Exodus 23 Cross References - Vulgate

¹ non suscipies vocem mendacii nec iunges manum tuam ut pro impio dicas falsum testimonium ² non sequeris turbam ad faciendum malum nec in iudicio plurimorum adquiesces sententiae ut a vero devies ³ pauperis quoque non misereberis in negotio ⁴ si occurreris bovi inimici tui aut asino erranti reduc ad eum ⁵ si videris asinum odientis te iacere sub onere non pertransibis sed sublevabis cum eo ⁶ non declinabis in iudicio pauperis ⁷ mendacium fugies insontem et iustum non occides quia aversor impium ⁸ nec accipias munera quae excaecant etiam prudentes et subvertunt verba iustorum ⁹ peregrino molestus non eris scitis enim advenarum animas quia et ipsi peregrini fuistis in terra Aegypti ¹⁰ sex annis seminabis terram tuam et congregabis fruges eius ¹¹ anno autem septimo dimittes eam et requiescere facies ut comedant pauperes populi tui et quicquid reliqui fuerit edant bestiae agri ita facies in vinea et in oliveto tuo ¹² sex diebus operaberis septima die cessabis ut requiescat bos et asinus tuus et refrigeretur filius ancillae tuae et advena ¹³ omnia quae dixi vobis custodite et per nomen externorum deorum non iurabitis neque audietur ex ore vestro ¹⁴ tribus vicibus per singulos annos mihi festa celebrabitis ¹⁵ sollemnitatem azymorum custodies septem diebus comedes azyma sicut praecepi tibi tempore mensis novorum quando egressus es de Aegypto non apparebis in conspectu meo vacuus ¹⁶ et sollemnitatem messis primitivorum operis tui quaecumque serueris in agro sollemnitatem quoque in exitu anni quando congregaveris omnes fruges tuas de agro ¹⁷ ter in anno apparebit omne masculinum tuum coram Domino Deo ¹⁸ non immolabis super fermento sanguinem victimae meae nec remanebit adeps sollemnitatis meae usque mane ¹⁹ primitias frugum terrae tuae deferes in domum Domini Dei tui nec coques hedum in lacte matris suae ²⁰ ecce ego mittam angelum meum qui praecedat te et custodiat in via et introducat ad locum quem paravi ²¹ observa eum et audi vocem eius nec contemnendum putes quia non dimittet cum peccaveritis et est nomen meum in illo ²² quod si audieris vocem eius et feceris omnia quae loquor inimicus ero inimicis tuis et adfligam adfligentes te ²³ praecedetque te angelus meus et introducet te ad Amorreum et Hettheum et Ferezeum Chananeumque et Eveum et Iebuseum quos ego contribo ²⁴ non adorabis deos eorum nec coles eos non facies opera eorum sed destrues eos et confringes statuas eorum ²⁵ servietisque Domino Deo vestro ut benedicam panibus tuis et aquis et auferam infirmitatem de medio tui ²⁶ non erit infecunda nec sterilis in terra tua numerum dierum tuorum implebo ²⁷ terrorem meum mittam in praecursum tuum et occidam omnem populum ad quem ingredieris cunctorumque inimicorum tuorum coram te terga vertam ²⁸ emittens crabrones prius qui fugabunt Eveum et Chananeum et Hettheum antequam introeas ²⁹ non eiciam eos a facie tua anno uno ne terra in solitudinem redigatur et crescant contra te bestiae ³⁰ paulatim expellam eos de conspectu tuo donec augearis et possideas terram ³¹ ponam autem terminos tuos a mari Rubro usque ad mare Palestinorum et a deserto usque ad Fluvium tradam manibus vestris habitatores terrae et eiciam eos de conspectu vestro ³² non inibis cum eis foedus nec cum diis eorum ³³ non habitent in terra tua ne forte peccare te faciant in me si servieris diis eorum quod tibi certo erit in scandalum

¹⁶ non loqueris contra proximum tuum falsum testimonium

⁷ mendacium fugies insontem et iustum non occides quia aversor impium

¹¹ non facietis furtum non mentiemini nec decipiet unusquisque proximum suum

¹⁶ non eris criminator et susurro in populis non stabis contra sanguinem proximi tui ego Dominus

²⁰ nec loqueris contra proximum tuum falsum testimonium

¹⁶ si steterit testis mendax contra hominem accusans eum praevaricationis ¹⁷ stabunt ambo quorum causa est ante Dominum in conspectu sacerdotum et iudicum qui fuerint in diebus illis ¹⁸ cumque diligentissime perscrutantes invenerint falsum testem dixisse contra fratrem suum mendacium ¹⁹ reddent ei sicut fratri suo facere cogitavit et auferes malum de medio tui ²⁰ ut audientes ceteri timorem habeant et nequaquam talia audeant facere ²¹ non misereberis eius sed animam pro anima oculum pro oculo dentem pro dente manum pro manu pedem pro pede exiges

³ et ait rex ubi est filius domini tui responditque Siba regi remansit in Hierusalem dicens hodie restituet mihi domus Israhel regnum patris mei

²⁷ insuper et accusavit me servum tuum ad te dominum meum regem tu autem domine mi rex sicut angelus Dei fac quod placitum est tibi

¹⁰ et submittite duos viros filios Belial contra eum et falsum testimonium dicant benedixit Deum et regem et educite eum et lapidate sicque moriatur ¹¹ fecerunt ergo cives eius maiores natu et optimates qui habitabant cum eo in urbe sicut praeceperat eis Hiezabel et sicut scriptum erat in litteris quas miserat ad eos ¹² praedicaverunt ieiunium et sedere fecerunt Naboth inter primos populi ¹³ et adductis duobus viris filiis diaboli fecerunt eos sedere contra eum at illi scilicet ut viri diabolici dixerunt contra eum testimonium coram multitudine benedixit Naboth Deo et regi quam ob rem eduxerunt eum extra civitatem et lapidibus interfecerunt

³ qui ingreditur sine macula et operatur iustitiam

¹² ne tradas me Domine animae tribulantium me quoniam surrexerunt contra me testes falsi et apertum mendacium

¹¹ surgentes testes iniqui quae nesciebam interrogabant me

⁵ cor pravum recedet a me malum nesciam

³ quid detur tibi aut quid adponatur tibi ad linguam dolosam

¹⁹ proferentem mendacia testem fallacem et eum qui seminat inter fratres discordias

¹⁸ abscondunt odium labia mendacia qui profert contumeliam insipiens est

¹⁷ qui quod novit loquitur index iustitiae est qui autem mentitur testis est fraudulentus

⁴ malus oboedit linguae iniquae et fallax obtemperat labiis mendacibus

⁵ testis falsus non erit inpunitus et qui mendacia loquitur non effugiet

⁹ testis falsus non erit inpunitus et qui loquitur mendacia peribit

²⁸ testis iniquus deridet iudicium et os impiorum devorat iniquitatem

²⁸ testis mendax peribit vir oboediens loquitur victoriam

²⁸ ne sis testis frustra contra proximum tuum nec lactes quemquam labiis tuis

¹⁸ iaculum et gladius et sagitta acuta homo qui loquitur contra proximum suum testimonium falsum

²³ ventus aquilo dissipat pluvias et facies tristis linguam detrahentem

¹⁰ audivi enim contumelias multorum et terrorem in circuitu persequimini et persequamur eum ab omnibus viris qui erant pacifici mei et custodientes latus meum si quo modo decipiatur et praevaleamus adversus eum et consequamur ultionem ex eo

¹⁸ dicit illi quae Iesus autem dixit non homicidium facies non adulterabis non facies furtum non falsum testimonium dices

⁵⁹ principes autem sacerdotum et omne concilium quaerebant falsum testimonium contra Iesum ut eum morti traderent ⁶⁰ et non invenerunt cum multi falsi testes accessissent novissime autem venerunt duo falsi testes ⁶¹ et dixerunt hic dixit possum destruere templum Dei et post triduum aedificare illud

¹⁴ et si hoc auditum fuerit a praeside nos suadebimus ei et securos vos faciemus ¹⁵ at illi accepta pecunia fecerunt sicut erant docti et divulgatum est verbum istud apud Iudaeos usque in hodiernum diem

¹⁴ interrogabant autem eum et milites dicentes quid faciemus et nos et ait illis neminem concutiatis neque calumniam faciatis et contenti estote stipendiis vestris

⁸ stans autem Zaccheus dixit ad Dominum ecce dimidium bonorum meorum Domine do pauperibus et si quid aliquem defraudavi reddo quadruplum

¹¹ tunc submiserunt viros qui dicerent se audisse eum dicentem verba blasphemiae in Mosen et Deum ¹² commoverunt itaque plebem et seniores et scribas et concurrentes rapuerunt eum et adduxerunt in concilium ¹³ et statuerunt testes falsos dicentes homo iste non cessat loqui verba adversus locum sanctum et legem

⁸ et non sicut blasphemamur et sicut aiunt nos quidam dicere faciamus mala ut veniant bona quorum damnatio iusta est

²⁵ propter quod deponentes mendacium loquimini veritatem unusquisque cum proximo suo quoniam sumus invicem membra

³ sine affectione sine pace criminatores incontinentes inmites sine benignitate

¹⁶ sed cum modestia et timore conscientiam habentes bonam ut in eo quod detrahunt vobis confundantur qui calumniantur vestram bonam in Christo conversationem

¹⁰ et audivi vocem magnam in caelo dicentem nunc facta est salus et virtus et regnum Dei nostri et potestas Christi eius quia proiectus est accusator fratrum nostrorum qui accusabat illos ante conspectum Dei nostri die ac nocte

¹² cumque vidisset Deus terram esse corruptam omnis quippe caro corruperat viam suam super terram

¹ dixitque Dominus ad eum ingredere tu et omnis domus tua arcam te enim vidi iustum coram me in generatione hac

⁴ prius autem quam irent cubitum viri civitatis vallaverunt domum a puero usque ad senem omnis populus simul

⁷ nolite quaeso fratres mei nolite malum hoc facere ⁸ habeo duas filias quae necdum cognoverunt virum educam eas ad vos et abutimini eis sicut placuerit vobis dummodo viris istis nihil faciatis mali quia ingressi sunt sub umbraculum tegminis mei ⁹ at illi dixerunt recede illuc et rursus ingressus es inquiunt ut advena numquid ut iudices te ergo ipsum magis quam hos adfligemus vimque faciebant Loth vehementissime iam prope erat ut refringerent fores

⁶ non declinabis in iudicio pauperis ⁷ mendacium fugies insontem et iustum non occides quia aversor impium

¹ videns autem populus quod moram faceret descendendi de monte Moses congregatus adversus Aaron ait surge fac nobis deos qui nos praecedant Mosi enim huic viro qui nos eduxit de terra Aegypti ignoramus quid acciderit ² dixitque ad eos Aaron tollite inaures aureas de uxorum filiorumque et filiarum vestrarum auribus et adferte ad me ³ fecit populus quae iusserat deferens inaures ad Aaron ⁴ quas cum ille accepisset formavit opere fusorio et fecit ex eis vitulum conflatilem dixeruntque hii sunt dii tui Israhel qui te eduxerunt de terra Aegypti ⁵ quod cum vidisset Aaron aedificavit altare coram eo et praeconis voce clamavit dicens cras sollemnitas Domini est

¹⁵ non facies quod iniquum est nec iniuste iudicabis nec consideres personam pauperis nec honores vultum potentis iuste iudica proximo tuo

