WestSaxon1175(i)
22 Þa wæs him broht an deofel-seoc man se wæs blind & dumb & he hine hælde swa þæt he spæc & geseah.
23 & þa menigeo ealle wundredon & cwæðen. Cweþe we ys þes dauiðes sune.
24 Soðlice þa þa sinder-halgen þis ge-hyrden þa cwæðen hyo. Ne drifð þes deofle ut buton þurh beelzebub deofle ealdre.
25 Se hælend soðlice wiste heora ge-þankes. & cwæð to heom. Ælch riche þe byð twyræde on hym sylfen beoð to-worpen. & ælc ceastre oððe hus þe byoð wiðerweard ongean hyt sylf. hit ne stent.
26 And gyf se deofel adrif ut þanne deofel hyo byð to-dælde. hu maig þanne hys rice standen.
27 & gyf ich þurh beelzebub adrife ut deofele. þurh hwane adrifð eowre bearn. for-þan hyo sylfe beoð owre demen.
28 Gif ic soðlice on godes gaste awurpe deofel. witodlice on eow be-cumeð godes riche.
29 Oððe hu mæg man ingan on stranges hus. & his fate hine be-refian bute he ge-binde ærest þane strangen. & þanne hys hus bereafian.
30 Se þe nys mid me he is on-geanes me. & se þe ne gadereð [Note: MS. gadered. ] mid me he to-wyrð.
31 For-þan ich segge eow. ælc senne & bismer-spræce byð for-gyfen mannum. Soðlice þas halgan gastes bysmer-spræce ne byð for-gefen.
32 & swa hlyc swa cweð word on-gen mannes sunu him byð forgefen. Se þe soðlice cweð on-gen haligne gast. ne byð hit him for-gefen. ne on þissere werolde. ne on þare to-wearden.
33 Oððe wircað god treow & his wæstme godne oððe wyrcað yfel treow & his wæstme yfelne. Witodlice be þam wæstme byð þæt treow on-cnawen.
34 La ge næddrene cynrin. hu mugen ge göd spræcen. þanne ge senden yfele. Soðlice on þare heortan willan se muð spæcð.
35 god mann soðlice of goden gold-horde bringð god forð. & yfel man of yfele gold-horde bringð yfel forð.
36 Soðlice ich segge eow. þt ælc ydel word þe man sprecað. hyo agyldeð [Note: MS. agylded. ] scad be þam on domes daige.
37 Soðlice of þinen worden þu byst rihtwised. & of þinum worden þu byst ge-niþored.
38 Ða andswereden him sume þa bokeres. & þa sunder-halgan. þus cweðende. Lareow we willeð sum taken of þe ge-seon.
39 he andswerede hem & cwæð. yfel cneorys & for-lier [Note: MS. for-her. ] secheð tacne. & hyre ne beoð nan taken geseald buton ionas taken þas witegan.
40 Witodlice swa swa ionas wæs on þas hwæles innoðe þreo dages & þreo niht. swa beoð mannes sune on eorðan heortan þreo dages & þreo niht.
41 Niniueissce weres ariseð on dome mid þisse cneornysse & hyo niðeriað hyo. for-þan þe hyo dyden dead-bote on Ionases bodiunge. & þes ys mare þanne Ionas.
42 Suð-dæles cwen arist on dome mid þisse cneornisse. & hyo ge-niðeriað hyo forþam þe hyo com fram landes ge-mærum to ge-heren salomones wisdom. & þes ys mare þanne salomon.
43 Soðlice þonne se un-clæne gast ut-fareð. fram menn he gæð geond drege stowa sechende reste. & he ne ge-met.
44 þanne cweð he. ic gecherre on min hus þanen ic ut-eode. & cumende. he ge-met hyt emtig ge-clænsed mid besmum & gefratewed.
45 Þonne gað he & hym to-genimð sefen oðre gastes wyrse þonne he. & ingangende hyo eardigeð þer. & þanne wurðeð þas mannes ytemesten werse þonne þa ærran & swa byð þisse werstan cneornysse.
46 Þa he þas þing þa geat spæc to þam mænege. þa stod his moder & his ge-broðra þær-ute secende spæcen to hym.
47 Soðlice þa cwæð sum to him. Witodlice þin moder & þine ge-broðre standeð þærute þe sechende.
48 & he andswerede hym seggedden & cwæð. Hwilc ys moder. & hwilce sende mine gebroðre.
49 & he aþenede his hand on his leorning-cnihtes. & cwæð.
50 Witodlice swa hwylc swa wercð mines fader willan þe on heofene is. he ys min broðer. & min swustor. & min moder.
13 1 On þam dayge þam hælende ut-gangenden of huse he sæt wið þa sæ.
