Matthew 21 Cross References - Vulgate

¹ et cum adpropinquassent Hierosolymis et venissent Bethfage ad montem Oliveti tunc Iesus misit duos discipulos ² dicens eis ite in castellum quod contra vos est et statim invenietis asinam alligatam et pullum cum ea solvite et adducite mihi ³ et si quis vobis aliquid dixerit dicite quia Dominus his opus habet et confestim dimittet eos ⁴ hoc autem factum est ut impleretur quod dictum est per prophetam dicentem ⁵ dicite filiae Sion ecce rex tuus venit tibi mansuetus et sedens super asinam et pullum filium subiugalis ⁶ euntes autem discipuli fecerunt sicut praecepit illis Iesus ⁷ et adduxerunt asinam et pullum et inposuerunt super eis vestimenta sua et eum desuper sedere fecerunt ⁸ plurima autem turba straverunt vestimenta sua in via alii autem caedebant ramos de arboribus et sternebant in via ⁹ turbae autem quae praecedebant et quae sequebantur clamabant dicentes osanna Filio David benedictus qui venturus est in nomine Domini osanna in altissimis ¹⁰ et cum intrasset Hierosolymam commota est universa civitas dicens quis est hic ¹¹ populi autem dicebant hic est Iesus propheta a Nazareth Galilaeae ¹² et intravit Iesus in templum Dei et eiciebat omnes vendentes et ementes in templo et mensas nummulariorum et cathedras vendentium columbas evertit ¹³ et dicit eis scriptum est domus mea domus orationis vocabitur vos autem fecistis eam speluncam latronum ¹⁴ et accesserunt ad eum caeci et claudi in templo et sanavit eos ¹⁵ videntes autem principes sacerdotum et scribae mirabilia quae fecit et pueros clamantes in templo et dicentes osanna Filio David indignati sunt ¹⁶ et dixerunt ei audis quid isti dicant Iesus autem dicit eis utique numquam legistis quia ex ore infantium et lactantium perfecisti laudem ¹⁷ et relictis illis abiit foras extra civitatem in Bethaniam ibique mansit ¹⁸ mane autem revertens in civitatem esuriit ¹⁹ et videns fici arborem unam secus viam venit ad eam et nihil invenit in ea nisi folia tantum et ait illi numquam ex te fructus nascatur in sempiternum et arefacta est continuo ficulnea ²⁰ et videntes discipuli mirati sunt dicentes quomodo continuo aruit ²¹ respondens autem Iesus ait eis amen dico vobis si habueritis fidem et non haesitaveritis non solum de ficulnea facietis sed et si monti huic dixeritis tolle et iacta te in mare fiet ²² et omnia quaecumque petieritis in oratione credentes accipietis ²³ et cum venisset in templum accesserunt ad eum docentem principes sacerdotum et seniores populi dicentes in qua potestate haec facis et quis tibi dedit hanc potestatem ²⁴ respondens Iesus dixit illis interrogabo vos et ego unum sermonem quem si dixeritis mihi et ego vobis dicam in qua potestate haec facio ²⁵ baptismum Iohannis unde erat e caelo an ex hominibus at illi cogitabant inter se dicentes si dixerimus e caelo dicet nobis quare ergo non credidistis illi ²⁶ si autem dixerimus ex hominibus timemus turbam omnes enim habent Iohannem sicut prophetam ²⁷ et respondentes Iesu dixerunt nescimus ait illis et ipse nec ego dico vobis in qua potestate haec facio ²⁸ quid autem vobis videtur homo habebat duos filios et accedens ad primum dixit fili vade hodie operare in vinea mea ²⁹ ille autem respondens ait nolo postea autem paenitentia motus abiit ³⁰ accedens autem ad alterum dixit similiter at ille respondens ait eo domine et non ivit ³¹ quis ex duobus fecit voluntatem patris dicunt novissimus dicit illis Iesus amen dico vobis quia publicani et meretrices praecedunt vos in regno Dei ³² venit enim ad vos Iohannes in via iustitiae et non credidistis ei publicani autem et meretrices crediderunt ei vos autem videntes nec paenitentiam habuistis postea ut crederetis ei ³³ aliam parabolam audite homo erat pater familias qui plantavit vineam et sepem circumdedit ei et fodit in ea torcular et aedificavit turrem et locavit eam agricolis et peregre profectus est ³⁴ cum autem tempus fructuum adpropinquasset misit servos suos ad agricolas ut acciperent fructus eius ³⁵ et agricolae adprehensis servis eius alium ceciderunt alium occiderunt alium vero lapidaverunt ³⁶ iterum misit alios servos plures prioribus et fecerunt illis similiter ³⁷ novissime autem misit ad eos filium suum dicens verebuntur filium meum ³⁸ agricolae autem videntes filium dixerunt intra se hic est heres venite occidamus eum et habebimus hereditatem eius ³⁹ et adprehensum eum eiecerunt extra vineam et occiderunt ⁴⁰ cum ergo venerit dominus vineae quid faciet agricolis illis ⁴¹ aiunt illi malos male perdet et vineam locabit aliis agricolis qui reddant ei fructum temporibus suis ⁴² dicit illis Iesus numquam legistis in scripturis lapidem quem reprobaverunt aedificantes hic factus est in caput anguli a Domino factum est istud et est mirabile in oculis nostris ⁴³ ideo dico vobis quia auferetur a vobis regnum Dei et dabitur genti facienti fructus eius ⁴⁴ et qui ceciderit super lapidem istum confringetur super quem vero ceciderit conteret eum ⁴⁵ et cum audissent principes sacerdotum et Pharisaei parabolas eius cognoverunt quod de ipsis diceret ⁴⁶ et quaerentes eum tenere timuerunt turbas quoniam sicut prophetam eum habebant