¹ igitur vociferans omnis turba flevit nocte illa ² et murmurati sunt contra Mosen et Aaron cuncti filii Israhel dicentes ³ utinam mortui essemus in Aegypto et non in hac vasta solitudine utinam pereamus et non inducat nos Dominus in terram istam ne cadamus gladio et uxores ac liberi nostri ducantur captivi nonne melius est reverti in Aegyptum ⁴ dixeruntque alter ad alterum constituamus nobis ducem et revertamur in Aegyptum ⁵ quo audito Moses et Aaron ceciderunt proni in terram coram omni multitudine filiorum Israhel ⁶ at vero Iosue filius Nun et Chaleb filius Iepphonne qui et ipsi lustraverant terram sciderunt vestimenta sua ⁷ et ad omnem multitudinem filiorum Israhel locuti sunt terram quam circuivimus valde bona est ⁸ si propitius fuerit Dominus inducet nos in eam et tradet humum lacte et melle manantem ⁹ nolite rebelles esse contra Dominum neque timeatis populum terrae huius quia sicut panem ita eos possumus devorare recessit ab illis omne praesidium Dominus nobiscum est nolite metuere ¹⁰ cumque clamaret omnis multitudo et lapidibus eos vellet opprimere apparuit gloria Domini super tectum foederis cunctis filiis Israhel

¹⁷ nulla erit distantia personarum ita parvum audietis ut magnum nec accipietis cuiusquam personam quia Dei iudicium est quod si difficile vobis aliquid visum fuerit referte ad me et ego audiam

¹⁹ nec in alteram partem declinent non accipies personam nec munera quia munera excaecant oculos sapientium et mutant verba iustorum

¹⁷ non pervertes iudicium advenae et pupilli nec auferes pignoris loco viduae vestimentum

¹⁵ sin autem malum vobis videtur ut Domino serviatis optio vobis datur eligite hodie quod placet cui potissimum servire debeatis utrum diis quibus servierunt patres vestri in Mesopotamia an diis Amorreorum in quorum terra habitatis ego autem et domus mea serviemus Domino

⁹ et pepercit Saul et populus Agag et optimis gregibus ovium et armentorum et vestibus et arietibus et universis quae pulchra erant nec voluerunt disperdere ea quicquid vero vile fuit et reprobum hoc demoliti sunt

¹⁰ at ille respondit zelo zelatus sum pro Domino Deo exercituum quia dereliquerunt pactum Domini filii Israhel altaria tua destruxerunt et prophetas tuos occiderunt gladio et derelictus sum ego solus et quaerunt animam meam ut auferant eam

³⁴ si expavi ad multitudinem nimiam et despectio propinquorum terruit me et non magis tacui nec egressus sum ostium

² iudicabit pauperes populi salvabit filios pauperis et confringet calumniatorem

¹⁰ fili mi si te lactaverint peccatores ne adquiescas ¹¹ si dixerint veni nobiscum insidiemur sanguini abscondamus tendiculas contra insontem frustra

¹⁵ fili mi ne ambules cum eis prohibe pedem tuum a semitis eorum

¹⁴ ne delecteris semitis impiorum nec tibi placeat malorum via

¹⁵ quam ob rem irati principes contra Hieremiam caesum eum miserunt in carcerem qui erat in domo Ionathan scribae ipse enim praepositus erat super carcerem

²¹ praecepit ergo rex Sedecias ut traderetur Hieremias in vestibulo carceris et daretur ei torta panis cotidie excepto pulmento donec consumerentur omnes panes de civitate et mansit Hieremias in vestibulo carceris

⁵ et dixit rex Sedecias ecce ipse in manibus vestris est nec enim fas est regem vobis quicquam negare ⁶ tulerunt ergo Hieremiam et proiecerunt eum in lacu Melchiae filii Ammelech qui erat in vestibulo carceris et submiserunt Hieremiam in funibus et in lacum non erat aqua sed lutum descendit itaque Hieremias in caenum

⁹ domine mi rex malefecerunt viri isti omnia quaecumque perpetrarunt contra Hieremiam prophetam mittentes eum in lacum ut moriatur ibi fame non sunt enim panes ultra in civitate

⁹ et dixit ad me iniquitas domus Israhel et Iuda magna est nimis valde et repleta est terra sanguinibus et civitas repleta est aversione dixerunt enim dereliquit Dominus terram et Dominus non videt

⁴ numquid tempus vobis est ut habitetis in domibus laqueatis et domus ista deserta

²⁴ videns autem Pilatus quia nihil proficeret sed magis tumultus fieret accepta aqua lavit manus coram populo dicens innocens ego sum a sanguine iusti huius vos videritis ²⁵ et respondens universus populus dixit sanguis eius super nos et super filios nostros ²⁶ tunc dimisit illis Barabban Iesum autem flagellatum tradidit eis ut crucifigeretur

¹⁵ Pilatus autem volens populo satisfacere dimisit illis Barabban et tradidit Iesum flagellis caesum ut crucifigeretur

²³ at illi instabant vocibus magnis postulantes ut crucifigeretur et invalescebant voces eorum ²⁴ et Pilatus adiudicavit fieri petitionem eorum

⁵¹ hic non consenserat consilio et actibus eorum ab Arimathia civitate Iudaeae qui expectabat et ipse regnum Dei

⁵⁰ dicit Nicodemus ad eos ille qui venit ad eum nocte qui unus erat ex ipsis ⁵¹ numquid lex nostra iudicat hominem nisi audierit ab ipso prius et cognoverit quid faciat

²⁷ biennio autem expleto accepit successorem Felix Porcium Festum volens autem gratiam praestare Iudaeis Felix reliquit Paulum vinctum

⁹ Festus autem volens Iudaeis gratiam praestare respondens Paulo dixit vis Hierosolymam ascendere et ibi de his iudicari apud me

³² qui cum iustitiam Dei cognovissent non intellexerunt quoniam qui talia agunt digni sunt morte non solum ea faciunt sed et consentiunt facientibus

¹¹ cum autem venisset Cephas Antiochiam in faciem ei restiti quia reprehensibilis erat ¹² prius enim quam venirent quidam ab Iacobo cum gentibus edebat cum autem venissent subtrahebat et segregabat se timens eos qui ex circumcisione erant ¹³ et simulationi eius consenserunt ceteri Iudaei ita ut et Barnabas duceretur ab eis in illa simulatione

² usquequo iudicatis iniquitatem et facies impiorum suscipitis semper ³ iudicate pauperi et pupillo egeno et inopi iuste facite

¹⁷ quae autem desursum est sapientia primum quidem pudica est deinde pacifica modesta suadibilis plena misericordia et fructibus bonis non iudicans sine simulatione

¹ non videbis bovem fratris tui aut ovem errantem et praeteribis sed reduces fratri tuo ² etiam si non est propinquus tuus frater nec nosti eum duces in domum tuam et erunt apud te quamdiu quaerat ea frater tuus et recipiat ³ similiter facies de asino et de vestimento et de omni re fratris tui quae perierit si inveneris eam ne neglegas quasi alienam ⁴ si videris asinum fratris tui aut bovem cecidisse in via non despicies sed sublevabis cum eo

²⁹ si gavisus sum ad ruinam eius qui me oderat et exultavi quod invenisset eum malum ³⁰ non enim dedi ad peccandum guttur meum ut expeterem maledicens animam eius

¹⁷ cum ceciderit inimicus tuus ne gaudeas et in ruina eius ne exultet cor tuum ¹⁸ ne forte videat Dominus et displiceat ei et auferat ab eo iram suam

²¹ si esurierit inimicus tuus ciba illum et si sitierit da ei aquam bibere

⁴⁴ ego autem dico vobis diligite inimicos vestros benefacite his qui oderunt vos et orate pro persequentibus et calumniantibus vos

²⁷ sed vobis dico qui auditis diligite inimicos vestros benefacite his qui vos oderunt ²⁸ benedicite maledicentibus vobis orate pro calumniantibus vos

¹⁷ nulli malum pro malo reddentes providentes bona non tantum coram Deo sed etiam coram omnibus hominibus ¹⁸ si fieri potest quod ex vobis est cum omnibus hominibus pacem habentes ¹⁹ non vosmet ipsos defendentes carissimi sed date locum irae scriptum est enim mihi vindictam ego retribuam dicit Dominus ²⁰ sed si esurierit inimicus tuus ciba illum si sitit potum da illi hoc enim faciens carbones ignis congeres super caput eius ²¹ noli vinci a malo sed vince in bono malum

¹⁵ videte ne quis malum pro malo alicui reddat sed semper quod bonum est sectamini et in invicem et in omnes

⁴ si videris asinum fratris tui aut bovem cecidisse in via non despicies sed sublevabis cum eo

² non sequeris turbam ad faciendum malum nec in iudicio plurimorum adquiesces sententiae ut a vero devies ³ pauperis quoque non misereberis in negotio

¹⁹ maledictus qui pervertit iudicium advenae pupilli et viduae et dicet omnis populus amen

⁷ sit timor Domini vobiscum et cum diligentia cuncta facite non est enim apud Dominum Deum nostrum iniquitas nec personarum acceptio nec cupido munerum

¹³ si contempsi subire iudicium cum servo meo et ancillae meae cum disceptarent adversum me

²¹ si levavi super pupillum manum meam etiam cum viderem me in porta superiorem ²² umerus meus a iunctura sua cadat et brachium meum cum suis ossibus confringatur

³ iudicate pauperi et pupillo egeno et inopi iuste facite ⁴ salvate inopem et pauperem de manu impiorum liberate

⁸ si videris calumnias egenorum et violenta iudicia et subverti iustitiam in provincia non mireris super hoc negotio quia excelso alius excelsior est et super hos quoque eminentiores sunt alii

¹ vae qui condunt leges iniquas et scribentes iniustitiam scripserunt ² ut opprimerent in iudicio pauperes et vim facerent causae humilium populi mei ut essent viduae praeda eorum et pupillos diriperent

²⁸ incrassati sunt et inpinguati et praeterierunt sermones meos pessime causam non iudicaverunt causam pupilli non direxerunt et iudicium pauperum non iudicaverunt

²⁸ omnes isti principes declinantum ambulantes fraudulenter aes et ferrum universi corrupti sunt

⁶ advenae et pupillo et viduae non feceritis calumniam nec sanguinem innocentem effuderitis in loco hoc et post deos alienos non ambulaveritis in malum vobismet ipsis

¹¹ idcirco pro eo quod diripiebatis pauperem et praedam electam tollebatis ab eo domos quadro lapide aedificabitis et non habitabitis in eis vineas amantissimas plantabitis et non bibetis vinum earum ¹² quia cognovi multa scelera vestra et fortia peccata vestra hostes iusti accipientes munus et pauperes in porta deprimentes

¹ et dixi audite principes Iacob et duces domus Israhel numquid non vestrum est scire iudicium ² qui odio habetis bonum et diligitis malum qui violenter tollitis pelles eorum desuper eos et carnem eorum desuper ossibus eorum ³ qui comederunt carnem populi mei et pellem eorum desuper excoriaverunt et ossa eorum confregerunt et conciderunt sicut in lebete et quasi carnem in medio ollae ⁴ tunc clamabunt ad Dominum et non exaudiet eos et abscondet faciem suam ab eis in tempore illo sicut nequiter egerunt in adinventionibus suis

¹ vae provocatrix et redempta civitas columba ² non audivit vocem et non suscepit disciplinam in Domino non est confisa ad Deum suum non adpropiavit ³ principes eius in medio eius quasi leones rugientes iudices eius lupi vespere non relinquebant in mane ⁴ prophetae eius vesani viri infideles sacerdotes eius polluerunt sanctum iniuste egerunt contra legem ⁵ et accedam ad vos in iudicio et ero testis velox maleficis et adulteris et periuris et qui calumniantur mercedem mercennarii viduas et pupillos et opprimunt peregrinum nec timuerunt me dicit Dominus exercituum

⁵ audite fratres mei dilectissimi nonne Deus elegit pauperes in hoc mundo divites in fide et heredes regni quod repromisit Deus diligentibus se ⁶ vos autem exhonorastis pauperem nonne divites per potentiam opprimunt vos et ipsi trahunt vos ad iudicia

¹³ non occides

¹ non suscipies vocem mendacii nec iunges manum tuam ut pro impio dicas falsum testimonium

⁷ qui custodis misericordiam in milia qui aufers iniquitatem et scelera atque peccata nullusque apud te per se innocens est qui reddis iniquitatem patrum in filiis ac nepotibus in tertiam et quartam progeniem

²⁵ maledictus qui accipit munera ut percutiat animam sanguinis innocentis et dicet omnis populus amen

