyligdon; Soþ ic secge eow. ne gemette ic swa mycelne geleafan on israhel;

¹² Witodlice þises rices bearn beoð aworpene on þa ytemestan þystro. þær bið wöp. & toþa gristbitung.

⁸ [Note: Ðis godspel sceal on sancte matheus mæsse-æfen. Et cum transiret inde iesus uidit hominem sedentem in theloneo. A. ] Soðlice ða þa seo mænigeo þis gesawon þa ondrëdon hig hym & wuldrodon god þe sealde swylcne anweald mannum;

¹⁵ & se hælend cwæð to him; Cweþe ge sceolun þæs brydguman cnihtas wepan þa hwile þe se brydguma mid hym byþ; Soðlice þa dagas cumað þt se bryd-guma byð afyrred fram him. & þonne on ðam dagum hig fæstað;

²² & se hælend bewende hyne & hig geseah & cwæð; Gelyf dohtor þïn geleafa þe gehælde & þt wïf wæs gehæled on þære tïde;

²⁷ [Note: Ðis sceal on wodnes-dæg on þære xiii. wucan ofer pentecosten. Et transeunte inde iesu secuti sunt eum duo ceci. A. ] Þa se hælend þanun for þa fyligdun hym twegyn blinde hrymynde & cweðende. lä däuides sunu gemiltsa unc;

⁵ Ðas twelf se hælynd sende him be-beodende & cweþende. ne fare ge on þeoda weg. & ne ga ge innan samaritana ceastre

³⁹ Se þe ge-met hys sawle se for-spilþ hig. & se þe for-spilþ hys sawle for më hë ge-mët hi;

²³ & þü capharnaum. cwystþu bystþu üp-ahafen oþ heofen. ac þu nyþer-færst oþ helle; Forþam gyf on sodomum wæron gedöne þä mægnu þe gedöne synt on þe. witodlice hï wunedun oþ þysne dæg; ²⁴ Ðeah-hwæþere ic secge eow þt sodum-wara lande byð forgyfenlicre on domes dæg þonne þe;

¹¹ He sæde him soþlice hwylc man ys of eow þe hæbbe än sceap. & gyf þt afylð reste-dagum on pytt hu ne nymð he þt & hefþ hyt upp;

²⁸ Gyf ic soþlice on godes gaste awurpe deoflu. witodlice on eow becymð godes rice;

³¹ He rehte him þa gyt oþer big-spel þus cweþende. heofena rice is ge-worden gelic senepes corne þt seow se man on hys æcre ³² þt is ealra sæda læst; Soþlice þonne hit wyxþ hit is ealra wyrta mæst & hit wyrþ treow swa þt heofnan fuhlas cumaþ & eardiaþ on his bogum;

²² & efne þa of þam chananëiscum gemærum clypode sum wïf & cwæð; Drihten dauides sunu gemiltsa me. min dohtor ys yfle mid deofle gedreht.

²⁴ Ða &swarode hë ne eom ic asend. buton to þam sceapum. þe forwurdon of israhela huse; ²⁵ Ða com heo & hig to him gebæd & þus cwæð drihten gefylst me; ²⁶ Ða [quoth] he nys hit na göd þt man nime bearna hlaf & hundum worpe. ²⁷ þa cwæþ heo. drihten þt ys soð; Witodlice þa hwelpas etað of þam crumum þe of hyra hlaforda beodum feallaþ. ²⁸ þa &swarode drihten hyre eala þü wïf mycel ys þin geleafa ge-wurþe þë eal swa þu wylle. & þa of þære tïde wæs hyre dohtor hal ge-worden;

²¹ Syððan he ongan swutelian hys leorning-cnihtum þt he wolde faran to hierusalem & fela þinga þolian fram yldrum & bocerum & ealdor-mannum þæra sacerda & beon ofslegen. & þy þryddan dæge arisan;

²³ þa beseah he hyne & cwæð to petre gang bæftan me satanas. wiþerræde þu eart me forþam þü nast þa þing þe synd godes. ac þa þe synt manna;

²⁵ Soþlice se þe wyle hys sawle hale gedön he hig forspilþ. & se þe wyle hig for me forspyllan se hig fint; ²⁶ Hwæt fremað ænegum menn þeah he ealne middan-eard gestryne gyf he hys sawle forwyrd þolað; Oððe hwylc gewrixl sylþ se mann for hys sawle ²⁷ witodlice mannes sunu ys to cumenne on hys fæder wuldre mid hys englum. & þonne agylt æghwylcum be hys agenum worce;

²⁰ Þa cwæð he for hyra ungeleafulnesse; Soþlice on eornost ic eow secge gyf ge hæfdon geleafan swa senepes corn. & ge cwædon to þissum munte far heonone. þonne ferde he & eow ne byð ænig þing ünmihtelic;