⁴ et stabunt pedes eius in die illa super montem Olivarum qui est contra Hierusalem ad orientem et scindetur mons Olivarum ex media parte sui ad orientem et occidentem praerupto grandi valde et separabitur medium montis ad aquilonem et medium eius ad meridiem

³ sedente autem eo super montem Oliveti accesserunt ad eum discipuli secreto dicentes dic nobis quando haec erunt et quod signum adventus tui et consummationis saeculi

³⁰ et hymno dicto exierunt in montem Oliveti

¹ et cum adpropinquarent Hierosolymae et Bethaniae ad montem Olivarum mittit duos ex discipulis suis ² et ait illis ite in castellum quod est contra vos et statim introeuntes illuc invenietis pullum ligatum super quem nemo adhuc hominum sedit solvite illum et adducite ³ et si quis vobis dixerit quid facitis dicite quia Domino necessarius est et continuo illum dimittet huc ⁴ et abeuntes invenerunt pullum ligatum ante ianuam foris in bivio et solvunt eum ⁵ et quidam de illic stantibus dicebant illis quid facitis solventes pullum ⁶ qui dixerunt eis sicut praeceperat illis Iesus et dimiserunt eis ⁷ et duxerunt pullum ad Iesum et inponunt illi vestimenta sua et sedit super eo ⁸ multi autem vestimenta sua straverunt in via alii autem frondes caedebant de arboribus et sternebant in via ⁹ et qui praeibant et qui sequebantur clamabant dicentes osanna benedictus qui venit in nomine Domini ¹⁰ benedictum quod venit regnum patris nostri David osanna in excelsis

²⁶ et hymno dicto exierunt in montem Olivarum

²⁸ et his dictis praecedebat ascendens in Hierosolyma ²⁹ et factum est cum adpropinquasset ad Bethfage et Bethania ad montem qui vocatur Oliveti misit duos discipulos suos ³⁰ dicens ite in castellum quod contra est in quod introeuntes invenietis pullum asinae alligatum cui nemo umquam hominum sedit solvite illum et adducite ³¹ et si quis vos interrogaverit quare solvitis sic dicetis ei quia Dominus operam eius desiderat ³² abierunt autem qui missi erant et invenerunt sicut dixit illis stantem pullum ³³ solventibus autem illis pullum dixerunt domini eius ad illos quid solvitis pullum ³⁴ at illi dixerunt quia Dominus eum necessarium habet ³⁵ et duxerunt illum ad Iesum et iactantes vestimenta sua supra pullum inposuerunt Iesum ³⁶ eunte autem illo substernebant vestimenta sua in via ³⁷ et cum adpropinquaret iam ad descensum montis Oliveti coeperunt omnes turbae discentium gaudentes laudare Deum voce magna super omnibus quas viderant virtutibus ³⁸ dicentes benedictus qui venit rex in nomine Domini pax in caelo et gloria in excelsis

³⁷ erat autem diebus docens in templo noctibus vero exiens morabatur in monte qui vocatur Oliveti

³⁹ et egressus ibat secundum consuetudinem in montem Olivarum secuti sunt autem illum et discipuli

¹ Iesus autem perrexit in montem Oliveti

¹² tunc reversi sunt Hierosolymam a monte qui vocatur Oliveti qui est iuxta Hierusalem sabbati habens iter

¹⁸ at Iesus dixit ite in civitatem ad quendam et dicite ei magister dicit tempus meum prope est apud te facio pascha cum discipulis meis

² et ait illis ite in castellum quod est contra vos et statim introeuntes illuc invenietis pullum ligatum super quem nemo adhuc hominum sedit solvite illum et adducite ³ et si quis vobis dixerit quid facitis dicite quia Domino necessarius est et continuo illum dimittet huc

¹³ et mittit duos ex discipulis suis et dicit eis ite in civitatem et occurret vobis homo laguenam aquae baiulans sequimini eum ¹⁴ et quocumque introierit dicite domino domus quia magister dicit ubi est refectio mea ubi pascha cum discipulis meis manducem ¹⁵ et ipse vobis demonstrabit cenaculum grande stratum et illic parate nobis ¹⁶ et abierunt discipuli eius et venerunt in civitatem et invenerunt sicut dixerat illis et praeparaverunt pascha

³⁰ dicens ite in castellum quod contra est in quod introeuntes invenietis pullum asinae alligatum cui nemo umquam hominum sedit solvite illum et adducite ³¹ et si quis vos interrogaverit quare solvitis sic dicetis ei quia Dominus operam eius desiderat ³² abierunt autem qui missi erant et invenerunt sicut dixit illis stantem pullum

⁵ dicit mater eius ministris quodcumque dixerit vobis facite ⁶ erant autem ibi lapideae hydriae sex positae secundum purificationem Iudaeorum capientes singulae metretas binas vel ternas ⁷ dicit eis Iesus implete hydrias aqua et impleverunt eas usque ad summum ⁸ et dicit eis Iesus haurite nunc et ferte architriclino et tulerunt

²⁶ sed et Saul abiit in domum suam in Gabaath et abiit cum eo pars exercitus quorum tetigerat Deus corda

⁹ surge et vade in Sareptha Sidoniorum et manebis ibi praecepi enim ibi mulieri viduae ut pascat te

¹⁴ quis ego et quis populus meus ut possimus haec tibi universa promittere tua sunt omnia et quae de manu tua accepimus dedimus tibi ¹⁵ peregrini enim sumus coram te et advenae sicut omnes patres nostri dies nostri quasi umbra super terram et nulla est mora ¹⁶ Domine Deus noster omnis haec copia quam paravimus ut aedificaretur domus nomini sancto tuo de manu tua est et tua sunt omnia