²³ si reversus fueris ad Omnipotentem aedificaberis et longe facies iniquitatem a tabernaculo tuo

¹⁴ ne delecteris semitis impiorum nec tibi placeat malorum via ¹⁵ fuge ab ea ne transeas per illam declina et desere eam

¹⁵ et qui iustificat impium et qui condemnat iustum abominabilis est uterque apud Dominum

¹⁵ qui ambulat in iustitiis et loquitur veritates qui proicit avaritiam ex calumnia et excutit manus suas ab omni munere qui obturat aures suas ne audiat sanguinem et claudit oculos suos ne videat malum

³ Dominus patiens et magnus fortitudine et mundans non faciet innocentem Dominus in tempestate et turbine viae eius et nebulae pulvis pedum eius

¹⁸ revelatur enim ira Dei de caelo super omnem impietatem et iniustitiam hominum eorum qui veritatem in iniustitiam detinent

⁵ secundum duritiam autem tuam et inpaenitens cor thesaurizas tibi iram in die irae et revelationis iusti iudicii Dei ⁶ qui reddet unicuique secundum opera eius

²² ab omni specie mala abstinete vos

¹⁷ quia Dominus Deus vester ipse est Deus deorum et Dominus dominantium Deus magnus et potens et terribilis qui personam non accipit nec munera

³ et non ambulaverunt filii illius in viis eius sed declinaverunt post avaritiam acceperuntque munera et perverterunt iudicium

³ loquimini de me coram Domino et coram christo eius utrum bovem cuiusquam tulerim an asinum si quempiam calumniatus sum si oppressi aliquem si de manu cuiusquam munus accepi et contemnam illud hodie restituamque vobis

¹⁰ in quorum manibus scelus est et dextera eorum repleta est muneribus

²⁷ conturbat domum suam qui sectatur avaritiam qui autem odit munera vivet

⁸ gemma gratissima expectatio praestolantis quocumque se verterit prudenter intellegit

²³ munera de sinu impius accipit ut pervertat semitas iudicii

⁴ divitiae addunt amicos plurimos a paupere autem et hii quos habuit separantur

⁷ calumnia conturbat sapientem et perdet robur cordis illius

¹³ ne adferatis ultra sacrificium frustra incensum abominatio est mihi neomeniam et sabbatum et festivitates alias non feram iniqui sunt coetus vestri

²³ qui iustificatis impium pro muneribus et iustitiam iusti aufertis ab eo

¹² munera acceperunt apud te ad effundendum sanguinem usuram et superabundantiam accepisti et avare proximos tuos calumniabaris meique oblita es ait Dominus Deus

¹⁸ separatum est convivium eorum fornicatione fornicati sunt dilexerunt adferre ignominiam protectores eius

¹² quia cognovi multa scelera vestra et fortia peccata vestra hostes iusti accipientes munus et pauperes in porta deprimentes

³ malum manuum suarum dicunt bonum princeps postulat et iudex in reddendo est et magnus locutus est desiderium animae suae et conturbaverunt eam

²¹ sin autem uno die supervixerit vel duobus non subiacebit poenae quia pecunia illius est

²¹ advenam non contristabis neque adfliges eum advenae enim et ipsi fuistis in terra Aegypti

¹⁹ et vos ergo amate peregrinos quia et ipsi fuistis advenae in terra Aegypti

¹⁴ non negabis mercedem indigentis et pauperis fratris tui sive advenae qui tecum moratur in terra et intra portas tuas est ¹⁵ sed eadem die reddes ei pretium laboris sui ante solis occasum quia pauper est et ex eo sustentat animam suam ne clamet contra te ad Dominum et reputetur tibi in peccatum ¹⁶ non occidentur patres pro filiis nec filii pro patribus sed unusquisque pro suo peccato morietur ¹⁷ non pervertes iudicium advenae et pupilli nec auferes pignoris loco viduae vestimentum ¹⁸ memento quod servieris in Aegypto et eruerit te Dominus Deus tuus inde idcirco praecipio tibi ut facias hanc rem

⁶ viduam et advenam interficient et pupillos occident

⁷ patrem et matrem contumeliis adfecerunt in te advenam calumniati sunt in medio tui pupillum et viduam contristaverunt apud te

³³ non ergo oportuit et te misereri conservi tui sicut et ego tui misertus sum

¹⁷ unde debuit per omnia fratribus similare ut misericors fieret et fidelis pontifex ad Deum ut repropitiaret delicta populi ¹⁸ in eo enim in quo passus est ipse temptatus potens est eis qui temptantur auxiliari

³ sex annis seres agrum tuum et sex annis putabis vineam tuam colligesque fructus eius ⁴ septimo autem anno sabbatum erit terrae requietionis Domini agrum non seres et vineam non putabis

² loquere filiis Israhel et dices ad eos quando ingressi fueritis terram quam ego dabo vobis sabbatizet sabbatum Domini ³ sex annis seres agrum tuum et sex annis putabis vineam tuam colligesque fructus eius ⁴ septimo autem anno sabbatum erit terrae requietionis Domini agrum non seres et vineam non putabis ⁵ quae sponte gignit humus non metes et uvas primitiarum tuarum non colliges quasi vindemiam annus enim requietionis terrae est ⁶ sed erunt vobis in cibum tibi et servo tuo ancillae et mercennario tuo et advenae qui peregrinantur apud te ⁷ iumentis tuis et pecoribus omnia quae nascuntur praebebunt cibum

¹¹ quia iobeleus est et quinquagesimus annus non seretis neque metetis sponte in agro nascentia et primitias vindemiae non colligetis ¹² ob sanctificationem iobelei sed statim ablata comedetis

²⁰ quod si dixeritis quid comedemus anno septimo si non seruerimus neque collegerimus fruges nostras

²² seretisque anno octavo et comedetis veteres fruges usque ad nonum annum donec nova nascantur edetis vetera

³⁴ tunc placebunt terrae sabbata sua cunctis diebus solitudinis suae quando fueritis ³⁵ in terra hostili sabbatizabit et requiescet in sabbatis solitudinis suae eo quod non requieverit in sabbatis vestris quando habitabatis in ea

⁸ memento ut diem sabbati sanctifices ⁹ sex diebus operaberis et facies omnia opera tua ¹⁰ septimo autem die sabbati Domini Dei tui non facies omne opus tu et filius tuus et filia tua servus tuus et ancilla tua iumentum tuum et advena qui est intra portas tuas ¹¹ sex enim diebus fecit Dominus caelum et terram et mare et omnia quae in eis sunt et requievit in die septimo idcirco benedixit Dominus diei sabbati et sanctificavit eum

¹⁵ sex diebus facietis opus in die septimo sabbatum est requies sancta Domino omnis qui fecerit opus in hac die morietur ¹⁶ custodiant filii Israhel sabbatum et celebrent illud in generationibus suis pactum est sempiternum

²¹ sex diebus operaberis die septimo cessabis arare et metere

³ non succendetis ignem in omnibus habitaculis vestris per diem sabbati

¹³ sex diebus operaberis et facies omnia opera tua ¹⁴ septimus dies sabbati est id est requies Domini Dei tui non facies in eo quicquam operis tu et filius tuus et filia servus et ancilla et bos et asinus et omne iumentum tuum et peregrinus qui est intra portas tuas ut requiescat servus et ancilla tua sicut et tu ¹⁵ memento quod et ipse servieris in Aegypto et eduxerit te inde Dominus Deus tuus in manu forti et brachio extento idcirco praecepit tibi ut observares diem sabbati

³ quare ieiunavimus et non aspexisti humiliavimus animam nostram et nescisti ecce in die ieiunii vestri invenitur voluntas et omnes debitores vestros repetitis

¹⁴ respondens autem archisynagogus indignans quia sabbato curasset Iesus dicebat turbae sex dies sunt in quibus oportet operari in his ergo venite et curamini et non in die sabbati

³⁸ et Nabo et Baalmeon versis nominibus Sabama quoque inponentes vocabula urbibus quas extruxerant

⁹ custodi igitur temet ipsum et animam tuam sollicite ne obliviscaris verborum quae viderunt oculi tui et ne excedant de corde tuo cunctis diebus vitae tuae docebis ea filios ac nepotes tuos

¹⁵ custodite igitur sollicite animas vestras non vidistis aliquam similitudinem in die qua locutus est Dominus vobis in Horeb de medio ignis

³ dissipate aras earum et confringite statuas lucos igne conburite et idola comminuite disperdite nomina eorum de locis illis

⁵ ita dumtaxat ut custodiatis adtente et opere conpleatis mandatum et legem quam praecepit vobis Moses servus Domini ut diligatis Dominum Deum vestrum et ambuletis in omnibus viis eius et observetis mandata illius adhereatisque ei ac serviatis in omni corde et in omni anima vestra

⁷ ne postquam intraveritis ad gentes quae inter vos futurae sunt iuretis in nomine deorum earum et serviatis eis et adoretis illos

¹¹ hoc tantum diligentissime praecavete ut diligatis Dominum Deum vestrum

⁷ et firmabo regnum eius usque in aeternum si perseveraverit facere praecepta mea et iudicia sicut et hodie ⁸ nunc igitur coram universo coetu Israhel audiente Deo nostro custodite et perquirite cuncta mandata Domini Dei nostri ut possideatis terram bonam et relinquatis eam filiis vestris post vos usque in sempiternum ⁹ tu autem Salomon fili mi scito Deum patris tui et servi ei corde perfecto et animo voluntario omnia enim corda scrutatur Dominus et universas mentium cogitationes intellegit si quaesieris eum invenies si autem dereliqueris illum proiciet te in aeternum

⁴ sanctis qui in terra sunt et magnificis omnis voluntas mea in eis

¹ pro victoria Idithun canticum David dixi custodiam vias meas ne peccem in lingua mea custodiam os meum silentio donec est impius contra me

¹¹ sic ergo dicetis eis dii qui caelos et terram non fecerunt pereant de terra et de his quae sub caelis sunt

¹⁷ et auferam nomina Baalim de ore eius et non recordabitur ultra nominis eorum

² et erit in die illa dicit Dominus exercituum disperdam nomina idolorum de terra et non memorabuntur ultra et prophetas et spiritum inmundum auferam de terra

¹² quae enim in occulto fiunt ab ipsis turpe est et dicere

¹⁵ videte itaque fratres quomodo caute ambuletis non quasi insipientes sed ut sapientes

¹⁶ adtende tibi et doctrinae insta in illis hoc enim faciens et te ipsum salvum facies et qui te audiunt

¹⁵ contemplantes ne quis desit gratiae Dei ne qua radix amaritudinis sursum germinans inpediat et per illam inquinentur multi

¹⁷ ter in anno apparebit omne masculinum tuum coram Domino Deo

²² sollemnitatem ebdomadarum facies tibi in primitiis frugum messis tuae triticeae et sollemnitatem quando redeunte anni tempore cuncta conduntur ²³ tribus temporibus anni apparebit omne masculinum tuum in conspectu omnipotentis Domini Dei Israhel ²⁴ cum enim tulero gentes a facie tua et dilatavero terminos tuos nullus insidiabitur terrae tuae ascendente te et apparente in conspectu Domini Dei tui ter in anno

⁵ mense primo quartadecima die mensis ad vesperum phase Domini est

¹⁶ usque ad alteram diem expletionis ebdomadae septimae id est quinquaginta dies et sic offeretis sacrificium novum Domino

³⁴ loquere filiis Israhel a quintodecimo die mensis huius septimi erunt feriae tabernaculorum septem diebus Domino

¹⁶ tribus vicibus per annum apparebit omne masculinum tuum in conspectu Domini Dei tui in loco quem elegerit in sollemnitate azymorum et in sollemnitate ebdomadarum et in sollemnitate tabernaculorum non apparebit ante Dominum vacuus