²² Ða hig wunedon on galilea þa cwæð se hælend. mannes sunu ys to syllenne on manna handa. ²³ & hig ofsleað hyne. & he arist on þam þriddan dæge; Ða wurdon hig þearle ge-unrotsode;

³ & cwæþ; Soðlice ic secge eow. buton ge beon gecyrrede & gewordene swa swa lytlingas. ne ga ge on heofena rice; ⁴ Swa hwylc swa hyne ge-eaþmet swa þes lytling. se ys mara on heofena rice ⁵ & swa hwylc swa anne þilicne lytling on minum naman onfehþ. së onfehþ me; ⁶ Soþlice seþe beswicð ænne of ðyssum lytlingum. þe on me gelyfað. betere him ys þt än cwyrn-stan sï tö hys swyran gecnytt. & si besenced on sæs grund; ⁷ Wa þysum middan-gearde þurh swicdomas; Neod ys þt swyc-domas cumon. þeah-hwæðere wa þam menn. þe swycdöm þurh hyne cymð;

¹⁰ Warniað þt ge ne oferhogian ænne of þysum lytlingum þe gelyfað on me;

¹⁴ Swa nys willa beforan eowrum fæder. þe on heofenum ys. þt än forwurþe of þisum lytlingum; ¹⁵ [Note: Ðis sceal on tiwes-dæg on þære þryddan lenctenwucan. A. ] So[þ]lice gyf þïn broþor syngað wið þe. gä & styr him betwux þe & him sylfum; gyf he þe gehyrð. þu gestaþelast þinne broðor; ¹⁶ Gyf he þë ne gehyrð. nim þonne gyt ænne oððe twegen to þë þt ælc word stande on twegra oððe þreora gewittnesse;

¹⁶ Gyf he þë ne gehyrð. nim þonne gyt ænne oððe twegen to þë þt ælc word stande on twegra oððe þreora gewittnesse; ¹⁷ Gyf he hig ne gehyrð. sege hyt geferræddene; Gyf he hïg ne gehyrð. si he þe swa swa hæþen & mänfull;

²¹ Ðä genealæhte petrus to him & cwæð drihten gyf min broþor syngaþ wið me möt ic him forgyfan oð seofon siþas;

²¹ Ðä genealæhte petrus to him & cwæð drihten gyf min broþor syngaþ wið me möt ic him forgyfan oð seofon siþas; ²² Ða cwæþ se hælend. ne secge ic þe oð seofon siðas; Ac oð seofon hund-seofontigon siþon;

³⁵ Swa deþ min se heofonlica fæder. gyf gë of eowrum heortum eowrum broðrum ne forgyfaþ;

³⁰ Soþlice manega fyrmeste beoð ytemeste. & ytemeste fyrmeste;

¹⁶ Swa beoð þa fyrmestan ytemeste. & þa ytemestan fyrmeste; Soþlice manega synt geclypede & feawa gecorene;

¹⁸ Nü wë farað to hierusalem. & mannes sunu byþ ge-seald þæra sacerda ealdrum & bocerum. & hïg ge-nyþeriað hyne to deaþe. ¹⁹ þeodum to bysmrigenne & to swingenne & to ahönne & þam þryddan dæge hë arist;

³⁰ & þa sæton twegen blinde wiþ ðone weg & ge-hyrdon þt se hælend ferde. & þa clypodon hig to him & cwædon; Drihten gemiltsa unc dauides sunu; ³¹ Ða bead seo menegu him þt hig suwodon. þa clypodon hig þæs ðe mä; drihten gemiltsa unc dauides sunu;

²¹ þa &swarode he him & cwæð; Soþ ic eow secge gyf ge habbað geleafan & ne twyniað ne dö gë nä þt än be þam fïctreowe. ac eac þeh ge cweþan to þisum munte ahefe þe üpp & feall innan þa sæ

⁴² Ða cwæð se hælynd ne rædde ge næfre on gewritum. Se stan þe ða timbriendan awurpon ys geworden to þære hyrnan heafde; Ðys ys fram drihtne gewordyn. & hyt ys wundorlic on urum eagum.

³ Ða he sæt uppan oliuetes dune þa comun hys leorningcnihtas dihlice & cwædon; Sege us hwænne þas ðing gewurþun. & hwilc tacn si þines to-cymys & worulde ge-endunge;

¹⁷ & seþe ys uppan hys huse ne gä he nyþyr þt he ænig þing on his huse fecce ¹⁸ & seþe is on æcyre. ne cyrre he þt he hys tunecan nyme; ¹⁹ Wä eacniendum & fedendum on þam dagum. ²⁰ biddað þt eower fleam on wintra oððe on reste-dæge ne gewurþe; ²¹ Witodlice þonne byð swa mycel gedeorf swa næs of middan-geardes fruman oþ þis; Ne nü ne ge-wurð;

²³ Ðonne gyf eow hwa segð nu crist ys her oþþe ðær. ne gelyfe ge him;