¹ in anno primo Cyri regis Persarum ut conpleretur verbum Domini ex ore Hieremiae suscitavit Dominus spiritum Cyri regis Persarum et transduxit vocem in universo regno suo etiam per scripturam dicens

⁵ et surrexerunt principes patrum de Iuda et Beniamin et sacerdotes et Levitae omnis cuius suscitavit Deus spiritum ut ascenderent ad aedificandum templum Domini quod erat in Hierusalem

²⁷ benedictus Dominus Deus patrum nostrorum qui dedit hoc in corde regis ut glorificaret domum Domini quae est in Hierusalem

¹ David canticum Domini est terra et plenitudo eius orbis et habitatores eius

¹⁰ mea sunt enim omnia animalia silvarum pecudes in montibus milium ¹¹ scio omnes aves montium et universitas agri mecum est

⁸ meum est argentum et meum est aurum dicit Dominus exercituum ⁹ magna erit gloria domus istius novissimae plus quam primae dicit Dominus exercituum et in loco isto dabo pacem dicit Dominus exercituum

³⁵ Pater diligit Filium et omnia dedit in manu eius

² sicut dedisti ei potestatem omnis carnis ut omne quod dedisti ei det eis vitam aeternam

²⁵ nec manibus humanis colitur indigens aliquo cum ipse det omnibus vitam et inspirationem et omnia

¹ notam autem facimus vobis fratres gratiam Dei quae data est in ecclesiis Macedoniae ² quod in multo experimento tribulationis abundantia gaudii ipsorum et altissima paupertas eorum abundavit in divitias simplicitatis eorum

⁹ scitis enim gratiam Domini nostri Iesu Christi quoniam propter vos egenus factus est cum esset dives ut illius inopia vos divites essetis

¹⁶ gratias autem Deo qui dedit eandem sollicitudinem pro vobis in corde Titi

¹⁷ omne datum optimum et omne donum perfectum desursum est descendens a Patre luminum apud quem non est transmutatio nec vicissitudinis obumbratio

⁹ exulta satis filia Sion iubila filia Hierusalem ecce rex tuus veniet tibi iustus et salvator ipse pauper et ascendens super asinum et super pullum filium asinae

²² hoc autem totum factum est ut adimpleretur id quod dictum est a Domino per prophetam dicentem

⁵⁶ hoc autem totum factum est ut implerentur scripturae prophetarum tunc discipuli omnes relicto eo fugerunt

¹⁵ noli timere filia Sion ecce rex tuus venit sedens super pullum asinae

³⁶ facta sunt enim haec ut scriptura impleatur os non comminuetis ex eo ³⁷ et iterum alia scriptura dicit videbunt in quem transfixerunt

¹⁰ non auferetur sceptrum de Iuda et dux de femoribus eius donec veniat qui mittendus est et ipse erit expectatio gentium

¹⁹ de Iacob erit qui dominetur et perdat reliquias civitatis

¹⁶ cumque fuerit constitutus non multiplicabit sibi equos nec reducet populum in Aegyptum equitatus numero sublevatus praesertim cum Dominus praeceperit vobis ut nequaquam amplius per eandem viam revertamini

¹⁰ qui ascenditis super nitentes asinos et sedetis in iudicio et ambulatis in via loquimini

¹⁴ qui habuit quadraginta filios et triginta ex eis nepotes ascendentes super septuaginta pullos asinarum et iudicavit in Israhel octo annis

² et dixit rex Sibae quid sibi volunt haec responditque Siba asini domestici regis ut sedeant et panes et palatae ad vescendum pueris tuis vinum autem ut bibat si quis defecerit in deserto

³³ dixit ad eos tollite vobiscum servos domini vestri et inponite Salomonem filium meum super mulam meam et ducite eum in Gion

²⁶ congregavitque Salomon currus et equites et facti sunt ei mille quadringenti currus et duodecim milia equitum et disposuit eos per civitates munitas et cum rege in Hierusalem

⁶ ego autem orditus sum regem meum super Sion montem sanctum suum adnuntiabo Dei praeceptum ⁷ Dominus dixit ad me filius meus es tu ego hodie genui te ⁸ postula a me et dabo tibi gentes hereditatem tuam et possessionem tuam terminos terrae ⁹ pasces eos in virga ferrea ut vas figuli conteres eos ¹⁰ nunc ergo reges intellegite erudimini iudices terrae ¹¹ servite Domino in timore et exultate in tremore ¹² adorate pure ne forte irascatur et pereatis de via cum exarserit post paululum furor eius beati omnes qui sperant in eum

¹⁴ qui exaltat me de portis mortis ut narrem omnes laudes tuas in portis filiae Sion

¹ victori pro liliis filiorum Core eruditionis canticum amantissimi eructavit cor meum verbum bonum dico ego opera mea regi lingua mea stilus scribae velocis ² decore pulchrior es filiis hominum effusa est gratia in labiis tuis propterea benedixit tibi Deus in aeternum ³ accingere gladio tuo super femur fortissime ⁴ gloria tua et decore tuo decore tuo prospere ascende propter veritatem et mansuetudinem iustitiae et docebit te terribilia dextera tua ⁵ sagittae tuae acutae populi sub te cadent in corde inimicorum regis ⁶ thronus tuus Deus in saeculum et in aeternum sceptrum aequitatis sceptrum regni tui ⁷ dilexisti iustitiam et odisti iniquitatem propterea unxit te Deus Deus tuus oleo exultationis prae participibus tuis ⁸ zmyrna et stacte et cassia in cunctis vestimentis tuis de domibus eburneis quibus laetificaverunt te ⁹ filiae regum in honore tuo stetit coniux in dextera tua in diademate aureo ¹⁰ audi filia et vide et inclina aurem tuam et obliviscere populi tui et domus patris tui ¹¹ et concupiscet rex decorem tuum quia ipse est dominus tuus et adora eum ¹² et o filia fortissimi in muneribus faciem tuam deprecabuntur divites populi ¹³ omnis gloria filiae regis intrinsecus fasceis aureis vestita est ¹⁴ in scutulatis ducetur ad regem virgines sequentur eam amicae eius ducentur illuc ¹⁵ ducentur in laetitiis et exultatione ingredientur thalamum regis ¹⁶ pro patribus tuis erunt filii tibi pones eos principes in universa terra ¹⁷ recordabor nominis tui in omni generatione et generatione propterea populi confitebuntur tibi in saeculum et in aeternum

