Luke 12 Cross References - WestSaxon1175

¹ micelen wereden hym embe-standende. þæt hyo hine træden. Ða cwæð he to his leorning-cnihten warnieð eow wið farisea lare þæt is licetung. ² Soðlice nis nan þing ofer-heled; þe ne beoð un-heled. ne be-hed; þe ne sye ge-wyten. ³ For-þan-þe þæt ge seggeð on þeostren beoð on leohte saigde. & þæt ge on earen spræcon on bedd-cofum beoð on rofen boded. ⁴ Ich segge eow minen freonden ne beo ge brygede fram þam þe þanne lichamen of-sleað. & næbbeð syððan. hwæt hyo ma don. ⁵ Ic eow atewige hwane ge on-dræden. adredeð þane þe anweald hæfð. seððan he of-slehð; on hellen asenden; þus ich eow segge; adredeð þane. ⁶ ne be-cypað hyo fif sparewen to halpenige. & an nis of þam ofer-gyten be-fore gode. ⁷ ac ealle eowres heafdes loccas sende ge-tealde. Ne on-dræde ge eow ge sende beteren þan manegen sparewen. ⁸ Soðlice ic eow segge swa hwilc swa me andeat be-foren mannen. þanne mannes sune andeat be-foren godes ængles. ⁹ Se þe me wið-secð be-foren mannen. se beoð wið-saken be-foran godes ænglen. ¹⁰ & ælc þe saigð ani word agen mannes sune. þam beoð for-gefen. Þam þe wiðer-sakeð on-gen halgen gast. ne beoð þam for-gyfen. ¹¹ Þanne hyo lædeð eow on ge-samnunge. & to dugeðe ealdren. & to anwealden ne beo ge ymbe-þencende hu oððe hwæt ge spæcen oððe andswerien. ¹² halig gast eow lærð on þare tide þthþing þe eow spæcan ge-byreð. ¹³ þa cwæð sum of þam manigeo. Lareow sege mine breðer þæt he dæle unker ehte wið me. ¹⁴ Ða cwæð he la man hwa sette me deman; oððe dælend ofer hine (sic) ¹⁵ Þa cwæð he. gymeð & warnieð wið ælce gitsunge. for-þan-þe nis nanes mannes lyf on gytsunge of þam þe he ah. ¹⁶ Ða sæde he heom sum bispel. Sumes weliges mannes acer brohte forð gode wæstmes. ¹⁷ þa þohte he on him sylfen & cwæð. hwæt do ic for-þan ich næbbe hwider ich mine wæstmes gaderie. ¹⁸ Ða cwæð he þus ich do. ic to-werpe mine berne. & ich werche hyo mare & ic gaderie þider eall þæt me wexen is. & mine god. ¹⁹ & ich segge minre sawle. eale sawel þu hafst mycele god. Asette to manegen gearen. ge-rest þe. æt & drinc & ge-wista. ²⁰ Ða cwæð god to hym. La desige on þisse nihte hyo fecceð þine sawle fram þe. hwæs beoð þa þing. þe þu gærewedest. ²¹ Swa is se þe him sylfen strenþeð & nis welig mid gode. ²² Þa cwæð he to his leorning-cnihten. for-þan ich eow segge. ne beo ge ymbe-hedige eowre sawle hwæt ge etan. ne owren lichaman hwæt ge scrydan. ²³ Seo sawle is mare þanne se lichame. & se lichame mare þanne þæt reaf. ²⁴ Be-sceawiað þa refnes þæt hyo ne sawað ne ne ripað. næbbað hyo heddern ne bern. ac god hyo fet þas þe ma. ge synde heore selre. ²⁵ hwilc eower mæg þencende echan ane elne to his anlichnysse. ²⁶ gyf ge þæt læsse ne magen hwy synde ge be oðren þingen ymbe-hedige. ²⁷ Scewieð þa lilien hu hyo wexeð. hyo ne swinceð ne ne spinneð. Soðlïce ic eow segge þæt Salomon on eallen his wuldre næs ge-scryd swa þis än. ²⁸ Gif god scrytd þt hëy þe is to-daig on æcere & to-morgen for-scrincð. Swa mycele ma god scrit eow ge-hwædes ge-leafen. ²⁹ Ænd nelle sechan hwæt ge etan oððe drincan. & ne beo ge up-ahafene. ³⁰ ealle þas þing þeode secheð. eower fader wat þæt ge þises be-þurfen. ³¹ Ðeah-hwæðere secheð godes rice & ealle þas þing eow beoð ge-icte. ³² Ne on-dræd þu þeah litle heord. forþan eowren hefenlic fader licode eow rice syllen. ³³ Syllað þæt ge agen & sylleð ælmessen. Werceð seaðes þa þe ne for-ealdiged. un-ge-teorudne goldhord on heofene. þiðer þeof ne ge-neohlaceð. ne mogðe ne ge-wemd. ³⁴ Ðær eower goldhord is þær beoð eower heorte. ³⁵ Syen eower lendene be-gyrde & leohtfate bearnende. ³⁶ & beoð ge-lice þam mannen þe hyore hlaforde abideð hwanne he syo fram gyftan ge-cherred. þæt hyo him sona un-tyne þanne he cymð & cnokeð. ³⁷ Eadige synde þa þeowes þe se hlaford waciende ge-fint. þanne he kymð. Soðlice ic eow segge þæt he be-gyrt hine. & deð þæt hyo sitteð & gangende heom þenað. ³⁸ Ænd gyf he kymð on þare æftran wæccen. oððe on þare þridden & þus ge-met. Eadig synde þa þeowes. ³⁹ Witeð þæt gyf se hyrdes hlaford wiste hwanne se þeof cumen wolde. witodlice he wacode. & ge ne þafede (sic) þæt man his hus under-dulfe. ⁴⁰ Ænd beoð ge ware for-þam-þe mannes sune kymð þare tyde þe ge ne wenað. ⁴¹ Ða cwæð petrus drihten. segest þu þis bispell to üs. hwæðer to eallen. ⁴² Ða cwæð drihten; hwa wenst þu þæt is ge-treowe & gleaw dihtnere; þane se hlaford ge-sett ofer his hyrd þæt he hym hwætes ge-mett on timen sylle. ⁴³ Eadig is se þeow þe his hlaford ge-met þus doende. þanne he kymð. ⁴⁴ Soðlice ic segge eow þæt he sett hine ofer eall þæt he ah. ⁴⁵ Gyf þanne se þeow cweð on his heorten min hlaford ufereð his cyme; & agind beaten þa cnihtes. & þa þinene. & etan & drincan. & beon ofer-druncan. ⁴⁶ þanne kymð þas þeowe hlaford on þam daige þe he ne wenð. & þare tide þe he nat. & to-dælð hine. & sett his dæl mid þam un-ge-treowen. ⁴⁷ Soðlice þane þeow þe his hlafordes wille wiste & ne dyde æfter his willen; he beoð witned manegen witen. ⁴⁸ Þane þeow þe his wille nyste. & þeah dyde he beoð witned feawen witen. Ælcen þe mycel ge-seald is. him man mychel to-secð. & et þam þe hyo mycel be-fæsten hyo mychel byddeð. ⁴⁹ Fyr ich sende on eorðan & hwæt wille ich buton þt hyt bærne. ⁵⁰ Ich hæbbe on fulluhte beon ge-fullod. & wene ge hu byo ich ge-þread. oððe hyt syo ge-fyld. ⁵¹ for-þan-þe ich com sibbe on eorðe sænden; ne segge ich eow ac to-dæl. ⁵² heonen-forð byð fife on anen huse to-dælede. þreo on twegen. & twegen on þreo. ⁵³ beoð to-dælede. Fader on sune. & sune on his fader. moder on dohter. & dohter on hire moder. Sweger on hire snore. & snore on hire swegere. ⁵⁴ And he cwæð to þam folce. Þanne ge ge-seoð þa lifte cumende. on wæst-dæle. sone ge cweðeð storm kymð. & hit swa beoð. ⁵⁵ And þanne ge ge-seoð suðan blawen ge seggeð þæt þe (sic) is toward & hit beoð. ⁵⁶ La liceteres cunne ge afandigen heofenes ansiene & eorðan. Hu mæte na afandige ge þas tide. ⁵⁷ hwi ne deme ge of eow sylfen þæt riht ys. ⁵⁸ Þanne ðu gæst on weige mid þinen wiðer-winnen to hwilcen ealdre. do þæt þu beo fram him alised; þe-læs he þe sylle þam deman. & se dema þam bydelen. & se bedel þe sende on cwarterne. ⁵⁹ Ic þe segge ne gæst þu þanen ær þu agylde þanne ytemestan ferðing.

¹⁰ Eallunge is syo æx to þare treowe wertrume äsett. Eornestlice ælc treow þe godne wæstme ne bringð byð forcorfen. & on fere aworpen. ¹¹ Witodlice ich eow fullie on wætere to deadbote. Se þe æfter me toward ys. he is strengre þanne ich. þas gescy ne eom ich wurðe to berenne. He eow fulleð [Note: MS. fulled. ] on halgen gaste. & on fyre. ¹² Ðas fann ys on hande & he afermeð hys þyrscel-flore. & he gadereð [Note: MS. gadered. ] hys hwæte on his bearn. þa chefu he forberneð on unadwæscendlice fyre.

¹⁶ Swa onleohteð eower leoht beforan mannen. þæt hy ge-sye eower gode werc. & wuldrian eowre fæder þe on heofene ys.