2 & michele menigeo wæren ge-samnode to hym. swa þæt he eode on scyp & þær sæt. & eall syo menigeo. stod on þam waruðe.
3 & he spæc to heom fele on bispellen cweðende. Soðlice ut-eode se sæwere hys sæd to sawenne.
4 & þa þa he seow. sume hye feollen wið weig. & fugeles comen & æten þa.
5 Soðlice sume feollen on stænette þær hyt næfde mychele eorðan. & rædlice up-sprungen for-þan þe hyo næfdon þare eorðan deopan.
6 Soðlice up-sprungenre sunne hyo adruwedon & for-scrunken. for-þam þe hyo næfdon wyrtrum.
7 Soðlice sume feollen on þornen. & þa þornes weoxan & for-þrysmedon þa.
8 sume soðlice [Note: MS. sodlice. ] feollen on gode eorðan. & sealden wæstme. sume hundred-fealde. sum syxtig-fealde. sum þrittig-fealdne.
9 Se þe hæbbe earan to ge-herenne ge-here.
10 & þa genehlahten his leorning-cnihtes & cwæðen to hym. For-hwi spæcst þu to heom mid byspellen.
11 Ða answerede he heom. for-þan þe eow ys ge-seald to witene heofene riches geryne. & heom nys na ge-seald.
12 Soðlice þam þe hafð him beoð ge-seald. & he hæfð. soðlice se þe næfð. & þæt he hæfð him beoð æt-broden.
13 For-þam ic spece to heom mid byspellen. for-þam þe lokiende hyo ne geseoð. & ge-herende hyo ne ge-hereð. ne ne on-geteð
14 þæt on heom sy ge-felled ysaias gewitegung. Of ge-hernysse ge geheorað. & ge ne ongyteð [Note: MS. ongyted. ] . & lokiende ge ge-seoð. & ge ne ge-seoð.
15 Soðlice þises folkes heorte. is aherd. & hyo hefylice mid earen ge-hyrden. & heora eagen be-clysdon. þe læs hye afre mid eagen ge-seagen. & mid earan ge-hyrdon. & mid heortan on-getan. & syon ge-cherde. & ic hyo ge-hæle.
16 Soðlice eadygen synd eowrum eagen for-þam þe hyo ge-seoð. & eowre earan forþam þe hyo ge-herað.
17 Soðlice on eornestlice ic eow segge þæt manega witegan & rihtwise ge-wilneden þa þing to ge-seonne þe ge ge-seoð. & hyo ne ge-seagen. & ge-hyran þa þing þe ge ge-hyrað. & hyo ne ge-hyrdon.
18 Ge-hyre ge soðlice þa sawenden byspellen.
19 Ælc þare þe godes word gehyrð & ne ongyt þanne cymð deofel & bereafað þæt on hys heortan asæwen is. þæt is se þe on þanne weig ä-sawen is.
20 Soðlice se þe ofer stan asawen is. þæt is se þe þæt godes word ge-hyrð & hrædlice þæt mid blisse onfegð.
21 Soðlice hit næfð þanne wertrum on him ac is hwilwendlic. Geworðenre gedrefendnysse & ehtnysse for þam worde rædlice hyo beoð ge-untreowsede.
22 Soðlice þæt þe asawen is on þornen. þæt ys se þe þæt word ge-hyrð. & þanne geornfulnisse þisse worlde. & leasunge þissere worlde welen forþresmiað. þæt word. & hit is buten wæstme ge-worðen.
23 Soðlice þæt þe asawen wæs on þæt gode land þæt is se þe þæt word ge-herð. & on-gyt. & þane wæstme bringð & þonne deð sum hund-fealdne. sum sixtig-fealdne. sum þrittig-fealdne.
24 He rehte heom þa þa oðerne byspel & þus cwæð. heofene riche is ge-worðen þam men gelic þe seow god sæd on his akere.
25 Soðlice þa þa men slepen. þa com hys feonda sum & ofer-seow hit mid coccle on middam (sic) þam hwæte & ferden (sic) þanen.
26 Soðlice þa syo wert weox & þanne wæstm brohte þa atewede se coccel hine.
27 þa eoden þas hlaferdes þeowas. & cwæðen. Hlaford hu ne seowe þu god sæd on þinen akere. hwanen hafde he coccel.
28 þa cwæð he. þæt dyde unhold man. þa cwæðen þa þeowas. wilt þu we gað & gaderieð [Note: MS. gaderied. ] hyo.
29 þa cwæð he ne se þe læs ge þanne hwate awertwalien. þanne ge þanne coccel gaderiað.
30 Læteð ayþer wexan oððe riptiman. & on þam riptiman ic segge þan riperen gaderiað ærest þanne coccel & bindeð [Note: MS. binde ] sceaf-mælen to for-bærnenne. & gaderiað [Note: MS. gaderiad. ] þane hwæte in-to mine berne.