²³ Ðonne gyf eow hwa segð nu crist ys her oþþe ðær. ne gelyfe ge him; ²⁴ Þonne cumað lease cristas & lease witegan. & doð mycle tacn & fore-beacn þt ðä beoþ on ge-dwolan gelædde gyf hyt beon mæg þe ge-corene wærun;

²⁴ Þonne cumað lease cristas & lease witegan. & doð mycle tacn & fore-beacn þt ðä beoþ on ge-dwolan gelædde gyf hyt beon mæg þe ge-corene wærun; ²⁵ Witodlice ic hyt eow fore-sæde;

²⁵ Witodlice ic hyt eow fore-sæde;

²⁵ Witodlice ic hyt eow fore-sæde; ²⁶ Gyf hig eow secgeað her he ys on westene ne fare ge üt. gyf hig secgeað her he is on þurh-ferun ne ge-lyfe ge;

²⁶ Gyf hig eow secgeað her he ys on westene ne fare ge üt. gyf hig secgeað her he is on þurh-ferun ne ge-lyfe ge; ²⁷ Wito[d]lice swa swa lïgyt færð fram est-dæle & æt-ywð oþ west-dæl. swa byð mannes suna to-cyme;

²⁷ Wito[d]lice swa swa lïgyt færð fram est-dæle & æt-ywð oþ west-dæl. swa byð mannes suna to-cyme;

²⁷ Wito[d]lice swa swa lïgyt færð fram est-dæle & æt-ywð oþ west-dæl. swa byð mannes suna to-cyme; ²⁸ Swa hwær swa hold byþ þæder beoð earnas gegaderude;

²⁸ Swa hwær swa hold byþ þæder beoð earnas gegaderude;

²⁸ Swa hwær swa hold byþ þæder beoð earnas gegaderude; ²⁹ Sona æfter þæra daga ge-drefydnesse seo sunne byð for-sworcen & se mona hys leoht ne sylð & steorran feallaþ of þære heofenan. & þære heofenan mægenu beoþ astyrede. ³⁰ & þonne æt-ywð mannes suna tacn on heofonan. & þonne wepað ealle eorþan mægþa. & geseoð mannes sunu cumende on heofonan genipod. mid myclum mægene & mægenþrymme.

³⁰ & þonne æt-ywð mannes suna tacn on heofonan. & þonne wepað ealle eorþan mægþa. & geseoð mannes sunu cumende on heofonan genipod. mid myclum mægene & mægenþrymme. ³¹ & he asent hys englas mid byman & mycelre stefne. & hï ge-gaderigað hys gecorenan. of feower middan-eardes endum of heofona heahnyssum oð hyra gemæru;

³⁷ Witodlice swa swa on nöes dagum wæs. swa byð mannes suna tocyme.

³⁷ Witodlice swa swa on nöes dagum wæs. swa byð mannes suna tocyme. ³⁸ swa hi wærun on þam dagum ær þam flode. etende & drincynde & wifigende & gyfta syllende. oð þone dæg þe nöe on þa earce eode. ³⁹ & hi nysðon ær þt flod com & nam hig ealle. swa byð mannes suna töcyme;

³⁹ & hi nysðon ær þt flod com & nam hig ealle. swa byð mannes suna töcyme; ⁴⁰ Ðonne beoð twegen on æcyre. än byð genumen & oðer byþ læfyd. ⁴¹ Twa beoð æt cwyrne grindende. än byð genumen & oðer byþ læfed; Twegen beoþ on bedde. än byð ge-numen & oþer byð læfed;

⁴¹ Twa beoð æt cwyrne grindende. än byð genumen & oðer byþ læfed; Twegen beoþ on bedde. än byð ge-numen & oþer byð læfed;

³⁰ & wurpað þone unnyttan þeowan on þa uttran þystru þæ byð wop & toþa grist-bitung; ³¹ [Note: Ðys sceal on monan-dæg on forman fæsten-dæg. A. ] Witudlice þonne mannes sunu cymð on hys mægen-þrymme & ealle englas mid him. þonne sitt he ofer hys mægen-þrymmes setl.

³⁷ Þonne &swariað þa rihtwisan & cweþað; Drihten hwænne gesawe we ðe hingrigendne & we ðe feddon. þyrstendne & we ðe drinc sealdon. ³⁸ hwænne gesawe we þt ðu cuma wære & þe inlaþodon. oððe nacodne & we þe scryddon. ³⁹ oððe on cwearterne & comon to þe; ⁴⁰ Ðonne &swarað se cyning hym. & cwyþ to heom; Soþ ic eow secge swa lange swa ge dydon änum of ðysum minum læstum gebroðorum. swa lange ge hyt dydon me;

²⁴ Witodlice mannes sunu færþ swa hit awriten ys be him; Wa þam menn þurh þone þe byþ mannes sunu be-læwed; Betere wære þam menn þt he næfre nære acenned;

⁶⁴ Ða cwæð se hælynd him to. þt ðu sædest; Soð ic eow secge æfter þyson ge geseoð mannes bearn sittende on þa swiðran healfe godes mægen-þrymmes. & cumendne on heofones wolcnum;

²⁰ Soðlice þa dagas cumað þonne se brydguma him bið fram acyrred. & þonne hi fæstað; On þam dagum

³³ Ðat wïf þa ondrædende & forhtigende com & astrehte hi be-foran him & sæde him eall þt riht; ³⁴ Þa cwæð se hælend. dohtor þin geleafa þe hale gedyde. ga þe on sibbe & beo of ðisum hal;

³⁰ Soðlice þa ða apostolas togædere comon. hi cyddon þam hælende eall þt hi dydon & hi lærdon.