²² Ic segge eow soðlice. þt ælch þe yrseð his breðer byeð domes scyldig. Soðlice se ðe saigð his breðer þu aworðene. he beoð geþeahte scyldig. Se þe saigð þu stunta. he byoð sceldig helle feres. ²³ Eornestlice gyf þu brincst þine lac to weofede. & þu þær geþencst. þæt þin broðer hæfð ani þing agen þe. ²⁴ læt þær þine läc beforan þam weofede. & gang ær & sibbesuma wið þinne broðer. & þanne cum þu siððen & bring þine läc. ²⁵ Beo þu onbugende þine wiðer-winnen hwora (sic) þa hwile þe þu eart. on weiga mid him. þi læs þe þi wiðer-winne þe selle þam deman. & se deme þe sylle þam þeine. & þu syo on cwarterne gesend. ²⁶ Soðes ic segge þe ne gæst þu þanen ær þu agylde þanne ytemeste ferþyng.

³⁶ Ne þu ne swere þurh þin heafod. for-þan þe þu ne miht don ænne loc hwitne [Note: MS. hwit. ne. ] oðerne blacne.

⁴² Syle þam þe þe bidde. & þan þe æt þe wile borgian ne wern þu hym.

⁴⁵ þæt ge seon eowres fader bærn. þe on heofene ys. se þe deð þæt his sunne äspringð ofer þa godan & ofer þa yfelen. & he læt rinan ofer þa rihtwisan. & ofer þa unrihtwisan.

⁴⁷ & gyf ge þæt an doð þæt ge eowre gebroðre welcumieð. hwæt do ge mare. hu ne doð hæþene swa.

¹ Gegymeð þæt ge ne don eowre riht-wisnysse before mannum. þæt ge syen geherede fram heom. Elles næbbe ge mede mid eowre fædere þe on heofene ys.

⁸ Nelle ge ornestlyce heom ge-efenlæchen. Soðlice eower fæder wat hwæt eow þarf ys. ær þan þe ge hine byddað.

¹⁹ Nellen ge goldhordian eow on eorðan goldhordas. þær öm & mohþe hit fornymð. & þær þeofes hit delfeð & for-steleð.

¹⁹ Nellen ge goldhordian eow on eorðan goldhordas. þær öm & mohþe hit fornymð. & þær þeofes hit delfeð & for-steleð.

¹⁹ Nellen ge goldhordian eow on eorðan goldhordas. þær öm & mohþe hit fornymð. & þær þeofes hit delfeð & for-steleð. ²⁰ Gold-hordiað eow soðlice gold-hordes on heofenan. þær naþer öm ne mohðe hyt ne fornymð. & þær þeofes hit ne delfað ne ne forsteleð.

²⁰ Gold-hordiað eow soðlice gold-hordes on heofenan. þær naþer öm ne mohðe hyt ne fornymð. & þær þeofes hit ne delfað ne ne forsteleð. ²¹ Witoðlice þær þin gold-hord ys. þær is þin heorte.

²¹ Witoðlice þær þin gold-hord ys. þær is þin heorte.

²⁵ For-þan ich segge eow ðæt ge ne syon emb-hydige eowre sawle hwæt ge eton. ne eower lic-haman mid hwam ge syon emb-scridde. Hu nys syo sawul selre þanne mete. & eower lic-hame betere þanne þæt reaf.

²⁵ For-þan ich segge eow ðæt ge ne syon emb-hydige eowre sawle hwæt ge eton. ne eower lic-haman mid hwam ge syon emb-scridde. Hu nys syo sawul selre þanne mete. & eower lic-hame betere þanne þæt reaf. ²⁶ Behealded heofenen fugelas. for-þan þe hyo ne saweð. ne hyo ne ripað. ne hyo ne gaderiað on berne. & eowre heofenlice fæder hyo fët. Hu ne synde ge selre þanne hyo.

²⁶ Behealded heofenen fugelas. for-þan þe hyo ne saweð. ne hyo ne ripað. ne hyo ne gaderiað on berne. & eowre heofenlice fæder hyo fët. Hu ne synde ge selre þanne hyo.

²⁶ Behealded heofenen fugelas. for-þan þe hyo ne saweð. ne hyo ne ripað. ne hyo ne gaderiað on berne. & eowre heofenlice fæder hyo fët. Hu ne synde ge selre þanne hyo. ²⁷ hwilc eower maig soðlice þencen þæt he ge-eacnige enne elne to his anlichnysse.

²⁷ hwilc eower maig soðlice þencen þæt he ge-eacnige enne elne to his anlichnysse. ²⁸ & to hwi synde ge ymbhydige be reafe. Bescewiað ækeres lilian hu hye wexað. ne swincað hyo. ne hyo ne spinneð.

²⁸ & to hwi synde ge ymbhydige be reafe. Bescewiað ækeres lilian hu hye wexað. ne swincað hyo. ne hyo ne spinneð. ²⁹ Ic segge eow soðlice. þæt for-þan salomon on eallen hys wuldre næs ofer-wrigen swa swa an of þisen.

²⁹ Ic segge eow soðlice. þæt for-þan salomon on eallen hys wuldre næs ofer-wrigen swa swa an of þisen. ³⁰ Soðlice gyf akeres weod þæt þe to daig ys. & beoð to morgen on ofen asend. god swa scrit. eale ge ge-hwædes ge-leafen. þam mycele ma he scryt eow.

³⁰ Soðlice gyf akeres weod þæt þe to daig ys. & beoð to morgen on ofen asend. god swa scrit. eale ge ge-hwædes ge-leafen. þam mycele ma he scryt eow.

³⁰ Soðlice gyf akeres weod þæt þe to daig ys. & beoð to morgen on ofen asend. god swa scrit. eale ge ge-hwædes ge-leafen. þam mycele ma he scryt eow. ³¹ Nelle ge eornestlice beon embhydige. þus cweðende. hwæt ete we. oððe hwæt drinke we. oððe mid hwan beo we ofer-wrogene.

³¹ Nelle ge eornestlice beon embhydige. þus cweðende. hwæt ete we. oððe hwæt drinke we. oððe mid hwan beo we ofer-wrogene. ³² Soðlice ealle þas þing þeode secheð. Witodlice eower fader wat þæt ge eallen þisen þinge be-þurfen.

³² Soðlice ealle þas þing þeode secheð. Witodlice eower fader wat þæt ge eallen þisen þinge be-þurfen. ³³ Eornestlice secheð ærest godes riche. & hys rihtwysnesse. & ealle þas þing eow beoð þær-to ge-eacnode.

³³ Eornestlice secheð ærest godes riche. & hys rihtwysnesse. & ealle þas þing eow beoð þær-to ge-eacnode. ³⁴ Ne beo ge na hugiende emb þa morgendliche neode. Soðlice se morgenliche dayg chareð embe hine selfne. Aighwilc daig hafð genoh on his eagen embhugan.

¹⁵ [Note: Attendite á falsis prophetis. H. R. ] Warnieð eow wið leasan witegen þe cumeð to eow on sceapene kertlen. ac hyo beoð innenan reafiende wulfas.

²² Manege cweðeð on þam daige to me drihten drihten. hu ne witegeden we on þinen namen. & on þinan namen we ut-awurpen deofel of mannen. & on þinen name we worhte mychele wundre & mihte. ²³ Þanne cweðe ich to heom. þæt ich eow næfre ne cuðe. Ge-wïtoð fram me. ge þe worhten un-rihtwisnysse.

²³ Þanne cweðe ich to heom. þæt ich eow næfre ne cuðe. Ge-wïtoð fram me. ge þe worhten un-rihtwisnysse.

²⁶ Þa cwæð he to heom. to hwi sænde ge offirhte ge litles geleafan. Ða aras he. & bebead þam winde. & þare sæ. & þær warð ge-worðen mychel smoltnyss.

¹⁷ warniað eow soðlice fram mannen. hyo selled eow soðlice on ge-moten & swingað eow on heora ge-somnenga. ¹⁸ & ge beoð ge-lædde to demen. & to kyningen. for me. to heora dome & þeodon. ¹⁹ þonne be-læweð sylled eow. Ne þenche ge hu oððe hwæt ge sprecan. eow beoð ge-seald soðlice on þare tyde hwæt ge spræken. ²⁰ ne synde ge na þe þær sprecað. ac eowres fæder gast þe sprecð on eow.

²⁰ ne synde ge na þe þær sprecað. ac eowres fæder gast þe sprecð on eow. ²¹ Soðlice se broðer sylled his broðer to deaðe & fæder hys sune. & bearn arisað on-gen mages. & to deaðe hyo fordoð ²² & ge beoð on hatigunge eallen mannen for minen namen. Soðlice se þurh-wuneð oð ende se beoð hal.

²⁶ eornestlice ne ondræde ge hyo. Nis soðlice nan þing dihle þæt ne wurð geswuteled. ne nan þing ge-hyð þæt ne wurð geopened. ²⁷ Þæt ic segge eow on þeostre. seggeð hyt on lihte. & þæt ge on eare ge-hyreð bodyað [Note: bodiað, alt. to bodyað. ] uppon hrofen.

²⁷ Þæt ic segge eow on þeostre. seggeð hyt on lihte. & þæt ge on eare ge-hyreð bodyað [Note: bodiað, alt. to bodyað. ] uppon hrofen. ²⁸ & ne on-drædon ge þa þe owre lichamen of-sleað. ne mugen hyo soðlice þa sawle of-slean. ac on-drædeð ma þanne þe maig sawle & lic-hamen for-don on helle.