¹ adsument montes pacem populo et colles iustitiam ² iudicabit pauperes populi salvabit filios pauperis et confringet calumniatorem ³ et timebunt te quamdiu erit sol et ultra lunam in generatione generationum ⁴ descendet ut pluvia super vellus ut stillae inrorantes terram ⁵ germinabit in diebus eius iustitia et multitudo pacis donec non sit luna ⁶ et dominabitur a mari usque ad mare et a flumine usque ad terminos terrae ⁷ ante eum procident Aethiopes et inimici eius pulverem lingent ⁸ reges Tharsis et insulae munera offerent reges Arabiae et Saba tributum conferent ⁹ et adorabunt eum omnes reges universae nationes servient ei ¹⁰ quia eruet pauperem a potente et inopem cui non est adiutor ¹¹ parcet inopi et pauperi et animas pauperum salvabit ¹² ab usura et iniquitate redimet animam eorum et pretiosus erit sanguis eorum coram oculis eius ¹³ et vivet et dabitur ei de auro Saba et orabunt de eo iugiter tota die benedicent ei ¹⁴ erit memorabile triticum in terra in capite montium elevabitur sicut Libani fructus eius et florebunt de civitate sicut faenum terrae ¹⁵ erit nomen eius in aeternum ultra solem perseverabit nomen eius et benedicentur in eo omnes gentes et beatificabunt eum ¹⁶ benedictus Dominus Deus Deus Israhel qui facit mirabilia solus ¹⁷ et benedictum nomen gloriae eius in sempiternum et implebitur gloria eius universa terra amen amen ¹⁸ conpletae sunt orationes David filii Iesse ¹⁹ canticum Asaph attamen bonus est Israhel Deus his qui mundo sunt corde ²⁰ mei autem paene vacillaverunt pedes paene effusi sunt gressus mei

¹ David canticum dixit Dominus Domino meo sede a dextris meis donec ponam inimicos tuos scabillum pedum tuorum ² virgam fortitudinis tuae emittet Dominus ex Sion dominare in medio inimicorum tuorum ³ populi tui spontanei erunt in die fortitudinis tuae in montibus sanctis quasi de vulva orietur tibi ros adulescentiae tuae ⁴ iuravit Dominus et non paenitebit eum tu es sacerdos in aeternum secundum ordinem Melchisedech

⁶ parvulus enim natus est nobis filius datus est nobis et factus est principatus super umerum eius et vocabitur nomen eius Admirabilis consiliarius Deus fortis Pater futuri saeculi Princeps pacis ⁷ multiplicabitur eius imperium et pacis non erit finis super solium David et super regnum eius ut confirmet illud et corroboret in iudicio et iustitia amodo et usque in sempiternum zelus Domini exercituum faciet hoc

⁶ exulta et lauda habitatio Sion quia magnus in medio tui Sanctus Israhel

⁹ super montem excelsum ascende tu quae evangelizas Sion exalta in fortitudine vocem tuam quae evangelizas Hierusalem exalta noli timere dic civitatibus Iudae ecce Deus vester

¹¹ ecce Dominus auditum fecit in extremis terrae dicite filiae Sion ecce salvator tuus venit ecce merces eius cum eo et opus eius coram illo

⁵ ecce dies veniunt ait Dominus et suscitabo David germen iustum et regnabit rex et sapiens erit et faciet iudicium et iustitiam in terra ⁶ in diebus illius salvabitur Iuda et Israhel habitabit confidenter et hoc est nomen quod vocabunt eum Dominus iustus noster

²⁴ ego autem Dominus ero eis in Deum et servus meus David princeps in medio eorum ego Dominus locutus sum

²⁴ et servus meus David rex super eos et pastor unus erit omnium eorum in iudiciis meis ambulabunt et mandata mea custodient et facient ea

⁴⁴ in diebus autem regnorum illorum suscitabit Deus caeli regnum quod in aeternum non dissipabitur et regnum eius populo alteri non tradetur comminuet et consumet universa regna haec et ipsum stabit in aeternum ⁴⁵ secundum quod vidisti quod de monte abscisus est lapis sine manibus et comminuit testam et ferrum et aes et argentum et aurum Deus magnus ostendit regi quae futura sunt postea et verum est somnium et fidelis interpretatio eius

¹³ aspiciebam ergo in visione noctis et ecce cum nubibus caeli quasi filius hominis veniebat et usque ad antiquum dierum pervenit et in conspectu eius obtulerunt eum ¹⁴ et dedit ei potestatem et honorem et regnum et omnes populi tribus ac linguae ipsi servient potestas eius potestas aeterna quae non auferetur et regnum eius quod non corrumpetur

⁷ et domui Iuda miserebor et salvabo eos in Domino Deo suo et non salvabo eos in arcu et gladio et in bello et in equis et in equitibus

² et tu Bethleem Ephrata parvulus es in milibus Iuda ex te mihi egredietur qui sit dominator in Israhel et egressus eius ab initio a diebus aeternitatis

¹⁰ et erit in die illa dicit Dominus auferam equos tuos de medio tui et disperdam quadrigas tuas ¹¹ et perdam civitates terrae tuae et destruam omnes munitiones tuas