¹⁴ habebitis autem hanc diem in monumentum et celebrabitis eam sollemnem Domino in generationibus vestris cultu sempiterno ¹⁵ septem diebus azyma comedetis in die primo non erit fermentum in domibus vestris quicumque comederit fermentatum peribit anima illa de Israhel a primo die usque ad diem septimum ¹⁶ dies prima erit sancta atque sollemnis et dies septima eadem festivitate venerabilis nihil operis facietis in eis exceptis his quae ad vescendum pertinent ¹⁷ et observabitis azyma in eadem enim ipsa die educam exercitum vestrum de terra Aegypti et custodietis diem istum in generationes vestras ritu perpetuo ¹⁸ primo mense quartadecima die mensis ad vesperam comedetis azyma usque ad diem vicesimam primam eiusdem mensis ad vesperam ¹⁹ septem diebus fermentum non invenietur in domibus vestris qui comederit fermentatum peribit anima eius de coetu Israhel tam de advenis quam de indigenis terrae ²⁰ omne fermentatum non comedetis in cunctis habitaculis vestris edetis azyma ²¹ vocavit autem Moses omnes seniores filiorum Israhel et dixit ad eos ite tollentes animal per familias vestras immolate phase ²² fasciculumque hysopi tinguite sanguine qui est in limine et aspergite ex eo superliminare et utrumque postem nullus vestrum egrediatur ostium domus suae usque mane ²³ transibit enim Dominus percutiens Aegyptios cumque viderit sanguinem in superliminari et in utroque poste transcendet ostium et non sinet percussorem ingredi domos vestras et laedere ²⁴ custodi verbum istud legitimum tibi et filiis tuis usque in aeternum ²⁵ cumque introieritis terram quam Dominus daturus est vobis ut pollicitus est observabitis caerimonias istas ²⁶ et cum dixerint vobis filii vestri quae est ista religio ²⁷ dicetis eis victima transitus Domini est quando transivit super domos filiorum Israhel in Aegypto percutiens Aegyptios et domos nostras liberans incurvatusque populus adoravit ²⁸ et egressi filii Israhel fecerunt sicut praeceperat Dominus Mosi et Aaron

⁴³ dixitque Dominus ad Mosen et Aaron haec est religio phase omnis alienigena non comedet ex eo ⁴⁴ omnis autem servus empticius circumcidetur et sic comedet ⁴⁵ advena et mercennarius non edent ex eo ⁴⁶ in una domo comedetur nec efferetis de carnibus eius foras nec os illius confringetis ⁴⁷ omnis coetus filiorum Israhel faciet illud ⁴⁸ quod si quis peregrinorum in vestram voluerit transire coloniam et facere phase Domini circumcidetur prius omne masculinum eius et tunc rite celebrabit eritque sicut indigena terrae si quis autem circumcisus non fuerit non vescetur ex eo ⁴⁹ eadem lex erit indigenae et colono qui peregrinatur apud vos

⁴ hodie egredimini mense novarum frugum

⁶ septem diebus vesceris azymis et in die septimo erit sollemnitas Domini ⁷ azyma comedetis septem diebus non apparebit apud te aliquid fermentatum nec in cunctis finibus tuis

¹⁸ sollemnitatem azymorum custodies septem diebus vesceris azymis sicut praecepi tibi in tempore mensis novorum mense enim verni temporis egressus es de Aegypto

²⁰ primogenitum asini redimes ove sin autem nec pretium pro eo dederis occidetur primogenitum filiorum tuorum redimes nec apparebis in conspectu meo vacuus

⁵ mense primo quartadecima die mensis ad vesperum phase Domini est ⁶ et quintadecima die mensis huius sollemnitas azymorum Domini est septem diebus azyma comedetis ⁷ dies primus erit vobis celeberrimus sanctusque omne opus servile non facietis in eo ⁸ sed offeretis sacrificium in igne Domino septem diebus dies autem septimus erit celebrior et sanctior nullumque servile opus fiet in eo

¹⁰ loquere filiis Israhel et dices ad eos cum ingressi fueritis terram quam ego dabo vobis et messueritis segetem feretis manipulos spicarum primitias messis vestrae ad sacerdotem

² faciant filii Israhel phase in tempore suo ³ quartadecima die mensis huius ad vesperam iuxta omnes caerimonias et iustificationes eius ⁴ praecepitque Moses filiis Israhel ut facerent phase ⁵ qui fecerunt tempore suo quartadecima die mensis ad vesperam in monte Sinai iuxta omnia quae mandaverat Dominus Mosi fecerunt filii Israhel ⁶ ecce autem quidam inmundi super animam hominis qui non poterant facere pascha in die illo accedentes ad Mosen et Aaron ⁷ dixerunt eis inmundi sumus super animam hominis quare fraudamur ut non valeamus offerre oblationem Domino in tempore suo inter filios Israhel ⁸ quibus respondit Moses state ut consulam quid praecipiat Dominus de vobis ⁹ locutusque est Dominus ad Mosen dicens ¹⁰ loquere filiis Israhel homo qui fuerit inmundus super anima sive in via procul in gente vestra faciat phase Domino ¹¹ mense secundo quartadecima die mensis ad vesperam cum azymis et lactucis agrestibus comedent illud ¹² non relinquent ex eo quippiam usque mane et os eius non confringent omnem ritum phase observabunt ¹³ si quis autem et mundus est et in itinere non fuit et tamen non fecit phase exterminabitur anima illa de populis suis quia sacrificium Domino non obtulit tempore suo peccatum suum ipse portabit ¹⁴ peregrinus quoque et advena si fuerit apud vos faciet phase Domini iuxta caerimonias et iustificationes eius praeceptum idem erit apud vos tam advenae quam indigenae

¹⁶ mense autem primo quartadecima die mensis phase Domini erit ¹⁷ et quintadecima die sollemnitas septem diebus vescentur azymis ¹⁸ quarum dies prima venerabilis et sancta erit omne opus servile non facietis in ea ¹⁹ offeretisque incensum holocaustum Domino vitulos de armento duos arietem unum agnos anniculos inmaculatos septem ²⁰ et sacrificia singulorum ex simila quae conspersa sit oleo tres decimas per singulos vitulos et duas decimas per arietem ²¹ et decimam decimae per agnos singulos id est per septem agnos ²² et hircum pro peccato unum ut expietur pro vobis ²³ praeter holocaustum matutinum quod semper offertis ²⁴ ita facietis per singulos dies septem dierum in fomitem ignis et in odorem suavissimum Domino qui surget de holocausto et de libationibus singulorum ²⁵ dies quoque septimus celeberrimus et sanctus erit vobis omne opus servile non facietis in eo

¹ observa mensem novarum frugum et verni primum temporis ut facias phase Domino Deo tuo quoniam in isto mense eduxit te Dominus Deus tuus de Aegypto nocte ² immolabisque phase Domino Deo tuo de ovibus et de bubus in loco quem elegerit Dominus Deus tuus ut habitet nomen eius ibi ³ non comedes in eo panem fermentatum septem diebus comedes absque fermento adflictionis panem quoniam in pavore egressus es de Aegypto ut memineris diei egressionis tuae de Aegypto omnibus diebus vitae tuae ⁴ non apparebit fermentum in omnibus terminis tuis septem diebus et non manebit de carnibus eius quod immolatum est vesperi in die primo mane ⁵ non poteris immolare phase in qualibet urbium tuarum quas Dominus Deus tuus daturus est tibi ⁶ sed in loco quem elegerit Dominus Deus tuus ut habitet nomen eius ibi immolabis phase vesperi ad solis occasum quando egressus es de Aegypto ⁷ et coques et comedes in loco quem elegerit Dominus Deus tuus maneque consurgens vades in tabernacula tua ⁸ sex diebus comedes azyma et in die septimo quia collecta est Domini Dei tui non facies opus

¹⁰ manseruntque filii Israhel in Galgalis et fecerunt phase quartadecima die mensis ad vesperum in campestribus Hiericho ¹¹ et comederunt de frugibus terrae die altero azymos panes et pulentam eiusdem anni

²¹ et praecepit omni populo dicens facite phase Domino Deo vestro secundum quod scriptum est in libro foederis huius ²² nec enim factum est phase tale a diebus iudicum qui iudicaverunt Israhel et omnium dierum regum Israhel et regum Iuda ²³ sicut in octavodecimo anno regis Iosiae factum est phase istud Domino in Hierusalem

⁹ honora Dominum de tua substantia et de primitiis omnium frugum tuarum ¹⁰ et implebuntur horrea tua saturitate et vino torcularia redundabunt

¹² et primo die azymorum quando pascha immolabant dicunt ei discipuli quo vis eamus et paremus tibi ut manduces pascha

⁷ venit autem dies azymorum in qua necesse erat occidi pascha

⁷ expurgate vetus fermentum ut sitis nova consparsio sicut estis azymi etenim pascha nostrum immolatus est Christus ⁸ itaque epulemur non in fermento veteri neque in fermento malitiae et nequitiae sed in azymis sinceritatis et veritatis

²⁹ decimas tuas et primitias non tardabis offerre primogenitum filiorum tuorum dabis mihi

²² sollemnitatem ebdomadarum facies tibi in primitiis frugum messis tuae triticeae et sollemnitatem quando redeunte anni tempore cuncta conduntur

⁹ locutusque est Dominus ad Mosen dicens ¹⁰ loquere filiis Israhel et dices ad eos cum ingressi fueritis terram quam ego dabo vobis et messueritis segetem feretis manipulos spicarum primitias messis vestrae ad sacerdotem ¹¹ qui elevabit fasciculum coram Domino ut acceptabile sit pro vobis altero die sabbati et sanctificabit illum ¹² atque in eodem die quo manipulus consecratur caedetur agnus inmaculatus anniculus in holocaustum Domini ¹³ et libamenta offerentur cum eo duae decimae similae conspersae oleo in incensum Domini odoremque suavissimum liba quoque vini quarta pars hin ¹⁴ panem et pulentam et pultes non comedetis ex segete usque ad diem qua offeratis ex ea Deo vestro praeceptum est sempiternum in generationibus cunctisque habitaculis vestris ¹⁵ numerabitis ergo ab altero die sabbati in quo obtulistis manipulum primitiarum septem ebdomadas plenas ¹⁶ usque ad alteram diem expletionis ebdomadae septimae id est quinquaginta dies et sic offeretis sacrificium novum Domino ¹⁷ ex omnibus habitaculis vestris panes primitiarum duos de duabus decimis similae fermentatae quos coquetis in primitias Domini ¹⁸ offeretisque cum panibus septem agnos inmaculatos anniculos et vitulum de armento unum et arietes duos et erunt in holocausto cum libamentis suis in odorem suavissimum Domino ¹⁹ facietis et hircum pro peccato duosque agnos anniculos hostias pacificorum ²⁰ cumque elevaverit eos sacerdos cum panibus primitiarum coram Domino cedent in usum eius ²¹ et vocabitis hunc diem celeberrimum atque sanctissimum omne opus servile non facietis in eo legitimum sempiternum erit in cunctis habitaculis et generationibus vestris

³⁴ loquere filiis Israhel a quintodecimo die mensis huius septimi erunt feriae tabernaculorum septem diebus Domino ³⁵ dies primus vocabitur celeberrimus atque sanctissimus omne opus servile non facietis ³⁶ et septem diebus offeretis holocausta Domino dies quoque octavus erit celeberrimus atque sanctissimus et offeretis holocaustum Domino est enim coetus atque collectae omne opus servile non facietis in eo ³⁷ hae sunt feriae Domini quas vocabitis celeberrimas et sanctissimas offeretisque in eis oblationes Domino holocausta et libamenta iuxta ritum uniuscuiusque diei ³⁸ exceptis sabbatis Domini donisque vestris et quae offertis ex voto vel quae sponte tribuitis Domino ³⁹ a quintodecimo ergo die mensis septimi quando congregaveritis omnes fructus terrae vestrae celebrabitis ferias Domini septem diebus die primo et die octavo erit sabbatum id est requies ⁴⁰ sumetisque vobis die primo fructus arboris pulcherrimae spatulasque palmarum et ramos ligni densarum frondium et salices de torrente et laetabimini coram Domino Deo vestro ⁴¹ celebrabitisque sollemnitatem eius septem diebus per annum legitimum sempiternum erit in generationibus vestris mense septimo festa celebrabitis ⁴² et habitabitis in umbraculis septem diebus omnis qui de genere est Israhel manebit in tabernaculis ⁴³ ut discant posteri vestri quod in tabernaculis habitare fecerim filios Israhel cum educerem eos de terra Aegypti ego Dominus Deus vester ⁴⁴ locutusque est Moses super sollemnitatibus Domini ad filios Israhel