²⁸ & ne on-drædon ge þa þe owre lichamen of-sleað. ne mugen hyo soðlice þa sawle of-slean. ac on-drædeð ma þanne þe maig sawle & lic-hamen for-don on helle. ²⁹ Hu ne be-chypeð hyo twegan sparewon to panige. & an of þam ne befalð on eorðen buton owren fæder.

²⁹ Hu ne be-chypeð hyo twegan sparewon to panige. & an of þam ne befalð on eorðen buton owren fæder. ³⁰ Ænd soðlice ealle eowres hæfdes lockes synd ge-tealde.

³⁰ Ænd soðlice ealle eowres hæfdes lockes synd ge-tealde. ³¹ Ne ondræde ge ge synd selren þanne manega sparewan.

³¹ Ne ondræde ge ge synd selren þanne manega sparewan.

³¹ Ne ondræde ge ge synd selren þanne manega sparewan. ³² Ælcne eornestlice þe me kyð be-foren mannen. ic kyðe hine be-fore mine fæder. þe on heofene ys. ³³ Se þe me wið-sæcð be-foran mannen. & ic wið-sake hine be-foran mine fæder. þe on hefene ys.

³³ Se þe me wið-sæcð be-foran mannen. & ic wið-sake hine be-foran mine fæder. þe on hefene ys. ³⁴ Ne wene ge þt ic come sybbe on eorþan to sændenne. ne com ic sybbe to sendenne ac swurd. ³⁵ Ich com soðlice man äsundrian on-gen his fæder. & dohter on-gen hyra moder. & snore on-gean hire swegre. ³⁶ & mannes fynd hys ge-husan.

²² Þeah ic segge ync tyre & sydonie byoð for-gyfendlicur on domes daig þanne eow. ²³ Ænd þu capharnaum cweðst þu byost þu up-ahafan oððe heofone. ac þu niðer wurst oð helle. For-þan gyf on sodome lande wæren gedone þa manega þe gedone synd on þe. witodlice hyo wunedon oð þisne dayg. ²⁴ Þeah-hwaþere ich segge eow þt sodome-wäre lande. beoð forgefendlichre on domes daig þanne þe. ²⁵ Se hælend cwæð &sweriende. Ich andette þe drihten. heofenes & eorþan. þu þe byheddest þas þing fram wisen & gleawun. & onwruge þa litlingan.

²⁵ Se hælend cwæð &sweriende. Ich andette þe drihten. heofenes & eorþan. þu þe byheddest þas þing fram wisen & gleawun. & onwruge þa litlingan. ²⁶ Swa fæder for-þan hyt wæs swa ge-cweme be-foran þe. ²⁷ Ealle þing me synde ge-sealde fram mine fæder. & nan man ne kan þanne sune buto se fader. ne nan man ne kan þanne fæder bute se sune. & þam þe se sune wile unwregan.

¹² Witodlice mycele ma. mann ys sceape betera. witodlice hyt ys alyfed on reste-dagen wel to donne.

³¹ For-þan ich segge eow. ælc senne & bismer-spræce byð for-gyfen mannum. Soðlice þas halgan gastes bysmer-spræce ne byð for-gefen. ³² & swa hlyc swa cweð word on-gen mannes sunu him byð forgefen. Se þe soðlice cweð on-gen haligne gast. ne byð hit him for-gefen. ne on þissere werolde. ne on þare to-wearden.

³⁶ Soðlice ich segge eow. þt ælc ydel word þe man sprecað. hyo agyldeð [Note: MS. agylded. ] scad be þam on domes daige.

¹² Soðlice þam þe hafð him beoð ge-seald. & he hæfð. soðlice se þe næfð. & þæt he hæfð him beoð æt-broden.

⁴¹ mannes sune sent his ængles & hyo gaderiað of hys riche ealle gedrefednysse & þa þe unriht-wisnesse wercheð [Note: MS. werched. ] ⁴² & asendeð hyo on fyres ofen þær byð wop & toðe gritbitung (sic)

⁴⁹ Swa beoð on þissere worulde endunge. þa ængles fareð [Note: MS. fared. ] . & asyndrieð ða yfele of þare godere midlene. ⁵⁰ & a-wurpeð hyo on þas feres ofen. þær byð wop & toke (sic) gristbyting.

⁵² þa sægde he heom. for-þan is ælc læred bokere on heofene riche ge-lic þam heordes ealdre þe forð-bringð of hys gold-horde nywe þing & ealde.

²⁷ Ða spræc se hælend. & cweð. hæbbeð ge-leafan. ich hit eom nellen ge eow on-dræden.

³¹ And þa rædlice he ge-feng hyne & þus cwæð. litles ge-leafenes hwi tweonodost þu.

¹⁰ & he þa þam manigen to-gædere clypedon þus cwæð. ge-hyreð & on-gyteð. ¹¹ ne be-smit þanne man þæt on hys muð gæð. ac hine be-smït þæt of hys muþes heorte gæð. ¹² Þa ge-neahlahten his leorning-cnihtas hym & cwæðan. Wast þu þt þa fariseiscan synde gedrefede þisen worden gehyrden. ¹³ Ða andswerede he heom ælc plantung þe min heofenlice fæder ne plantode byoð awyrt-waleð (sic). ¹⁴ Lateð hy. hy sinden blinde. & blindere ladtewes. Se blinde. gyf he blindne læt. hyo falleð bege on ænne pett.

² Ða andswerede he heom & cwæð. On æfen ge cweðeð to-morgen hit beoð smolt weder. þis heofene is read. ³ & on morgen ge cwedeð to-daig hit beoð reu [Note: MS. ren. ] weder. þeos lift scinð un-wederliche. nu cunne ge to-cnawen heofenes heow. witodlice ge ne mugen witen þare tide tackne.

³ & on morgen ge cwedeð to-daig hit beoð reu [Note: MS. ren. ] weder. þeos lift scinð un-wederliche. nu cunne ge to-cnawen heofenes heow. witodlice ge ne mugen witen þare tide tackne. ⁴ Seo yfele cneorys. & unriht-hamende tacne secð & hire ne beoð ge-seald bute ionases tacne þas witege. & þa ferde he & heom for-lëët.

⁶ & þa sægdon he. gymeð & warniað eow fram þam bearman fariseorum & saduceorum. ⁷ þa þohten hyo be-twux heom & cwæðen. nimen we hlafes mid üs. ⁸ Ða se hælend wiste heore þankes he cwæð to heom. hwæt þence ge be-tweox eow. litles ge-leafan. þæt ge hlafes næbbeð

⁸ Ða se hælend wiste heore þankes he cwæð to heom. hwæt þence ge be-tweox eow. litles ge-leafan. þæt ge hlafes næbbeð ⁹ ne understande ge gyt ne ne ge-þenceð þare fif hlafe & þare fif þusende manne. & hu fele wiliene ge naman? ¹⁰ & þare seofe hlafen. & fewer þusende manne. & hu fele wilian ge namen? ¹¹ Hwi ne on-gyte ge geot þæt ich ne saigde be hlafe warniað [Note: MS. warniad. ] eow fram þam beorman fariseorum & saduceorum. ¹² þa on-gæten hy þt he ne sæde warniað fram hlafe beorman ac fram lare fariseorum & saduceorum.

¹⁷ Ða andswerede he heom. Eale ge un-geleaffulle. & þweore cneores. hu lange byo ich mid eow. hu lange for-bere ich eow? bringeð hine to me hider.

²⁰ Ða cwæð he for heora ungeleaffulnysse. Soðlice on eornest ic eow segge. gyf ge hafden ge-leafan swa mycel swa senepes corn. & ge cwæðen to þissen munte. far heonen. þanne ferde he. & eow ne byeð anyg þing un-myhtig-lic.

¹² Hwæt ys eow ge-þuht gyf hwylc man hæfð hund scepe & hym losæð [Note: MS. losæd ] an of þam. hu ne for-let he anan þa nigon & hund-nigentig on þam munte. & gæð & secð þæt an þe for-wurð. ¹³ & gyf hit ge-lympð þæt he hit fint. soðlice ic eow segge þæt he swiðre geblidsað for þam anum. þanne for þa nige & hund-negentig þe nä ne loseden. ¹⁴ Swa nis wille be-foren eowren fader. þe on heofene ys. þæt an for-wurðe of þysen litlingan.

¹⁴ Swa nis wille be-foren eowren fader. þe on heofene ys. þæt an for-wurðe of þysen litlingan.

³⁰ He þa nolde ac ferde & warp hine on cwærterne oððe þt he him eall agulde & gyfe.

³⁴ Ða wæs se hlaford eorre. & sealde hine þam wicneren (sic). oð ðæt he eall agulde.

²¹ Þa cwæð se hælend. Gyf þu wylt beon fulf[r]emed ga & be-chep al þæt þu hafst & syle hyt þearfen. & þonne hæfst þu goldhord on heofene. & cum & folge me.

⁸ Soðlice þa hyt wæs æfen ge-worðen. þa sægde þas wingeardes hlaford hys ge-refen. Clepe þa werhtan. & gyf heom heore mede. agyn fram þam ytemestan. oð þanne fyrmesten.

¹² & þus cwæðen. Ðas ytemestan worhtan ane tïde. & þu dydest hyo ge-liche us. þe bæren byrdene oððe þises dayges hæten.

