Proverbs 19 Cross References - Vulgate

¹ melior est pauper qui ambulat in simplicitate sua quam torquens labia insipiens ² ubi non est scientia animae non est bonum et qui festinus est pedibus offendit ³ stultitia hominis subplantat gressus eius et contra Deum fervet animo suo ⁴ divitiae addunt amicos plurimos a paupere autem et hii quos habuit separantur ⁵ testis falsus non erit inpunitus et qui mendacia loquitur non effugiet ⁶ multi colunt personam potentis et amici sunt dona tribuenti ⁷ fratres hominis pauperis oderunt eum insuper et amici procul recesserunt ab eo qui tantum verba sectatur nihil habebit ⁸ qui autem possessor est mentis diligit animam suam et custos prudentiae inveniet bona ⁹ testis falsus non erit inpunitus et qui loquitur mendacia peribit ¹⁰ non decent stultum deliciae nec servum dominari principibus ¹¹ doctrina viri per patientiam noscitur et gloria eius est iniqua praetergredi ¹² sicut fremitus leonis ita et regis ira et sicut ros super herbam ita hilaritas eius ¹³ dolor patris filius stultus et tecta iugiter perstillantia litigiosa mulier ¹⁴ domus et divitiae dantur a patribus a Domino autem proprie uxor prudens ¹⁵ pigredo inmittit soporem et anima dissoluta esuriet ¹⁶ qui custodit mandatum custodit animam suam qui autem neglegit vias suas mortificabitur ¹⁷ feneratur Domino qui miseretur pauperis et vicissitudinem suam reddet ei ¹⁸ erudi filium tuum ne desperes ad interfectionem autem eius ne ponas animam tuam ¹⁹ qui inpatiens est sustinebit damnum et cum rapuerit aliud adponet ²⁰ audi consilium et suscipe disciplinam ut sis sapiens in novissimis tuis ²¹ multae cogitationes in corde viri voluntas autem Domini permanebit ²² homo indigens misericors est et melior pauper quam vir mendax ²³ timor Domini ad vitam et in plenitudine commorabitur absque visitatione pessimi ²⁴ abscondit piger manum suam sub ascella nec ad os suum adplicat eam ²⁵ pestilente flagellato stultus sapientior erit sin autem corripueris sapientem intelleget disciplinam ²⁶ qui adfligit patrem et fugat matrem ignominiosus est et infelix ²⁷ non cesses fili audire doctrinam nec ignores sermones scientiae ²⁸ testis iniquus deridet iudicium et os impiorum devorat iniquitatem ²⁹ parata sunt derisoribus iudicia et mallei percutientes stultorum corporibus

¹⁷ quam ob rem considera et recogita quid facias quoniam conpleta est malitia adversum virum tuum et adversus domum tuam et ipse filius est Belial ita ut nemo ei possit loqui

²⁵ ne ponat oro dominus meus rex cor suum super virum istum iniquum Nabal quia secundum nomen suum stultus est et est stultitia cum eo ego autem ancilla tua non vidi pueros tuos domine mi quos misisti

¹¹ ego autem in simplicitate mea gradiar redime me et miserere mei

²⁶ tota die donat et commodat et semen eius in benedictione

²⁶ qui neglegit damnum propter amicum iustus est iter autem impiorum decipiet eos

² ambulans recto itinere et timens Deum despicitur ab eo qui infami graditur via

¹⁶ melius est parum cum timore Domini quam thesauri magni et insatiabiles

⁸ melius est parum cum iustitia quam multi fructus cum iniquitate

²² homo indigens misericors est et melior pauper quam vir mendax

⁷ iustus qui ambulat in simplicitate sua beatos post se filios derelinquet

⁶ melior est pauper ambulans in simplicitate sua quam dives pravis itineribus

³ manus enim vestrae pollutae sunt sanguine et digiti vestri iniquitate labia vestra locuta sunt mendacium et lingua vestra iniquitatem fatur

³¹ ideo dico vobis omne peccatum et blasphemia remittetur hominibus Spiritus autem blasphemia non remittetur ³² et quicumque dixerit verbum contra Filium hominis remittetur ei qui autem dixerit contra Spiritum Sanctum non remittetur ei neque in hoc saeculo neque in futuro ³³ aut facite arborem bonam et fructum eius bonum aut facite arborem malam et fructum eius malum siquidem ex fructu arbor agnoscitur ³⁴ progenies viperarum quomodo potestis bona loqui cum sitis mali ex abundantia enim cordis os loquitur

²⁶ quid enim prodest homini si mundum universum lucretur animae vero suae detrimentum patiatur aut quam dabit homo commutationem pro anima sua

⁵ audite fratres mei dilectissimi nonne Deus elegit pauperes in hoc mundo divites in fide et heredes regni quod repromisit Deus diligentibus se ⁶ vos autem exhonorastis pauperem nonne divites per potentiam opprimunt vos et ipsi trahunt vos ad iudicia

⁵ si ambulavi in vanitate et festinavit in dolo pes meus

¹⁶ pedes enim illorum ad malum currunt et festinant ut effundant sanguinem

²¹ labia iusti erudiunt plurimos qui autem indocti sunt in cordis egestate morientur

²⁹ qui patiens est multa gubernatur prudentia qui autem inpatiens exaltat stultitiam suam

⁵ cogitationes robusti semper in abundantia omnis autem piger semper in egestate

⁸ quae viderunt oculi tui ne proferas in iurgio cito ne postea emendare non possis cum dehonestaveris amicum tuum

²⁰ vir fidelis multum laudabitur qui autem festinat ditari non erit innocens

²² vir qui festinat ditari et aliis invidet ignorat quod egestas superveniat ei

²⁰ vidisti hominem velocem ad loquendum stulti magis speranda est quam illius correptio

⁹ ne velox sis ad irascendum quia ira in sinu stulti requiescit

⁹ cumque esset sapientissimus Ecclesiastes docuit populum et enarravit quae fecerit et investigans conposuit parabolas multas

¹¹ in siccitate messis illius conterentur mulieres venientes et docentes eam non est enim populus sapiens propterea non miserebitur eius qui fecit eum et qui formavit eum non parcet ei

¹⁶ idcirco haec dicit Dominus Deus ecce ego mittam in fundamentis Sion lapidem lapidem probatum angularem pretiosum in fundamento fundatum qui crediderit non festinet

⁶ conticuit populus meus eo quod non habuerit scientiam quia tu scientiam reppulisti repellam te ne sacerdotio fungaris mihi et oblita es legis Dei tui obliviscar filiorum tuorum et ego

³ et haec facient quia non noverunt Patrem neque me

² testimonium enim perhibeo illis quod aemulationem Dei habent sed non secundum scientiam

⁹ et hoc oro ut caritas vestra magis ac magis abundet in scientia et omni sensu

⁶ vidit igitur mulier quod bonum esset lignum ad vescendum et pulchrum oculis aspectuque delectabile et tulit de fructu illius et comedit deditque viro suo qui comedit ⁷ et aperti sunt oculi amborum cumque cognovissent esse se nudos consuerunt folia ficus et fecerunt sibi perizomata ⁸ et cum audissent vocem Domini Dei deambulantis in paradiso ad auram post meridiem abscondit se Adam et uxor eius a facie Domini Dei in medio ligni paradisi ⁹ vocavitque Dominus Deus Adam et dixit ei ubi es ¹⁰ qui ait vocem tuam audivi in paradiso et timui eo quod nudus essem et abscondi me ¹¹ cui dixit quis enim indicavit tibi quod nudus esses nisi quod ex ligno de quo tibi praeceperam ne comederes comedisti ¹² dixitque Adam mulier quam dedisti sociam mihi dedit mihi de ligno et comedi

⁵ ad Cain vero et ad munera illius non respexit iratusque est Cain vehementer et concidit vultus eius ⁶ dixitque Dominus ad eum quare maestus es et cur concidit facies tua ⁷ nonne si bene egeris recipies sin autem male statim in foribus peccatum aderit sed sub te erit appetitus eius et tu dominaberis illius ⁸ dixitque Cain ad Abel fratrem suum egrediamur foras cumque essent in agro consurrexit Cain adversus Abel fratrem suum et interfecit eum ⁹ et ait Dominus ad Cain ubi est Abel frater tuus qui respondit nescio num custos fratris mei sum ¹⁰ dixitque ad eum quid fecisti vox sanguinis fratris tui clamat ad me de terra ¹¹ nunc igitur maledictus eris super terram quae aperuit os suum et suscepit sanguinem fratris tui de manu tua ¹² cum operatus fueris eam non dabit tibi fructus suos vagus et profugus eris super terram ¹³ dixitque Cain ad Dominum maior est iniquitas mea quam ut veniam merear ¹⁴ ecce eicis me hodie a facie terrae et a facie tua abscondar et ero vagus et profugus in terra omnis igitur qui invenerit me occidet me

¹⁹ et coacervassent adversum eos omnem multitudinem ad ostium tabernaculi apparuit cunctis gloria Domini ²⁰ locutusque Dominus ad Mosen et Aaron ait ²¹ separamini de medio congregationis huius ut eos repente disperdam ²² qui ceciderunt proni in faciem atque dixerunt fortissime Deus spirituum universae carnis num uno peccante contra omnes tua ira desaeviet ²³ et ait Dominus ad Mosen ²⁴ praecipe universo populo ut separetur a tabernaculis Core et Dathan et Abiram ²⁵ surrexitque Moses et abiit ad Dathan et Abiram et sequentibus eum senioribus Israhel ²⁶ dixit ad turbam recedite a tabernaculis hominum impiorum et nolite tangere quae ad eos pertinent ne involvamini in peccatis eorum ²⁷ cumque recessissent a tentoriis eorum per circuitum Dathan et Abiram egressi stabant in introitu papilionum suorum cum uxoribus et liberis omnique frequentia ²⁸ et ait Moses in hoc scietis quod Dominus miserit me ut facerem universa quae cernitis et non ex proprio ea corde protulerim ²⁹ si consueta hominum morte interierint et visitaverit eos plaga qua et ceteri visitari solent non misit me Dominus ³⁰ sin autem novam rem fecerit Dominus ut aperiens terra os suum degluttiat eos et omnia quae ad illos pertinent descenderintque viventes in infernum scietis quod blasphemaverint Dominum ³¹ confestim igitur ut cessavit loqui disrupta est terra sub pedibus eorum ³² et aperiens os suum devoravit illos cum tabernaculis suis et universa substantia ³³ descenderuntque vivi in infernum operti humo et perierunt de medio multitudinis ³⁴ at vero omnis Israhel qui stabat per gyrum fugit ad clamorem pereuntium dicens ne forte et nos terra degluttiat ³⁵ sed et ignis egressus a Domino interfecit ducentos quinquaginta viros qui offerebant incensum ³⁶ locutusque est Dominus ad Mosen dicens ³⁷ praecipe Eleazaro filio Aaron sacerdotis ut tollat turibula quae iacent in incendio et ignem huc illucque dispergat quoniam sanctificata sunt ³⁸ in mortibus peccatorum producatque ea in lamminas et adfigat altari eo quod oblatum sit in eis incensum Domino et sanctificata sint ut cernant ea pro signo et monumento filii Israhel ³⁹ tulit ergo Eleazar sacerdos turibula aenea in quibus obtulerant hii quos incendium devoravit et produxit ea in lamminas adfigens altari ⁴⁰ ut haberent postea filii Israhel quibus commonerentur ne quis accedat alienigena et qui non est de semine Aaron ad offerendum incensum Domino ne patiatur sicut passus est Core et omnis congregatio eius loquente Domino ad Mosen ⁴¹ murmuravit autem omnis multitudo filiorum Israhel sequenti die contra Mosen et Aaron dicens vos interfecistis populum Domini