²⁶ dies etiam primitivorum quando offertis novas fruges Domino expletis ebdomadibus venerabilis et sancta erit omne opus servile non facietis in ea ²⁷ offeretisque holocaustum in odorem suavissimum Domino vitulos de armento duos arietem unum et agnos anniculos inmaculatos septem ²⁸ atque in sacrificiis eorum similae oleo conspersae tres decimas per singulos vitulos per arietes duas ²⁹ per agnos decimam decimae qui simul sunt agni septem hircum quoque ³⁰ qui mactatur pro expiatione praeter holocaustum sempiternum et liba eius ³¹ inmaculata offeretis omnia cum libationibus suis

¹² quintadecima vero die mensis septimi quae vobis erit sancta atque venerabilis omne opus servile non facietis in ea sed celebrabitis sollemnitatem Domino septem diebus ¹³ offeretisque holocaustum in odorem suavissimum Domino vitulos de armento tredecim arietes duos agnos anniculos quattuordecim inmaculatos ¹⁴ et in libamentis eorum similae oleo conspersae tres decimas per vitulos singulos qui sunt simul vituli tredecim et duas decimas arieti uno id est simul arietibus duobus ¹⁵ et decimam decimae agnis singulis qui sunt simul agni quattuordecim ¹⁶ et hircum pro peccato absque holocausto sempiterno et sacrificio et libamine eius ¹⁷ in die altero offeres vitulos de armento duodecim arietes duos agnos anniculos inmaculatos quattuordecim ¹⁸ sacrificiaque et libamina singulorum per vitulos et arietes et agnos rite celebrabis ¹⁹ et hircum pro peccato absque holocausto sempiterno sacrificioque eius et libamine ²⁰ die tertio offeres vitulos undecim arietes duos agnos anniculos inmaculatos quattuordecim ²¹ sacrificiaque et libamina singulorum per vitulos et arietes et agnos rite celebrabis ²² et hircum pro peccato absque holocausto sempiterno et sacrificio et libamine eius ²³ die quarto offeres vitulos decem arietes duos agnos anniculos inmaculatos quattuordecim ²⁴ sacrificiaque eorum et libamina singulorum per vitulos et arietes et agnos rite celebrabis ²⁵ et hircum pro peccato absque holocausto sempiterno sacrificioque eius et libamine ²⁶ die quinto offeres vitulos novem arietes duos agnos anniculos inmaculatos quattuordecim ²⁷ sacrificiaque et libamina singulorum per vitulos et arietes et agnos rite celebrabis ²⁸ et hircum pro peccato absque holocausto sempiterno sacrificioque eius et libamine ²⁹ die sexto offeres vitulos octo arietes duos agnos anniculos inmaculatos quattuordecim ³⁰ sacrificiaque et libamina singulorum per vitulos et arietes et agnos rite celebrabis ³¹ et hircum pro peccato absque holocausto sempiterno sacrificioque eius et libamine ³² die septimo offeres vitulos septem arietes duos agnos anniculos inmaculatos quattuordecim ³³ sacrificiaque et libamina singulorum per vitulos et arietes et agnos rite celebrabis ³⁴ et hircum pro peccato absque holocausto sempiterno sacrificioque eius et libamine ³⁵ die octavo qui est celeberrimus omne opus servile non facietis ³⁶ offerentes holocaustum in odorem suavissimum Domino vitulum unum arietem unum agnos anniculos inmaculatos septem ³⁷ sacrificiaque et libamina singulorum per vitulos et arietes et agnos rite celebrabis ³⁸ et hircum pro peccato absque holocausto sempiterno sacrificioque eius et libamine ³⁹ haec offeretis Domino in sollemnitatibus vestris praeter vota et oblationes spontaneas in holocausto in sacrificio in libamine et in hostiis pacificis

⁹ septem ebdomadas numerabis tibi ab ea die qua falcem in segetem miseris ¹⁰ et celebrabis diem festum ebdomadarum Domino Deo tuo oblationem spontaneam manus tuae quam offeres iuxta benedictionem Domini Dei tui ¹¹ et epulaberis coram Domino Deo tuo tu et filius tuus et filia tua et servus tuus et ancilla et Levites qui est intra portas tuas et advena ac pupillus et vidua qui morantur vobiscum in loco quem elegerit Dominus Deus tuus ut habitet nomen eius ibi ¹² et recordaberis quoniam servus fueris in Aegypto custodiesque ac facies quae praecepta sunt ¹³ sollemnitatem quoque tabernaculorum celebrabis per septem dies quando collegeris de area et torculari fruges tuas ¹⁴ et epulaberis in festivitate tua tu et filius tuus et filia et servus tuus et ancilla Levites quoque et advena et pupillus ac vidua qui intra portas tuas sunt ¹⁵ septem diebus Domino Deo tuo festa celebrabis in loco quem elegerit Dominus benedicetque tibi Dominus Deus tuus in cunctis frugibus tuis et in omni opere manuum tuarum erisque in laetitia

¹⁴ et invenerunt scriptum in lege praecepisse Dominum in manu Mosi ut habitent filii Israhel in tabernaculis in die sollemni mense septimo ¹⁵ et ut praedicent et divulgent vocem in universis urbibus suis et in Hierusalem dicentes egredimini in montem et adferte frondes olivae et frondes ligni pulcherrimi frondes myrti et ramos palmarum et frondes ligni nemorosi ut fiant tabernacula sicut scriptum est ¹⁶ et egressus est populus et adtulerunt feceruntque sibi tabernacula unusquisque in domate suo et in atriis suis et in atriis domus Dei et in platea portae Aquarum et in platea portae Ephraim ¹⁷ fecit ergo universa ecclesia eorum qui redierant de captivitate tabernacula et habitaverunt in tabernaculis non enim fecerant a diebus Iosue filii Nun taliter filii Israhel usque ad diem illum et fuit laetitia magna nimis ¹⁸ legit autem in libro legis Dei per dies singulos a die primo usque ad diem novissimum et fecerunt sollemnitatem septem diebus et in die octavo collectum iuxta ritum

¹⁶ et omnes qui reliqui fuerint de universis gentibus quae venerint contra Hierusalem ascendent ab anno in annum ut adorent regem Dominum exercituum et celebrent festivitatem tabernaculorum ¹⁷ et erit qui non ascenderit de familiis terrae ad Hierusalem ut adoret regem Dominum exercituum non erit super eos imber ¹⁸ quod si et familia Aegypti non ascenderit et non venerit nec super eos erit sed erit ruina qua percutiet Dominus omnes gentes quae non ascenderint ad celebrandam festivitatem tabernaculorum ¹⁹ hoc erit peccatum Aegypti et hoc peccatum omnium gentium quae non ascenderint ad celebrandam festivitatem tabernaculorum

² erat autem in proximo dies festus Iudaeorum scenopegia

³⁷ in novissimo autem die magno festivitatis stabat Iesus et clamabat dicens si quis sitit veniat ad me et bibat

¹ et cum conplerentur dies pentecostes erant omnes pariter in eodem loco

¹⁴ tribus vicibus per singulos annos mihi festa celebrabitis

²³ tribus temporibus anni apparebit omne masculinum tuum in conspectu omnipotentis Domini Dei Israhel

⁵ sed ad locum quem elegerit Dominus Deus vester de cunctis tribubus vestris ut ponat nomen suum ibi et habitet in eo venietis

¹¹ convenientibus cunctis ex Israhel ut appareant in conspectu Domini Dei tui in loco quem elegerit Dominus leges verba legis huius coram omni Israhel audientibus eis

⁷ benedictione quoque amicietur doctor ibunt de fortitudine in fortitudinem parebunt apud Deum in Sion

⁴² et cum factus esset annorum duodecim ascendentibus illis in Hierosolymam secundum consuetudinem diei festi

⁸ et edent carnes nocte illa assas igni et azymos panes cum lactucis agrestibus

¹⁰ nec remanebit ex eo quicquam usque mane si quid residui fuerit igne conburetis

¹⁵ septem diebus azyma comedetis in die primo non erit fermentum in domibus vestris quicumque comederit fermentatum peribit anima illa de Israhel a primo die usque ad diem septimum

²⁵ non immolabis super fermento sanguinem hostiae meae neque residebit mane de victima sollemnitatis phase

¹¹ omnis oblatio quae offertur Domino absque fermento fiet nec quicquam fermenti ac mellis adolebitur in sacrificio Domini

¹² si pro gratiarum actione fuerit oblatio offerent panes absque fermento conspersos oleo et lagana azyma uncta oleo coctamque similam et collyridas olei admixtione conspersas

¹⁵ cuius carnes eadem comedentur die nec remanebit ex eis quicquam usque mane

⁴ non apparebit fermentum in omnibus terminis tuis septem diebus et non manebit de carnibus eius quod immolatum est vesperi in die primo mane

²⁶ primitias frugum terrae tuae offeres in domum Domini Dei tui non coques hedum in lacte matris suae

¹⁰ loquere filiis Israhel et dices ad eos cum ingressi fueritis terram quam ego dabo vobis et messueritis segetem feretis manipulos spicarum primitias messis vestrae ad sacerdotem ¹¹ qui elevabit fasciculum coram Domino ut acceptabile sit pro vobis altero die sabbati et sanctificabit illum ¹² atque in eodem die quo manipulus consecratur caedetur agnus inmaculatus anniculus in holocaustum Domini ¹³ et libamenta offerentur cum eo duae decimae similae conspersae oleo in incensum Domini odoremque suavissimum liba quoque vini quarta pars hin ¹⁴ panem et pulentam et pultes non comedetis ex segete usque ad diem qua offeratis ex ea Deo vestro praeceptum est sempiternum in generationibus cunctisque habitaculis vestris ¹⁵ numerabitis ergo ab altero die sabbati in quo obtulistis manipulum primitiarum septem ebdomadas plenas ¹⁶ usque ad alteram diem expletionis ebdomadae septimae id est quinquaginta dies et sic offeretis sacrificium novum Domino ¹⁷ ex omnibus habitaculis vestris panes primitiarum duos de duabus decimis similae fermentatae quos coquetis in primitias Domini

¹² omnem medullam olei et vini ac frumenti quicquid offerunt primitiarum Domino tibi dedi ¹³ universa frugum initia quas gignit humus et Domino deportantur cedent in usus tuos qui mundus est in domo tua vescetur eis

⁵ sed ad locum quem elegerit Dominus Deus vester de cunctis tribubus vestris ut ponat nomen suum ibi et habitet in eo venietis ⁶ et offeretis in illo loco holocausta et victimas vestras decimas et primitias manuum vestrarum et vota atque donaria primogenita boum et ovium ⁷ et comedetis ibi in conspectu Domini Dei vestri ac laetabimini in cunctis ad quae miseritis manum vos et domus vestrae in quibus benedixerit vobis Dominus Deus vester

²¹ quicquid morticinum est ne vescamini ex eo peregrino qui intra portas tuas est da ut comedat aut vende ei quia tu populus sanctus Domini Dei tui es non coques hedum in lacte matris suae

² tolles de cunctis frugibus primitias et pones in cartallo pergesque ad locum quem Dominus Deus tuus elegerit ut ibi invocetur nomen eius

¹⁰ et idcirco nunc offero primitias frugum terrae quam dedit Dominus mihi et dimittes eas in conspectu Domini Dei tui adorato Domino Deo tuo

³⁵ et ut adferremus primogenita terrae nostrae et primitiva universi fructus omnis ligni ab anno in annum in domo Domini

¹⁰ novit iustus animas iumentorum suorum viscera autem impiorum crudelia

³ quia leges populorum vanae sunt quia lignum de saltu praecidit opus manuum artificis in ascia