¹⁶ Swa beoð þa fyrmestan ytemeste. & þa ytemesta fyrmesta. Soðlice manega synde ge-clypede. & feawe ge-corena. ¹⁷ Þa ferde se hælend to Ierusalem. & nam hys leorning-cnihtes on-sundren & þus cwæð to heom. ¹⁸ Nu we fareð to ierusalem. ænd mannes sune beoð ge-seald þare sacerda eldren & bokeren. & hyo ge-niðeriað hine to deaðe. ¹⁹ þeoden to bisemerienne. & to swingenne. & to ahonne. & þam þridde daige he arist. ²⁰ Ða com to hym zebedeis bearne moder mid hire bearnen. hyo ge-eadmedende & sum þing fram him byddende. ²¹ Ða cwæð he. hwæt wilt þu. Ða cwæð hye. sege þæt þas twege mine sunas sittan an on þinen swiðren healfe. & se oþer on þinen wenstron on þinen rice. ²² Ða andswerede heom se hælend. gyt nyston ge hwæt gyt byddeð. mugen gyt drinken þanne calic ðe ic to drinken hæbbe. Ða cwæðen hye wit mugen.

²¹ Ða andswerede he heom & cwæð. Soð ic eow segge gyf ge hæbbeð ge-leafen & ge ne tweonie ne do ge þæt an be þam fïc-treowe. ac eac þah ge cweðen to þisen munte ahefe þe upp & fall innan þa sæ.

³² Iohannes com on rihtwisnesse weige. & ge ne ge-herden hine. Witodlice manfulle & myltistran ge-lyfden. & ge ge-seagen & ne dydon syððan nane deadbote þæt ge ge-lyfdon on hym.

¹ Ða saigde he heom oðer byspel. & þus cwæð. ² Heofena rice is gelic geworðen þam kynge þe makede hys sunes bridgyfte. ³ ænd sente hys þeowas. & clypede þa ge-laðoden to þam gyftan. þa nolden hyo cumen. ⁴ Ða sende he eft oðre þeowes & sæde þam ge-laðeden [Note: MS. gelade den. ] . nu ich gegerewede mine feorme. mine fearres & mine fugeles syndde of-slagene & ealle mine þing synde gearewe cumað to þam gyftan. ⁵ Ða forgemden hyo þæt. & fyrden sum to hys tune. sum to hys mangunge. ⁶ & þa oðre namen hys þeowes. & mid teonan ge-swencten & of-slogen.

⁶ & þa oðre namen hys þeowes. & mid teonan ge-swencten & of-slogen. ⁷ Ða se kyng þæt ge-hyrde. þa wæs he eorre & sænde his heretoge & for-dyde þa manslagen. & heora burh for-bærnde. ⁸ Ða cwæð he to hys þeowas. Witodlice þas gyften synden gearewe ac þa þe ge-laðode wæron ne sinden wurðe. ⁹ Gað nu witodlice to weoggelæten & clepiað to þisse gyftan swa hwilce swa ge ge-meton. ¹⁰ Ða eoden þa þeowes ut on þa wegas & ge-gaderedon ealle þa þe hyo ge-metton gode & yfele. Ða wæron þa gyfton-hus. mid sittenden mannen ge-felledde. ¹¹ Þa eode se kyng in. þæt he wolde ge-seon þa þe þær sæten. þa ge-seah he þær ænne man þe næs mid gyftlicen reafe ge-scred. ¹² Þa cwæð he, La freond hu-mæte eodest þu in. & næfdest gyftlic reaf. Ða ge-swigeode he. ¹³ Ænd se cyng cwæð. to his þeignen. ge-bindað hys handen & hys fet. & wurpeð [Note: MS. wurped. ] hine on þa uttren þeostran. þær beoð wop & toðe gristbitung. ¹⁴ Witodlice manega synde ge-laðede äc feawe ge-corene.

³⁴ Ic sende to eow witegan & wise bokeres. & ge hyo of-sleað. & hoð & swingeð on eowren somnungan. & ge hye ehtað of bery an berig.

⁷ Þeod winð ongen þeode. & rice ongean rice. & man-cwalmes beoð. & hungres wide geon land. & eorðe steriunge. ⁸ Ealle þas þing synt þare sare anginne. ⁹ Þonne syllað hy eow on gedrefednysse. & of-sleað eow. & ealle men eow hatigeð for minen namen. ¹⁰ & þanne beoð manega ungetreowsede & be-lawað be-tweox heom. & hatigeð heom be-tweonen.

¹⁰ & þanne beoð manega ungetreowsede & be-lawað be-tweox heom. & hatigeð heom be-tweonen.

³² Leorniað byspell be þam fic-treowe þanne his twi byð hnesce. & leaf akenned ge witen þt sumer is gehende. ³³ & wite ge swa þanne ge þas þing geseoð þt he ys on duren ge-hende.

⁴² Wakieð witodlice forþan þe ge nyton on hwilcere tyde eower hlaford cuman wile.

⁴² Wakieð witodlice forþan þe ge nyton on hwilcere tyde eower hlaford cuman wile. ⁴³ Witoð [Note: MS. Witod. ] þt gyf þas hyrdes ealdor wiste on hwilcere tyde se þeof to-ward wære witodlice he wolde wakian. & nolde geþafian þt man his hus under-dulfe. ⁴⁴ & forþan beon ge. gearewe. for-þam þe mannes sune wile cumen on þare tyde þe ge nyten.

⁴⁴ & forþan beon ge. gearewe. for-þam þe mannes sune wile cumen on þare tyde þe ge nyten. ⁴⁵ Wenst þu hwa sye ge-treowe & gleaw þeow. þanne ge-sett hys hlaford ofer his hyred. þt he heom on tyde mete sylle.

⁴⁵ Wenst þu hwa sye ge-treowe & gleaw þeow. þanne ge-sett hys hlaford ofer his hyred. þt he heom on tyde mete sylle. ⁴⁶ Eadig ys se þeow þe his hlaford hine gemet þus doende. þanne he cymð.

⁴⁶ Eadig ys se þeow þe his hlaford hine gemet þus doende. þanne he cymð. ⁴⁷ Soð ic eow segge þt ofer eall þt he ag he hine sett.

⁴⁷ Soð ic eow segge þt ofer eall þt he ag he hine sett. ⁴⁸ Gyf se yfela þeow þencð on his heorten & cwyð. mi hlaford aferreð his kyme.

⁴⁸ Gyf se yfela þeow þencð on his heorten & cwyð. mi hlaford aferreð his kyme. ⁴⁹ & aginð beaten his efen-þeowas. & ett & drincð [Note: MS. drincd. ] mid druncenan.

⁴⁹ & aginð beaten his efen-þeowas. & ett & drincð [Note: MS. drincd. ] mid druncenan. ⁵⁰ þanne cymð þas weales hlaford on þam daige þe he ne wenð. & on þare tyde þe he nat.

⁵⁰ þanne cymð þas weales hlaford on þam daige þe he ne wenð. & on þare tyde þe he nat. ⁵¹ & to-dælð hine. & asett his dæl mid liketeran. þær beoð wop & toke (sic) grist-bitunge.

⁵¹ & to-dælð hine. & asett his dæl mid liketeran. þær beoð wop & toke (sic) grist-bitunge.

¹ Þanne beoð heofene rice gelic þam teon femnen. þe þa leoht-faten namen & ferden on-gen þanne bredgumen. & þare brede.

¹ Þanne beoð heofene rice gelic þam teon femnen. þe þa leoht-faten namen & ferden on-gen þanne bredgumen. & þare brede. ² Heora fif wæren desige & fif gleawe. ³ Ac þa fif desyge namen lihfaten (sic) & ne namen nenne ele mid heom. ⁴ Ða gleawe namen ele on heora leoht-faten.

⁴ Ða gleawe namen ele on heora leoht-faten. ⁵ Ða se bredgume ylecede. þa nïpeden hyo ealle & slepen.

⁵ Ða se bredgume ylecede. þa nïpeden hyo ealle & slepen. ⁶ Witodlice to middere nihte man cleopede & cwæð. nu se bredguma kymð fareð him to-genes.

⁶ Witodlice to middere nihte man cleopede & cwæð. nu se bredguma kymð fareð him to-genes.

⁶ Witodlice to middere nihte man cleopede & cwæð. nu se bredguma kymð fareð him to-genes. ⁷ Ða arisen ealle ða femnen & glendon heora leoht-faten.

⁷ Ða arisen ealle ða femnen & glendon heora leoht-faten. ⁸ Ða cwæðen þa dysige. to þan wisan. Selleð us of eowre ele. for-þan ure leoht-faten senden äcwencte.

⁸ Ða cwæðen þa dysige. to þan wisan. Selleð us of eowre ele. for-þan ure leoht-faten senden äcwencte. ⁹ Þa andsweredan þa wise. & cwæðen. nese þe læs þe we & ge nabben ge-noh. Gað to þam chepinge. & beggeð eow ele.

⁹ Þa andsweredan þa wise. & cwæðen. nese þe læs þe we & ge nabben ge-noh. Gað to þam chepinge. & beggeð eow ele. ¹⁰ Witodlice þa hyo ferden & wolden byggen. þa com se bredgume. & þa þe gearewe wæron eode in mid þam bridgume to þam giftan. & syo duru wæs be-loken.

¹⁰ Witodlice þa hyo ferden & wolden byggen. þa com se bredgume. & þa þe gearewe wæron eode in mid þam bridgume to þam giftan. & syo duru wæs be-loken. ¹¹ Þa æt nextan comen þa oðre femnan & cwæðen. Drihten drihten læt us in. ¹² Þa andswerede he heom & cwæð. Soð ic eow segge ne can ic eow.

¹² Þa andswerede he heom & cwæð. Soð ic eow segge ne can ic eow. ¹³ Witodlice wakiað. for-þan þe ge nyten ne þanne daig ne þa tide.