31 He rette heom þa get oðer bispell þus cweðende. heofena rice is ge-worðen gelich senepes corn. þæt seow se man on hys akere.
32 þæt ys alre sæde læst. Soðlice þanne hyt wexað hyt ys alre wyrte mæst. & hyt wurð treow. swa þæt heofene fugeles cumað & eardigeð [Note: MS. eardiged. ] þær on his bogen.
33 He spræc to heom oðer byspell & þus cwæð. heofene riche is ge-lic þam beorman þonne þæt wif onfeng & be-hydde on þrem gemitten melewes oð þæt hyt wæs eall ahafan.
34 Ealle þas þing se hælend spæc mid byspellen to þam weredum. & nan þing ne spæc he buton byspellen.
35 þæt wære ge-fylled þas witegan cwide. Ic untyne minne muð mid bispellen. ich bodige digelnysse fram midden-eardes ge-setnysse.
36 He for-let þa þa menigeo. & com to his inne. & þa ge-neahlahten to hym his leorning-cnihtes & cwæðen. A reche üs þæt bispell þas hwætes & þas coccles
37 þa andswerede he heom. se þe seow þt gode sæd se is mannes sune.
38 Soðlice se aker is þis midden-eard. þæt gode sæd þæt synden þas heofenlican rices bearn. Se coccel synde soðlice þa manfulle bearn.
39 Se unholde man se þe þane coccel seow þt is deofel. Soðlice þt rip ys weorlde endunge. þa riperas sende englas.
40 Eornostlice swa swa se coccel byð ge-gadered & mid fere for-berned [Note: MS. forberneð. ] swa beoð on werolde ændunge.
41 mannes sune sent his ængles & hyo gaderiað of hys riche ealle gedrefednysse & þa þe unriht-wisnesse wercheð [Note: MS. werched. ]
42 & asendeð hyo on fyres ofen þær byð wop & toðe gritbitung (sic)
43 þanne scineð [Note: MS. scined. ] þa rithwisa swa swa sunne on heora fæder riche.
44 Heofene rice is ge-lic gehydden gold-horden. on þam akere þanne be-bit (sic) se man þe hine fint & for hys blisse gæð. & silð æll þæt he hæfð & ge-beið þanne Aker.
45 Eft is heofene riche gelic þam mangere þe sohte þt gode meregrot
46 þa he funde þt an derwurðe mere-grot þa eode he & sealde all þæt he ahte & bohte þæt meregrot.
47 Eft ys heofene rice ge-lic. asende nytte on þa sæ. & of ælche fyskenne gaderiende.
48 þa hyo þa þæt nyt up-atugen & sæten be þam strande. þa ge-curen hyo þa goden on heora fate. þa yfele hy atorfedon ut.
49 Swa beoð on þissere worulde endunge. þa ængles fareð [Note: MS. fared. ] . & asyndrieð ða yfele of þare godere midlene.
50 & a-wurpeð hyo on þas feres ofen. þær byð wop & toke (sic) gristbyting.
51 ongete ge ealle þas þing. þa cwæðen hyo, witodlice we hyt on-getað.
52 þa sægde he heom. for-þan is ælc læred bokere on heofene riche ge-lic þam heordes ealdre þe forð-bringð of hys gold-horde nywe þing & ealde.
53 Ænd hyt wæs geworðen þa se hælend ge-endode þas byspell. þa ferde he þanon.
54 & þa he com to hys earde he lærde hyo on heora samnungen swa þæt hyo wundredon & cwæðen. hwanen ys þisum. þes wisdom & þis maigen.
55 Witodlice þes is smiðes sune. & hu ne hatte his moder MARie & hys broðra iacob & ioseph. & symon & iudas.
56 & hu ne synd ealle hys swustre mid us. hwanen synðon þisen ealle þas þing.
57 & hyo wæren untreowsede [Note: MS. untweowsede. ] on him. Ða soðlice saigde se hælend heom. nis nan witege buton wurðscipe bute on hys earde. & on his huse.
58 & he ne worhte þær manega mænege [Note: read mægene. ] buto for heora ungeleaffulnysse.
14 1 On þare tide ge-herde herodes se feorþan dæles rice þas hælendes hlysan.
2 & þa sægde he his cnihten. þes is iohannes se fulluhtere þe ic be-heafdede he aras of deaðe. & for þam synde þas wundre gefremede on him.
3 Soðlice herodes nam Iohannem & ge-band hine. & sette on cwarterne. for þam wife herodiade philippus his broðor.
4 Iohannes him sægde. nis þe alyfed hy to wife to hæbbenne
5 & þa þe he hine of-slean wolde he adrede him þæt folc for þam þe hyo hafdon hine for ænne witege.