¹² dixerunt autem filii Israhel ad Mosen ecce consumpti sumus omnes perivimus ¹³ quicumque accedit ad tabernaculum Domini moritur num usque ad internicionem cuncti delendi sumus

¹³ dixitque Samuhel ad Saul stulte egisti nec custodisti mandata Domini Dei tui quae praecepit tibi quod si non fecisses iam nunc praeparasset Dominus regnum tuum super Israhel in sempiternum

²³ quoniam quasi peccatum ariolandi est repugnare et quasi scelus idolatriae nolle adquiescere pro eo ergo quod abiecisti sermonem Domini abiecit te ne sis rex

¹³ dixitque ad eum Saul quare coniurastis adversum me tu et filius Isai et dedisti ei panes et gladium et consuluisti pro eo Deum ut consurgeret adversum me insidiator usque hodie permanens ¹⁴ respondensque Ahimelech regi ait et quis in omnibus servis tuis sicut David fidelis et gener regis et pergens ad imperium tuum et gloriosus in domo tua ¹⁵ num hodie coepi consulere pro eo Deum absit hoc a me ne suspicetur rex adversus servum suum rem huiuscemodi in universa domo patris mei non enim scivit servus tuus quicquam super hoc negotio vel modicum vel grande ¹⁶ dixitque rex morte morieris Ahimelech tu et omnis domus patris tui ¹⁷ et ait rex emissariis qui circumstabant eum convertimini et interficite sacerdotes Domini nam manus eorum cum David est scientes quod fugisset non indicaverunt mihi noluerunt autem servi regis extendere manum suam in sacerdotes Domini ¹⁸ et ait rex Doec convertere tu et inrue in sacerdotes conversusque Doec Idumeus inruit in sacerdotes et trucidavit in die illa octoginta quinque viros vestitos ephod lineo ¹⁹ Nobe autem civitatem sacerdotum percussit in ore gladii viros et mulieres parvulos et lactantes bovem et asinum et ovem in ore gladii ²⁰ evadens autem unus filius Ahimelech filii Achitob cuius nomen erat Abiathar fugit ad David ²¹ et adnuntiavit ei quod occidisset Saul sacerdotes Domini ²² et ait David ad Abiathar sciebam in die illa quod cum ibi esset Doec Idumeus procul dubio adnuntiaret Saul ego sum reus omnium animarum patris tui ²³ mane mecum ne timeas si quis quaesierit animam meam quaeret et animam tuam mecumque servaberis

⁴² qui ait ad eum haec dicit Dominus quia dimisisti virum dignum morte de manu tua erit anima tua pro anima eius et populus tuus pro populo eius ⁴³ reversus est igitur rex Israhel in domum suam audire contemnens et furibundus venit Samariam

⁹ perrexerunt igitur rex Israhel et rex Iuda et rex Edom et circumierunt per viam septem dierum nec erat aqua exercitui et iumentis quae sequebantur eos ¹⁰ dixitque rex Israhel eheu eheu eheu congregavit nos Dominus tres reges ut traderet in manu Moab

³³ et adhuc illo loquente eis apparuit nuntius qui veniebat ad eum et ait ecce tantum malum a Domino est quid amplius expectabo a Domino

⁹ oculi enim eius contemplantur universam terram et praebent fortitudinem his qui corde perfecto credunt in eum stulte igitur egisti et propter hoc ex praesenti tempore contra te bella consurgent ¹⁰ iratusque Asa adversus videntem iussit eum mitti in nervum valde quippe super hoc fuerat indignatus et interfecit de populo in tempore illo plurimos

¹ David aleph noli contendere cum malignis neque aemuleris facientes iniquitatem

⁷ deleth tace Domino et expecta eum noli contendere adversum eum qui proficit in via sua adversum virum qui facit quae cogitat

³ simplicitas iustorum diriget eos et subplantatio perversorum vastabit illos

²¹ et transibit per eam corruet et esuriet et cum esurierit irascetur et maledicet regi suo et Deo suo et suspiciet sursum ²² et ad terram intuebitur et ecce tribulatio et tenebrae dissolutio angustia et caligo persequens et non poterit avolare de angustia sua

⁴⁵ videntes autem turbas Iudaei repleti sunt zelo et contradicebant his quae a Paulo dicebantur blasphemantes ⁴⁶ tunc constanter Paulus et Barnabas dixerunt vobis oportebat primum loqui verbum Dei sed quoniam repellitis illud et indignos vos iudicastis aeternae vitae ecce convertimur ad gentes

⁹ et aestuaverunt homines aestu magno et blasphemaverunt nomen Dei habentis potestatem super has plagas neque egerunt paenitentiam ut darent illi gloriam ¹⁰ et quintus effudit fialam suam super sedem bestiae et factum est regnum eius tenebrosum et conmanducaverunt linguas suas prae dolore ¹¹ et blasphemaverunt Deum caeli prae doloribus et vulneribus suis et non egerunt paenitentiam ex operibus suis

¹⁵ fratres mei praeterierunt me sicut torrens qui raptim transit in convallibus ¹⁶ qui timent pruinam inruet super eos nix ¹⁷ tempore quo fuerint dissipati peribunt et ut incaluerit solventur de loco suo ¹⁸ involutae sunt semitae gressuum eorum ambulabunt in vacuum et peribunt ¹⁹ considerate semitas Theman itinera Saba et expectate paulisper ²⁰ confusi sunt quia speravi venerunt quoque usque ad me et pudore cooperti sunt ²¹ nunc venistis et modo videntes plagam meam timetis ²² numquid dixi adferte mihi et de substantia vestra donate mihi ²³ vel liberate me de manu hostis et de manu robustorum eruite me

¹³ fratres meos longe fecit a me et noti mei quasi alieni recesserunt a me ¹⁴ dereliquerunt me propinqui mei et qui me noverant obliti sunt mei ¹⁵ inquilini domus meae et ancillae meae sicut alienum habuerunt me et quasi peregrinus fui in oculis eorum ¹⁶ servum meum vocavi et non respondit ore proprio deprecabar illum ¹⁷ halitum meum exhorruit uxor mea et orabam filios uteri mei

¹⁵ substantia divitis urbs fortitudinis eius pavor pauperum egestas eorum

²⁰ etiam proximo suo pauper odiosus erit amici vero divitum multi

⁶ multi colunt personam potentis et amici sunt dona tribuenti ⁷ fratres hominis pauperis oderunt eum insuper et amici procul recesserunt ab eo qui tantum verba sectatur nihil habebit

¹³ et non post multos dies congregatis omnibus adulescentior filius peregre profectus est in regionem longinquam et ibi dissipavit substantiam suam vivendo luxuriose ¹⁴ et postquam omnia consummasset facta est fames valida in regione illa et ipse coepit egere ¹⁵ et abiit et adhesit uni civium regionis illius et misit illum in villam suam ut pasceret porcos

¹ non suscipies vocem mendacii nec iunges manum tuam ut pro impio dicas falsum testimonium

¹¹ non usurpabis nomen Domini Dei tui frustra quia non erit inpunitus qui super re vana nomen eius adsumpserit

¹⁶ si steterit testis mendax contra hominem accusans eum praevaricationis ¹⁷ stabunt ambo quorum causa est ante Dominum in conspectu sacerdotum et iudicum qui fuerint in diebus illis ¹⁸ cumque diligentissime perscrutantes invenerint falsum testem dixisse contra fratrem suum mendacium ¹⁹ reddent ei sicut fratri suo facere cogitavit et auferes malum de medio tui ²⁰ ut audientes ceteri timorem habeant et nequaquam talia audeant facere ²¹ non misereberis eius sed animam pro anima oculum pro oculo dentem pro dente manum pro manu pedem pro pede exiges

⁹ tu noli pati esse eum innoxium vir autem sapiens es et scies quae facias ei deducesque canos eius cum sanguine ad infernum

³ quid detur tibi aut quid adponatur tibi ad linguam dolosam ⁴ sagittae potentis acutae cum carbonibus iuniperorum

¹⁹ proferentem mendacia testem fallacem et eum qui seminat inter fratres discordias

⁹ testis falsus non erit inpunitus et qui loquitur mendacia peribit

²⁸ testis mendax peribit vir oboediens loquitur victoriam

²⁴ iubente autem rege adducti sunt viri illi qui accusaverant Danihelem et in lacum leonum missi sunt ipsi et filii et uxores eorum et non pervenerunt usque ad pavimentum laci donec arriperent eos leones et omnia ossa eorum comminuerunt

²⁰ et addetis ipse quoque servus tuus Iacob iter nostrum insequitur dixit enim placabo illum muneribus quae praecedunt et postea videbo forsitan propitiabitur mihi

⁶ et Ioseph princeps Aegypti atque ad illius nutum frumenta populis vendebantur cumque adorassent eum fratres sui

¹⁵ tulerunt ergo viri munera et pecuniam duplicem et Beniamin descenderuntque in Aegyptum et steterunt coram Ioseph

¹⁹ dixit ad eum ne reputes mihi domine mi iniquitatem neque memineris iniuriam servi tui in die qua egressus es domine mi rex de Hierusalem neque ponas rex in corde tuo ²⁰ agnosco enim servus tuus peccatum meum et idcirco hodie primus veni de omni domo Ioseph descendique in occursum domini mei regis ²¹ respondens vero Abisai filius Sarviae dixit numquid pro his verbis non occidetur Semei quia maledixit christo Domini ²² et ait David quid mihi et vobis filii Sarviae cur efficimini mihi hodie in Satan ergone hodie interficietur vir in Israhel an ignoro hodie me factum regem super Israhel ²³ et ait rex Semei non morieris iuravitque ei ²⁴ Mifiboseth quoque filius Saul descendit in occursum regis inlotis pedibus et intonsa barba vestesque suas non laverat a die qua egressus fuerat rex usque ad diem reversionis eius in pace ²⁵ cumque Hierusalem occurrisset regi dixit ei rex quare non venisti mecum Mifiboseth ²⁶ qui respondens ait domine mi rex servus meus contempsit me dixi ei ego famulus tuus ut sterneret mihi asinum et ascendens abirem cum rege claudus enim sum servus tuus ²⁷ insuper et accusavit me servum tuum ad te dominum meum regem tu autem domine mi rex sicut angelus Dei fac quod placitum est tibi ²⁸ neque enim fuit domus patris mei nisi morti obnoxia domino meo regi tu autem posuisti me servum tuum inter convivas mensae tuae quid igitur habeo iustae querellae aut quid possum ultra vociferari ad regem ²⁹ ait ergo ei rex quid ultra loqueris fixum est quod locutus sum tu et Siba dividite possessiones ³⁰ responditque Mifiboseth regi etiam cuncta accipiat postquam reversus est dominus meus rex pacifice in domum suam ³¹ Berzellai quoque Galaadites descendens de Rogelim transduxit regem Iordanem paratus etiam ultra fluvium prosequi eum ³² erat autem Berzellai Galaadites senex valde id est octogenarius et ipse praebuit alimenta regi cum moraretur in Castris fuit quippe vir dives nimis ³³ dixit itaque rex ad Berzellai veni mecum ut requiescas secure mecum in Hierusalem ³⁴ et ait Berzellai ad regem quot sunt dies annorum vitae meae ut ascendam cum rege Hierusalem ³⁵ octogenarius sum hodie numquid vigent sensus mei ad discernendum suave aut amarum aut delectare potest servum tuum cibus et potus vel audire ultra possum vocem cantorum atque cantricum quare servus tuus fit oneri domino meo regi ³⁶ paululum procedam famulus tuus ab Iordane tecum nec indigeo hac vicissitudine ³⁷ sed obsecro ut revertar servus tuus et moriar in civitate mea iuxta sepulchrum patris mei et matris meae est autem servus tuus Chamaam ipse vadat tecum domine mi rex et fac ei quod tibi bonum videtur ³⁸ dixitque rex mecum transeat Chamaam et ego faciam ei quicquid tibi placuerit et omne quod petieris a me inpetrabis ³⁹ cumque transisset universus populus et rex Iordanem osculatus est rex Berzellai et benedixit ei et ille reversus est in locum suum