¹³ Witodlice wakiað. for-þan þe ge nyten ne þanne daig ne þa tide. ¹⁴ [Note: Homo quidam peregre proficiscens. uocauit seruos suos et tradidit illis bona sua. H. R. ] Sum man ferde on ealðeodinisse & cleopede hys þeowas. & be-tacte heom hys ehte. ¹⁵ & anen he sealde fif pund. sumen twa. sumen an. äihwilce be his agene mægene & ferde sone. ¹⁶ Ða ferde se þe þa fif pund under-feng & ge-streonede oðre fife. ¹⁷ & ealswa se þe þa twa under-feng. ge-streonede oðer twa. ¹⁸ Witodlice se þe þt an under-feng. ferde & be-dalf hit on eorðan. & be-hydde hys hlafordes feoh. ¹⁹ Witodlice æfter michele fyrste. com þare þeowa hlaford & dihte heom ge-ræd. ²⁰ Ða com se þe fif pund underfeng. & brohte oðre fif. & cwæð. Hlaford fif pund þu sealdest me. nu ic gestreonede oðre fife.

²⁰ Ða com se þe fif pund underfeng. & brohte oðre fif. & cwæð. Hlaford fif pund þu sealdest me. nu ic gestreonede oðre fife. ²¹ þa cwæð his hlaford to him. Beo blyðe þu gode þeow & ge-treowa for-þan þe þu wære ge-treowe ofer litle þinge. ic ge-sette þe ofer mycele ga in-to þines hlafordes blitse.

²¹ þa cwæð his hlaford to him. Beo blyðe þu gode þeow & ge-treowa for-þan þe þu wære ge-treowe ofer litle þinge. ic ge-sette þe ofer mycele ga in-to þines hlafordes blitse. ²² Þa com se þe twa pund underfeng. & cwæð. Hlaford twa pund þu me sealdest. nü ic hæbbe ge-streonod oðer twa.

²² Þa com se þe twa pund underfeng. & cwæð. Hlaford twa pund þu me sealdest. nü ic hæbbe ge-streonod oðer twa. ²³ Ða cwæð his hlaford to him. Ge-blissa þu gode þeowa. & ge-treowa. for-þan þe þu wære ge-treowa ofer feawe. ofer fele ic þe sette. ga on þines hlafordes blisse.

²³ Ða cwæð his hlaford to him. Ge-blissa þu gode þeowa. & ge-treowa. for-þan þe þu wære ge-treowa ofer feawe. ofer fele ic þe sette. ga on þines hlafordes blisse. ²⁴ Ða com se þe an pund under-feng. & [quoth]. Hlaford ic wat þt þu ert hard man. þu ripst þær þu ne seowe. & gaderest þær þu ne sprengdest. ²⁵ & ic ferde ofdræd. & be-hedde þin pund on eorðan. her þu hæfst þt þin ys. ²⁶ Ða andswerede his hlaford him & cwæð. Þu efela þeow & slawe. þu wistest þæt ic ripe þt ic ne sawe. & ic gaderie þt ic ne stredde. ²⁷ hit ge-byrede þt þu be-fæstest minne feoh meneteren. & ic name þanne ic come þt min is mid þam gafele. ²⁸ Anymeð þæt pund æt hym & silleð þan þe me þa tyen pund brohte. ²⁹ Witodlice ælcen þare þe hafð man sylð. & he hafð ge-noh. Þam þe næfð þt him þincð þt he hæbbe. þt him byoð æt-broden.

³¹ [Note: Cum uenerit filius hominis in maiestate eius et omnes angeli eius cum eo. H. R. ] Witodlice þanne mannes sune kymð on hys mægen-þrimme. & ealle ængles mid hym. þanne syt he ofer his mægen-þrimmes setel.

³¹ [Note: Cum uenerit filius hominis in maiestate eius et omnes angeli eius cum eo. H. R. ] Witodlice þanne mannes sune kymð on hys mægen-þrimme. & ealle ængles mid hym. þanne syt he ofer his mægen-þrimmes setel. ³² & ealle þeode beoð toforen him ge-gaderede. & he asyndreð hyo heom be-tweonen. swa swa se heorde asyndreð [Note: MS. asyndred. ] þa scep fram þa ticchenan. ³³ & he ge-set þa sceap on hys swiðren healfe. & þa ticcene on his wenstren healfe. ³⁴ [þa sæde se kyng to þan þe on his swiðren waren] [Note: The words þa... waren are added in the margin, in paler ink, over an erasure of cumeð ge ge-. ] cumeð ge ge-bletsede mines fæder. & onfoð [Note: MS. onfod. ] þa rice þe eow ge-garcod ys of midden-eardes fremðe.

³⁴ [þa sæde se kyng to þan þe on his swiðren waren] [Note: The words þa... waren are added in the margin, in paler ink, over an erasure of cumeð ge ge-. ] cumeð ge ge-bletsede mines fæder. & onfoð [Note: MS. onfod. ] þa rice þe eow ge-garcod ys of midden-eardes fremðe.

⁴¹ Þanne sægð he þan þe beoð on hys winstren healfe. Ge-witeð aweregede fram me. on þæt eche fyr þe ys deofle & hys englen ge-garewað.

⁴⁶ And þanne fareð hyo on ece [Note: The word susle is written over ece. ] pine. & þa riht-wise on ece lyf.

²⁸ Soðlice ic eow segge ealle synne sende manne bearne for-gefene & bismerunge þam þe hye bysmeriged. ²⁹ Soðlice ic eow segge se þe þanne halgan gast bysmerieð se næfð on ecnysse for-gyfenysse. ac beoð eches geltes sceldyg. ³⁰ for þam þe hyo cwæðen. he hafð unclæne gast.

²² Soðlice nis nan þing be-hyd þe ne syo ge-swutelod. ne nis digle ge-worden ac þt hit openlice cume.

²⁶ Ða warð se kyng ge-unrot for þan aðe. & for þam þe mid him sæten. Nolde þah hyo unrotan

²² stale. gytsunge. man facnu. scamelest. yfel ge-sihðe. desynysse. ofer-modignessa. stunt-scipe.

¹⁵ & he heom. bæd & cwæð. Lokiað & warniað fram farisea & herodes hæfe. ¹⁶ Þa þohten hyo be-tweoxe heom. & cwæðen. næbbe we nane hlafes. ¹⁷ þa se hælend þt wiste. he cwæð. hwæt þence ge for þan ge hlæfes næbbeð. gyt ge ne on-cnaweð ne on-gyteð. gyet ge hæbbeð eowre heorte ge-blende. ¹⁸ Eagen ge hæbbeð & ne ge-seoð. & earen & ge ne hereð. ne ge ne þenceð ¹⁹ hwanne ic bræc fif hlafes & twegen fixas. & hu fela wiligenne ge naman fulle. Hy cwæðon þa twelfe. ²⁰ Ænd hwanne seofan hlafas feower þusende. & hu fele wiligene britsena ge namen fulle. hy saiden seofen. ²¹ Ða saigde he heom. hwi ne ongyte ge hyt.

³⁸ Soðlice se þe me for-sihð & mine word on þisre unriht-hameðen & synfullen cneorysse. þane mannes sune for-sihð. þanne he cemð on his fader wulder mid his halgen ænglen.

³² Soðlice hyo ferden on weige to ierusalem. & se hælend heom beforen eode. & hyo adreddem heom hine. & him felgden. & eft he nam hyo twelfe & on-gan heom seggen þa þing þe heom to-wearde wæren. ³³ þt we nu astigeð to ierusalem. & mannes sune beoð ge-seald sacerde ealdren & boceren. & ealdren & hyo hine deaðe ge-nyþerieð. & hyo hine þeoden sylleð. ³⁴ & hine bysemeriad. & hyo hym on spæteð. & hine swingeð. & of-sleað hine. & he arist on þam þridðen daige. ³⁵ Him þa ge-neahlahten to Iacobus & Iohannes zebedeus sunu. & cwæðen. Lareow we willeð þt þu us do swa hwæt swa we byddað. ³⁶ Þa cwæð he hwæt wille gyt þt ic inc do. ³⁷ Þa cwæðen hyo. Syle unc þt wit sitten on þinen wuldre. an on þinen swiðren healfe. & oder on þinen winstren. ³⁸ Ða cwæð se hælend. gyt nyten hwæt gyt byddað. Mage gyt drincen þanne calix þe ic drinke. & beon ge-fulled on þam fulluhte þe ic beo ge-fullod.

⁴² ða com an earm wudewe and warp twege feorþinges.

⁹ Warnieð eow sylfe. hyo sylleð eow on ge-þeohte & swinged on ge-samnungen. & ge standeð be-foren demen & kyningen for minen naman heom on ge-witnysse & on ealle þeode. ¹⁰ Ærest ge-byreð beon þæt godspell ge-boded. ¹¹ & þanne hyo syllende eow lædeð ne for-smeage ge hwæt ge spræcen. ac spreceð þæt eow on þare tide ge-seald byð. Ne sende ge na sprecende ac se halge gast.

²³ Warnied eow. nu ealle þing þe ic eow fore-sæde.

³³ Warnied & wacieð & ge-byddað eow ge nyten hwænne sye tid is. ³⁴ Swa se man þe ælþeodilice ferde. for-let his hus. & sealde his þeowen þane an-weald ge-hwilces weorces. & beode þam dureworde þt he wacie.