³¹ Ða ongan he hi læran þt mannes sunu gebyreð fela þinga þolian & beon aworpen fram ealdormannum. & heahsacerdum & böcerum & beon ofslegen. & æfter þrim dagum arïsan.

³⁵ Se ðe wyle his sawle hale gedon se hi for-spilð; Se ðe for-spilð his sawle for me. & for þam godspelle se hi ge-hælð; ³⁶ Hwæt fremað men ðeah he eallne middan-eard gestryne. & do his sawle forwyrd. ³⁷ oþþe hwylc gewryxl sylð se man for his sawle;

²² he hine gelömlice on fyr & on wæter sende þt he hine for-spilde; Ac gif þu hwæt miht gefylst us ure gemiltsud; ²³ Ða cwæð se hælend. gif þu gelyfan miht ealle þing synd gelyfedum mihtlice; ²⁴ Ða sona hrymde þæs cildes fæder. & wepende cwæð; Drihten ic gelyfe. gefylst minre ungeleaffulnysse;

³¹ Soðlice he lærde his leorning-cnihtas & sæde; Soþlice mannes sunu bið geseald on synfulra handa þt hi hine ofslean. & ofslagen þam ðriddan dæge he arist;

⁴² And swa hwa swa ge-drefð ænne of þyssum lytlingum on me gelyfendum. betere him wære þt än cweorn-stan wære to his swuran gecnyt & wære on sæ beworpen;

³³ þt we nu astigað to hierusalem & mannes sunu bið ge-seald sacerda ealdrum & bocerum & ealdrum. & hi hine deaðe genyþeriað. & hi hine þeodum syllað.

⁵² þa cwæð se hælend to him. gä þin geleafa þe halne gedyde. & he sona geseah & him fyligde on wege;

²² Ða cwæð se hælend him and-swarigende. habbað godes truwan. ²³ ic secge eow to soðe. swa hwylc swa cwyþ to ðisum munte. si þu afyrred & on sæ aworpen. & on his heortan ne twynað ac gelyfð swa hwæt swa he cwyð gewurðe þis. þt gewyrð;

¹⁰ Ne rædde ge þis gewrit. Se stän þe þa wyrhtan awurpon þes ys geworden on þære hyrnan heafod.

¹⁴ Ðonne ge ge-seoð þære toworpednysse asceonunge standan þar heo ne sceal. þonne ongyte se þe ræt. fleon þonne on muntas þa ðe synt on iudea ¹⁵ & se ðe is ofer þëcene ne stige he on his hüs ne he in ne ga þt he aht on his huse nime. ¹⁶ & se ðe bið on æcere ne cyrre he ongean þt he his reaf nime;

²¹ And gif eow hwylc segð witodlice her is crist. witodlice þær he is. ne gelyfe ge;

²¹ And gif eow hwylc segð witodlice her is crist. witodlice þær he is. ne gelyfe ge; ²² Soðlice lease cristas. & lease witegan arisað. & wyrcað fore-beacnu. to beswicanne eac gif hit beon mæg þa ge-corenan; ²³ Warniað eow. nu ealle þing. þe ic eow fore-sæde.

²³ Warniað eow. nu ealle þing. þe ic eow fore-sæde.

²⁶ Ðonne geseoð hi mannes sunu cumendne on ge-nipum mid mycelum mægene & wuldre;

²⁹ Þa sæde petrus him. þeah ðe ealle swicion ne swicige ic þe nä

⁵ Þa cwæþ sïmon him &swariende; Eala be-beodend ealle niht swincende we naht ne gefengon; Soðlice on þinum worde ic mïn nett ut-læte;

⁸ Þa petrus þt geseah he feoll to þæs hælendes cneowum & cwæð; Drihten. gewït fram me forþam ic eom synfull mann.

¹² Ða he wæs on änre ceastre þa wæs þar än hreofla & þa he geseah þæne hælend þa astrehte he hine & bæd & þus cwæð; Drihten. gyf þu wylt þu miht me geclænsian;

¹⁴ & he bebead him þt he hit nanum men ne sæde. ac gä æt-yw þe þam sacerde. & bring for þïnre clænsunga swa moyses bebead him on gewitnesse;

³⁵ Soþlice þa dagas cumaþ þonne se brydguma him byð afyrred. þonne fæstað hig on þam dagum;

¹³ Þa se hælend hig ge-seah þa wæs he mid mild-heortnesse ofer hig gefylled. & cwæþ to hyre. ne wep þu nä.