²⁴ si quando ridebam ad eos non credebant et lux vultus mei non cadebat in terram ²⁵ si voluissem ire ad eos sedebam primus cumque sederem quasi rex circumstante exercitu eram tamen maerentium consolator

¹² et o filia fortissimi in muneribus faciem tuam deprecabuntur divites populi

¹⁵ in hilaritate vultus regis vita et clementia eius quasi imber serotinus

⁸ gemma gratissima expectatio praestolantis quocumque se verterit prudenter intellegit

¹⁶ donum hominis dilatat viam eius et ante principes spatium ei facit

¹² sicut fremitus leonis ita et regis ira et sicut ros super herbam ita hilaritas eius

¹⁴ munus absconditum extinguet iras et donum in sinu indignationem maximam

²⁶ multi requirunt faciem principis et a Domino iudicium egreditur singulorum

¹¹ et intrantes domum invenerunt puerum cum Maria matre eius et procidentes adoraverunt eum et apertis thesauris suis obtulerunt ei munera aurum tus et murram

²³ stipendia enim peccati mors gratia autem Dei vita aeterna in Christo Iesu Domino nostro

¹¹ cari mei et amici mei quasi contra lepram meam steterunt et vicini mei longe steterunt

⁸ longe fecisti notos meos a me posuisti me abominationem eis clausum et non prodeuntem

¹⁸ longe fecisti a me amicum et sodalem notos meos abstulisti

²³ cum obsecrationibus loquetur pauper et dives effabitur rigide

⁴ divitiae addunt amicos plurimos a paupere autem et hii quos habuit separantur

¹³ qui obturat aurem suam ad clamorem pauperis et ipse clamabit et non exaudietur

¹⁵ inventusque in ea vir pauper et sapiens liberavit urbem per sapientiam suam et nullus deinceps recordatus est hominis illius pauperis ¹⁶ et dicebam ego meliorem esse sapientiam fortitudine quomodo ergo sapientia pauperis contempta est et verba eius non sunt audita

³⁸ et clamavit dicens Iesu Fili David miserere mei ³⁹ et qui praeibant increpabant eum ut taceret ipse vero multo magis clamabat Fili David miserere mei ⁴⁰ stans autem Iesus iussit illum adduci ad se et cum adpropinquasset interrogavit illum

⁶ vos autem exhonorastis pauperem nonne divites per potentiam opprimunt vos et ipsi trahunt vos ad iudicia

¹⁵ si autem frater aut soror nudi sunt et indigent victu cotidiano ¹⁶ dicat autem aliquis de vobis illis ite in pace calefacimini et saturamini non dederitis autem eis quae necessaria sunt corporis quid proderit

¹⁷ qui habuerit substantiam mundi et viderit fratrem suum necesse habere et clauserit viscera sua ab eo quomodo caritas Dei manet in eo ¹⁸ filioli non diligamus verbo nec lingua sed opere et veritate

¹¹ unde et servus tuus docebit ea in custodiendis eis fructus multus

¹ fili mi si susceperis sermones meos et mandata mea absconderis penes te ² ut audiat sapientiam auris tua inclina cor tuum ad noscendam prudentiam ³ si enim sapientiam invocaveris et inclinaveris cor tuum prudentiae ⁴ si quaesieris eam quasi pecuniam et sicut thesauros effoderis illam ⁵ tunc intelleges timorem Domini et scientiam Dei invenies ⁶ quia Dominus dat sapientiam et ex ore eius scientia et prudentia ⁷ custodiet rectorum salutem et proteget gradientes simpliciter ⁸ servans semitas iustitiae et vias sanctorum custodiens ⁹ tunc intelleges iustitiam et iudicium et aequitatem et omnem semitam bonam

¹⁸ lignum vitae est his qui adprehenderint eam et qui tenuerit eam beatus

²¹ fili mi ne effluant haec ab oculis tuis custodi legem atque consilium

⁴ et docebat me atque dicebat suscipiat verba mea cor tuum custodi praecepta mea et vives

⁶ ne dimittas eam et custodiet te dilige eam et servabit te

²¹ ne recedant ab oculis tuis custodi ea in medio cordis tui

³⁵ qui me invenerit inveniet vitam et hauriet salutem a Domino ³⁶ qui autem in me peccaverit laedet animam suam omnes qui me oderunt diligunt mortem

²⁰ eruditus in verbo repperiet bona et qui in Domino sperat beatus est

¹⁶ quid prodest habere divitias stultum cum sapientiam emere non possit

¹⁸ quae pulchra erit tibi cum servaveris eam in ventre tuo et redundabit in labiis tuis

²⁶ et dabo vobis cor novum et spiritum novum ponam in medio vestri et auferam cor lapideum de carne vestra et dabo vobis cor carneum

²⁵ ipsum solum manet si autem mortuum fuerit multum fructum adfert qui amat animam suam perdet eam et qui odit animam suam in hoc mundo in vitam aeternam custodit eam

²¹ qui habet mandata mea et servat ea ille est qui diligit me qui autem diligit me diligetur a Patre meo et ego diligam eum et manifestabo ei me ipsum

¹⁰ qui enim vult vitam diligere et videre dies bonos coerceat linguam suam a malo et labia eius ne loquantur dolum

⁵ testis falsus non erit inpunitus et qui mendacia loquitur non effugiet

¹⁵ longevus et honorabilis ipse est caput et propheta docens mendacium ipse cauda est ¹⁶ et erunt qui beatificant populum istum seducentes et qui beatificantur praecipitati ¹⁷ propter hoc super adulescentulis eius non laetabitur Dominus et pupillorum eius et viduarum non miserebitur quia omnis hypocrita est et nequam et universum os locutum est stultitiam in omnibus his non est aversus furor eius sed adhuc manus eius extenta

²⁵ audivi quae dixerunt prophetae prophetantes in nomine meo mendacium atque dicentes somniavi somniavi ²⁶ usquequo istud in corde est prophetarum vaticinantium mendacium et prophetantium seductiones cordis sui ²⁷ qui volunt facere ut obliviscatur populus meus nominis mei propter somnia eorum quae narrant unusquisque ad proximum suum sicut obliti sunt patres eorum nominis mei propter Baal ²⁸ propheta qui habet somnium narret somnium et qui habet sermonem meum loquatur sermonem meum vere quid paleis ad triticum dicit Dominus ²⁹ numquid non verba mea sunt quasi ignis ait Dominus et quasi malleus conterens petram ³⁰ propterea ecce ego ad prophetas ait Dominus qui furantur verba mea unusquisque a proximo suo ³¹ ecce ego ad prophetas ait Dominus qui adsumunt linguas suas et aiunt dicit Dominus ³² ecce ego ad prophetas somniantes mendacium ait Dominus qui narraverunt ea et seduxerunt populum meum in mendacio suo et in miraculis suis cum ego non misissem eos nec mandassem eis qui nihil profuerunt populo huic dicit Dominus

¹⁵ et dixit Hieremias propheta ad Ananiam prophetam audi Anania non misit te Dominus et tu confidere fecisti populum istum in mendacio ¹⁶ idcirco haec dicit Dominus ecce emittam te a facie terrae hoc anno morieris adversum Dominum enim locutus es ¹⁷ et mortuus est Ananias propheta in anno illo mense septimo

³¹ mitte ad omnem transmigrationem dicens haec dicit Dominus ad Semeiam Neelamiten pro eo quod prophetavit vobis Semeias et ego non misi eum et fecit vos confidere in mendacio ³² idcirco haec dicit Dominus ecce ego visitabo super Semeiam Neelamiten et super semen eius non erit ei vir sedens in medio populi huius et non videbit bonum quod ego faciam populo meo ait Dominus quia praevaricationem locutus est adversum Dominum

²² pro eo quod maerere fecistis cor iusti mendaciter quem ego non contristavi et confortastis manus impii ut non reverteretur a via sua mala et viveret

⁸ et tunc revelabitur ille iniquus quem Dominus Iesus interficiet spiritu oris sui et destruet inlustratione adventus sui ⁹ eum cuius est adventus secundum operationem Satanae in omni virtute et signis et prodigiis mendacibus ¹⁰ et in omni seductione iniquitatis his qui pereunt eo quod caritatem veritatis non receperunt ut salvi fierent

¹ Spiritus autem manifeste dicit quia in novissimis temporibus discedent quidam a fide adtendentes spiritibus erroris et doctrinis daemoniorum ² in hypocrisi loquentium mendacium et cauteriatam habentium suam conscientiam

¹ fuerunt vero et pseudoprophetae in populo sicut et in vobis erunt magistri mendaces qui introducent sectas perditionis et eum qui emit eos Dominum negant superducentes sibi celerem perditionem ² et multi sequentur eorum luxurias per quos via veritatis blasphemabitur ³ et in avaritia fictis verbis de vobis negotiabuntur quibus iudicium iam olim non cessat et perditio eorum non dormitat

²⁰ et adprehensa est bestia et cum illo pseudopropheta qui fecit signa coram ipso quibus seduxit eos qui acceperunt caracterem bestiae qui et adorant imaginem eius vivi missi sunt hii duo in stagnum ignis ardentis sulphure

⁸ timidis autem et incredulis et execratis et homicidis et fornicatoribus et veneficis et idolatris et omnibus mendacibus pars illorum erit in stagno ardenti igne et sulphure quod est mors secunda

¹⁵ foris canes et venefici et inpudici et homicidae et idolis servientes et omnis qui amat et facit mendacium

³⁶ venit autem Abigail ad Nabal et ecce erat ei convivium in domo eius quasi convivium regis et cor Nabal iucundum erat enim ebrius nimis et non indicavit ei verbum pusillum aut grande usque in mane