¹⁴ lauda filia Sion iubilate Israhel laetare et exulta in omni corde filia Hierusalem ¹⁵ abstulit Dominus iudicium tuum avertit inimicos tuos rex Israhel Dominus in medio tui non timebis malum ultra

¹² et loqueris ad eum dicens haec ait Dominus exercituum dicens ecce vir Oriens nomen eius et subter eum orietur et aedificabit templum Domino ¹³ et ipse extruet templum Domino et ipse portabit gloriam et sedebit et dominabitur super solio suo et erit sacerdos super solio suo et consilium pacis erit inter duos illos

⁹ exulta satis filia Sion iubila filia Hierusalem ecce rex tuus veniet tibi iustus et salvator ipse pauper et ascendens super asinum et super pullum filium asinae ¹⁰ et disperdam quadrigam ex Ephraim et equum de Hierusalem et dissipabitur arcus belli et loquetur pacem gentibus et potestas eius a mari usque ad mare et a fluminibus usque ad fines terrae

² dicentes ubi est qui natus est rex Iudaeorum vidimus enim stellam eius in oriente et venimus adorare eum

⁶ et tu Bethleem terra Iuda nequaquam minima es in principibus Iuda ex te enim exiet dux qui reget populum meum Israhel

²⁹ tollite iugum meum super vos et discite a me quia mitis sum et humilis corde et invenietis requiem animabus vestris

¹⁹ non contendet neque clamabit neque audiet aliquis in plateis vocem eius ²⁰ harundinem quassatam non confringet et linum fumigans non extinguet donec eiciat ad victoriam iudicium

⁴ et abeuntes invenerunt pullum ligatum ante ianuam foris in bivio et solvunt eum ⁵ et quidam de illic stantibus dicebant illis quid facitis solventes pullum ⁶ qui dixerunt eis sicut praeceperat illis Iesus et dimiserunt eis ⁷ et duxerunt pullum ad Iesum et inponunt illi vestimenta sua et sedit super eo ⁸ multi autem vestimenta sua straverunt in via alii autem frondes caedebant de arboribus et sternebant in via ⁹ et qui praeibant et qui sequebantur clamabant dicentes osanna benedictus qui venit in nomine Domini ¹⁰ benedictum quod venit regnum patris nostri David osanna in excelsis ¹¹ et introivit Hierosolyma in templum et circumspectis omnibus cum iam vespera esset hora exivit in Bethania cum duodecim

⁴⁹ respondit ei Nathanahel et ait rabbi tu es Filius Dei tu es rex Israhel

¹⁵ illi autem clamabant tolle tolle crucifige eum dixit eis Pilatus regem vestrum crucifigam responderunt pontifices non habemus regem nisi Caesarem ¹⁶ tunc ergo tradidit eis illum ut crucifigeretur susceperunt autem Iesum et eduxerunt ¹⁷ et baiulans sibi crucem exivit in eum qui dicitur Calvariae locum hebraice Golgotha ¹⁸ ubi eum crucifixerunt et cum eo alios duos hinc et hinc medium autem Iesum ¹⁹ scripsit autem et titulum Pilatus et posuit super crucem erat autem scriptum Iesus Nazarenus rex Iudaeorum ²⁰ hunc ergo titulum multi legerunt Iudaeorum quia prope civitatem erat locus ubi crucifixus est Iesus et erat scriptum hebraice graece et latine ²¹ dicebant ergo Pilato pontifices Iudaeorum noli scribere rex Iudaeorum sed quia ipse dixit rex sum Iudaeorum ²² respondit Pilatus quod scripsi scripsi

¹ ipse autem ego Paulus obsecro vos per mansuetudinem et modestiam Christi qui in facie quidem humilis inter vos absens autem confido in vobis

³ nihil per contentionem neque per inanem gloriam sed in humilitate superiores sibi invicem arbitrantes ⁴ non quae sua sunt singuli considerantes sed et ea quae aliorum ⁵ hoc enim sentite in vobis quod et in Christo Iesu

²² fecit ergo Noe omnia quae praeceperat illi Deus

⁴ egressus est itaque Abram sicut praeceperat ei Dominus et ivit cum eo Loth septuaginta quinque annorum erat Abram cum egrederetur de Haran

⁴³ quae postquam Moses cuncta vidit expleta benedixit eis

¹⁶ fecitque Moses omnia quae praeceperat Dominus

¹¹ paenitet me quod constituerim Saul regem quia dereliquit me et verba mea opere non implevit contristatusque est Samuhel et clamavit ad Dominum tota nocte

¹⁴ vos amici mei estis si feceritis quae ego praecipio vobis

¹³ festinaverunt itaque et unusquisque tollens pallium suum posuerunt sub pedibus eius in similitudinem tribunalis et cecinerunt tuba atque dixerunt regnavit Hieu

⁴ et abeuntes invenerunt pullum ligatum ante ianuam foris in bivio et solvunt eum ⁵ et quidam de illic stantibus dicebant illis quid facitis solventes pullum ⁶ qui dixerunt eis sicut praeceperat illis Iesus et dimiserunt eis ⁷ et duxerunt pullum ad Iesum et inponunt illi vestimenta sua et sedit super eo ⁸ multi autem vestimenta sua straverunt in via alii autem frondes caedebant de arboribus et sternebant in via

³² abierunt autem qui missi erant et invenerunt sicut dixit illis stantem pullum ³³ solventibus autem illis pullum dixerunt domini eius ad illos quid solvitis pullum ³⁴ at illi dixerunt quia Dominus eum necessarium habet ³⁵ et duxerunt illum ad Iesum et iactantes vestimenta sua supra pullum inposuerunt Iesum