6 Ða on Herodes gebyrd-dayge. tumbede þær herodiadisse dohtor be-forem (sic) hym & hit likede herode.
7 Ða be-het he mid aþe hire to gyfene swa hwæt swa hyo hine bæde.
8 Ða cwæð hyo. fram hire moder ge-meneged. Syle me on anen disce Iohannes heafed þas fulluhteres.
9 Ða wæs se kyng unbliðe. for þam aþe. & for þam þe him sæten mide.
10 & he asende þa & be-hæfdede iohanne on þam cwærterne.
11 & man brohte þa his heafod on anen disce. & sealde þam maidene. & þæt maiden hire moder.
12 Ænd þa ge-neahlahten his leorning-cnihtes & namen his lichame. & be-berigedon hine. & coman & kyddan hit þam hælende.
13 Þa se hælend þæt ge-hyrde þa ferde he þanen on-syndron on anum scype. & þa þa gangendon manigeo þt ge-hyrdon hyo felgdon hym of þam burgen.
14 & þa he þanen ferde. he ge-seah mycele menigeo. & he heom ge-miltsede & ge-hælde þa untruman.
15 Soðlice þa hyt wæs æfen ge-worðen. him to neahlahton hys leorning-cnihtes & him to cwæðen. Ðeos stowe is weste & time ys forð agan. for-læt þas mænigeo þæt hyo faren in-to þas burgen. & heom mëte byggen.
16 Ða cweð se hælend to heom. næbbeð hyo neode to farene sylle ge heom etan.
17 Ða andswereden hyo we næbbeð her buton fif hlafes. & twegen fixsas.
18 Ða cwæð se hælend. bringeð me hider.
19 Ænd þa he het þa mænigeo ofer þt gærs sitton. & he nam þa fif hlafes & twegen fixas. & be-seah on þonne heofene & bletsode. Bræc þa þa hlafes & sealde hys leorning-cnihten. & hyo þam folce.
20 & hyo æten ealle. & wæren ge-fylde. & hyo namen þa lafe twelf wylien fulle. þare britsene.
21 Soðlice þare etendra ge-tel wæs fif þusenda weran. buton wifan & childon.
22 Ænd þa sona het se hælend his leorning-cnihtas on scyp astigan. & to-foram (sic) hym faren ofer þanne muþun. oð ðæt he þa mænigeo for-lete.
23 Ænd þa he hyo for-læten hafde. he eode on þanne munt. & hine þær ane ge-bæd. Soðlice þa hyt æfen wæs he wæs ana þær.
24 Witodlice wæs þæt scyp of yþum to-torfod. for-þan þe hit wæs strang wind.
25 Þa com se hælend embe þane feorþan ancred (sic) to heom ofer þa sæ gangende.
26 Þa hyo ge-seagen þæt hyo wurðon þa gedrefde. & for þam eige cleopoden & cwæðen þus. Soðlice hit is scinlac.
27 Ða spræc se hælend. & cweð. hæbbeð ge-leafan. ich hit eom nellen ge eow on-dræden.
28 Ða andswerede hym petrus. & cwæð. Drihten gyf þu hit ert. hat me cuman to þe ofer þas watere.
29 Þa cwæð he. cum to me. Ða eode petrus of þam scype ofer þæt wæter. þæt he to þam hælende come.
30 Þa he ge-seah þanne strange wind he him on-drædde. Ða he warð gedofon he cweð. drihton ge-do me halgan.
31 And þa rædlice he ge-feng hyne & þus cwæð. litles ge-leafenes hwi tweonodost þu.
32 & þa hy wæren on scype ge-swac se wind.
33 Soðlice þa þe on þam scype wæron comen & to him ge-bædon & þus cwæðen. Soðlice þu ert godes sune.
34 & þa hyo ofer-seigledon hyo comen on þæt land genesareth.
35 & þa þæt folc hine ge-cneow hyo sentten geond eall þæt land. & brohton to him ealle untrume.
36 & hine bædon. þæt hyo hwure-þinge hys reafes fned æt-rinen. & swa hlylce (sic) hys æt-rinen. wurðen hale.
15 1 Ða comen to him fram ierusalem þa bokeras. & þa fariseisse. & cwæðen.
2 Hwi for-gymeð þine leorningcnihtas ure ealdran læge. ne þweað hy heore handen þanne hye mette þiggiað.
3 Þa andswerede se hælend heom. & hwi for-geme ge godes bebod for eowre lage.
4 witodlice god cwæð. wurþe þinne fæder & þine moder. & se þe weregeð his fader & his moder swelte he deaðe.
5 Soðlice ge cweðeð [Note: MS. cweðed. ] swa hwilc swa sægð his fader & his moder. swa hwilc lac swa of me is fremeð [Note: MS. fremed. ] þe.