²⁴ et ingressus est Ioab ad regem et ait quid fecisti ecce venit Abner ad te quare dimisisti eum et abiit et recessit ²⁵ ignoras Abner filium Ner quoniam ad hoc venit ut deciperet te et sciret exitum tuum et introitum tuum et nosset omnia quae agis

³⁹ ego autem adhuc delicatus et unctus rex porro viri isti filii Sarviae duri mihi sunt retribuat Dominus facienti malum iuxta malitiam suam

¹⁵ festinabant cursores qui missi erant explere regis imperium statimque in Susis pependit edictum rege et Aman celebrante convivium et cunctis qui in urbe erant flentibus

⁷ non decent stultum verba conposita nec principem labium mentiens

¹ quomodo nix aestate et pluvia in messe sic indecens est stulto gloria

²¹ per tria movetur terra et quartum non potest sustinere ²² per servum cum regnaverit per stultum cum saturatus fuerit cibo

⁵ est malum quod vidi sub sole quasi per errorem egrediens a facie principis ⁶ positum stultum in dignitate sublimi et divites sedere deorsum ⁷ vidi servos in equis et principes ambulantes quasi servos super terram

⁵ et inruet populus vir ad virum unusquisque ad proximum suum tumultuabitur puer contra senem et ignobilis contra nobilem

¹¹ vae qui consurgitis mane ad ebrietatem sectandam et potandum usque ad vesperam ut vino aestuetis ¹² cithara et lyra et tympanum et tibia et vinum in conviviis vestris et opus Domini non respicitis nec opera manuum eius consideratis

¹² et vocavit Dominus Deus exercituum in die illa ad fletum et ad planctum ad calvitium et ad cingulum sacci ¹³ et ecce gaudium et laetitia occidere vitulos et iugulare arietes comedere carnes et bibere vinum comedamus et bibamus cras enim moriemur ¹⁴ et revelata est in auribus meis Domini exercituum si dimittetur iniquitas haec vobis donec moriamini dicit Dominus Deus exercituum

³ in malitia sua laetificaverunt regem et in mendaciis suis principes ⁴ omnes adulterantes quasi clibanus succensus a coquente quievit paululum civitas a commixtione fermenti donec fermentaretur totum ⁵ dies regis nostri coeperunt principes furere a vino extendit manum suam cum inlusoribus

¹ noli laetari Israhel noli exultare sicut populi quia fornicatus es a Deo tuo dilexisti mercedem super omnes areas tritici

³ qui separati estis in diem malum et adpropinquatis solio iniquitatis ⁴ qui dormitis in lectis eburneis et lascivitis in stratis vestris qui comeditis agnum de grege et vitulos de medio armenti ⁵ qui canitis ad vocem psalterii sicut David putaverunt se habere vasa cantici ⁶ bibentes in fialis vinum et optimo unguento delibuti et nihil patiebantur super contritione Ioseph

¹⁹ homo quidam erat dives et induebatur purpura et bysso et epulabatur cotidie splendide

²³ elevans oculos suos cum esset in tormentis videbat Abraham a longe et Lazarum in sinu eius

⁹ miseri estote et lugete et plorate risus vester in luctum convertatur et gaudium in maerorem

¹⁵ quo mortuo timentes fratres eius et mutuo conloquentes ne forte memor sit iniuriae quam passus est et reddat nobis malum omne quod fecimus ¹⁶ mandaverunt ei pater tuus praecepit nobis antequam moreretur ¹⁷ ut haec tibi verbis illius diceremus obsecro ut obliviscaris sceleris fratrum tuorum et peccati atque malitiae quam exercuerunt in te nos quoque oramus ut servis Dei patris tui dimittas iniquitatem hanc quibus auditis flevit Ioseph ¹⁸ veneruntque ad eum fratres sui et proni in terram dixerunt servi tui sumus ¹⁹ quibus ille respondit nolite timere num Dei possumus rennuere voluntatem ²⁰ vos cogitastis de me malum et Deus vertit illud in bonum ut exaltaret me sicut inpraesentiarum cernitis et salvos faceret multos populos ²¹ nolite metuere ego pascam vos et parvulos vestros consolatusque est eos et blande ac leniter est locutus

¹⁶ fatuus statim indicat iram suam qui autem dissimulat iniuriam callidus est

¹⁸ vir iracundus provocat rixas qui patiens est mitigat suscitatas

³² melior est patiens viro forte et qui dominatur animo suo expugnatore urbium

¹⁴ qui dimittit aquam caput est iurgiorum et antequam patiatur contumeliam iudicium deserit

³ honor est homini qui separat se a contentionibus omnes autem stulti miscentur contumeliis

²¹ si esurierit inimicus tuus ciba illum et si sitierit da ei aquam bibere

⁴⁴ ego autem dico vobis diligite inimicos vestros benefacite his qui oderunt vos et orate pro persequentibus et calumniantibus vos ⁴⁵ ut sitis filii Patris vestri qui in caelis est qui solem suum oriri facit super bonos et malos et pluit super iustos et iniustos

²¹ tunc accedens Petrus ad eum dixit Domine quotiens peccabit in me frater meus et dimittam ei usque septies ²² dicit illi Iesus non dico tibi usque septies sed usque septuagies septies

¹⁸ si fieri potest quod ex vobis est cum omnibus hominibus pacem habentes ¹⁹ non vosmet ipsos defendentes carissimi sed date locum irae scriptum est enim mihi vindictam ego retribuam dicit Dominus ²⁰ sed si esurierit inimicus tuus ciba illum si sitit potum da illi hoc enim faciens carbones ignis congeres super caput eius ²¹ noli vinci a malo sed vince in bono malum

³² estote autem invicem benigni misericordes donantes invicem sicut et Deus in Christo donavit nobis

¹² induite vos ergo sicut electi Dei sancti et dilecti viscera misericordiae benignitatem humilitatem modestiam patientiam ¹³ subportantes invicem et donantes vobis ipsis si quis adversus aliquem habet querellam sicut et Dominus donavit vobis ita et vos

¹⁹ scitis fratres mei dilecti sit autem omnis homo velox ad audiendum tardus autem ad loquendum et tardus ad iram

⁴ sicut lux aurorae oriente sole mane absque nubibus rutilat et sicut pluviis germinat herba de terra

⁸ qui cum reversus esset de horto nemoribus consito et intrasset convivii locum repperit Aman super lectulum corruisse in quo iacebat Hester et ait etiam reginam vult opprimere me praesente in domo mea necdum verbum de ore regis exierat et statim operuerunt faciem eius

⁶ et dominabitur a mari usque ad mare et a flumine usque ad terminos terrae

³ sicut ros Hermon qui descendit super montana Sion quoniam ibi mandavit Dominus benedictionem vitam usque in aeternum

¹⁴ indignatio regis nuntii mortis et vir sapiens placabit eam ¹⁵ in hilaritate vultus regis vita et clementia eius quasi imber serotinus

² sicut rugitus leonis ita terror regis qui provocat eum peccat in animam suam

¹⁵ leo rugiens et ursus esuriens princeps impius super populum pauperem

⁴ et sermo illius potestate plenus est nec dicere ei quisquam potest quare ita facis

¹² quo audito rex in furore et in ira magna praecepit ut perirent omnes sapientes Babylonis ¹³ et egressa sententia sapientes interficiebantur quaerebaturque Danihel et socii eius ut perirent

¹⁹ tunc Nabuchodonosor repletus est furore et aspectus faciei illius inmutatus est super Sedrac Misac et Abdenago et praecepit ut succenderetur fornax septuplum quam succendi consuerat ²⁰ et viris fortissimis de exercitu suo iussit ut ligatis pedibus Sedrac Misac et Abdenago mitterent eos in fornacem ignis ardentem ²¹ et confestim viri illi vincti cum bracis suis et tiaris et calciamentis et vestibus missi sunt in medium fornacis ignis ardentis ²² nam iussio regis urguebat fornax autem succensa erat nimis porro viros illos qui miserant Sedrac Misac et Abdenago interfecit flamma ignis ²³ viri autem hii id est tres Sedrac Misac et Abdenago ceciderunt in medio camini ignis ardentis conligati

¹⁹ et propter magnificentiam quam dederat ei universi populi tribus et linguae tremebant et metuebant eum quos volebat interficiebat et quos volebat percutiebat quos volebat exaltabat et quos volebat humiliabat

⁵ ero quasi ros Israhel germinabit quasi lilium et erumpet radix eius ut Libani

⁷ et erunt reliquiae Iacob in medio populorum multorum quasi ros a Domino et quasi stillae super herbam quae non expectat virum et non praestolatur filios hominum

⁴ dico autem vobis amicis meis ne terreamini ab his qui occidunt corpus et post haec non habent amplius quod faciant ⁵ ostendam autem vobis quem timeatis timete eum qui postquam occiderit habet potestatem mittere in gehennam ita dico vobis hunc timete

¹ factum est autem post haec ut Absalom filii David sororem speciosissimam vocabulo Thamar adamaret Amnon filius David ² et deperiret eam valde ita ut aegrotaret propter amorem eius quia cum esset virgo difficile ei videbatur ut quippiam inhoneste ageret cum ea ³ erat autem Amnonis amicus nomine Ionadab filius Semaa fratris David vir prudens valde ⁴ qui dixit ad eum quare sic adtenuaris macie fili regis per singulos dies cur non indicas mihi dixitque ei Amnon Thamar sororem Absalom fratris mei amo ⁵ cui respondit Ionadab cuba super lectulum tuum et languorem simula cumque venerit pater tuus ut visitet te dic ei veniat oro Thamar soror mea ut det mihi cibum et faciat pulmentum ut comedam de manu eius ⁶ accubuit itaque Amnon et quasi aegrotare coepit cumque venisset rex ad visitandum eum ait Amnon ad regem veniat obsecro Thamar soror mea ut faciat in oculis meis duas sorbitiunculas et cibum capiam de manu eius ⁷ misit ergo David ad Thamar domum dicens veni in domum Amnon fratris tui et fac ei pulmentum ⁸ venitque Thamar in domum Amnon fratris sui ille autem iacebat quae tollens farinam commiscuit et liquefaciens in oculis eius coxit sorbitiunculas ⁹ tollensque quod coxerat effudit et posuit coram eo et noluit comedere dixitque Amnon eicite universos a me cumque eiecissent omnes ¹⁰ dixit Amnon ad Thamar infer cibum in conclave ut vescar de manu tua tulit ergo Thamar sorbitiunculas quas fecerat et intulit ad Amnon fratrem suum in conclave ¹¹ cumque obtulisset ei cibum adprehendit eam et ait veni cuba mecum soror mea ¹² quae respondit ei noli frater mi noli opprimere me neque enim hoc fas est in Israhel noli facere stultitiam hanc ¹³ et ego enim ferre non potero obprobrium meum et tu eris quasi unus de insipientibus in Israhel quin potius loquere ad regem et non negabit me tibi ¹⁴ noluit autem adquiescere precibus eius sed praevalens viribus oppressit eam et cubavit cum illa ¹⁵ et exosam eam habuit Amnon magno odio nimis ita ut maius esset odium quo oderat eam amore quo ante dilexerat dixitque ei Amnon surge vade ¹⁶ quae respondit ei maius est hoc malum quod nunc agis adversum me quam quod ante fecisti expellens me et noluit audire eam ¹⁷ sed vocato puero qui ministrabat ei dixit eice hanc a me foras et claude ostium post eam ¹⁸ quae induta erat talari tunica huiuscemodi enim filiae regis virgines vestibus utebantur eiecit itaque eam minister illius foras clausitque fores post eam