²⁰ nunc autem Christus resurrexit a mortuis primitiae dormientium

⁴ hii sunt qui cum mulieribus non sunt coinquinati virgines enim sunt hii qui sequuntur agnum quocumque abierit hii empti sunt ex hominibus primitiae Deo et agno

¹⁸ in die illo pepigit Dominus cum Abram foedus dicens semini tuo dabo terram hanc a fluvio Aegypti usque ad fluvium magnum flumen Eufraten

¹⁶ angelus qui eruit me de cunctis malis benedicat pueris et invocetur super eos nomen meum nomina quoque patrum meorum Abraham et Isaac et crescant in multitudinem super terram

² apparuitque ei Dominus in flamma ignis de medio rubi et videbat quod rubus arderet et non conbureretur ³ dixit ergo Moses vadam et videbo visionem hanc magnam quare non conburatur rubus ⁴ cernens autem Dominus quod pergeret ad videndum vocavit eum de medio rubi et ait Moses Moses qui respondit adsum ⁵ at ille ne adpropies inquit huc solve calciamentum de pedibus tuis locus enim in quo stas terra sancta est ⁶ et ait ego sum Deus patris tui Deus Abraham Deus Isaac Deus Iacob abscondit Moses faciem suam non enim audebat aspicere contra Deum

¹⁹ tollensque se angelus Dei qui praecedebat castra Israhel abiit post eos et cum eo pariter columna nubis priora dimittens post tergum

¹⁷ introduces eos et plantabis in monte hereditatis tuae firmissimo habitaculo tuo quod operatus es Domine sanctuarium Domine quod firmaverunt manus tuae

³⁴ tu autem vade et duc populum istum quo locutus sum tibi angelus meus praecedet te ego autem in die ultionis visitabo et hoc peccatum eorum

² et mittam praecursorem tui angelum ut eiciam Chananeum et Amorreum et Hettheum et Ferezeum et Eveum et Iebuseum

¹⁴ dixitque Dominus facies mea praecedet te et requiem dabo tibi

¹⁶ et quomodo clamaverimus ad Dominum et exaudierit nos miseritque angelum qui eduxerit nos de Aegypto ecce in urbe Cades quae est in extremis finibus tuis positi

¹³ cum autem esset Iosue in agro urbis Hiericho levavit oculos et vidit virum stantem contra se et evaginatum tenentem gladium perrexitque ad eum et ait noster es an adversariorum

² dixitque Dominus ad Iosue ecce dedi in manus tuas Hiericho et regem eius omnesque fortes viros

¹¹ quia angelis suis mandabit de te ut custodiant te in omnibus viis tuis

⁹ in omni tribulatione eorum non est tribulatus et angelus faciei eius salvavit eos in dilectione sua et in indulgentia sua ipse redemit eos et portavit eos et levavit eos cunctis diebus saeculi

¹ ecce ego mittam angelum meum et praeparabit viam ante faciem meam et statim veniet ad templum suum dominator quem vos quaeritis et angelus testamenti quem vos vultis ecce venit dicit Dominus exercituum

³⁴ tunc dicet rex his qui a dextris eius erunt venite benedicti Patris mei possidete paratum vobis regnum a constitutione mundi

³ et si abiero et praeparavero vobis locum iterum venio et accipiam vos ad me ipsum ut ubi sum ego et vos sitis

⁹ neque temptemus Christum sicut quidam eorum temptaverunt et a serpentibus perierunt ¹⁰ neque murmuraveritis sicut quidam eorum murmuraverunt et perierunt ab exterminatore

¹⁴ dixit Deus ad Mosen ego sum qui sum ait sic dices filiis Israhel qui est misit me ad vos

³ qui apparui Abraham Isaac et Iacob in Deo omnipotente et nomen meum Adonai non indicavi eis

⁵ cumque descendisset Dominus per nubem stetit Moses cum eo invocans nomen Domini ⁶ quo transeunte coram eo ait Dominator Domine Deus misericors et clemens patiens et multae miserationis ac verus ⁷ qui custodis misericordiam in milia qui aufers iniquitatem et scelera atque peccata nullusque apud te per se innocens est qui reddis iniquitatem patrum in filiis ac nepotibus in tertiam et quartam progeniem

¹¹ et dixit Dominus ad Mosen usquequo detrahet mihi populus iste quousque non credent mihi in omnibus signis quae feci coram eis

³⁵ quoniam sicut locutus sum ita faciam omni multitudini huic pessimae quae consurrexit adversum me in solitudine hac deficiet et morietur

¹⁹ qui autem verba eius quae loquetur in nomine meo audire noluerit ego ultor existam

¹⁹ dixitque Iosue ad populum non poteritis servire Domino Deus enim sanctus et fortis aemulator est nec ignoscet sceleribus vestris atque peccatis

¹² adorate pure ne forte irascatur et pereatis de via cum exarserit post paululum furor eius beati omnes qui sperant in eum

¹⁹ canticum Asaph attamen bonus est Israhel Deus his qui mundo sunt corde

⁴⁰ non sunt recordati manus eius diei qua redemit eos a tribulante

⁵⁶ et provocaverunt eum in excelsis suis et in sculptilibus suis ad aemulandum concitaverunt

¹⁸ et sciant quia nomen tuum est Dominus solus tu Excelsus super omnem terram

¹⁴ propter hoc dabit Dominus ipse vobis signum ecce virgo concipiet et pariet filium et vocabitis nomen eius Emmanuhel

⁶ parvulus enim natus est nobis filius datus est nobis et factus est principatus super umerum eius et vocabitur nomen eius Admirabilis consiliarius Deus fortis Pater futuri saeculi Princeps pacis

⁸ ego Dominus hoc est nomen meum gloriam meam alteri non dabo et laudem meam sculptilibus

⁶ ut sciant hii qui ab ortu solis et qui ab occidente quoniam absque me non est ego Dominus et non est alter

¹⁵ quia haec dicit Excelsus et Sublimis habitans aeternitatem et sanctum nomen eius in excelso et in sancto habitans et cum contrito et humili spiritu ut vivificet spiritum humilium et vivificet cor contritorum

⁷ super quo propitius tibi esse potero filii tui dereliquerunt me et iurant in his qui non sunt dii saturavi eos et moechati sunt et in domo meretricis luxuriabantur

⁶ in diebus illius salvabitur Iuda et Israhel habitabit confidenter et hoc est nomen quod vocabunt eum Dominus iustus noster

²³ ecce virgo in utero habebit et pariet filium et vocabunt nomen eius Emmanuhel quod est interpretatum Nobiscum Deus

⁵ adhuc eo loquente ecce nubes lucida obumbravit eos et ecce vox de nube dicens hic est Filius meus dilectus in quo mihi bene conplacuit ipsum audite

²³ ut omnes honorificent Filium sicut honorificant Patrem qui non honorificat Filium non honorificat Patrem qui misit illum

³⁰ ego et Pater unum sumus

³⁸ si autem facio et si mihi non vultis credere operibus credite ut cognoscatis et credatis quia in me est Pater et ego in Patre

⁹ dicit ei Iesus tanto tempore vobiscum sum et non cognovistis me Philippe qui vidit me vidit et Patrem quomodo tu dicis ostende nobis Patrem ¹⁰ non credis quia ego in Patre et Pater in me est verba quae ego loquor vobis a me ipso non loquor Pater autem in me manens ipse facit opera

³⁰ et nolite contristare Spiritum Sanctum Dei in quo signati estis in die redemptionis

⁹ quia in ipso inhabitat omnis plenitudo divinitatis corporaliter

¹⁰ quadraginta annos propter quod infensus fui generationi huic et dixi semper errant corde ipsi autem non cognoverunt vias meas ¹¹ sicut iuravi in ira mea si introibunt in requiem meam

¹⁶ quidam enim audientes exacerbaverunt sed non universi qui profecti sunt ab Aegypto per Mosen

²⁶ voluntarie enim peccantibus nobis post acceptam notitiam veritatis iam non relinquitur pro peccatis hostia ²⁷ terribilis autem quaedam expectatio iudicii et ignis aemulatio quae consumptura est adversarios ²⁸ irritam quis faciens legem Mosi sine ulla miseratione duobus vel tribus testibus moritur ²⁹ quanto magis putatis deteriora mereri supplicia qui Filium Dei conculcaverit et sanguinem testamenti pollutum duxerit in quo sanctificatus est et Spiritui gratiae contumeliam fecerit

²⁵ videte ne recusetis loquentem si enim illi non effugerunt recusantes eum qui super terram loquebatur multo magis nos qui de caelis loquentem nobis avertimur

¹⁶ qui scit fratrem suum peccare peccatum non ad mortem petet et dabit ei vitam peccantibus non ad mortem est peccatum ad mortem non pro illo dico ut roget

⁸ ego sum Alpha et Omega principium et finis dicit Dominus Deus qui est et qui erat et qui venturus est Omnipotens

⁸ et angelo Zmyrnae ecclesiae scribe haec dicit primus et novissimus qui fuit mortuus et vivit

²³ et filios eius interficiam in morte et scient omnes ecclesiae quia ego sum scrutans renes et corda et dabo unicuique vestrum secundum opera vestra

⁷ et angelo Philadelphiae ecclesiae scribe haec dicit sanctus et verus qui habet clavem David qui aperit et nemo cludit et cludit et nemo aperit

³ benedicam benedicentibus tibi et maledicam maledicentibus tibi atque in te benedicentur universae cognationes terrae

⁹ accubans dormivit ut leo et quasi leaena quam suscitare nullus audebit qui benedixerit tibi erit ipse benedictus qui maledixerit in maledictione reputabitur

⁷ omnes autem maledictiones has convertet super inimicos tuos et eos qui oderunt te et persequuntur

²⁰ et erunt filii eius sicut a principio et coetus eius coram me permanebit et visitabo adversum omnes qui tribulant eum

⁸ quia haec dicit Dominus exercituum post gloriam misit me ad gentes quae spoliaverunt vos qui enim tetigerit vos tangit pupillam oculi eius

⁴ et cadens in terram audivit vocem dicentem sibi Saule Saule quid me persequeris ⁵ qui dixit quis es Domine et ille ego sum Iesus quem tu persequeris

¹⁹ Cineos et Cenezeos et Cedmoneos ²⁰ et Hettheos et Ferezeos Rafaim quoque ²¹ et Amorreos et Chananeos et Gergeseos et Iebuseos

² quam cum vidisset Sychem filius Emor Evei princeps terrae illius adamavit et rapuit et dormivit cum illa vi opprimens virginem

¹⁷ et dixi ut educam vos de adflictione Aegypti in terram Chananei et Hetthei et Amorrei Ferezei et Evei et Iebusei ad terram fluentem lacte et melle

²⁰ ecce ego mittam angelum meum qui praecedat te et custodiat in via et introducat ad locum quem paravi

² dixitque ad eos Aaron tollite inaures aureas de uxorum filiorumque et filiarum vestrarum auribus et adferte ad me

⁸ et introduxi vos ad terram Amorrei qui habitabat trans Iordanem cumque pugnarent contra vos tradidi eos in manus vestras et possedistis terram eorum atque interfecistis illos ⁹ surrexit autem Balac filius Sepphor rex Moab et pugnavit contra Israhelem misitque et vocavit Balaam filium Beor ut malediceret vobis ¹⁰ et ego nolui audire eum sed e contrario per illum benedixi vobis et liberavi vos de manu eius ¹¹ transistisque Iordanem et venistis ad Hiericho pugnaveruntque contra vos viri civitatis eius Amorreus et Ferezeus et Chananeus et Hettheus et Gergeseus et Eveus et Iebuseus et tradidi illos in manus vestras

¹³ propterea captivus ductus est populus meus quia non habuit scientiam et nobiles eius interierunt fame et multitudo eius siti exaruit

⁵ non adorabis ea neque coles ego sum Dominus Deus tuus fortis zelotes visitans iniquitatem patrum in filiis in tertiam et quartam generationem eorum qui oderunt me

²⁰ arripiensque vitulum quem fecerant conbusit et contrivit usque ad pulverem quem sparsit in aqua et dedit ex eo potum filiis Israhel