⁴⁰ sumetisque vobis die primo fructus arboris pulcherrimae spatulasque palmarum et ramos ligni densarum frondium et salices de torrente et laetabimini coram Domino Deo vestro

¹³ acceperunt ramos palmarum et processerunt obviam ei et clamabant osanna benedictus qui venit in nomine Domini rex Israhel

²⁴ haec est dies quam fecit Dominus exultemus et laetemur in ea ²⁵ obsecro Domine salva obsecro obsecro Domine prosperare obsecro ²⁶ benedictus qui venit in nomine Domini benediximus vobis de domo Domini

²⁷ et transeunte inde Iesu secuti sunt eum duo caeci clamantes et dicentes miserere nostri Fili David

¹⁵ videntes autem principes sacerdotum et scribae mirabilia quae fecit et pueros clamantes in templo et dicentes osanna Filio David indignati sunt

³⁹ dico enim vobis non me videbitis amodo donec dicatis benedictus qui venit in nomine Domini

¹⁴ gloria in altissimis Deo et in terra pax in hominibus bonae voluntatis

¹³ acceperunt ramos palmarum et processerunt obviam ei et clamabant osanna benedictus qui venit in nomine Domini rex Israhel ¹⁴ et invenit Iesus asellum et sedit super eum sicut scriptum est ¹⁵ noli timere filia Sion ecce rex tuus venit sedens super pullum asinae

¹⁹ profectaeque sunt simul et venerunt in Bethleem quibus urbem ingressis velox apud cunctos fama percrebuit dicebantque mulieres haec est illa Noemi

⁴ fecit ergo Samuhel sicut locutus est ei Dominus venitque in Bethleem et admirati sunt seniores civitatis occurrentes ei dixeruntque pacificus ingressus tuus

⁶ quae est ista quae ascendit per desertum sicut virgula fumi ex aromatibus murrae et turis et universi pulveris pigmentarii

¹ quis est iste qui venit de Edom tinctis vestibus de Bosra iste formonsus in stola sua gradiens in multitudine fortitudinis suae ego qui loquor iustitiam et propugnator sum ad salvandum

³ audiens autem Herodes rex turbatus est et omnis Hierosolyma cum illo

²¹ et coeperunt cogitare scribae et Pharisaei dicentes quis est hic qui loquitur blasphemias quis potest dimittere peccata nisi solus Deus

⁴⁹ et coeperunt qui simul accumbebant dicere intra se quis est hic qui etiam peccata dimittit

⁹ et ait Herodes Iohannem ego decollavi quis autem est iste de quo audio ego talia et quaerebat videre eum

² et aiunt dicentes ad illum dic nobis in qua potestate haec facis aut quis est qui dedit tibi hanc potestatem

¹⁸ responderunt ergo Iudaei et dixerunt ei quod signum ostendis nobis quia haec facis

¹⁶ haec non cognoverunt discipuli eius primum sed quando glorificatus est Iesus tunc recordati sunt quia haec erant scripta de eo et haec fecerunt ei ¹⁷ testimonium ergo perhibebat turba quae erat cum eo quando Lazarum vocavit de monumento et suscitavit eum a mortuis ¹⁸ propterea et obviam venit ei turba quia audierunt eum fecisse hoc signum ¹⁹ Pharisaei ergo dixerunt ad semet ipsos videtis quia nihil proficimus ecce mundus totus post eum abiit

⁵ qui dixit quis es Domine et ille ego sum Iesus quem tu persequeris

¹⁵ prophetam de gente tua et de fratribus tuis sicut me suscitabit tibi Dominus Deus tuus ipsum audies ¹⁶ ut petisti a Domino Deo tuo in Horeb quando contio congregata est atque dixisti ultra non audiam vocem Domini Dei mei et ignem hunc maximum amplius non videbo ne moriar ¹⁷ et ait Dominus mihi bene omnia sunt locuti ¹⁸ prophetam suscitabo eis de medio fratrum suorum similem tui et ponam verba mea in ore eius loqueturque ad eos omnia quae praecepero illi ¹⁹ qui autem verba eius quae loquetur in nomine meo audire noluerit ego ultor existam

²³ et veniens habitavit in civitate quae vocatur Nazareth ut adimpleretur quod dictum est per prophetas quoniam Nazareus vocabitur

¹³ venit autem Iesus in partes Caesareae Philippi et interrogabat discipulos suos dicens quem dicunt homines esse Filium hominis ¹⁴ at illi dixerunt alii Iohannem Baptistam alii autem Heliam alii vero Hieremiam aut unum ex prophetis

¹⁵ alii autem dicebant quia Helias est alii vero dicebant propheta est quasi unus ex prophetis

¹⁶ accepit autem omnes timor et magnificabant Deum dicentes quia propheta magnus surrexit in nobis et quia Deus visitavit plebem suam

³⁹ videns autem Pharisaeus qui vocaverat eum ait intra se dicens hic si esset propheta sciret utique quae et qualis mulier quae tangit eum quia peccatrix est

³³ verumtamen oportet me hodie et cras et sequenti ambulare quia non capit prophetam perire extra Hierusalem

¹⁹ quibus ille dixit quae et dixerunt de Iesu Nazareno qui fuit vir propheta potens in opere et sermone coram Deo et omni populo

²¹ et interrogaverunt eum quid ergo Helias es tu et dicit non sum propheta es tu et respondit non

²⁵ et interrogaverunt eum et dixerunt ei quid ergo baptizas si tu non es Christus neque Helias neque propheta

⁴⁵ invenit Philippus Nathanahel et dicit ei quem scripsit Moses in lege et prophetae invenimus Iesum filium Ioseph a Nazareth ⁴⁶ et dixit ei Nathanahel a Nazareth potest aliquid boni esse dicit ei Philippus veni et vide