¹⁹ lapides excavant aquae et adluvione paulatim terra consumitur et homines ergo similiter perdes

¹ parabolae Salomonis filius sapiens laetificat patrem filius vero stultus maestitia est matris suae

²⁰ filius sapiens laetificat patrem et stultus homo despicit matrem suam

²¹ natus est stultus in ignominiam suam sed nec pater in fatuo laetabitur

²⁵ ira patris filius stultus et dolor matris quae genuit eum

⁹ melius est sedere in angulo domatis quam cum muliere litigiosa et in domo communi

¹⁹ melius est habitare in terra deserta quam cum muliere rixosa et iracunda

²⁴ melius est sedere in angulo domatis quam cum muliere litigiosa et in domo communi

¹⁵ tecta perstillantia in die frigoris et litigiosa mulier conparantur

¹⁸ rursum detestatus sum omnem industriam meam quae sub sole studiosissime laboravi habiturus heredem post me ¹⁹ quem ignoro utrum sapiens an stultus futurus sit et dominabitur in laboribus meis quibus desudavi et sollicitus fui et est quicquam tam vanum

⁷ Dominus Deus caeli qui tulit me de domo patris mei et de terra nativitatis meae qui locutus est mihi et iuravit dicens semini tuo dabo terram hanc ipse mittet angelum suum coram te et accipies inde uxorem filio meo

¹ vocavit itaque Isaac Iacob et benedixit praecepitque ei dicens noli accipere coniugem de genere Chanaan ² sed vade et proficiscere in Mesopotamiam Syriae ad domum Bathuel patrem matris tuae et accipe tibi inde uxorem de filiabus Laban avunculi tui ³ Deus autem omnipotens benedicat tibi et crescere te faciat atque multiplicet ut sis in turbas populorum ⁴ et det tibi benedictiones Abraham et semini tuo post te ut possideas terram peregrinationis tuae quam pollicitus est avo tuo

¹⁶ volueritque substantiam inter filios suos dividere non poterit filium dilectae facere primogenitum et praeferre filio odiosae

²³ cepit ergo Iosue omnem terram sicut locutus est Dominus ad Mosen et tradidit eam in possessionem filiis Israhel secundum partes et tribus suas quievitque terra a proeliis

⁶ in omnibus viis tuis cogita illum et ipse diriget gressus tuos

²² bonus relinquet heredes filios et nepotes et custoditur iusto substantia peccatoris

²² qui invenit mulierem invenit bonum et hauriet iucunditatem a Domino

¹⁰ aleph mulierem fortem quis inveniet procul et de ultimis finibus pretium eius ¹¹ beth confidit in ea cor viri sui et spoliis non indigebit ¹² gimel reddet ei bonum et non malum omnibus diebus vitae suae ¹³ deleth quaesivit lanam et linum et operata est consilio manuum suarum ¹⁴ he facta est quasi navis institoris de longe portat panem suum ¹⁵ vav et de nocte surrexit deditque praedam domesticis suis et cibaria ancillis suis ¹⁶ zai consideravit agrum et emit eum de fructu manuum suarum plantavit vineam ¹⁷ heth accinxit fortitudine lumbos suos et roboravit brachium suum ¹⁸ teth gustavit quia bona est negotiatio eius non extinguetur in nocte lucerna illius ¹⁹ ioth manum suam misit ad fortia et digiti eius adprehenderunt fusum ²⁰ caph manum suam aperuit inopi et palmas suas extendit ad pauperem ²¹ lameth non timebit domui suae a frigoribus nivis omnes enim domestici eius vestiti duplicibus ²² mem stragulam vestem fecit sibi byssus et purpura indumentum eius ²³ nun nobilis in portis vir eius quando sederit cum senatoribus terrae ²⁴ samech sindonem fecit et vendidit et cingulum tradidit Chananeo ²⁵ ain fortitudo et decor indumentum eius et ridebit in die novissimo ²⁶ phe os suum aperuit sapientiae et lex clementiae in lingua eius ²⁷ sade considerat semitas domus suae et panem otiosa non comedet ²⁸ coph surrexerunt filii eius et beatissimam praedicaverunt vir eius et laudavit eam ²⁹ res multae filiae congregaverunt divitias tu supergressa es universas ³⁰ sin fallax gratia et vana est pulchritudo mulier timens Dominum ipsa laudabitur ³¹ thau date ei de fructu manuum suarum et laudent eam in portis opera eius

¹⁴ ecce tertio hoc paratus sum venire ad vos et non ero gravis vobis non enim quaero quae vestra sunt sed vos nec enim debent filii parentibus thesaurizare sed parentes filiis

¹⁷ omne datum optimum et omne donum perfectum desursum est descendens a Patre luminum apud quem non est transmutatio nec vicissitudinis obumbratio

⁹ usquequo piger dormis quando consurges ex somno tuo ¹⁰ paululum dormies paululum dormitabis paululum conseres manus ut dormias

⁴ egestatem operata est manus remissa manus autem fortium divitias parat ⁵ qui congregat in messe filius sapiens est qui autem stertit aestate filius confusionis

²⁴ abscondit piger manum suam sub ascella nec ad os suum adplicat eam

¹³ noli diligere somnum ne te egestas opprimat aperi oculos tuos et saturare panibus

²¹ quia vacantes potibus et dantes symbola consumentur et vestietur pannis dormitatio

³³ parum inquam dormies modicum dormitabis pauxillum manus conseres ut quiescas

¹⁰ speculatores eius caeci omnes nescierunt universi canes muti non valentes latrare videntes vana dormientes et amantes somnia

¹¹ et hoc scientes tempus quia hora est iam nos de somno surgere nunc enim propior est nostra salus quam cum credidimus ¹² nox praecessit dies autem adpropiavit abiciamus ergo opera tenebrarum et induamur arma lucis

¹⁴ propter quod dicit surge qui dormis et exsurge a mortuis et inluminabit tibi Christus

¹⁰ nam et cum essemus apud vos hoc denuntiabamus vobis quoniam si quis non vult operari nec manducet

¹⁸ misericordia autem Domini ab aeterno et usque in aeternum super timentes eum et iustitia eius in filios filiorum

¹ fili mi ne obliviscaris legis meae et praecepta mea custodiat cor tuum

¹³ qui detrahit alicui rei ipse se in futurum obligat qui autem timet praeceptum in pace versabitur

³² qui abicit disciplinam despicit animam suam qui adquiescit increpationibus possessor est cordis

¹⁷ semita iustorum declinat mala custos animae suae servat viam suam

²³ qui custodit os suum et linguam suam custodit ab angustiis animam suam

⁵ arma et gladii in via perversi custos animae suae longe recedit ab eis

¹⁸ cum prophetia defecerit dissipabitur populus qui custodit legem beatus est

⁵ qui custodit praeceptum non experietur quicquam mali tempus et responsionem cor sapientis intellegit

¹³ finem loquendi omnes pariter audiamus Deum time et mandata eius observa hoc est enim omnis homo

²³ sed hoc verbum praecepi eis dicens audite vocem meam et ero vobis Deus et vos eritis mihi populus et ambulate in omni via quam mandavi vobis ut bene sit vobis

⁵ sonum bucinae audivit et non se observavit sanguis eius in ipso erit si autem custodierit animam suam salvavit

²⁸ dixitque illi recte respondisti hoc fac et vives

²⁸ at ille dixit quippini beati qui audiunt verbum Dei et custodiunt

¹⁵ si diligitis me mandata mea servate

²¹ qui habet mandata mea et servat ea ille est qui diligit me qui autem diligit me diligetur a Patre meo et ego diligam eum et manifestabo ei me ipsum ²² dicit ei Iudas non ille Scariotis Domine quid factum est quia nobis manifestaturus es te ipsum et non mundo ²³ respondit Iesus et dixit ei si quis diligit me sermonem meum servabit et Pater meus diliget eum et ad eum veniemus et mansiones apud eum faciemus

¹⁰ si praecepta mea servaveritis manebitis in dilectione mea sicut et ego Patris mei praecepta servavi et maneo in eius dilectione ¹¹ haec locutus sum vobis ut gaudium meum in vobis sit et gaudium vestrum impleatur ¹² hoc est praeceptum meum ut diligatis invicem sicut dilexi vos ¹³ maiorem hac dilectionem nemo habet ut animam suam quis ponat pro amicis suis ¹⁴ vos amici mei estis si feceritis quae ego praecipio vobis

¹⁹ circumcisio nihil est et praeputium nihil est sed observatio mandatorum Dei

³ et in hoc scimus quoniam cognovimus eum si mandata eius observemus ⁴ qui dicit se nosse eum et mandata eius non custodit mendax est in hoc veritas non est

²² et quodcumque petierimus accipiemus ab eo quoniam mandata eius custodimus et ea quae sunt placita coram eo facimus

³ haec est enim caritas Dei ut mandata eius custodiamus et mandata eius gravia non sunt

¹⁴ beati qui lavant stolas suas ut sit potestas eorum in ligno vitae et portis intrent in civitatem

⁷ si unus de fratribus tuis qui morantur intra portas civitatis tuae in terra quam Dominus Deus tuus daturus est tibi ad paupertatem venerit non obdurabis cor tuum nec contrahes manum ⁸ sed aperies eam pauperi et dabis mutuum quod eum indigere perspexeris ⁹ cave ne forte subripiat tibi impia cogitatio et dicas in corde tuo adpropinquat septimus annus remissionis et avertas oculos a paupere fratre tuo nolens ei quod postulat mutuum commodare ne clamet contra te ad Dominum et fiat tibi in peccatum ¹⁰ sed dabis ei nec ages quippiam callide in eius necessitatibus sublevandis ut benedicat tibi Dominus Deus tuus in omni tempore et in cunctis ad quae manum miseris ¹¹ non deerunt pauperes in terra habitationis tuae idcirco ego praecipio tibi ut aperias manum fratri tuo egeno et pauperi qui tecum versatur in terra ¹² cum tibi venditus fuerit frater tuus hebraeus aut hebraea et sex annis servierit tibi in septimo anno dimittes eum liberum ¹³ et quem libertate donaveris nequaquam vacuum abire patieris ¹⁴ sed dabis viaticum de gregibus et de area et torculari tuo quibus Dominus Deus tuus benedixerit tibi

⁶ ovem reddet in quadruplum eo quod fecerit verbum istud et non pepercerit

²⁴ alii dividunt propria et ditiores fiunt alii rapiunt non sua et semper in egestate sunt ²⁵ anima quae benedicit inpinguabitur et qui inebriat ipse quoque inebriabitur

¹⁴ de fructu oris sui unusquisque replebitur bonis et iuxta opera manuum suarum retribuetur ei

²¹ qui despicit proximum suum peccat qui autem miseretur pauperi beatus erit

³¹ qui calumniatur egentem exprobrat factori eius honorat autem eum qui miseretur pauperis