⁵⁰ Ða cwæþ he to þam wïfe. þin geleafa þe dyde häle gä nü on sybbe;

⁴⁸ Þa cwæð he to hyre; Dohtor þin geleafa þe hale gedyde. ga nü on sybbe;

²² for-þam þe hit gebyreð þt mannes sunu fela þinga þolige. & beo aworpen fram ealdrum & ealdor-mannum & fram bocerum. & beon ofslegen. þriddan dæge arïsan;

²⁴ Se þe wyle hys sawle hale gedon. se hig for-spilþ. witodlice se ðe his sawle for me for-spilð he hi gehæleð; ²⁵ Hwæt fremað ænegum men þeah he ealne middan-eard on æht begite. & hyne sylfne for-spille; And his for-wÿrd wyrce;

⁵¹ Soðlice wæs geworden þa his andfenga dagas wæron gefyllede. he ge-trymede hys ansyne þt he ferde to hierusalem; ⁵² Ða sende he bodan beforan his ansyne. þa eodon hig on þa ceastre samaritanorum þæt hi him gegearwodon.

⁵² Ða sende he bodan beforan his ansyne. þa eodon hig on þa ceastre samaritanorum þæt hi him gegearwodon. ⁵³ & hig ne onfengon hine forþam þe he wolde faran to hierusalem; ⁵⁴ Ða his leorning-cnihtas þt gesawon. iacobus. & Iohannes. þa cwædon hig; Drïhten. wyltu we secgað þt fÿr cume of heofone & for-nime hig; ⁵⁵ And hine bewende he hig þreade. ⁵⁶ & hig ferdon on oþer castel;

⁹ & ge-hælað þa un-truman þe on þam huse synt. & secgað him. godes rice to eow genealæcð. ¹⁰ on swa hwylce ceastre swa ge ingað. & hig ne onfoð eow gaþ on hyra stræta & cweðaþ; ¹¹ þt dust þt of eowre ceastre on urum fotum clifode. we drigeaþ on eow. witað þeah þt godes rïce genealæcð;

¹¹ þt dust þt of eowre ceastre on urum fotum clifode. we drigeaþ on eow. witað þeah þt godes rïce genealæcð;

³² & eall-swa se diäcon. þa he wæs wið þa stöwe & þt geseah he hyne eac for-beah; ³³ Ða ferde sum samaritanisc man wið hine. þa he hine geseah þa wearð he mid mild-heortnesse ofer hine astyred ³⁴ þa genealæhte he & wrað his wunda & on-agët ele & wïn. & hine on hys nÿten sette & gelædde on his læce-hus. & hine lacnude ³⁵ & brohte oðrum dæge twegen penegas & sealde þam læce. & þus cwæð; Begym hys. & swa hwæt swa þu mare to-gedest. þonne ic cume ic hit forgylde þe;

¹⁹ & ic secge minre sawle eala sawel þu hæfst mycele göd. asette to manegum gearum. gerest þe. ët. & drïnc & gewïsta; ²⁰ Ða cwæð god to him; La dysega on þisse nihte hig feccað þine sawle fram þe. hwæs beoð þa ðing þe ðu ge-gearwudest;

³⁷ Eadige synt þa þeowas þe se hlaford wæccende gemet þonne he cymð; Soðlice ic eow secge þt he begyrt hine & deð þt hig sittað. & gangende him þenað;

³ Ne secge ic na. ac ealle ge gelïce forwurðaþ. buton ge dæd-bote dön.

⁵ Ne secge ic. ac swä gë forwurðaþ. buton ge dæd-bote dön;

¹⁵ Ða &swarude se hælend & cwæð; Lä lïcteras. ne un-tigð eower ælc on reste-dæge his oxan oððe assan. fram þære binne & læt to wætere;

¹⁹ hit ys gelic senepes corne þt se man onfenc & seow on his wyrtun & hit weox & wearð mycel treow. & heofenes fuhlas restun on his bogum;

²⁴ efstað þt ge gangen þurh þt nearwe get forþam ic secge eow manega secað þt hig ingan & hi ne magon;

³⁵ Nu bið eower hus eow for-læten; Soðlice ic eow secge þt ge më ne geseoð ærþam þe cume se þonne ge cweðað. gebletsod sy se ðe cöm on drihtnes naman;

⁵ Þa cwæð he to him &swariende. hwylces eowres assa oððe oxa befealþ on anne pytt & ne tihþ he hyne hrædlice up on reste-dæge;

¹⁶ Seo æ. & witegan oð iohannem. & of him is bodud godes rïce. & ealle on þt strang-nysse wyrcað;