¹⁹ dicit ei mulier Domine video quia propheta es tu

¹⁴ illi ergo homines cum vidissent quod fecerat signum dicebant quia hic est vere propheta qui venturus est in mundum

⁴⁰ ex illa ergo turba cum audissent hos sermones eius dicebant hic est vere propheta

¹⁷ dicunt ergo caeco iterum tu quid dicis de eo qui aperuit oculos tuos ille autem dixit quia propheta est

²² Moses quidem dixit quia prophetam vobis suscitabit Dominus Deus vester de fratribus vestris tamquam me ipsum audietis iuxta omnia quaecumque locutus fuerit vobis ²³ erit autem omnis anima quae non audierit prophetam illum exterminabitur de plebe

³⁷ hic est Moses qui dixit filiis Israhel prophetam vobis suscitabit Deus de fratribus vestris tamquam me

¹³ hoc autem dabit omnis qui transit ad nomen dimidium sicli iuxta mensuram templi siclus viginti obolos habet media pars sicli offeretur Domino

¹⁴ sin autem de avibus holocausti oblatio fuerit Domino de turturibus et pullis columbae

⁷ sin autem non potuerit offerre pecus offerat duos turtures vel duos pullos columbarum Domino unum pro peccato et alterum in holocaustum

¹¹ quod si non quiverit manus eius offerre duos turtures vel duos pullos columbae offeret pro peccato similam partem oephi decimam non mittet in eam oleum nec turis aliquid inponet quia pro peccato est

⁶ cumque expleti fuerint dies purificationis eius pro filio sive pro filia deferet agnum anniculum in holocaustum et pullum columbae sive turturem pro peccato ad ostium tabernaculi testimonii et tradet sacerdoti

⁸ quod si non invenerit manus eius nec potuerit offerre agnum sumet duos turtures vel duos pullos columbae unum in holocaustum et alterum pro peccato orabitque pro ea sacerdos et sic mundabitur

²² duosque turtures sive duos pullos columbae quorum sit unus pro peccato et alter in holocaustum

³⁰ et turturem sive pullum columbae offeret

¹⁴ die autem octavo sumet duos turtures aut duos pullos columbae et veniet in conspectu Domini ad ostium tabernaculi testimonii dabitque eos sacerdoti

²⁹ et octavo die offeret pro se sacerdoti duos turtures vel duos pullos columbae ad ostium tabernaculi testimonii

²⁴ cum autem longior fuerit via et locus quem elegerit Dominus Deus tuus tibique benedixerit nec potueris ad eum haec cuncta portare ²⁵ vendes omnia et in pretium rediges portabisque manu tua et proficisceris ad locum quem elegerit Dominus Deus tuus ²⁶ et emes ex eadem pecunia quicquid tibi placuerit sive ex armentis sive ex ovibus vinum quoque et siceram et omne quod desiderat anima tua et comedes coram Domino Deo tuo et epulaberis tu et domus tua

¹ ecce ego mittam angelum meum et praeparabit viam ante faciem meam et statim veniet ad templum suum dominator quem vos quaeritis et angelus testamenti quem vos vultis ecce venit dicit Dominus exercituum ² et quis poterit cogitare diem adventus eius et quis stabit ad videndum eum ipse enim quasi ignis conflans et quasi herba fullonum

¹¹ et introivit Hierosolyma in templum et circumspectis omnibus cum iam vespera esset hora exivit in Bethania cum duodecim

¹⁵ et veniunt Hierosolymam et cum introisset templum coepit eicere vendentes et ementes in templo et mensas nummulariorum et cathedras vendentium columbas evertit ¹⁶ et non sinebat ut quisquam vas transferret per templum ¹⁷ et docebat dicens eis non scriptum est quia domus mea domus orationis vocabitur omnibus gentibus vos autem fecistis eam speluncam latronum ¹⁸ quo audito principes sacerdotum et scribae quaerebant quomodo eum perderent timebant enim eum quoniam universa turba admirabatur super doctrina eius

²⁴ et ut darent hostiam secundum quod dictum est in lege Domini par turturum aut duos pullos columbarum

⁴⁵ et ingressus in templum coepit eicere vendentes in illo et ementes ⁴⁶ dicens illis scriptum est quia domus mea domus orationis est vos autem fecistis illam speluncam latronum ⁴⁷ et erat docens cotidie in templo principes autem sacerdotum et scribae et principes plebis quaerebant illum perdere

¹⁴ et invenit in templo vendentes boves et oves et columbas et nummularios sedentes ¹⁵ et cum fecisset quasi flagellum de funiculis omnes eiecit de templo oves quoque et boves et nummulariorum effudit aes et mensas subvertit ¹⁶ et his qui columbas vendebant dixit auferte ista hinc nolite facere domum Patris mei domum negotiationis ¹⁷ recordati vero sunt discipuli eius quia scriptum est zelus domus tuae comedit me

⁵ testimonia tua fidelia facta sunt nimis domum tuam decet sanctitas Domine in longitudine dierum

⁷ adducam eos in montem sanctum meum et laetificabo eos in domo orationis meae holocausta eorum et victimae eorum placebunt mihi super altari meo quia domus mea domus orationis vocabitur cunctis populis

¹¹ ergo spelunca latronum facta est domus ista in qua invocatum est nomen meum in oculis vestris ego ego sum ego vidi dicit Dominus

⁵ at illi dixerunt ei in Bethleem Iudaeae sic enim scriptum est per prophetam

¹⁷ et docebat dicens eis non scriptum est quia domus mea domus orationis vocabitur omnibus gentibus vos autem fecistis eam speluncam latronum

⁴⁶ dicens illis scriptum est quia domus mea domus orationis est vos autem fecistis illam speluncam latronum