⁸ qui coacervat divitias usuris et fenore liberali in pauperes congregat eas

²⁷ qui dat pauperi non indigebit qui despicit deprecantem sustinebit penuriam

¹ mitte panem tuum super transeuntes aquas quia post multa tempora invenies illum

⁷ frange esurienti panem tuum et egenos vagosque induc in domum tuam cum videris nudum operi eum et carnem tuam ne despexeris ⁸ tunc erumpet quasi mane lumen tuum et sanitas tua citius orietur et anteibit faciem tuam iustitia tua et gloria Domini colliget te ⁹ tunc invocabis et Dominus exaudiet clamabis et dicet ecce adsum si abstuleris de medio tui catenam et desieris digitum extendere et loqui quod non prodest ¹⁰ cum effuderis esurienti animam tuam et animam adflictam repleveris orietur in tenebris lux tua et tenebrae tuae erunt sicut meridies ¹¹ et requiem tibi dabit Dominus semper et implebit splendoribus animam tuam et ossa tua liberabit et eris quasi hortus inriguus et sicut fons aquarum cuius non deficient aquae

⁴¹ qui recipit prophetam in nomine prophetae mercedem prophetae accipiet et qui recipit iustum in nomine iusti mercedem iusti accipiet ⁴² et quicumque potum dederit uni ex minimis istis calicem aquae frigidae tantum in nomine discipuli amen dico vobis non perdet mercedem suam

⁴⁰ et respondens rex dicet illis amen dico vobis quamdiu fecistis uni de his fratribus meis minimis mihi fecistis

³⁸ date et dabitur vobis mensuram bonam confersam et coagitatam et supereffluentem dabunt in sinum vestrum eadem quippe mensura qua mensi fueritis remetietur vobis

⁶ hoc autem qui parce seminat parce et metet et qui seminat in benedictionibus de benedictionibus et metet ⁷ unusquisque prout destinavit corde suo non ex tristitia aut ex necessitate hilarem enim datorem diligit Deus ⁸ potens est autem Deus omnem gratiam abundare facere in vobis ut in omnibus semper omnem sufficientiam habentes abundetis in omne opus bonum

¹⁷ non quia quaero datum sed requiro fructum abundantem in rationem vestram

¹⁰ non enim iniustus Deus ut obliviscatur operis vestri et dilectionis quam ostendistis in nomine ipsius qui ministrastis sanctis et ministratis

²⁴ qui parcit virgae suae odit filium suum qui autem diligit illum instanter erudit

¹⁵ stultitia conligata est in corde pueri et virga disciplinae fugabit eam

¹³ noli subtrahere a puero disciplinam si enim percusseris eum virga non morietur ¹⁴ tu virga percuties eum et animam eius de inferno liberabis

¹⁵ virga atque correptio tribuet sapientiam puer autem qui dimittitur voluntati suae confundet matrem suam

¹⁷ erudi filium tuum et refrigerabit te et dabit delicias animae tuae

⁷ in disciplina perseverate tamquam filiis vobis offert Deus quis enim filius quem non corripit pater ⁸ quod si extra disciplinam estis cuius participes facti sunt omnes ergo adulteri et non filii estis ⁹ deinde patres quidem carnis nostrae habuimus eruditores et reverebamur non multo magis obtemperabimus Patri spirituum et vivemus ¹⁰ et illi quidem in tempore paucorum dierum secundum voluntatem suam erudiebant nos hic autem ad id quod utile est in recipiendo sanctificationem eius

³⁰ iratus autem Saul adversus Ionathan dixit ei fili mulieris virum ultro rapientis numquid ignoro quia diligis filium Isai in confusionem tuam et in confusionem ignominiosae matris tuae ³¹ omnibus enim diebus quibus filius Isai vixerit super terram non stabilieris tu neque regnum tuum itaque iam nunc mitte et adduc eum ad me quia filius mortis est

⁷ ait ad servos suos qui adsistebant ei audite filii Iemini numquid omnibus vobis dabit filius Isai agros et vineas et universos vos faciet tribunos et centuriones ⁸ quoniam coniurastis omnes adversum me et non est qui mihi renuntiet maxime cum et filius meus foedus iunxerit cum filio Isai non est qui vicem meam doleat ex vobis nec qui adnuntiet mihi eo quod suscitaverit filius meus servum meum adversum me insidiantem mihi usque hodie ⁹ respondens autem Doec Idumeus qui adsistebat et erat primus inter servos Saul vidi inquit filium Isai in Nobe apud Ahimelech filium Achitob ¹⁰ qui consuluit pro eo Dominum et cibaria dedit ei sed et gladium Goliath Philisthei dedit illi ¹¹ misit ergo rex ad accersiendum Ahimelech filium Achitob sacerdotem et omnem domum patris eius sacerdotum qui erant in Nobe qui venerunt universi ad regem ¹² et ait Saul audi fili Achitob qui respondit praesto sum domine

¹⁷ dixitque ad David iustior tu es quam ego tu enim tribuisti mihi bona ego autem reddidi tibi mala ¹⁸ et tu indicasti hodie quae feceris mihi bona quomodo tradiderit me Dominus in manu tua et non occideris me ¹⁹ quis enim cum invenerit inimicum suum dimittet eum in via bona sed Dominus reddat tibi vicissitudinem hanc pro eo quod hodie operatus es in me ²⁰ et nunc quia scio quod certissime regnaturus sis et habiturus in manu tua regnum Israhel ²¹ iura mihi in Domino ne deleas semen meum post me neque auferas nomen meum de domo patris mei ²² et iuravit David Sauli abiit ergo Saul in domum suam et David et viri eius ascenderunt ad tutiora loca

²¹ et ait Saul peccavi revertere fili mi David nequaquam enim ultra male tibi faciam eo quod pretiosa fuerit anima mea in oculis tuis hodie apparet quod stulte egerim et ignoraverim multa nimis ²² et respondens David ait ecce hasta regis transeat unus de pueris et tollat eam ²³ Dominus autem retribuet unicuique secundum iustitiam suam et fidem tradidit enim te Dominus hodie in manu mea et nolui levare manum meam in christum Domini ²⁴ et sicuti magnificata est anima tua hodie in oculis meis sic magnificetur anima mea in oculis Domini et liberet me de omni angustia ²⁵ ait ergo Saul ad David benedictus tu fili mi David et quidem faciens facies et potens poteris abiit autem David in viam suam et Saul reversus est in locum suum

⁵ venit ergo rex David usque Baurim et ecce egrediebatur inde vir de cognatione domus Saul nomine Semei filius Gera procedebat egrediens et maledicebat ⁶ mittebatque lapides contra David et contra universos servos regis David omnis autem populus et universi bellatores a dextro et sinistro latere regis incedebant

²⁴ noli esse amicus homini iracundo neque ambules cum viro furioso ²⁵ ne forte discas semitas eius et sumas scandalum animae tuae

²⁸ sicut urbs patens et absque murorum ambitu ita vir qui non potest in loquendo cohibere spiritum suum

²² vir iracundus provocat rixas et qui ad indignandum facilis est erit ad peccata proclivior

¹⁰ quis dinumerare possit pulverem Iacob et nosse numerum stirpis Israhel moriatur anima mea morte iustorum et fiant novissima mea horum similia

¹⁶ et cibavit te manna in solitudine quod nescierunt patres tui et postquam adflixit ac probavit ad extremum misertus est tui

²⁹ utinam saperent et intellegerent ac novissima providerent

³⁷ sen custodi simplicitatem et vide rectum quia erit ad extremum viro pax

¹² ut numerentur dies nostri sic ostende et veniemus corde sapienti

¹⁴ imple nos matutina misericordia tua et laudabimus et laetabimur in cunctis diebus nostris

⁸ audi fili mi disciplinam patris tui et ne dimittas legem matris tuae

¹ audite filii disciplinam patris et adtendite ut sciatis prudentiam

³⁴ beatus homo qui audit me qui vigilat ad fores meas cotidie et observat ad postes ostii mei ³⁵ qui me invenerit inveniet vitam et hauriet salutem a Domino

¹⁵ via stulti recta in oculis eius qui autem sapiens est audit consilia

¹⁹ homo quidam erat dives et induebatur purpura et bysso et epulabatur cotidie splendide ²⁰ et erat quidam mendicus nomine Lazarus qui iacebat ad ianuam eius ulceribus plenus ²¹ cupiens saturari de micis quae cadebant de mensa divitis sed et canes veniebant et lingebant ulcera eius ²² factum est autem ut moreretur mendicus et portaretur ab angelis in sinum Abrahae mortuus est autem et dives et sepultus est in inferno ²³ elevans oculos suos cum esset in tormentis videbat Abraham a longe et Lazarum in sinu eius

¹⁹ et mutuo loquebantur ecce somniator venit ²⁰ venite occidamus eum et mittamus in cisternam veterem dicemusque fera pessima devoravit eum et tunc apparebit quid illi prosint somnia sua

⁴ ad quos ille clementer accedite inquit ad me et cum accessissent prope ego sum ait Ioseph frater vester quem vendidistis in Aegypto ⁵ nolite pavere nec vobis durum esse videatur quod vendidistis me in his regionibus pro salute enim vestra misit me Deus ante vos in Aegyptum ⁶ biennium est quod fames esse coepit in terra et adhuc quinque anni restant quibus nec arari poterit nec meti ⁷ praemisitque me Deus ut reservemini super terram et escas ad vivendum habere possitis ⁸ non vestro consilio sed Dei huc voluntate missus sum qui fecit me quasi patrem Pharaonis et dominum universae domus eius ac principem in omni terra Aegypti

²⁰ vos cogitastis de me malum et Deus vertit illud in bonum ut exaltaret me sicut inpraesentiarum cernitis et salvos faceret multos populos

²⁵ et postea ingressa est Hester ad regem obsecrans ut conatus eius litteris regis irriti fierent et malum quod contra Iudaeos cogitaverat reverteretur in caput eius denique et ipsum et filios eius adfixerunt cruci

¹³ ipse enim solus est et nemo avertere potest cogitationem eius et anima eius quodcumque voluerit hoc facit

¹¹ quoniam inclinaverunt super te malum cogitaverunt scelus quod non potuerunt

¹⁰ Dominus dissolvit consilium gentium irritas fecit cogitationes populorum ¹¹ consilium Domini in aeternum stabit cogitationes cordis eius in generatione et generatione

⁴ dixerunt venite et conteramus eos de gente et non sit memoria nominis Israhel ultra

² qui bonus est hauriet a Domino gratiam qui autem confidit cogitationibus suis impie agit

¹ hominis est animum praeparare et Dei gubernare linguam

⁹ cor hominis disponet viam suam sed Domini est dirigere gressus eius

¹ sicut divisiones aquarum ita cor regis in manu Domini quocumque voluerit inclinabit illud

³⁰ non est sapientia non est prudentia non est consilium contra Dominum

²⁹ solummodo hoc inveni quod fecerit Deus hominem rectum et ipse se infinitis miscuerit quaestionibus quis talis ut sapiens est et quis cognovit solutionem verbi