6 & ne wurðiað [Note: MS. wurðiad. ] fader & moder. & ge for naht dydon godes be-bod for eower lage.
7 La liceteras wel be eow witegede ysaias se witega. þa he cweð.
8 þis folc me mid welerum wurðað. & heora heorte is feor fram me.
9 butan intingan hio me wurðiað [Note: MS. wurðiad. ] . & læreð [Note: MS. læred. ] manna lare.
10 & he þa þam manigen to-gædere clypedon þus cwæð. ge-hyreð & on-gyteð.
11 ne be-smit þanne man þæt on hys muð gæð. ac hine be-smït þæt of hys muþes heorte gæð.
12 Þa ge-neahlahten his leorning-cnihtas hym & cwæðan. Wast þu þt þa fariseiscan synde gedrefede þisen worden gehyrden.
13 Ða andswerede he heom ælc plantung þe min heofenlice fæder ne plantode byoð awyrt-waleð (sic).
14 Lateð hy. hy sinden blinde. & blindere ladtewes. Se blinde. gyf he blindne læt. hyo falleð bege on ænne pett.
15 Ða andswerede him petrus & cwæð. areche us þis bispel.
16 Þa andswerede he hym. & synd ge geot buton andgytte.
17 Ne on-gyte ge. þæt all þæt on þanne muð gæð. gæð on þa wambe. & byð on forðgan asended.
18 Soðlice þa þing þe of þam muðe gað cumeð of þare heorte. & þa besmitað þanne mann.
19 Of þare heorte cumeð þa yfele þankes. manslehtes unriht-hameðe. forleira. stale. lease gewitnesse. talliche word.
20 Ðis synde þa þing þe þanne man be-smyteð. Ne be-smyt þanne man þah he unwesscena hande ëte.
21 Ænd þa ferde se hælend þanen on tyrisce. & sydonisse endes.
22 & efne of þa chananeisscen gemæron clypede sum wif & cwæð. Drihten dauides sunu ge-miltse me. min dohter ys yfele mid deofle ge-dreht.
23 Þa ne ge-andswerede he hire. ða ge-neahlahton his leorning-cnihtas ænd hym to cwæðen. for-læt hyo for-þan hyo clypað æfter us.
24 Ða andswerede he. ne eom [Note: MS. com. ] ich asend buton to þam scepan þe for-wurðen of israele huse.
25 Ða com hyo & hyo to hym ge-bæd. & þus .[quoth]. Drihten ge-fylst me.
26 Ða cwæð he. nis hit na god þt man nyme beornan hlæf. & hunden weorpan.
27 Ða cwæð hyo. Drihton þæt ys soð. Witodliche þa hwelpas æteð þa cruman þe of heora hlaferdes beodan falleð.
28 Ða andswerede drihten hyre. Eala þu wif mychel is þin ge-leafe. ge-wurðe þe eall swa þu wille. & þa of þare tide wæs hire dohter hall geworðen.
29 Ða se hælend þanen ferde. eft he com wið þa galileisscan sæ. & ästah on þanne munt. & þær sæt.
30 Þa genehlahten him to michele menige hæbbende mid heom manega healte & blinde & samhale & manega oðre. & aleigdon to hys foten. & he ge-hælde þa.
31 þæt þa maniga wundredon ge-seonde. dumbe spekende. healte gangende. blinde ge-seonde. & hyo marseden israele god.
32 Þa cwæð se hælend to-gadere ge-clypedon his leorning-cnihton. Ðisse manigeo ich gemiltsige for-þan hyo ðry dages mid me wunedon. & hyo næbbeð hwæt hyo eatan. & ich hyo nelle festende for-læten. þi-læs hyo on weige teorian.
33 Ða cwæðen hys leorning-cnihtes. hwær nime we swa fele hlafe on þis westene þt we gefyllen swa mychele manigeo.
34 Þa cweð he. hu fele hlafe hæbbe ge. Ða cwæðen hyo. Seofona & feawe fisca.
35 Ænd he be-bead þa. þæt syo manigeo sæte ofer þare eorðan.
36 Ænd he nam þa. þa seofe hlafes. & þa fixsas. & bræc. & sealde his leorning-cnihten. & hyo sealden þam folke.
37 & hyo æten ealle. & wæren ge-fyllede. & þæt to lafe wæs of þam broccan hyo naman seofan wilian fulle.
38 Witodlice þa þær æten wæren feower þusend manne buton childen & wifen.
39 & he for-let þa þa manigeo & eode on scyp. & com on þa ændes magedon.
16 1 & þa ge-nehlahten him to pharisei & saducei. & costned & beedden hine [Note: MS. beed hine den (over erasure). ] þt he heom sum taken of heofene äteawede.