³⁴ Swa se man þe ælþeodilice ferde. for-let his hus. & sealde his þeowen þane an-weald ge-hwilces weorces. & beode þam dureworde þt he wacie. ³⁵ Eornestlice wacieð. ge nyten hwænne þas huses hlaford cymd. þe on æfen þe on midre nihte. þe on hancrede. þe on morgen.

³⁵ Eornestlice wacieð. ge nyten hwænne þas huses hlaford cymd. þe on æfen þe on midre nihte. þe on hancrede. þe on morgen. ³⁶ þe læs þe he eow slæpende ge-finde þanne he færenge cymð.

³⁶ þe læs þe he eow slæpende ge-finde þanne he færenge cymð. ³⁷ Soðlice þt ic eow segge. eallen ic hit segge wakieð.

³⁷ Soðlice þt ic eow segge. eallen ic hit segge wakieð.

³⁷ Ða com he & funde hyo slæpende. & cwæð to petre. Simon slæpst þu. ne mihtest þu ane tide wacien.

²⁵ Ænd þa wæs an man on ierusalem þas name wæs symeon. & þes man wæs rihtwis & mid israele frofren ge-anbadiende. & halig gast him on wæs. ²⁶ & he andswere of þam halgen gaste on-feng. þæt he deað ne ge-seage buton he ær drihten crist ge-seage. ²⁷ Ænd on gaste he on þæt tempel com. & þa his mæges læddon þanne hælend. þt hyo for hym æfter þare læge ge-wunan dyden. ²⁸ Heo on-feng hine mid hys handen. & god bletsede. & cwæð. ²⁹ Drihten nu þu lætst þinne þeow æfter þine worde on sibbe. ³⁰ for þam mine eagen ge-seagen þine hæle.

¹¹ Þa cwæð he to heom. se þe hafð twege tunekan. sylle þam þe næfð. & þam ge-lice do se þe metes hæfð

¹ Soðlice wæs ge-worðen þa þa manege him to comen þæt hyo godes word ge-hyrden. he stod wið þane mere genesareth.

¹⁵ Witodlice þas þe mä seo spræc be him ferde & mycele menega comen þæt hyo ge-hyrdon & wurðen ge-hælede fram heora untrumnesse.

²⁰ Ða he ge-seah heora ge-leafe. he cwæð. La man þe synd þine sinne for-gefene.

¹⁷ And mid heom farenden he stod on feldlicere stowe & micel werd hys leorning-cnihte & mycele manega fram alre iudea. & fram ierusalem & ofer muðan & sæ. ge-mare tyry & sydonis. þa comen þæt hyo hyne ge-hyrdon & wæren of heora adlen ge-hælde.

²⁴ Þeah-hwæðere wa eow witegan. for þan þe ge eowwerne frofer hæbbeð.

⁴⁵ göd man of goden goldhorde; hys heorte god forð-brincð. & yfele men of yfele goldhorde yfel forð-bringeð. Soðlice se muð specð swa swa sye heorte þencð.

¹³ Ða se hælend hyo ge-seah. Ða wæs he mïd mildheortnysse ofer hyo ge-felled. & cwæð to hire. ne wep þu na.

¹⁴ Þæt sæð þt feoll on þa þornes þæt synde þa þe ge-hered. & of caren & of welen & of luston þys lifes synde for-þrysmede & nænne wæstme ne bringeð.

¹⁷ Soðlice nis nan þing swa dygele þæt ne seo ge-swutelod. ne be-hyðð; þæt ne syo cuð. & open.

²⁵ Þa cwæð se hælend hwær is eower ge-leafe. Þa andreddon hio & wundredon. end be-twuxe heom cwæðen. Wenst þu hwæt is þes. þæt he be-beot windon. & sæ; & hy him hersumieð.

²⁶ Se þe me & mine spæce for-sihð. þanne mannes sune for-sihð þane He kemð on his magen-þrimnesse & his fader & halgra ængle.

⁷ wunieð on þam ylcan huse & etad & drinkeð þa þing þe hyo hæbbeð on þam ilken huse. Sodlice se werchte is his mede wurðe. Ne fare ge fram huse to huse. ⁸ ac on swa hwilce ceastre ge in-gað & hyo eow on-foð. æteð þæt eow æt-foren aset is.

¹² Ich eow segge þæt sodome-wæren on þam dagen beoð for-geofendlicere þanne þare ceastre ge-ware. ¹³ Wa þe corozaim wa þe bethsaida. for-þam gyf on tire & on sidone ge-worðene wæren þa manege þe on eow ge-done synde. ge-fern hyo on heren. & on escan reowsunge dydon. ¹⁴ Þeah-hwæðere tyre & sydone on þam daige beoð for-geofendlicere þanne eow. ¹⁵ Ænd þu capharnaum oð heofen up-ahafen; þu beost oð helle be-senceð.

²¹ On þare tide he on halgen gaste blissede & cwæð. Ich andette þe fæder. drihten heofenes & eorðan. for-þan-þe þu þas þing wisen & gleawen be-heddest. & litlengen un-awruge. for-þam hit be-foran þe swa gelicode.

²⁵ Ða aras sum ægleow man & fandede his & cwæð. Lareow hwæt do ic þæt ich eche lif hæbbe.

⁴² Ge-wislice an þing is neod-be-hefe; marie ge-cheas þanne sælesten dael se hire ne beoð afirred.

⁴⁰ La desige hu ne worhten (sic) þt þt inne is. se þe worhte þæt ute is. ⁴¹ þeah-hwaðere þæt to lafe is sellað ælmessan þanne beoð eow ealle þing clæne.

⁴⁴ Wa eow for-þan-þe ge sende swilce þa byrigenna þe man innan ne sceawed. & þa men nyten þe heom on ufen gad.

⁵³ Þa he heom þis to cwæð. þa ongunnen þa farisej & þa lage-wisan hefilice him agën standen & his muð dettan. ⁵⁴ & ymbe hine syrwan; sechende sum þing of his muðe þæt hyo hine wreidon

⁷ ac ealle eowres heafdes loccas sende ge-tealde. Ne on-dræde ge eow ge sende beteren þan manegen sparewen.

¹⁹ & ich segge minre sawle. eale sawel þu hafst mycele god. Asette to manegen gearen. ge-rest þe. æt & drinc & ge-wista. ²⁰ Ða cwæð god to hym. La desige on þisse nihte hyo fecceð þine sawle fram þe. hwæs beoð þa þing. þe þu gærewedest. ²¹ Swa is se þe him sylfen strenþeð & nis welig mid gode. ²² Þa cwæð he to his leorning-cnihten. for-þan ich eow segge. ne beo ge ymbe-hedige eowre sawle hwæt ge etan. ne owren lichaman hwæt ge scrydan.

²⁴ Be-sceawiað þa refnes þæt hyo ne sawað ne ne ripað. næbbað hyo heddern ne bern. ac god hyo fet þas þe ma. ge synde heore selre.

²⁷ Scewieð þa lilien hu hyo wexeð. hyo ne swinceð ne ne spinneð. Soðlïce ic eow segge þæt Salomon on eallen his wuldre næs ge-scryd swa þis än.

²⁹ Ænd nelle sechan hwæt ge etan oððe drincan. & ne beo ge up-ahafene. ³⁰ ealle þas þing þeode secheð. eower fader wat þæt ge þises be-þurfen. ³¹ Ðeah-hwæðere secheð godes rice & ealle þas þing eow beoð ge-icte. ³² Ne on-dræd þu þeah litle heord. forþan eowren hefenlic fader licode eow rice syllen.

³² Ne on-dræd þu þeah litle heord. forþan eowren hefenlic fader licode eow rice syllen. ³³ Syllað þæt ge agen & sylleð ælmessen. Werceð seaðes þa þe ne for-ealdiged. un-ge-teorudne goldhord on heofene. þiðer þeof ne ge-neohlaceð. ne mogðe ne ge-wemd.

⁴⁰ Ænd beoð ge ware for-þam-þe mannes sune kymð þare tyde þe ge ne wenað.

⁴³ Eadig is se þeow þe his hlaford ge-met þus doende. þanne he kymð.

⁴⁹ Fyr ich sende on eorðan & hwæt wille ich buton þt hyt bærne.

⁵¹ for-þan-þe ich com sibbe on eorðe sænden; ne segge ich eow ac to-dæl. ⁵² heonen-forð byð fife on anen huse to-dælede. þreo on twegen. & twegen on þreo.

⁵⁶ La liceteres cunne ge afandigen heofenes ansiene & eorðan. Hu mæte na afandige ge þas tide.

²⁴ efstað þet ge gangen þurh þa nærewe gate for-þan ich segge eow manege secað þæt hyo ingan & hyo ne magen. ²⁵ Þanne se hirdes ealdor ingæð & his dure be-clyst. ge standeð þær ute & þa dure cnokieð & cweðað. Ðrihten atyn us. Þanne cweð he to eow. Ne can ich eow naht (sic) ich hwanen ge synde. ²⁶ Þanne on-ginnen ge cweðen. we æten & druncen be-foren þe & on uren stræten þu lærdest.

²⁶ Þanne on-ginnen ge cweðen. we æten & druncen be-foren þe & on uren stræten þu lærdest. ²⁷ þanne saið he eow ne can ic hwanen ge synde. ge-witeð fram me ealle unriht-wyrhten.

²⁷ þanne saið he eow ne can ic hwanen ge synde. ge-witeð fram me ealle unriht-wyrhten. ²⁸ þær beoð wop & toðe gristbihung [Note: MS. gristhung (sic), with bi written above. ] . Þanne ge ge-seoð abraham & ysääc. & iacob & ealle witegen on godes rice. & ge beoð ut adrifene.