⁶ ascendamus ad Iudam et suscitemus eum et avellamus eum ad nos et ponamus regem in medio eius filium Tabeel ⁷ haec dicit Dominus Deus non stabit et non erit istud

²⁴ iuravit Dominus exercituum dicens si non ut putavi ita erit et quomodo mente tractavi

²⁶ hoc consilium quod cogitavi super omnem terram et haec est manus extenta super universas gentes ²⁷ Dominus enim exercituum decrevit et quis poterit infirmare et manus eius extenta et quis avertet eam

¹⁰ adnuntians ab exordio novissimum et ab initio quae necdum facta sunt dicens consilium meum stabit et omnis voluntas mea fiet

³⁵ et omnes habitatores terrae apud eum in nihilum reputati sunt iuxta voluntatem enim suam facit tam in virtutibus caeli quam in habitatoribus terrae et non est qui resistat manui eius et dicat ei quare fecisti

²⁴ abundantes et uberes urbes ingredietur et faciet quae non fecerunt patres eius et patres patrum eius rapinas et praedam et divitias eorum dissipabit et contra firmissimas cogitationes iniet et hoc usque ad tempus ²⁵ et concitabitur fortitudo eius et cor eius adversum regem austri in exercitu magno et rex austri provocabitur ad bellum multis auxiliis et fortibus nimis et non stabunt quia inibunt adversum eum consilia

⁴ et consilium fecerunt ut Iesum dolo tenerent et occiderent ⁵ dicebant autem non in die festo ne forte tumultus fieret in populo

⁶³ dicentes domine recordati sumus quia seductor ille dixit adhuc vivens post tres dies resurgam ⁶⁴ iube ergo custodiri sepulchrum usque in diem tertium ne forte veniant discipuli eius et furentur eum et dicant plebi surrexit a mortuis et erit novissimus error peior priore

²⁷ convenerunt enim vere in civitate ista adversus sanctum puerum tuum Iesum quem unxisti Herodes et Pontius Pilatus cum gentibus et populis Israhel ²⁸ facere quae manus tua et consilium decreverunt fieri

³⁸ et nunc itaque dico vobis discedite ab hominibus istis et sinite illos quoniam si est ex hominibus consilium hoc aut opus dissolvetur ³⁹ si vero ex Deo est non poteritis dissolvere eos ne forte et Deo repugnare inveniamini consenserunt autem illi

¹¹ in quo etiam sorte vocati sumus praedestinati secundum propositum eius qui omnia operatur secundum consilium voluntatis suae

¹⁷ in quo abundantius volens Deus ostendere pollicitationis heredibus inmobilitatem consilii sui interposuit iusiurandum ¹⁸ ut per duas res inmobiles quibus inpossibile est mentiri Deum fortissimum solacium habeamus qui confugimus ad tenendam propositam spem

⁸ et lapis offensionis et petra scandali qui offendunt verbo nec credunt in quod et positi sunt

⁴ subintroierunt enim quidam homines qui olim praescripti sunt in hoc iudicium impii Dei nostri gratiam transferentes in luxuriam et solum Dominatorem et Dominum nostrum Iesum Christum negantes

² ego autem totis viribus meis praeparavi inpensas domus Dei mei aurum ad vasa aurea et argentum in argentea aes in aenea ferrum in ferrea lignum ad lignea lapides onychinos et quasi stibinos et diversorum colorum omnem pretiosum lapidem et marmor parium abundantissime ³ et super haec quae obtuli in domum Dei mei de peculio meo aurum et argentum do in templum Dei mei exceptis his quae paravi in aedem sanctam

¹⁷ scio Deus meus quod probes corda et simplicitatem diligas unde et ego in simplicitate cordis mei laetus obtuli universa haec et populum tuum qui hic reppertus est vidi cum ingenti gaudio tibi offerre donaria

⁸ dixit Dominus ad eum quia haec fuit voluntas tua ut aedificares domum nomini meo bene quidem fecisti habere huiuscemodi voluntatem

¹⁵ fratres mei praeterierunt me sicut torrens qui raptim transit in convallibus

⁵ praedam pollicetur sociis et oculi filiorum eius deficient

⁹ nolite confidere in calumnia et in rapina ne frustremini divitiae si fluxerint ne adponatis cor

¹ melior est pauper qui ambulat in simplicitate sua quam torquens labia insipiens

⁴¹ et sedens Iesus contra gazofilacium aspiciebat quomodo turba iactaret aes in gazofilacium et multi divites iactabant multa ⁴² cum venisset autem una vidua pauper misit duo minuta quod est quadrans ⁴³ et convocans discipulos suos ait illis amen dico vobis quoniam vidua haec pauper plus omnibus misit qui miserunt in gazofilacium ⁴⁴ omnes enim ex eo quod abundabat illis miserunt haec vero de penuria sua omnia quae habuit misit totum victum suum

⁶ Iesus autem dixit sinite eam quid illi molesti estis bonum opus operata est in me ⁷ semper enim pauperes habetis vobiscum et cum volueritis potestis illis benefacere me autem non semper habetis ⁸ quod habuit haec fecit praevenit unguere corpus meum in sepulturam

² quod in multo experimento tribulationis abundantia gaudii ipsorum et altissima paupertas eorum abundavit in divitias simplicitatis eorum ³ quia secundum virtutem testimonium illis reddo et supra virtutem voluntarii fuerunt

¹² si enim voluntas prompta est secundum id quod habet accepta est non secundum quod non habet

² in spem vitae aeternae quam promisit qui non mentitur Deus ante tempora saecularia

⁹ timor Domini mundus perseverans in saecula iudicia Domini vera iustificata in semet ipsis

¹³ anima eius in bono commorabitur et semen eius hereditabit terram

¹⁸ ecce oculus Domini super timentes eum et expectantes misericordiam eius ¹⁹ ut eruat de morte animam eorum et vivificet eos in fame

⁹ timete Dominum sancti eius quoniam non est inopia timentibus eum ¹⁰ leones indiguerunt et esurierunt quaerentibus autem Dominum non deerit omne bonum ¹¹ venite filii audite me timorem Domini docebo vos

⁹ verumtamen prope est his qui timent eum salutare eius ut habitet gloria in terra nostra

¹⁶ longitudine dierum implebo illum et ostendam ei salutare meum

¹⁷ quia spiritus pertransiit eum et non subsistet et non cognoscet eum ultra locus eius

¹⁸ sade iustus Dominus in omnibus viis suis et sanctus in omnibus operibus suis ¹⁹ coph iuxta est Dominus omnibus qui invocant eum omnibus qui invocant eum in veritate ²⁰ res placitum timentium se faciet et clamorem eorum audiet et salvabit eos

²⁷ timor Domini adponet dies et anni impiorum breviabuntur

²¹ non contristabit iustum quicquid ei acciderit impii autem replebuntur malo

²⁶ in timore Domini fiducia fortitudinis et filiis eius erit spes ²⁷ timor Domini fons vitae ut declinet a ruina mortis

¹⁶ tunc locuti sunt timentes Deum unusquisque cum proximo suo et adtendit Dominus et audivit et scriptus est liber monumenti coram eo timentibus Dominum et cogitantibus nomen eius ¹⁷ et erunt mihi ait Dominus exercituum in die qua ego facio in peculium et parcam eis sicut parcit vir filio suo servienti sibi

² et orietur vobis timentibus nomen meum sol iustitiae et sanitas in pinnis eius et egrediemini et salietis sicut vituli de armento

⁶ beati qui esuriunt et sitiunt iustitiam quoniam ipsi saturabuntur

³¹ ecclesia quidem per totam Iudaeam et Galilaeam et Samariam habebat pacem et aedificabatur ambulans in timore Domini et consolatione Sancti Spiritus replebatur

²⁸ scimus autem quoniam diligentibus Deum omnia cooperantur in bonum his qui secundum propositum vocati sunt sancti

¹¹ non quasi propter penuriam dico ego enim didici in quibus sum sufficiens esse ¹² scio et humiliari scio et abundare ubique et in omnibus institutus sum et satiari et esurire et abundare et penuriam pati

⁸ nam corporalis exercitatio ad modicum utilis est pietas autem ad omnia utilis est promissionem habens vitae quae nunc est et futurae

⁶ est autem quaestus magnus pietas cum sufficientia ⁷ nihil enim intulimus in mundum haut dubium quia nec auferre quid possumus ⁸ habentes autem alimenta et quibus tegamur his contenti sumus ⁹ nam qui volunt divites fieri incidunt in temptationem et laqueum et desideria multa inutilia et nociva quae mergunt homines in interitum et perditionem

¹⁸ liberabit me Dominus ab omni opere malo et salvum faciet in regnum suum caeleste cui gloria in saecula saeculorum amen

⁵ sint mores sine avaritia contenti praesentibus ipse enim dixit non te deseram neque derelinquam ⁶ ita ut confidenter dicamus Dominus mihi adiutor non timebo quid faciat mihi homo

¹¹ tu dissipasti in fortitudine tua mare contrivisti capita draconum in aquis

²⁷ non inveniet fraudulentus lucrum et substantia hominis erit auri pretium

¹⁹ iter pigrorum quasi sepes spinarum via iustorum absque offendiculo

¹⁵ pigredo inmittit soporem et anima dissoluta esuriet

³⁰ per agrum hominis pigri transivi et per vineam viri stulti ³¹ et ecce totum repleverant urticae operuerant superficiem eius spinae et maceria lapidum destructa erat ³² quod cum vidissem posui in corde meo et exemplo didici disciplinam ³³ parum inquam dormies modicum dormitabis pauxillum manus conseres ut quiescas ³⁴ et veniet quasi cursor egestas tua et mendicitas quasi vir armatus

¹³ dicit piger leaena in via leo in itineribus ¹⁴ sicut ostium vertitur in cardine suo ita piger in lectulo suo ¹⁵ abscondit piger manus sub ascellas suas et laborat si ad os suum eas converterit ¹⁶ sapientior sibi piger videtur septem viris loquentibus sententias

²³ at ipse respondens ait qui intinguit mecum manum in parapside hic me tradet

²⁰ qui ait illis unus ex duodecim qui intinguit mecum in catino

¹¹ ut omnis Israhel audiens timeat et nequaquam ultra faciat quippiam huius rei simile

²¹ lapidibus eum obruet populus civitatis et morietur ut auferatis malum de medio vestri et universus Israhel audiens pertimescat

⁸ noli arguere derisorem ne oderit te argue sapientem et diliget te ⁹ da sapienti et addetur ei sapientia doce iustum et festinabit accipere ¹⁰ principium sapientiae timor Domini et scientia sanctorum prudentia

⁵ stultus inridet disciplinam patris sui qui autem custodit increpationes astutior fiet

¹⁰ plus proficit correptio apud prudentem quam centum plagae apud stultum

¹¹ multato pestilente sapientior erit parvulus et si sectetur sapientem sumet scientiam

¹⁹ ego quos amo arguo et castigo aemulare ergo et paenitentiam age

¹⁸ si genuerit homo filium contumacem et protervum qui non audiat patris aut matris imperium et coercitus oboedire contempserit ¹⁹ adprehendent eum et ducent ad seniores civitatis illius et ad portam iudicii ²⁰ dicentque ad eos filius noster iste protervus et contumax est monita nostra audire contemnit comesationibus vacat et luxuriae atque conviviis ²¹ lapidibus eum obruet populus civitatis et morietur ut auferatis malum de medio vestri et universus Israhel audiens pertimescat