2 Ða andswerede he heom & cwæð. On æfen ge cweðeð to-morgen hit beoð smolt weder. þis heofene is read.
3 & on morgen ge cwedeð to-daig hit beoð reu [Note: MS. ren. ] weder. þeos lift scinð un-wederliche. nu cunne ge to-cnawen heofenes heow. witodlice ge ne mugen witen þare tide tackne.
4 Seo yfele cneorys. & unriht-hamende tacne secð & hire ne beoð ge-seald bute ionases tacne þas witege. & þa ferde he & heom for-lëët.
5 & his leorning-cnihtes comen ofer þanne muþan. & hyo for-gæten þæt hyo hlafes naman.
6 & þa sægdon he. gymeð & warniað eow fram þam bearman fariseorum & saduceorum.
7 þa þohten hyo be-twux heom & cwæðen. nimen we hlafes mid üs.
8 Ða se hælend wiste heore þankes he cwæð to heom. hwæt þence ge be-tweox eow. litles ge-leafan. þæt ge hlafes næbbeð
9 ne understande ge gyt ne ne ge-þenceð þare fif hlafe & þare fif þusende manne. & hu fele wiliene ge naman?
10 & þare seofe hlafen. & fewer þusende manne. & hu fele wilian ge namen?
11 Hwi ne on-gyte ge geot þæt ich ne saigde be hlafe warniað [Note: MS. warniad. ] eow fram þam beorman fariseorum & saduceorum.
12 þa on-gæten hy þt he ne sæde warniað fram hlafe beorman ac fram lare fariseorum & saduceorum.
13 [Note: Uenit iesus in partes cesaréé philippi. H. R. ] Witodlice þa com se hælend on þa dæles cesarëë philippi. & axode hys leorning-cnihtes hwet seggeð [Note: MS. segged. ] menn þæt sy mannes sunu.
14 Ða cwæðen hyo sume Iohannen þanne fulluhtere. sume heliam. sume ieremiam. oððe an þare witegan.
15 Ða sæide he. hwæt segge ge þæt ich syo.
16 Ða andswerede hym petrus. Þu eart þas lefiendes godes sunu.
17 þa andswerede hym se hælend. eadig ert þu simon culfran bearn. for-þan hyt þe ne openeð ne un-wreag flæsc ne blod ac min fader þe on heofene ys.
18 & ich segge þe þæt þu ert petrus. & ofer þisne stan ich ge-tymbrie mine chyrcan. &. helle gate ne magen on-gean þa.
19 Ænd þe ich sylle heofena riches kaigen. & swa hwæt swa þu ofer eorþan gebindast. þæt beoð on hefene gebundon. & swa hwæt swa þu un-bindst on eorþan. þt beoð unbundon on heofene.
20 [Note: Ascendens iesus ierosolimam assumpsit duodecim discipulos suos & ait illis Ecce & cetera. H. R. ] Þa bebead se hælend hys leorning-cnihtes þæt hyo nanen men ne sæden þæt he wære hælend crist.
21 Seððen he on-gan swutelian hys leorning-cnihten þæt he wolde faran to ierusalem. & fele þinge þolian fram yldren & bokeren. & ealdor-mannen. þara sacerda & beon of-slagen. & þridden daige arisen.
22 And þa ge-nam petrus hine on-sundren. & cweð to him. drihten ne ge-wurðe þæt.
23 þa be-seah he hine. & cwæð to petre. gang befte me sathanas. wiðer-ræde þu ert me. for-þan þu nast þa þing þe synd godes ac þa þe synde manne.
24 [Note: Si quis uult uenire post me abneget semetipsum. H. R. ] Ða sæde se hælend hys leorning-cnihten. Gif hwa wile felgian me. wiðsake hine selfne. & neme hys rode & me felgie.
25 Soðlice se þe wile his sawle ge-hæle ge-don he hio for-spille. & se þe wile hyo for me for-spille. se hyo fint.
26 hwæt fremað anigen men. þah he ealne middan-eard ge-strynieð [Note: MS. gescrynieð. ] gif he his sawle for-wyrð þolieð. Oððe hwilc ge-wrixl sylð. se man for his sawle.
27 witodlice mannes sunu ys to cumene on his fæder wuldre mid hys ænglen. & þanne agelt he æig-hwilcan be his agenen mede.
28 Soðlice ich segge eow sume synd her standende þe deað ne onberiað. ær hyo seoð mannes sune cumende on hys fæder riche.
17 1 & æfter six dagen nam se hælend petrum & Iacobum & Iohanne his broðer. & lædde hyo on-sunder on enne heahne munt.
2 & he wæs geheoweð beforen heom. & hys ansiene scan swa sunne. & his reaf wæren swa hwite swa snaw.
3 ænd efne þa atywde moyses & elias mid him sprekende.