¹³ sed aras eorum destrue confringe statuas lucosque succide ¹⁴ noli adorare deum alienum Dominus Zelotes nomen eius Deus est aemulator

³ iuxta consuetudinem terrae Aegypti in qua habitastis non facietis et iuxta morem regionis Chanaan ad quam ego introducturus sum vos non agetis nec in legitimis eorum ambulabitis

²⁶ custodite legitima mea atque iudicia et non faciat ex omnibus abominationibus istis tam indigena quam colonus qui peregrinatur apud vos ²⁷ omnes enim execrationes istas fecerunt accolae terrae qui fuerunt ante vos et polluerunt eam ²⁸ cavete ergo ne et vos similiter evomat cum paria feceritis sicut evomuit gentem quae fuit ante vos ²⁹ omnis anima quae fecerit de abominationibus his quippiam peribit de medio populi sui ³⁰ custodite mandata mea nolite facere quae fecerunt hii qui fuerunt ante vos et ne polluamini in eis ego Dominus Deus vester

⁵² disperdite cunctos habitatores regionis illius confringite titulos et statuas comminuite atque omnia excelsa vastate

⁵ quin potius haec facietis eis aras eorum subvertite confringite statuas lucosque succidite et sculptilia conburite

²⁵ sculptilia eorum igne conbures non concupisces argentum et aurum de quibus facta sunt neque adsumes ex eis tibi quicquam ne offendas propter ea quia abominatio est Domini Dei tui ²⁶ nec inferes quippiam ex idolo in domum tuam ne fias anathema sicut et illud est quasi spurcitiam detestaberis et velut inquinamentum ac sordes abominationi habebis quia anathema est

³⁰ cave ne imiteris eas postquam te fuerint introeunte subversae et requiras caerimonias earum dicens sicut coluerunt gentes istae deos suos ita et ego colam ³¹ non facies similiter Domino Deo tuo omnes enim abominationes quas aversatur Dominus fecerunt diis suis offerentes filios et filias et conburentes igne

² fecit autem malum coram Domino iuxta abominationes gentium quas subvertit Dominus coram filiis Israhel

⁹ igitur Manasses seduxit Iudam et habitatores Hierusalem ut facerent malum super omnes gentes quas subverterat Dominus a facie filiorum Israhel

³ octavo autem anno regni sui cum adhuc esset puer coepit quaerere Deum patris sui David et duodecimo anno postquam coeperat mundavit Iudam et Hierusalem ab excelsis et lucis simulacrisque et sculptilibus ⁴ destruxeruntque coram eo aras Baalim et simulacra quae superposita fuerant demoliti sunt lucos etiam et sculptilia succidit atque comminuit et super tumulos eorum qui eis immolare consueverant fragmenta dispersit ⁵ ossa praeterea sacerdotum conbusit in altaribus idolorum mundavitque Iudam et Hierusalem ⁶ sed et in urbibus Manasse et Ephraim et Symeon usque Nepthalim cuncta subvertit ⁷ cumque altaria dissipasset et lucos et sculptilia contrivisset in frusta cunctaque delubra demolitus esset de universa terra Israhel reversus est Hierusalem

³ erudiar in via perfecta quando venies ad me ambulabo in simplicitate cordis mei in medio domus meae

³⁵ non exterminaverunt populos quos dixit Dominus eis ³⁶ et commixti sunt gentibus et didicerunt opera eorum ³⁷ et servierunt sculptilibus eorum et factum est eis in scandalum ³⁸ et immolaverunt filios suos et filias suas daemonibus

⁴⁷ sed nec in viis earum ambulasti neque secundum scelera earum fecisti pauxillum minus paene sceleratiora fecisti illis in omnibus viis tuis

²⁶ dicens si audieris vocem Domini Dei tui et quod rectum est coram eo feceris et oboedieris mandatis eius custodierisque omnia praecepta illius cunctum languorem quem posui in Aegypto non inducam super te ego enim Dominus sanator tuus

¹³ cave diligenter ne obliviscaris Domini qui eduxit te de terra Aegypti de domo servitutis Dominum Deum tuum timebis et ipsi servies ac per nomen illius iurabis

¹³ et diliget te ac multiplicabit benedicetque fructui ventris tui et fructui terrae tuae frumento tuo atque vindemiae oleo et armentis gregibus ovium tuarum super terram pro qua iuravit patribus tuis ut daret eam tibi

¹⁵ auferet Dominus a te omnem languorem et infirmitates Aegypti pessimas quas novisti non inferet tibi sed cunctis hostibus tuis

¹² et nunc Israhel quid Dominus Deus tuus petit a te nisi ut timeas Dominum Deum tuum et ambules in viis eius et diligas eum ac servias Domino Deo tuo in toto corde tuo et in tota anima tua

²⁰ Dominum Deum tuum timebis et ei servies ipsi adherebis iurabisque in nomine illius

¹³ si ergo oboedieritis mandatis meis quae hodie praecipio vobis ut diligatis Dominum Deum vestrum et serviatis ei in toto corde vestro et in tota anima vestra ¹⁴ dabo pluviam terrae vestrae temporivam et serotinam ut colligatis frumentum et vinum et oleum

⁴ Dominum Deum vestrum sequimini et ipsum timete mandata illius custodite et audite vocem eius ipsi servietis et ipsi adherebitis

¹ sin autem audieris vocem Domini Dei tui ut facias atque custodias omnia mandata eius quae ego praecipio tibi hodie faciet te Dominus Deus tuus excelsiorem cunctis gentibus quae versantur in terra ² venientque super te universae benedictiones istae et adprehendent te si tamen praecepta eius audieris ³ benedictus tu in civitate et benedictus in agro ⁴ benedictus fructus ventris tui et fructus terrae tuae fructusque iumentorum tuorum greges armentorum et caulae ovium tuarum ⁵ benedicta horrea tua et benedictae reliquiae tuae ⁶ benedictus eris et ingrediens et egrediens ⁷ dabit Dominus inimicos tuos qui consurgunt adversum te corruentes in conspectu tuo per unam viam venient contra te et per septem fugient a facie tua ⁸ emittet Dominus benedictionem super cellaria tua et super omnia opera manuum tuarum benedicetque tibi in terra quam acceperis ⁹ suscitabit te Dominus sibi in populum sanctum sicut iuravit tibi si custodieris mandata Domini Dei tui et ambulaveris in viis eius ¹⁰ videbuntque omnes terrarum populi quod nomen Domini invocatum sit super te et timebunt te ¹¹ abundare te faciet Dominus omnibus bonis fructu uteri tui et fructu iumentorum tuorum fructu terrae tuae quam iuravit Dominus patribus tuis ut daret tibi ¹² aperiet Dominus thesaurum suum optimum caelum ut tribuat pluviam terrae tuae in tempore suo benedicet cunctis operibus manuum tuarum et fenerabis gentibus multis et ipse a nullo fenus accipies ¹³ constituet te Dominus in caput et non in caudam et eris semper supra et non subter si audieris mandata Domini Dei tui quae ego praecipio tibi hodie et custodieris et feceris ¹⁴ ac non declinaveris ab eis nec ad dextram nec ad sinistram nec secutus fueris deos alienos neque colueris eos

¹⁴ nunc ergo timete Dominum et servite ei perfecto corde atque verissimo et auferte deos quibus servierunt patres vestri in Mesopotamia et in Aegypto ac servite Domino ¹⁵ sin autem malum vobis videtur ut Domino serviatis optio vobis datur eligite hodie quod placet cui potissimum servire debeatis utrum diis quibus servierunt patres vestri in Mesopotamia an diis Amorreorum in quorum terra habitatis ego autem et domus mea serviemus Domino

²¹ dixitque populus ad Iosue nequaquam ita ut loqueris erit sed Domino serviemus

²⁴ dixitque populus ad Iosue Domino Deo nostro serviemus oboedientes praeceptis eius

³ ait autem Samuhel ad universam domum Israhel dicens si in toto corde vestro revertimini ad Dominum auferte deos alienos de medio vestrum et Astharoth et praeparate corda vestra Domino et servite ei soli et eruet vos de manu Philisthim

²⁰ dixit autem Samuhel ad populum nolite timere vos fecistis universum malum hoc verumtamen nolite recedere a tergo Domini et servite Domino in omni corde vestro

²⁴ igitur timete Dominum et servite ei in veritate et ex toto corde vestro vidistis enim magnifica quae in vobis gesserit

³ benedic anima mea Domino et noli oblivisci omnium retributionum eius

¹⁶ iste in excelsis habitabit munimenta saxorum sublimitas eius panis ei datus est aquae eius fideles sunt

²⁴ nec dicet vicinus elangui populus qui habitat in ea auferetur ab eo iniquitas

² et pandent ea ad solem et lunam et omnem militiam caeli quae dilexerunt et quibus servierunt et post quae ambulaverunt et quae quaesierunt et adoraverunt non colligentur et non sepelientur in sterquilinium super faciem terrae erunt

¹⁰ inferte omnem decimam in horreum et sit cibus in domo mea et probate me super hoc dicit Dominus si non aperuero vobis cataractas caeli et effudero vobis benedictionem usque ad abundantiam

¹⁰ tunc dicit ei Iesus vade Satanas scriptum est Dominum Deum tuum adorabis et illi soli servies

⁸ et deficiens mortuus est in senectute bona provectaeque aetatis et plenus dierum congregatusque est ad populum suum

²⁹ consumptusque aetate mortuus est et adpositus populo suo senex et plenus dierum et sepelierunt eum Esau et Iacob filii sui

¹⁴ benedictus eris inter omnes populos non erit apud te sterilis utriusque sexus tam in hominibus quam in gregibus tuis

⁴ benedictus fructus ventris tui et fructus terrae tuae fructusque iumentorum tuorum greges armentorum et caulae ovium tuarum

¹ igitur David senex et plenus dierum regem constituit Salomonem filium suum super Israhel

²⁶ ingredieris in abundantia sepulchrum sicut infertur acervus in tempore suo

¹⁰ bos eorum concepit et non abortit vacca peperit et non est privata fetu suo

¹⁷ et mortuus est senex et plenus dierum

²³ tu autem Deus deduces eos in puteum interitus viri sanguinum et dolosi non dimidiabunt dies suos ego autem fiduciam habeo tui

¹⁰ dies annorum nostrorum in ipsis septuaginta anni si autem multum octoginta anni et quod amplius est labor et dolor quoniam transivimus cito et avolavimus

³⁸ et serent agros et plantabunt vineas et facient fruges genimina

¹³ ut sint filii nostri quasi plantatio crescens in adulescentia sua filiae nostrae quasi anguli ornati ad similitudinem templi

²⁰ non erit ibi amplius infans dierum et senex qui non impleat dies suos quoniam puer centum annorum morietur et peccator centum annorum maledictus erit

¹⁰ inferte omnem decimam in horreum et sit cibus in domo mea et probate me super hoc dicit Dominus si non aperuero vobis cataractas caeli et effudero vobis benedictionem usque ad abundantiam ¹¹ et increpabo pro vobis devorantem et non corrumpet fructum terrae vestrae nec erit sterilis vinea in agro dicit Dominus exercituum

⁵ cumque profecti essent terror Dei invasit omnes per circuitum civitates et non sunt ausi persequi recedentes

¹⁴ adtenderunt populi et irati sunt dolores obtinuerunt habitatores Philisthim ¹⁵ tunc conturbati sunt principes Edom robustos Moab obtinuit tremor obriguerunt omnes habitatores Chanaan ¹⁶ inruat super eos formido et pavor in magnitudine brachii tui fiant inmobiles quasi lapis donec pertranseat populus tuus Domine donec pertranseat populus tuus iste quem possedisti

²⁵ hodie incipiam mittere terrorem atque formidinem tuam in populos qui habitant sub omni caelo ut audito nomine tuo paveant et in morem parturientium contremescant et dolore teneantur

²³ dabitque eos Dominus Deus tuus in conspectu tuo et interficiet illos donec penitus deleantur

²³ disperdet Dominus omnes gentes istas ante faciem vestram et possidebitis eas quae maiores et fortiores vobis sunt