¹⁹ [Note: Ðis godspel ge-byrað on þone oðerne sunnan-dæg ofer pentecosten. Homo quidam erat diues. A. ] Sum welig man wæs. & he wæs gescrydd mid purpuran & mid twine. & dæghwamlice riclice gewist-fullude; ²⁰ And sum wædla wæs on naman lazarus. se læg on his dura swyðe forwundon. ²¹ & wilnode þt he hine of his crumum gefylde þe of his beode feollun. & him nan man ne sealde. ac hundas comon & his wunda liccodon; ²² Ða wæs geworden þt se wædla forðferde & hine englas bæron on habrahames greadan; Þa wearð se welega dead & wæs on helle bebyrged; ²³ Ða ahof he his eagan upp þa he on þam tintregum wæs. & geseah feorran abraham & lazarum on his greadan;

¹⁷ Þa cwæþ se hælend him &swariende; Hu ne synt tÿn geclænsude hwær synt þa nigone. ¹⁸ næs gemett se ðe agën-hwurfe. & gode wuldor sealde. buton þes ælfremeda;

²¹ ne hig ne cweðaþ efne her hyt ys. oððe þar. godes rïce is betwynan eow; ²² Þa cwæð he to his leorning-cnihtum. þa dagas cumað þonne ge gewilniað þt ge geseon anne dæg mannes sunu & ge ne geseoð. ²³ & hig secgað eow her he is. & þar he is. ne farege ne ne fyliað;

²³ & hig secgað eow her he is. & þar he is. ne farege ne ne fyliað; ²⁴ Witodlice swa se lïg-ræsc lyhtende scinð under heofone on þa ðing þe under heofone synt. swa bið mannes sunu on his dæge;

²⁴ Witodlice swa se lïg-ræsc lyhtende scinð under heofone on þa ðing þe under heofone synt. swa bið mannes sunu on his dæge;

⁸ Ic eow secge þt he raþe hyra wrace deð; Ðeah-hwæþere wenst þu ðænne mannes sunu cymð. gemët he geleafan on eorðan;

¹³ Ða stöd se man-fulla feorran & nolde furðun his eagan ahebban üp. to þam heofone ac he beot his breost & cwæþ; God beo þu mïlde me syn-fullum;

³¹ [Note: Assumsit iesus discipulos suos secreto & ait illis. Ecce ascendimus. B. ] Þa nam se hælend his leorning-cnihtas & cwæð to him. faraþ to hierusalem. & ealle þing beoð gefyllede þe be mannes suna þurh witegan awritene synt;

³³ & æfter þam þe hig hine swingað hig hine ofsleað. & he þriddan dæge arist

³⁸ Þa hrymde he & cwæð; Eala hælend dauides sunu gemiltsa me; ³⁹ & þa ðe fore-stopun hine þreadon þt he suwude; Ðæs þe ma he clypode. dauides sunu gemiltsa me;

⁴² Ða cwæþ se hælend beseoh þin ge-leafa þe ge-hælde;

⁴ þa arn he beforan & stah up on än treow. sicomorum þt he hine gesawe. forþam þe he wolde þanon faran;

¹¹ Þa hig þis gehyrdon þa ge-ichte he sum big-spell forþam þe he wæs neh ierusalem. & forþam þe hig wëndon þt hrædlice godes rïce geswutelud wære;

⁸ Ða cwæþ he warniað þt ge ne syn beswicene. manege cumað on minum naman. & cweðað; Ic hit eom & tïd genealæcð; ne fare ge æfter him

²¹ þonne fleoð on muntas þa ðe on iudea synt & nyðer ne astigað þa ðe on hyre middele synt. & into hyre ne magon þa ðe þar-ute synt ²² forþam ðe þis synt wrace dagas þt ealle þing syn gefyllede þe awritene synt;

²⁷ & þonne hig geseoð mannes sunu on lyfte cumende mid mycelum anwalde & mægen-þrymme;

³⁴ [Note: Ðys godspel gebyrað on frige-dæg on þære end-leftan wucan ofer pentecosten. A.B. Adtendite uobis ne grauentur corda uestra in crapula & ebrietate & curis. A. ] Warniaþ eow þe-læs eower heortan gehefegude syn on ofer-fylle & on druncennesse & þises lifes carum & on eow se færlica dæg be-cume

³⁴ [Note: Ðys godspel gebyrað on frige-dæg on þære end-leftan wucan ofer pentecosten. A.B. Adtendite uobis ne grauentur corda uestra in crapula & ebrietate & curis. A. ] Warniaþ eow þe-læs eower heortan gehefegude syn on ofer-fylle & on druncennesse & þises lifes carum & on eow se færlica dæg be-cume ³⁵ swa swa grin; He be-cymþ on ealle þa ðe sittað ofer eorðan ansyne; ³⁶ Waciað on ælcere tïde & bidað þt ge wurðe syn. þt ge þas towerdan þing for-fleon. & standan beforan mannes suna;

²⁵ Ða cwæð se hælend to him eala dysegan & on heortan læte to gelyfenne eallum þam þe witegan spæcon. ²⁶ hu ne gebyrede criste þas þing þoligean. & swa on his wuldor gän;

⁴⁶ & he cwæð to him þt ðus is awriten & þus gebyrede crist þolian. & þy ðriddan dæge of deaðum arïsan

¹¹ To his agenum he cöm. & hig hyne ne under-fengon;

²⁶ Iohannes him &swarode. ic fullige on wætere. tomiddes eow stöd þe ge ne cunnon.