³¹ On þam daige him ge-neohlacten sume farisei & him saigdon. Far & ga heonon. for-þam þe herodes þe wile of-slean. ³² And þa cwæð he to heom. Gað & seggeð þam foxe. deofel-seocnysse ich ut adrife. & ic hæle ge-fremme to-daig & to-morgen & ðridden daige ich beo for-numen. ³³ Þeah-hwæðere me ge-bereð to-daig & to-morgen. & þy æftere daige gan. forþan ne bëreð þæt se witega for-wurðe buton ierusalem.

¹³ Ac þanne þu beorscype do; cleope þearfen & wanhæften & healte & blinde. ¹⁴ þanne beost þu eadig. for-þan þe hyo næbbed hwanen hyo hit þe folgeldon (sic). Soðlice hit beoð þe for-golden on riht-wisra ariste.

³¹ Oððe gyf hwilc kyning wile faran & feohten on-gean oðerne kyng. hu ne sit he ær & þencd hwaðer he mage mid teon þusenden cumen agen þane þe him agen kymð mid twentigen þusenden. ³² & gyf he þanne wið hine fihten ne maig; he sent erendraken & bit sibbe.

¹⁰ Ich segge eow swa beoð blisse be-foran godes ænglen be anen senfulle þe deadbote deð.

¹ [Note: Homo quidam erat diues qui habebat uillicum & hic diffamatus est apud illum quasi dissipasset bona ipsius. ] Ða cwæð he to his leorning cnihten Sum welig man wæs. se hæfde sumne ge-refe. se warð wið hine forwreiged swilce he is god for-spilde. ² Ða cleopede he hine & saide him. Hwi here ich þis be þe. agyf þine scyre. ne miht þu leng tun-scyre be-witen.

² Ða cleopede he hine & saide him. Hwi here ich þis be þe. agyf þine scyre. ne miht þu leng tun-scyre be-witen. ³ Ða cwæd se ge-refe. on his ge-þanke. Hwæt do ic for-þan þe min hlaford mine gerefscype fram me nymd. Ne maig ic delfen. me scamed þæt ic wædlie.

³ Ða cwæd se ge-refe. on his ge-þanke. Hwæt do ic for-þan þe min hlaford mine gerefscype fram me nymd. Ne maig ic delfen. me scamed þæt ic wædlie. ⁴ Ich wat hwæt ic do þæt hyo me on heore hus on-fon. þanne ic be-scyred beo fram tun-scyre. ⁵ Þa þa gafel-gyldo ge-gaderede wæren; þa saide he þam formen. hu michel scealt þu minen hlaforde. ⁶ þa saide he hund sestres eles. Þa saide he him. nym þine feðere & site raðe & writ fiftig. ⁷ Ða saide he oðren. hu mycel scelt þu. þa cwæð he. hund mittene hwætes. Ða cwæð he nym þine stafes & writ hund-ehtetig. ⁸ Ða herede se hlaford þare unrihtwisnesse tun-ge-refen. for-þam þe he gleawlice dede. For-þan þe þisse worulde bearn synde gleawre þissere leohtes bearnen on þisse cneornysse. ⁹ And ic segge eow wyrceð eow freond of þisse werold-weolen unrihtwisnesse. þæt hyo un-fon eow on echen earding-stowen þonne ge ge-teoriað.

⁹ And ic segge eow wyrceð eow freond of þisse werold-weolen unrihtwisnesse. þæt hyo un-fon eow on echen earding-stowen þonne ge ge-teoriað. ¹⁰ [Note: Qui fidelis est in minimo & in maiore fidelis est. ] Se þe is on litlen ge-treowe. se is on mare ge-treowe. Ænd se þe is on litlen unrihtwis. se is eac on maren unriht-wis.

¹⁰ [Note: Qui fidelis est in minimo & in maiore fidelis est. ] Se þe is on litlen ge-treowe. se is on mare ge-treowe. Ænd se þe is on litlen unrihtwis. se is eac on maren unriht-wis. ¹¹ Gyf ge on unrihtwisen weordwelan næren ge-treowe. hwa be-tæcð eow þæt eower is.

¹¹ Gyf ge on unrihtwisen weordwelan næren ge-treowe. hwa be-tæcð eow þæt eower is.

¹¹ Gyf ge on unrihtwisen weordwelan næren ge-treowe. hwa be-tæcð eow þæt eower is. ¹² Ænd gyf ge on fremden næren ge-treowe. hwa syld eow þæt eower is.

¹² Ænd gyf ge on fremden næren ge-treowe. hwa syld eow þæt eower is. ¹³ Ne maig nan þeow twam hlaforden þewian. oððe he ænne hated. & oðerne lufeð. oððe he anen folgeð & oðer for-hugeð. & ge ne muge gode þewian & weorlde-welan. ¹⁴ ---

¹⁴ ---¹⁵ ---¹⁶ ---¹⁷ ---¹⁸ ---¹⁹ ---

¹⁹ ---²⁰ ---²¹ ---²² ---

²² ---²³ ---

²³ ---²⁴ ---²⁵ ---²⁶ ---

²⁶ ---²⁷ ---²⁸ ---²⁹ ---³⁰ ---³¹ ---

⁸ & ne saigð hym gearewe þæt ich ete. & gert þe & þene me þa hwile þe ic ete & drinke. & seððan þu ætst & drincst.

⁴ Þa nolde ne langere tide. Æfter þam þa [quoth]. he.

⁶ Þa cwæð drihten. ge-hyreð hwæt se unrihtwise deme cweeð (sic).

²² Ða cwæð se hælend an þing þe is wane. syle eall þt þu hafst. & gyf eall þt þearfen. þanne hafst þu gold-hord on heofene. & cum and folge me.

³ & he wolde ge-seon hwilc se hælend wære. þa ne mihte he for þare manige. for-þan þe he wæs litel on wæstme.

¹⁵ Ða he on-gen com & þt rice on-feng; he het cleopian his þeowas þe he þt feoh sealde. þt he wiste hu mycel ge æghwilc ge-mangeden. ¹⁶ Ða com se forme & cwæð. Hlaford þin pund strenede tyen pund. ¹⁷ þa [quoth]. se hlaford. ge-blissa þu gode þeowa. for-þan þe þu on litlen wære ge-treowa þu beost anweald hæbbende ofer teon cestren.

¹⁷ þa [quoth]. se hlaford. ge-blissa þu gode þeowa. for-þan þe þu on litlen wære ge-treowa þu beost anweald hæbbende ofer teon cestren. ¹⁸ Ða com oðer & [quoth]. hlaford þin pund strynde fif pund. ¹⁹ Þa [quoth]. he to þan. & byo þu ofer fif cestren.

³⁹ Ða cwæð sum of þam farisei to him Lareow kyð þinen leorning-cnihten. ⁴⁰ þa cwæð he to heom. Ich eow segge þeah þas swugieð stanes cleopieð.

⁴² & cwæð. Eale gyf þu wistest & witedlice on þisen þinen dagen. þe þe to sibbe synde. nu hyo synden fran þinen eagen be-hydde. ⁴³ for-þan þa dages to þe cumeð. & þine feond þe be-trymieð. & be-hæbbeð þe. & be-nærewiað þe aighwanen. ⁴⁴ & to eorðan afelled þe. & þine bearn þe on [þe] synde. & hi ne lefeð on þe stan ofer stane. for-þan þe þu ne on-cneowe þa tide þinre ge-neosunge.

¹² ac to-foren eallen þisen hyo nymeð eow & ehteð syððan eow on ge-samnunge. & on hyrdnyssa. & ladeð eow to kyningen. & to demen for minen namen. ¹³ þis eow ge-byrieð on ge-witnesse. ¹⁴ Ne scule ge on eowren heorten for-smeagen hu ge andswerien; ¹⁵ ic selle eow muð & wisdom. þam ne magen ealle eower wiðer-winnan wiðstanden & wið-cweðan.

¹⁸ & ne for-wurð a locc of eowren hæfde.

³⁰ þanne hyo wæstme bringeð ge witeð þt sumer is ge-hende.

³⁴ Wærnieð eow þi-læs eower heorten ge-hefegede synd on ofer-fylle & on druncenesse & þises lifes carun & on eow syo se færlice daig be-cume

³⁴ Wærnieð eow þi-læs eower heorten ge-hefegede synd on ofer-fylle & on druncenesse & þises lifes carun & on eow syo se færlice daig be-cume ³⁵ swa swa grin. He be-cymð on ealle þa þe sitteð ofer eorðan ansiene. ³⁶ wakieð on ælcere tide & biddað þt ge wurðe syn. þt ge þas to-wearde þing for-flean & standen be-foran mannes sune.

³⁶ wakieð on ælcere tide & biddað þt ge wurðe syn. þt ge þas to-wearde þing for-flean & standen be-foran mannes sune.

²⁹ & ic eow dihte swa min fader me rice dihte. ³⁰ þt ge æten & drincan ofer mine mysan on minen rice & ge sitten ofer þrim-settel demende twelf mæðe israel.

³⁵ Þa cwæð he to heom. Ða ich eow sende buton seode & codde. & ge-scy. wæs eow anig þing wane. Ða cwæðen hyo nan þing.

⁵⁸ & þa embe litel hine ge-seah oðer. & cwæð. þu ert of heom. Ða cwæð petrus. eale man ic ne eom.

³⁴ Þa cwæð se hælend fader for-gef heom for-þan hy nyten hwæt hyo doð. Soðlice hyo dælden his reaf & wurpen hloten.