⁵ qui congregat in messe filius sapiens est qui autem stertit aestate filius confusionis

² servus sapiens dominabitur filiis stultis et inter fratres hereditatem dividet

²² audi patrem tuum qui genuit te et ne contemnas cum senuerit mater tua ²³ veritatem eme et noli vendere sapientiam et doctrinam et intellegentiam ²⁴ exultat gaudio pater iusti qui sapientem genuit laetabitur in eo ²⁵ gaudeat pater tuus et mater tua et exultet quae genuit te

⁷ qui custodit legem filius sapiens est qui pascit comesatores confundit patrem suum

¹⁴ beatus homo qui semper est pavidus qui vero mentis est durae corruet in malum

²⁴ qui subtrahit aliquid a patre suo et matre et dicit hoc non est peccatum particeps homicidae est

¹¹ generatio quae patri suo maledicit et quae non benedicit matri suae

¹⁷ oculum qui subsannat patrem et qui despicit partum matris suae effodiant corvi de torrentibus et comedant illum filii aquilae

¹² et dixit adulescentior ex illis patri pater da mihi portionem substantiae quae me contingit et divisit illis substantiam ¹³ et non post multos dies congregatis omnibus adulescentior filius peregre profectus est in regionem longinquam et ibi dissipavit substantiam suam vivendo luxuriose ¹⁴ et postquam omnia consummasset facta est fames valida in regione illa et ipse coepit egere ¹⁵ et abiit et adhesit uni civium regionis illius et misit illum in villam suam ut pasceret porcos ¹⁶ et cupiebat implere ventrem suum de siliquis quas porci manducabant et nemo illi dabat

³⁰ sed postquam filius tuus hic qui devoravit substantiam suam cum meretricibus venit occidisti illi vitulum saginatum

¹ si surrexerit in medio tui prophetes aut qui somnium vidisse se dicat et praedixerit signum atque portentum ² et evenerit quod locutus est et dixerit tibi eamus et sequamur deos alienos quos ignoras et serviamus eis ³ non audies verba prophetae illius aut somniatoris quia temptat vos Dominus Deus vester ut palam fiat utrum diligatis eum an non in toto corde et in tota anima vestra ⁴ Dominum Deum vestrum sequimini et ipsum timete mandata illius custodite et audite vocem eius ipsi servietis et ipsi adherebitis

²² et ille ait egrediar et ero spiritus mendax in ore omnium prophetarum eius et dixit Dominus decipies et praevalebis egredere et fac ita ²³ nunc igitur ecce dedit Dominus spiritum mendacii in ore omnium prophetarum tuorum qui hic sunt et Dominus locutus est contra te malum ²⁴ accessit autem Sedecias filius Chanaan et percussit Micheam in maxillam et dixit mene ergo dimisit spiritus Domini et locutus est tibi ²⁵ et ait Micheas visurus es in die illa quando ingredieris cubiculum intra cubiculum ut abscondaris ²⁶ et ait rex Israhel tollite Micheam et maneat apud Amon principem civitatis et apud Ioas filium Ammelech ²⁷ et dicite eis haec dicit rex mittite virum istum in carcerem et sustentate eum pane tribulationis et aqua angustiae donec revertar in pace ²⁸ dixitque Micheas si reversus fueris in pace non est locutus Dominus in me et ait audite populi omnes

⁷ vade contra virum stultum et nescito labia prudentiae

¹⁵ adtendite a falsis prophetis qui veniunt ad vos in vestimentis ovium intrinsecus autem sunt lupi rapaces

⁶ qui dixit illis intuemini et cavete a fermento Pharisaeorum et Sadducaeorum

¹² tunc intellexerunt quia non dixerit cavendum a fermento panum sed a doctrina Pharisaeorum et Sadducaeorum

²⁴ et dicebat illis videte quid audiatis in qua mensura mensi fueritis remetietur vobis et adicietur vobis

⁶ at ille respondens dixit eis bene prophetavit Esaias de vobis hypocritis sicut scriptum est populus hic labiis me honorat cor autem eorum longe est a me ⁷ in vanum autem me colunt docentes doctrinas praecepta hominum ⁸ relinquentes enim mandatum Dei tenetis traditionem hominum baptismata urceorum et calicum et alia similia his facitis multa ⁹ et dicebat illis bene irritum facitis praeceptum Dei ut traditionem vestram servetis ¹⁰ Moses enim dixit honora patrem tuum et matrem tuam et qui maledixerit patri aut matri morte moriatur ¹¹ vos autem dicitis si dixerit homo patri aut matri corban quod est donum quodcumque ex me tibi profuerit ¹² et ultra non dimittitis eum quicquam facere patri suo aut matri ¹³ rescindentes verbum Dei per traditionem vestram quam tradidistis et similia huiusmodi multa facitis ¹⁴ et advocans iterum turbam dicebat illis audite me omnes et intellegite

⁵ alienum autem non sequuntur sed fugient ab eo quia non noverunt vocem alienorum

¹³ nam eiusmodi pseudoapostoli operarii subdoli transfigurantes se in apostolos Christi ¹⁴ et non mirum ipse enim Satanas transfigurat se in angelum lucis ¹⁵ non est ergo magnum si ministri eius transfigurentur velut ministri iustitiae quorum finis erit secundum opera ipsorum

¹⁴ ut iam non simus parvuli fluctuantes et circumferamur omni vento doctrinae in nequitia hominum in astutia ad circumventionem erroris

⁷ ineptas autem et aniles fabulas devita exerce te ipsum ad pietatem

³ si quis aliter docet et non adquiescit sanis sermonibus Domini nostri Iesu Christi et ei quae secundum pietatem est doctrinae ⁴ superbus nihil sciens sed languens circa quaestiones et pugnas verborum ex quibus oriuntur invidiae contentiones blasphemiae suspiciones malae ⁵ conflictationes hominum mente corruptorum et qui veritate privati sunt existimantium quaestum esse pietatem

¹ fuerunt vero et pseudoprophetae in populo sicut et in vobis erunt magistri mendaces qui introducent sectas perditionis et eum qui emit eos Dominum negant superducentes sibi celerem perditionem ² et multi sequentur eorum luxurias per quos via veritatis blasphemabitur

¹ carissimi nolite omni spiritui credere sed probate spiritus si ex Deo sint quoniam multi pseudoprophetae exierunt in mundum

¹⁰ si quis venit ad vos et hanc doctrinam non adfert nolite recipere eum in domum nec have ei dixeritis

² scio opera tua et laborem et patientiam tuam et quia non potes sustinere malos et temptasti eos qui se dicunt apostolos et non sunt et invenisti eos mendaces

¹⁰ et submittite duos viros filios Belial contra eum et falsum testimonium dicant benedixit Deum et regem et educite eum et lapidate sicque moriatur

¹³ et adductis duobus viris filiis diaboli fecerunt eos sedere contra eum at illi scilicet ut viri diabolici dixerunt contra eum testimonium coram multitudine benedixit Naboth Deo et regi quam ob rem eduxerunt eum extra civitatem et lapidibus interfecerunt

¹⁶ quanto magis abominabilis et inutilis homo qui bibit quasi aquas iniquitatem

¹² cum enim dulce fuerit in ore eius malum abscondet illud sub lingua sua ¹³ parcet illi et non derelinquet illud et celabit in gutture suo

⁷ quis est vir ut est Iob qui bibit subsannationem quasi aquam

⁵ nec est Deus in omnibus cogitationibus eius parturiunt viae eius in omni tempore longe sunt iudicia tua a facie eius omnes inimicos suos dispicit

¹¹ dixit in corde suo oblitus est Deus abscondit faciem suam non respiciet in perpetuum

¹⁴ cor sapientis quaerit doctrinam et os stultorum pascetur inperitia

¹⁴ propter hoc audite verbum Domini viri inlusores qui dominamini super populum meum qui est in Hierusalem ¹⁵ dixistis enim percussimus foedus cum morte et cum inferno fecimus pactum flagellum inundans cum transierit non veniet super nos quia posuimus mendacium spem nostram et mendacio protecti sumus ¹⁶ idcirco haec dicit Dominus Deus ecce ego mittam in fundamentis Sion lapidem lapidem probatum angularem pretiosum in fundamento fundatum qui crediderit non festinet ¹⁷ et ponam iudicium in pondere et iustitiam in mensura et subvertet grando spem mendacii et protectionem aquae inundabunt ¹⁸ et delebitur foedus vestrum cum morte et pactum vestrum cum inferno non stabit flagellum inundans cum transierit eritis ei in conculcationem

⁸ peccata populi mei comedent et ad iniquitatem eorum sublevabunt animas eorum

² dicens iudex quidam erat in quadam civitate qui Deum non timebat et hominem non verebatur ³ vidua autem quaedam erat in civitate illa et veniebat ad eum dicens vindica me de adversario meo ⁴ et nolebat per multum tempus post haec autem dixit intra se et si Deum non timeo nec hominem revereor

¹¹ tunc submiserunt viros qui dicerent se audisse eum dicentem verba blasphemiae in Mosen et Deum ¹² commoverunt itaque plebem et seniores et scribas et concurrentes rapuerunt eum et adduxerunt in concilium ¹³ et statuerunt testes falsos dicentes homo iste non cessat loqui verba adversus locum sanctum et legem

³⁴ inlusores ipse deludet et mansuetis dabit gratiam

²² statim eam sequitur quasi bos ductus ad victimam et quasi agnus lasciviens et ignorans quod ad vincula stultus trahatur

¹² si sapiens fueris tibimet ipsi eris si inlusor solus portabis malum

¹³ in labiis sapientis invenietur sapientia et virga in dorso eius qui indiget corde

⁶ labia stulti inmiscunt se rixis et os eius iurgia provocat

³ flagellum equo et camus asino et virga dorso inprudentium

²² et nunc nolite inludere ne forte constringantur vincula vestra consummationem enim et adbreviationem audivi a Domino Deo exercituum super universam terram

²⁰ quoniam defecit qui praevalebat consummatus est inlusor et succisi sunt omnes qui vigilabant super iniquitatem

⁴⁰ videte ergo ne superveniat quod dictum est in prophetis ⁴¹ videte contemptores et admiramini et disperdimini quia opus operor ego in diebus vestris opus quod non credetis si quis enarraverit vobis

⁶ quem enim diligit Dominus castigat flagellat autem omnem filium quem recipit

³ hoc primum scientes quod venient in novissimis diebus in deceptione inlusores iuxta proprias concupiscentias ambulantes ⁴ dicentes ubi est promissio aut adventus eius ex quo enim patres dormierunt omnia sic perseverant ab initio creaturae ⁵ latet enim eos hoc volentes quod caeli erant prius et terra de aqua et per aquam consistens Dei verbo ⁶ per quae ille tunc mundus aqua inundatus periit ⁷ caeli autem qui nunc sunt et terra eodem verbo repositi sunt igni servati in diem iudicii et perditionis impiorum hominum