²⁵ nullus stabit contra vos terrorem vestrum et formidinem dabit Dominus Deus vester super omnem terram quam calcaturi estis sicut locutus est vobis

⁹ novi quod tradiderit Dominus vobis terram etenim inruit in nos terror vester et elanguerunt omnes habitatores terrae ¹⁰ audivimus quod siccaverit Dominus aquas maris Rubri ad vestrum introitum quando egressi estis ex Aegypto et quae feceritis duobus Amorreorum regibus qui erant trans Iordanem Seon et Og quos interfecistis ¹¹ et haec audientes pertimuimus et elanguit cor nostrum nec remansit in nobis spiritus ad introitum vestrum Dominus enim Deus vester ipse est Deus in caelo sursum et in terra deorsum

¹⁵ et factum est miraculum in castris per agros sed et omnis populus stationis eorum qui ierant ad praedandum obstipuit et conturbata est terra et accidit quasi miraculum a Deo

⁶ siquidem Dominus sonitum audiri fecerat in castris Syriae curruum et equorum et exercitus plurimi dixeruntque ad invicem ecce mercede conduxit adversum nos rex Israhel reges Hettheorum et Aegyptiorum et venerunt super nos

¹⁴ et percusserunt omnes civitates per circuitum Gerare grandis quippe cunctos terror invaserat et diripuerunt urbes et multam praedam asportaverunt

⁴⁰ inimicorum meorum dedisti mihi dorsum et odientes me disperdidisti

²⁰ insuper et crabrones mittet Dominus Deus tuus in eos donec deleat omnes atque disperdat qui te fugerint et latere potuerint

¹¹ transistisque Iordanem et venistis ad Hiericho pugnaveruntque contra vos viri civitatis eius Amorreus et Ferezeus et Chananeus et Hettheus et Gergeseus et Eveus et Iebuseus et tradidi illos in manus vestras ¹² misique ante vos crabrones et eieci eos de locis suis duos reges Amorreorum non in gladio et arcu tuo

²² ipse consumet nationes has in conspectu tuo paulatim atque per partes non poteris delere eas pariter ne forte multiplicentur contra te bestiae terrae

⁶³ Iebuseum autem habitatorem Hierusalem non potuerunt filii Iuda delere habitavitque Iebuseus cum filiis Iuda in Hierusalem usque in praesentem diem

¹⁰ et non interfecerunt filii Ephraim Chananeum qui habitabat in Gazer habitavitque Chananeus in medio Ephraim usque in diem hanc tributarius

¹² nec potuerunt filii Manasse has subvertere civitates sed coepit Chananeus habitare in terra ista ¹³ postquam autem convaluerunt filii Israhel subiecerunt Chananeos et fecerunt sibi tributarios nec interfecerunt eos

¹ hae sunt gentes quas Dominus dereliquit ut erudiret in eis Israhelem et omnes qui non noverant bella Chananeorum ² et postea discerent filii eorum certare cum hostibus et habere consuetudinem proeliandi ³ quinque satrapas Philisthinorum omnemque Chananeum et Sidonium atque Eveum qui habitabat in monte Libano de monte Baalhermon usque ad introitum Emath ⁴ dimisitque eos ut in ipsis experiretur Israhelem utrum audiret mandata Domini quae praeceperat patribus eorum per manum Mosi an non

³⁴ dixitque Dominus ad Mosen ne timeas eum quia in manu tua tradidi illum et omnem populum ac terram eius faciesque illi sicut fecisti Seon regi Amorreorum habitatori Esebon

³ pars meridiana incipiet a solitudine Sin quae est iuxta Edom et habebit terminos contra orientem mare Salsissimum ⁴ qui circumibunt australem plagam per ascensum Scorpionis ita ut transeant Senna et perveniant in meridiem usque ad Cadesbarne unde egredientur confinia ad villam nomine Addar et tendent usque Asemona ⁵ ibitque per gyrum terminus ab Asemona usque ad torrentem Aegypti et maris Magni litore finietur ⁶ plaga autem occidentalis a mari Magno incipiet et ipso fine cludetur ⁷ porro ad septentrionalem plagam a mari Magno termini incipient pervenientes usque ad montem Altissimum ⁸ a quo venies in Emath usque ad terminos Sedada ⁹ ibuntque confinia usque Zephrona et villam Henan hii erunt termini in parte aquilonis ¹⁰ inde metabuntur fines contra orientalem plagam de villa Henan usque Sephama ¹¹ et de Sephama descendent termini in Rebla contra fontem inde pervenient contra orientem ad mare Chenereth ¹² et tendent usque Iordanem et ad ultimum Salsissimo cludentur mari hanc habebitis terram per fines suos in circuitu ¹³ praecepitque Moses filiis Israhel dicens haec erit terra quam possidebitis sorte et quam iussit dari Dominus novem tribubus et dimidiae tribui ¹⁴ tribus enim filiorum Ruben per familias suas et tribus filiorum Gad iuxta cognationum numerum media quoque tribus Manasse ¹⁵ id est duae semis tribus acceperunt partem suam trans Iordanem contra Hiericho ad orientalem plagam

² dixitque Dominus ad me ne timeas eum quia in manu tua traditus est cum omni populo ac terra sua faciesque ei sicut fecisti Seon regi Amorreorum qui habitavit in Esebon

²⁴ omnis locus quem calcaverit pes vester vester erit a deserto et Libano a flumine magno Eufraten usque ad mare occidentale erunt termini vestri

⁴ a deserto et Libano usque ad fluvium magnum Eufraten omnis terra Hettheorum usque ad mare Magnum contra solis occasum erit terminus vester

⁷ nobis ergo fugientibus et illis sequentibus consurgetis de insidiis et vastabitis civitatem tradetque eam Dominus Deus vester in manus vestras

¹⁸ dixit Dominus ad Iosue leva clypeum qui in manu tua est contra urbem Ahi quoniam tibi tradam eam

⁸ dixitque Dominus ad Iosue ne timeas eos in manus enim tuas tradidi illos nullus tibi ex eis resistere poterit

¹⁹ vos autem nolite stare sed persequimini hostes et extremos quosque fugientium caedite ne dimittatis eos urbium suarum intrare praesidia quos tradidit Dominus Deus in manus vestras

⁴⁴ dataque est ab eo pax in omnes per circuitum nationes nullusque eis hostium resistere ausus est sed cuncti in eorum dicionem redacti sunt

¹⁴ en ego hodie ingrediar viam universae terrae et toto animo cognoscetis quod de omnibus verbis quae se Dominus praestaturum nobis esse pollicitus est unum non praeterierit in cassum

⁸ et introduxi vos ad terram Amorrei qui habitabat trans Iordanem cumque pugnarent contra vos tradidi eos in manus vestras et possedistis terram eorum atque interfecistis illos

¹² misique ante vos crabrones et eieci eos de locis suis duos reges Amorreorum non in gladio et arcu tuo

¹⁸ et eiecit universas gentes Amorreum habitatorem terrae quam nos intravimus serviemus igitur Domino quia ipse est Deus noster

⁴ ascenditque Iudas et tradidit Dominus Chananeum ac Ferezeum in manus eorum et percusserunt in Bezec decem milia virorum

²¹ tradiditque eum Dominus in manu Israhel cum omni exercitu suo qui percussit eum et possedit omnem terram Amorrei habitatoris regionis illius

⁴ rursum ergo David consuluit Dominum qui respondens ei ait surge et vade in Ceila ego enim tradam Philistheos in manu tua

²¹ Salomon autem erat in dicione sua habens omnia regna sicut a flumine terrae Philisthim usque ad terminum Aegypti offerentium sibi munera et servientium ei cunctis diebus vitae eius

²⁴ ipse enim obtinebat omnem regionem quae erat trans flumen quasi a Thapsa usque Gazam et cunctos reges illarum regionum et habebat pacem ex omni parte in circuitu

¹³ et ecce propheta unus accedens ad Ahab regem Israhel ait haec dicit Dominus certe vidisti omnem multitudinem hanc nimiam ecce ego tradam eam in manu tua hodie ut scias quia ego sum Dominus

⁸ reges Tharsis et insulae munera offerent reges Arabiae et Saba tributum conferent

¹² cave ne umquam cum habitatoribus terrae illius iungas amicitias quae tibi sint in ruinam

¹⁵ ne ineas pactum cum hominibus illarum regionum ne cum fornicati fuerint cum diis suis et adoraverint simulacra eorum vocet te quispiam ut comedas de immolatis

¹ morabatur autem eo tempore Israhel in Setthim et fornicatus est populus cum filiabus Moab ² quae vocaverunt eos ad sacrificia sua at illi comederunt et adoraverunt deos earum

² tradideritque eas Dominus Deus tuus tibi percuties eas usque ad internicionem non inibis cum eis foedus nec misereberis earum

¹⁶ devorabis omnes populos quos Dominus Deus tuus daturus est tibi non parcet eis oculus tuus nec servies diis eorum ne sint in ruinam tui

¹⁴ susceperunt igitur de cibariis eorum et os Domini non interrogaverunt ¹⁵ fecitque Iosue cum eis pacem et inito foedere pollicitus est quod non occiderentur principes quoque multitudinis iuraverunt eis ¹⁶ post dies autem tres initi foederis audierunt quod in vicino habitarent et inter eos futuri essent ¹⁷ moveruntque castra filii Israhel et venerunt in civitates eorum die tertio quarum haec vocabula sunt Gabaon et Caphira et Beroth et Cariathiarim ¹⁸ et non percusserunt eos eo quod iurassent eis principes multitudinis in nomine Domini Dei Israhel murmuravit itaque omne vulgus contra principes ¹⁹ qui responderunt eis iuravimus illis in nomine Domini Dei Israhel et idcirco non possumus eos contingere ²⁰ sed hoc faciemus eis reserventur quidem ut vivant ne contra nos ira Domini concitetur si peieraverimus ²¹ sed sic vivant ut in usus universae multitudinis ligna caedant aquasque conportent quibus haec loquentibus ²² vocavit Gabaonitas Iosue et dixit eis cur nos decipere fraude voluistis ut diceretis procul valde habitamus a vobis cum in medio nostri sitis ²³ itaque sub maledictione eritis et non deficiet de stirpe vestra ligna caedens aquasque conportans in domum Dei mei

¹ facta est quoque fames in diebus David tribus annis iugiter et consuluit David oraculum Domini dixitque Dominus propter Saul et domum eius et sanguinem quia occidit Gabaonitas ² vocatis ergo Gabaonitis rex dixit ad eos porro Gabaonitae non sunt de filiis Israhel sed reliquiae Amorreorum filii quippe Israhel iuraverant eis et voluit Saul percutere eos zelo quasi pro filiis Israhel et Iuda

³⁵ non exterminaverunt populos quos dixit Dominus eis

¹⁵ quae autem conventio Christi ad Belial aut quae pars fideli cum infidele

² tradideritque eas Dominus Deus tuus tibi percuties eas usque ad internicionem non inibis cum eis foedus nec misereberis earum ³ neque sociabis cum eis coniugia filiam tuam non dabis filio eius nec filiam illius accipies filio tuo

³⁰ cave ne imiteris eas postquam te fuerint introeunte subversae et requiras caerimonias earum dicens sicut coluerunt gentes istae deos suos ita et ego colam

¹³ iam nunc scitote quod Dominus Deus vester non eas deleat ante faciem vestram sed sint vobis in foveam ac laqueum et offendiculum ex latere vestro et sudes in oculis vestris donec vos auferat atque disperdat de terra hac optima quam tradidit vobis

³ quam ob rem nolui delere eos a facie vestra ut habeatis hostes et dii eorum sint vobis in ruinam

²¹ dixitque Saul dabo eam illi ut fiat ei in scandalum et sit super eum manus Philisthinorum dixit ergo Saul ad David in duabus rebus gener meus eris hodie

¹⁶ et tradet Dominus Israhel propter peccata Hieroboam qui peccavit et peccare fecit Israhel

³⁶ et commixti sunt gentibus et didicerunt opera eorum

²⁶ et resipiscant a diaboli laqueis a quo capti tenentur ad ipsius voluntatem