⁵ Ða cwæð þæs hælendes modor to þam þenum. doð swa hwæt swa he eow secge;

³ Ða forlet he iudea land. & for eft on galilëa. ⁴ him gebyrode þt he sceolde faran þurh samaria land.

⁹ þa cwæð þt samaritanisce wïf to him; Hu-meta bitst þu æt me drincan þonne ðu eart iudeisc. & ic eom samaritanisc wïf. ne brucað iudeas. & samaritanisce metes ætgædere;

²¹ Ða cwæð se hælend to hyre. la wïf gelyf me. þt seo tid cymð þonne ge ne gebiddaþ fæder ne on þisse dune ne on gerusalem; ²² Ge gebiddað þt ge nyton. we gebiddaþ þt we witon. forþam þe hæl is of iudeum.

³⁹ Witodlice manige samaritanisce of ðære ceastre gelyfdon on hyne for þæs wïfes wordon þe be him cyþde þt he sæde me ealle þa þing þe ic dyde; ⁴⁰ Ða þa [Note: miswritten þæge. ] samaritaniscean comon to him hig gebædon hine þt he wunode ðæra (sic). & he wunode þær twegen dagas. ⁴¹ & mycle ma gelyfdon for his spæce. ⁴² & cwædon to þam wife. ne gelyfe we na for ðinre spræce. we sylfe gehyrdon. & we witon þt he is soþ middan-eardes hælynd;

⁵⁰ & se hælend cwæð. Gä þin sunu leofað; Ða eode he & gelyfde þære spræce þe se hælend him sæde; ⁵¹ Ða he for þa urnon his þeowas ongean hyne & sædon þt his sunu leofode; ⁵² Ða axode he to hwylcon timan him bet wære. & hi sædon him gyrstan-dæg to þære seofoþan tide se fefor hine forlet; ⁵³ Ða ongeat se fæder þt hit wæs on þære tide ðe se hælend cwæð þin sunu leofað. & he gelyfde & eall his hiw-ræden;

¹⁴ æfter þam se hælynd hine gemette on þam temple & cwæþ to him. nu þu eart hal geworden. ne synga þu. þe-læs þe þe on sumon þingon wyrs getide;

²³ þt ealle ar-wurþigeon þone sunu. swa swa hig arwurþigeaþ þone fæder; Se ðe ne arwurðaþ þone sunu. ne arwurþaþ he þone fæder þe hine sende;

³³ Ða cwæð se hælend gyt ic beo sume hwile mid eow & ic ga to ðam þe me sende; ³⁴ Ge secað me & ne findaþ. & ge ne magon cuman þar ic eom. ³⁵ þa iudeas cwædon betweonan him sylfum hwyder wyle þes faran þt we hine ne findon. cwyst þu wyle he faran on ðeoda todræfednysse & hig læran; ³⁶ Hwæt is ðeos spræc þe he sprycð ge seceaþ me & ne findaþ. & ge ne magon cuman þar ic eom;

⁷ þa hig þurh-wunedon hine axsiende þa aras he upp & cwæð to him; Loca hwylc eower si synleas wurpe ærest stan on hi. ⁸ & he abeah eft & wrat on þære eorþan; ⁹ Ða hig þis gehyrdon þa eodon hig ut an æfter anum. & he gebad þar sylf & þt wif stod þær on middan; ¹⁰ Se hælend aras upp & cwæð to hyre. wif hwær synd þa ðe þe wregdon ne fordemde þe nan man.

²¹ witodlice eft se hælend cwæþ to HIM; [Note: Ðys god-spel sceal on monan dæg on þære oðre lencten wucan. Ego uado & queritis me & in peccato uestro moriemini. A. ] Ic fare & ge me seceað. & ge sweltaþ on eowre synne. ne mage ge cuman þyder ic fare; ²² Ða cwædon þa iudeas. cweðe ge. of-slyhþ he hine sylfne forþam he segð. ge ne magon cuman þyder ic fare; ²³ Ða cwæþ he to him ge synt nyþane. & ic eom ufane. ge synt of þison middan-earde; Ic ne eom of þissan middan-earde; ²⁴ Ic eow sæde þt ge sweltað on eowrum synnum gif ge ne gelyfað þt ic hit sÿ. ge sweltað on eowre synne;

⁴⁸ Witodlice þa iudeas &swaredon & cwædon to him; Hwi ne cweþe we wel þt ðu eart samaritanisc & eart wöd.