³⁴ Ða cwæð se hælend to heom. Min mete ys þæt ic werche þas willen þe me sende. þæt ic ful-fremie me hys werces.

¹⁵ Ða se hælend wyste þæt hyo wolden cuman & hine læccen. & to cynge don; þa fleah he äne. uppon þonne munt.

²⁷ Ne wyrcheð æfter þam mete þe for-wurð ac æfter þam þe þurh-wuneð on eche lyf. þonne mannes sune eow sylð. þane god fæder getacneðe (sic).

⁶ Ða cwæð se hælend to heom. get ne com min tid. eower tid ys symle geare; ⁷ ne mayg middan-eard eow hatian. Ac he hatæð me for-þan ic kyðe ge-witnysse be hym þt hys weorc synt yfele. ⁸ Fare ge to þisum freols-daige ic ne fare to þise freolsdayge for-þam min tid nys geot ge-fylled.

¹⁰ Eft þa hys broðre foren þa for he eac to þam freols-daige. næs na openliche ac digelice.

²⁴ ne deme ge be ansyene. ac demað rihtne dom.

⁴¹ sume cwæðen; he ys crist. Sume cwæðen cweðe ge cymð crist fram galilea. ⁴² Hu ne cwæð þæt ge-writ. þæt crist cymð. of dauiðes cynna. & of bethlëëm chestre þær þær dauid wæs. ⁴³ Witodlice ungewernes wæs ge-worðen on þare manigeo for hym.

¹¹ & hyo cwæð na drihtan. & se hælend cwæð ne ich þe ne for-deme. dö ga; ænd ne synega þu næfre mä.

⁴ Me ge-bereð to wercen þas weorc þe me sende þa hwile þe hyt daig ys. nyht cymð þonne nan man wyrcan ne mayg.

¹⁶ Sume þa farisei cwæðen. nis þes mann of gode; þe reste-daig ne healt. Sume cwæðon. hwu maig syn-ful mann þæs taken wercann. & hyo fliten heom be-tweon.

⁴¹ se hælend cwæð to heom. gyf ge blinde wæron nafde ge nane sinne. Nu ge seggeð þæt þæt ge ge-seon. þæt ys eowre synn.

¹⁹ Eft wæs ungeþwærnes ge-worðen be-twex þam iudeum for þisse spræce. ²⁰ Manega heora cwæðen. Deofel ys on hym. & he wët. hwy hlyste ge hym. ²¹ Sume cwæðen. Ne synd þis nä wodes mannes word; Cwædst þu mayg wod mann blinde manne eagen alihten. ænd un-tynan.

²⁶ ac ge ne ge-lefað. for-þam þe ge ne synt of minum scepan. ²⁷ mine scep hereð mine stefne. & ic gecnawe hyo. & hyo folgiað me. ²⁸ & ich heom sylle eche lyf. & hyo ne for-wurðað næfre. & ne nemd hyo nan mann of minre hande. ²⁹ þæt þe min fæder me sealde; ys mare þonne anyg oþer þing. & ne mayg hyt nan mann of mines fæder hande nimæn. ³⁰ Ich & se fader synd an.

³⁹ Hyo smeagdon witodliche embe þæt hyo woldan hine ge-fon & he eode ut fram heom. ⁴⁰ Ænd for he eft ofer iordanem to þare stowe þe iohannes wæs. & arest on fullode. & he wunede þær. ⁴¹ & manega coman to hym. & cwæðen. ge witodlice ne worhte iohannes nan takan. ealle þa þing þe iohannes saide. be þisen wære soðe.

⁸ hys leorning-cnihtes cwæðen; to him. Lareow nu þa iudeas sohten þe þæt hyo woldan þe henen. & wilt þu eft faren þider. ⁹ Se hælend heom andswerede. & cwæð. Hu ne synd twelf tida þas dayges. gyf hwa gæð on dayge ne æt-sprincð he. For-þan he ge-seoð þises middan-eardes leoht. ¹⁰ Gyf he gað on niht heo æt-sprincð for-þan þe leoht nys on hyre.

⁶ Ne cwæð he na þæt for-ðyg þe hym ge-byrede to þam þærfan. ac for-þan þe he wæs þeof; & hæfde scrin; & bær þa þing; þe man sende.

¹⁷ Syo menio þe wæs mid him. þa he lazarum clypede of þare berigenne. & hine awehte of deaðe cydde ge-wytnisse. ¹⁸ & for-þy him com syo menio on-gean. for-þam þe hyo ge-herdon þæt he worhte þæt taccen. ¹⁹ Ða farisei cwæðen be-tweox heom sylfum. we ge-syeð þæt we nan þing ne fremiað. nu wile eall midden-eard gan æfter hym.

²⁶ Gyf hwa þenige me fylgie me. & my þeing beoð þær; þær ic eom. Gyf hwa me þenað min fæder hine lufað. & wurðað. ²⁷ Nu min sawle is ge-drefeð. & hwæt segge ic; fader ge-hald me of þisse tide. ac for-þan ic com on þas tid. ²⁸ Fader ge-wuldre þine namen. Ða com stefne of hefene þus cweðende. Ænd ic ge-wuldrede & eft ic wuldrie.

⁴⁸ Se ðe me for-higð. & mine word ne underfehð. he hæfð hwa him deme. Syo spæce þe ic spæc sye him demð on þam ytemestan daige.

⁴ he aras fram hys þegnunge. & legde hys reaf. & nam linen rail & be-gerte hine. ⁵ Æfter þam he dede wæter on fæt. & þwog his leorning-cnihte fët. & dreide hyo mid þare lin-wæde þe he wæs mið be-gert.

¹⁴ Ge synd mine freond gyf ge doð þas þing þe ic eow be-beode. ¹⁵ Ne telle ic eow to þeowan. for-þan se þeowa nat hwæt se hlaford deð. Ic tealde eow to freonden for-þan ic kydde eow ealle þa þing þe ic ge-hyrde æt minen fæder.

¹⁸ Gyf midden-eard eow hateð witað þæt he hatede me ær eow. ¹⁹ Gyf ge on midden-eardan wæren. middan-eard lufede þæt hys wæs. For-þan þe ge ne synd of middan-earde. ac ic eow ge-cheas of middan-earde. for-þi middan-eard eow hateð. ²⁰ Ge-muniað mine spræce þe ic eow sægde. nis þe þeowa mare þanne hys hlaford. Gyf hy me hehton. hye willað hehton eowre. Gyf hyo mine spræce heoldan. hyo healdeð eac eowre. ²¹ Ac ealle þas þing hyo doð eow for minan namen. for hyo ne cunnan þanne þe sende me. ²² Gyf ic ne come & to heom ne spræce. nafden hyo nane synne. Nu hy nabbeð nane lade be heora synna.

²² Gyf ic ne come & to heom ne spræce. nafden hyo nane synne. Nu hy nabbeð nane lade be heora synna. ²³ Se þe me hateð. hateð minne fader. ²⁴ Gyf ic nane weorc ne worhte on hym þe nan oþer ne wrohte. næfdan hyo nane synne. Nu hyo ge-sæwon & hyo hateden me & minne fæder.

² hyo doð eow ut of ge-samnengen. Ac syo tid kymð þæt ælc þe eow of-slechð. wenð þæt he þegnige gode.

¹¹ þa cwæð se hælend to petre. Do þin sweord on scæðe. þanne calc þe min fæder me sealde ne drinke ich hine.

³⁵ Pilate hym andswerede. & cwæð. Cwiðst þu eom ich iudeisc. þin þeod & þine biscoppes þe sealden me. hwæt dydest þu; ³⁶ Ða cwæð se hælend. min riche nis of þissen middan-earde. Gyf min riche wære of þissen midden-earde. witodlice mine þeignas fuhton þæt ich nære ge-seald þam iudean. Nis min riche of þissen middan-earde.

³⁶ Ða cwæð se hælend. min riche nis of þissen middan-earde. Gyf min riche wære of þissen midden-earde. witodlice mine þeignas fuhton þæt ich nære ge-seald þam iudean. Nis min riche of þissen middan-earde.

¹¹ Se hælend hym andswerede. Nafdest þu nane mihte on-geanes me bute hit wære þe ufan ge-seald. for-þan se hæfð mare sinne se þe me þe sealde.

³⁰ þa se hælend ge-feng þas aisiles þa cwæð he. hyt ys ge-endeð. & he a-helte his heafod. & a-gef his gast.

¹⁷ Ða cwæð se hælend to hire ne æt-rïn þu mïn. nu geat ich ne ästah to mine fæder. Gang to mine broðren & sege heom. Ich astige to minen fæder. & to eower fæder. & to minan gode; & to eower gode.

¹⁵ Ða hye æten þa cwæð se hælend to symone petre. [Note: Dixit iesus symon petro. Simon diligis me plus his. ] Symon Iohannis lufest þu me swuþra þanne þas. He cwæð to him. gea. drihten þu wast þæt ic þe lufie. He cwæð to him. heald mine lamb. ¹⁶ He cwæð to him eft. Symon Iohannis lufast þu me; he cwæð to hym. gea drihtan þu wast þæt ich þe lufie. Ða cwæð he to him. heald mine lamb. ¹⁷ He cwæð þridde siðe to him. Symon Iohannis lufest þu me. Ða wæs petrus sarig. for-þan þe he sægde þridde siðe to him lufest þu me. Ænd he cwæð. Drihten þu wast ealle þing; þu wast þæt ic þe lufie. Þa cwæð he to hym. heald mine scep.