4 þa cwæð petrus to hym. drihten god is us her to beonne. gif þu wilt utan wercan her þreo earding-stowen. þe ane. moyses ane. & helie ane.
5 hym þa gët sprecende. & soðlice þa briht-welcan hyo ofer-scan. & þa efne com stefen of þam wolcne & cwæð. Her ys min leofe sunu. on þan me well ge-likað. ge-hereð hine.
6 & þa hye þis ge-hyrden his leorning-cnihtes hyo fellen on heora ansiene. & hym swiðe adredden.
7 He ge-neahlahte þa & hyo æt-ran & heom to cwæð. Ariseð & ne on-drædeð eow.
8 Þa hyo heora eagen up-ähofen ne geseagen hyo nanne buton þanne hælend sylfne.
9 & ða hyo of þa munte eoden se hælend heom be-bead. & þus cweð. Nanen men ge þis ne seggen ær mannes sune of deaðe arise.
10 And þa axoden hys leorning-cnihtes hine Hwet seggeð [Note: MS. segged. ] þa bokeres. þæt ge-berige ærest cuman heliam.
11 Þa andswerede he heom. Witodlice helias ys toward & he ge-edniwað ealle þing.
12 Soðlice ich eow segge þæt helïas com & hyo hine ne ge-cneowen. Ac hyo dyden embe hine swa hwæt swa hyo wolden. & swa ys mannes sune eac fram heom to þrowienne.
13 Þa on-geaten hys leorning-cnihtes þæt he hit saigde be iohanne þam fulluhtere.
14 Ænd þa he com to þare manigeo him to ge-nehlahten sume ge-byggenden cneowen to-foren him & cwæðen.
15 Drihten gemiltse minne sune. for-þan þe he ys wel-seoc. & yfel þoleð. oft he falð on fyr. & gelomlice on wætere.
16 & ich brohte hine to þinen leorning-cnihten. & hyo ne myhton hine hælen.
17 Ða andswerede he heom. Eale ge un-geleaffulle. & þweore cneores. hu lange byo ich mid eow. hu lange for-bere ich eow? bringeð hine to me hider.
18 Ænd þa þredde se hælend hine. & se deofel hine for-let. & se cnapa wæs on þare tide ge-hæled.
19 Þa ge-neahlahten his leorning-cnihtes to hym. & hym to cwæðen. digelice. Hwi ne mihte we hine ut-adrifen.
20 Ða cwæð he for heora ungeleaffulnysse. Soðlice on eornest ic eow segge. gyf ge hafden ge-leafan swa mycel swa senepes corn. & ge cwæðen to þissen munte. far heonen. þanne ferde he. & eow ne byeð anyg þing un-myhtig-lic.
21 Soðlice þis kyn ne beoð ut-adrifen buten þurh gebed & fæsten.
22 Ða hyo wunedon on galilea. þa cwæð se hælend. Mannes sune is to syllene on manne hande.
23 & hyo of-slað hine. & he arist on þam þriddan daige. Þa wurðon hyo þearle ge-unrotsede.
24 Ænd þa he com to kafarnaum. þa ge-neahlahton to petre. þa þet gafel namen. & þus cweðen. Eower lareow ne gylt he gafel.
25 þa cwæð he. gyse he deð. & þa he com in-to þam huse. þa cwæð se hælend. Hwæt þincð [Note: MS. þincd. ] þe symon. æt hwam nymeð [Note: MS. nymed. ] kyninges gafol. oððe toll. of hire bernen. hwæðer þe of fremden.
26 Ða cwæð he of fremden. Ða cwæð he. Eornestlice þa barn senden frie.
27 þah-hwæðere. þæt we hi ne [Note: MS. hine, with ne added above. ] unrotsige. gä to þare sæ. & werp þinne angel ut & nym þanne æreste fisc. & his muð ge-opene. þu finst ænne penig on him. nym þanne & syle for me & for þe.
18 1 On þare tide geneohlahton his leorning-cnihtas to þam hælende. & cwæðen. Hwa wenst þu is eldre on heofene rice.
2 Ænd þa clypede se hælend enne geongling. & sette on heora midlen
3 & cweð. Soðlice ic segge eow. bute ge beon ge-cyrde & ge-worðenne swa swa litlingas ne ga ge on heofena riche.
4 Swa hwylc swa hine eadmet. swa þes litling. se ys mare on hefene riche.
5 Ænd swa hwilc swa enne þellicne litlyng on mine naman on-fegð se on-fegð me.
6 Soðlice se þe be-swicð ænne of þissen litlyngen þe on me ge-lyfeð [Note: MS. gelyfed. ] betere hym ys þæt an cweornstan syo to hys sweoran ge-cnyt. & sye be-sænced on sæs grund.