⁷ & cwæð to him; Gä & þweah þe on syloes mere he for & þwoh hine & com geseonde;

³⁸ Ða cwæþ he drihten. ic gelyfe. & he feoll nyþer & ge-eaðmedde hyne.

¹⁰ Gif he gæð on niht he æt-spyrnð forþam þe leoht nis on hyre;

²⁵ Se þe lufað his säwle forspilþ hig. & se þe hataþ his sawle on þison middan-earde gehylt hi on ëceon life;

³⁵ þa cwæð se hælend; Nu gyt ys lytel leoht on eow. gaþ þa hwile þe ge leoht habbað. þt þystro eow ne befon; Se þe gæð on þystro he nat hwyder he gæð.

³⁸ þt ðæs witegan word ysaïas wære gefylled þe he cwæð; Drihten. hwa gelyfde þæs þe we gehyrdon. & hwam wæs drihtnes strëncð geswutelod.

³³ [Note: Ðys god-spel gebyrað on fryge-dæg on þære feorðan wucan ofer eastron. Filioli adhuc modicum nobiscum sum. A. ] La bearn nu gyt ic eom gehwæde tid mid eow. ge me seceað & swa ic þam iudeon sæde ge ne magon faran þyder þe ic fare; & nu ic eow secge

⁵ [Note: Ðys godspel sceal on sunnan dæg on þære feorðan ucan ofer eastron. Uado ad eum qui misit me. A. ] Nu ic fare to ðam þe me sende & eower nan ne ahsað me hwyder ic fare; ⁶ Ac forþam þe ic spræc ðas þing to eow unrotnyss gefylde eowre heortan; ⁷ Ac ic [eow] secge soðfæstnysse. eow fremað þt ic fare; Gif ic ne fare. ne cymð se frefriend to eow; Witodlice gif ic fare. ic hyne sende to eow.

¹⁶ [Note: Ðys godspel gebyrað ofer eastron twa wucan on sunnan dæg. Modicum & iam non uidebitis me. A. Modicum & non uidebitis me. & modicum & uide[bitis]. B. ] Nu ymbe alytel ge me ne geseoð. & eft embe lytel ge me geseoþ forþam þe ic fare to fæder; ¹⁷ Ða cwædon his leorning-cnihtas him betwynan. hwæt ys þt he us segð. ymbe lytel ge me ne geseoð. & eft embe lytel & ge me geseoð & þt ic fare to fæder; ¹⁸ Hig cwædon witodlice hwæt ys þt he cwyþ embe lytel we nytan hwæt he sprycð; ¹⁹ Se hælend wiste þt hi woldon hyne ahsian. & he cwæð to him. be þam ge smeageað betwynan eow forþam ic sæde. embe lytel ge me ne geseoð. & eft embe lytel ge me geseoð; ²⁰ Soð ic eow secge þt ge heofiað & wepað; Middan-eard geblissað. & ge beoð unrote. ac eower unrotnys byð gewend to gefean; ²¹ Ðænne wïf cenð. heo hæfð unrotnysse forþam þe hyre tid com. þonne heo cenð cnapan ne geman heo þære hefinysse for gefëan forþam mann byð acenned on middan-eard. ²² & witodlice ge habbað nu unrotnysse; Eft ic eow geseo & eower heorte geblissað. & nan man ne nimþ eowerne gefean fram eow;

¹¹ & nu ic ne cöm on middan-earde. & hi synt on middan-earde & ic cume to Ðe. [Note: Ðys godspel gebyrað on wodnes-dæg on þære feorþan wucan ofer eastron. Respiciens iesus discipulos suos dixit. Pater sancte serua eos in nomine tuo. A. ] On ðære tide se hælend beheold his leorning-cnihtas & cwæð; Haliga fæder heald on ðinum naman þt þu me sealdest þt hi syn än. swa wyt synt ¹² þa ic wæs mid him ic heold hi on þinum naman. ic heold þa þe þu me sealdest. & ne for-wearð hyra nän buton forspillydnysse bearn. þt þt halige gewrit sy ge-fylled; ¹³ Nu ic cume to þe & ðas þing ic sprece on middan-earde þt hi habbon minne gefean gefyllydne on him sylfon;

³⁶ Ða cwæð se hælend. mïn rïce nys of ðyson middan-earde gif min rïce wære of ðyson middan-earde; Witodlice mine þegnas fuhton þt ic nære geseald iudeon; Nis min rïce of ðyson middan-earde;

¹⁵ Ða hi æton [Note: Ðis god-spell ge-byreð on petres mæsse æfen. Dixit iesus petro. Symon iohannis diligis me plus his. A. ] þa cwæð se hælend to sïmöne petre; Simön iohannis lufast ðu me. swiðor þænne ðas; He cwæð to him. gea drihten þu wast þt ic þe lufige he cwæð to him. heald mine lämb;