7 Wa þissen midden-earde þurh swikedomes. Neod ys þæt swicdomes cumen þeah-hwæðere wa þam men. þe swikedom þurh hine cymð.
8 Gyf þin hand oððe þin fot þe swikeð. acherf hine of. & awurp hine aweig fram þe. Betere þe is þt þu gä wan-hal oððe halt to lyfe þanne þu hæbbe twa hande & tweige fet. & syo on eche fer ge-sent.
9 Ænd gyf þin eage þe swicað ahola hyt ut ænd awurp hyt fram þe. Betere þe ys mid anen eage on life to ganne. þanne þu syo mid twam asend on helle fer.
10 Warnieð eow þæt ge ne for-hugien ænne of þissen lytlingen þe ge-lefeð on me.
11 Soðlice mannes sune com to ge-hælenne þæt for-wærð.
12 Hwæt ys eow ge-þuht gyf hwylc man hæfð hund scepe & hym losæð [Note: MS. losæd ] an of þam. hu ne for-let he anan þa nigon & hund-nigentig on þam munte. & gæð & secð þæt an þe for-wurð.
13 & gyf hit ge-lympð þæt he hit fint. soðlice ic eow segge þæt he swiðre geblidsað for þam anum. þanne for þa nige & hund-negentig þe nä ne loseden.
14 Swa nis wille be-foren eowren fader. þe on heofene ys. þæt an for-wurðe of þysen litlingan.
15 Soðlice gyf þin broðer synegeð wið þe. gä & styr hine. be-twuxe þe & hym sylfen. Gyf he þe ge-hyrð. þu ge-eðstaþelest þinne broðor.
16 Gyf he þe ne ge-hyrð. nym þanne gyt enne to þe oððe twegen. þæt ælc word stande on tweigre oððe on þreora ge-witnysse.
17 Gyf he þanne þe ne gehyrð. segge hit ge-fer-redene. Gyf he hine ne ge-hyrð syo he þe swa swa hæðene & mannful.
18 Soðlice ich segge eow swa hwilce swa ge ge-bindað ofer eorþan þa beoð ge-bundene on heofene. & swa hwilce swa ge ofer eorþan un-bindað. þa beoð on heofene un-bundene.
19 Eft ich eow segge gyf tweigen of eow ge-þwariað ofer eorðan be ælchen þinge þe hyo byddað. hyt ge-wurð hym of minan fæder þe on heofene ys.
20 Ðær tweigen oððe þreo synden on minen namen ge-gadered þær ich eom on heore midlene.
21 Ða ge-nehlahte petrus to hym & cwæð. drihten gyf min broðer synegað wið me mot ic hit hym for-gyfan oððet seofe syþan.
22 Ða cwæð se hælend. ne segge ic þe oððe seofan siðas. ac oððe seofen hund-seofentig siðan.
23 For-þam ys heofene riche an-lich þam kyninge þe his þeowas ge-gaderede.
24 & þa he þt ge-rad sette. hym wæs an broht se him scolde teon þusend punde.
25 & þa he næfde hwær-mid he hyt agulde. hym het his hlaford ge-syllan & his wif & his chyld. & eall þæt he ahte.
26 Ða strehte se þeow hine. & cwæð. Hlaford hafe ge-þyld on me. & ich hit þe eall agylde.
27 Þa ge-miltsede se hlaford hym & for-gef hym eall þanne gylt.
28 Ða se þeowe ut-eode he ge-mette hys efen-þeowan. se hym scolde an hund panegan. & he nam hine þa & for-þresmede hine. & cwæð. Agyf þæt þu me scelt.
29 Ænd þa astrehte hys efen-þeowa hine. & bæd hine. and þus cwæð. Ge-þyldiga. & ic hit þe all agyfe.
30 He þa nolde ac ferde & warp hine on cwærterne oððe þt he him eall agulde & gyfe.
31 Ða ge-seagen his efen (sic) þæt. þa wæren hyo swiðe ge-unrotsode. and coman & sægden heore hlaforde ealle þa dæden.
32 Ða cleopede hys hlaford hine & cwæð to hym. Eala þu leðra þeowa ealne þinne gelt ic þe for-gef for-þam þe þu me bæde.
33 Hu ne ge-berede þe ge-myltsian þine efen-þeowan. swa swa ich þe gemyltsede.
34 Ða wæs se hlaford eorre. & sealde hine þam wicneren (sic). oð ðæt he eall agulde.
35 Swa doð min se heofenlice fæder gyf ge of eowren heorten eowren broðren ne for-gyfað.
19 1 Ænd þa se hælend ge-ændede þas spræche he ferde fram galilëë & com on iudeissce ændes begeonden iordane.
2 & him felgyde michele manega. & he hy ge-hælde þær.