²⁵ sed ut impleatur sermo qui in lege eorum scriptus est quia odio me habuerunt gratis

⁵ tunc aperientur oculi caecorum et aures surdorum patebunt

²³ et circumibat Iesus totam Galilaeam docens in synagogis eorum et praedicans evangelium regni et sanans omnem languorem et omnem infirmitatem in populo

³⁵ et circumibat Iesus civitates omnes et castella docens in synagogis eorum et praedicans evangelium regni et curans omnem languorem et omnem infirmitatem

⁴ et respondens Iesus ait illis euntes renuntiate Iohanni quae auditis et videtis ⁵ caeci vident claudi ambulant leprosi mundantur surdi audiunt mortui resurgunt pauperes evangelizantur

¹ Petrus autem et Iohannes ascendebant in templum ad horam orationis nonam ² et quidam vir qui erat claudus ex utero matris suae baiulabatur quem ponebant cotidie ad portam templi quae dicitur Speciosa ut peteret elemosynam ab introeuntibus in templum ³ is cum vidisset Petrum et Iohannem incipientes introire in templum rogabat ut elemosynam acciperet ⁴ intuens autem in eum Petrus cum Iohanne dixit respice in nos ⁵ at ille intendebat in eos sperans se aliquid accepturum ab eis ⁶ Petrus autem dixit argentum et aurum non est mihi quod autem habeo hoc tibi do in nomine Iesu Christi Nazareni surge et ambula ⁷ et adprehensa ei manu dextera adlevavit eum et protinus consolidatae sunt bases eius et plantae ⁸ et exiliens stetit et ambulabat et intravit cum illis in templum ambulans et exiliens et laudans Dominum ⁹ et vidit omnis populus eum ambulantem et laudantem Deum

³⁸ Iesum a Nazareth quomodo unxit eum Deus Spiritu Sancto et virtute qui pertransivit benefaciendo et sanando omnes oppressos a diabolo quoniam Deus erat cum illo

¹¹ Domine exaltetur manus tua et non videant videant et confundantur zelantes populi et ignis hostes tuos devoret

⁹ turbae autem quae praecedebant et quae sequebantur clamabant dicentes osanna Filio David benedictus qui venturus est in nomine Domini osanna in altissimis

²³ et cum venisset in templum accesserunt ad eum docentem principes sacerdotum et seniores populi dicentes in qua potestate haec facis et quis tibi dedit hanc potestatem

⁴² dicens quid vobis videtur de Christo cuius filius est dicunt ei David

³ tunc congregati sunt principes sacerdotum et seniores populi in atrium principis sacerdotum qui dicebatur Caiaphas

⁵⁹ principes autem sacerdotum et omne concilium quaerebant falsum testimonium contra Iesum ut eum morti traderent

¹ mane autem facto consilium inierunt omnes principes sacerdotum et seniores populi adversus Iesum ut eum morti traderent

²⁰ princeps autem sacerdotum et seniores persuaserunt populis ut peterent Barabban Iesum vero perderent

¹⁸ quo audito principes sacerdotum et scribae quaerebant quomodo eum perderent timebant enim eum quoniam universa turba admirabatur super doctrina eius

³⁹ et quidam Pharisaeorum de turbis dixerunt ad illum magister increpa discipulos tuos ⁴⁰ quibus ipse ait dico vobis quia si hii tacuerint lapides clamabunt

¹ et factum est in una dierum docente illo populum in templo et evangelizante convenerunt principes sacerdotum et scribae cum senioribus

² et quaerebant principes sacerdotum et scribae quomodo eum interficerent timebant vero plebem

⁶⁶ et ut factus est dies convenerunt seniores plebis et principes sacerdotum et scribae et duxerunt illum in concilium suum dicentes si tu es Christus dic nobis

¹ ut ergo cognovit Iesus quia audierunt Pharisaei quia Iesus plures discipulos facit et baptizat quam Iohannes

⁴² nonne scriptura dicit quia ex semine David et Bethleem castello ubi erat David venit Christus

⁴⁷ collegerunt ergo pontifices et Pharisaei concilium et dicebant quid facimus quia hic homo multa signa facit ⁴⁸ si dimittimus eum sic omnes credent in eum et venient Romani et tollent nostrum et locum et gentem ⁴⁹ unus autem ex ipsis Caiaphas cum esset pontifex anni illius dixit eis vos nescitis quicquam

⁵⁷ dederant autem pontifices et Pharisaei mandatum ut si quis cognoverit ubi sit indicet ut adprehendant eum

¹⁹ Pharisaei ergo dixerunt ad semet ipsos videtis quia nihil proficimus ecce mundus totus post eum abiit

² ex ore infantium et lactantium perfecisti laudem propter adversarios meos ut quiescat inimicus et ultor

²⁵ in illo tempore respondens Iesus dixit confiteor tibi Pater Domine caeli et terrae quia abscondisti haec a sapientibus et prudentibus et revelasti ea parvulis

³ at ille dixit eis non legistis quid fecerit David quando esuriit et qui cum eo erant

⁴ qui respondens ait eis non legistis quia qui fecit ab initio masculum et feminam fecit eos

³¹ de resurrectione autem mortuorum non legistis quod dictum est a Deo dicente vobis

²⁵ et ait illis numquam legistis quid fecerit David quando necessitatem habuit et esuriit ipse et qui cum eo erant

⁴⁷ collegerunt ergo pontifices et Pharisaei concilium et dicebant quid facimus quia hic homo multa signa facit ⁴⁸ si dimittimus eum sic omnes credent in eum et venient Romani et tollent nostrum et locum et gentem

¹⁶ dicentes quid faciemus hominibus istis quoniam quidem notum signum factum est per eos omnibus habitantibus in Hierusalem manifestum et non possumus negare ¹⁷ sed ne amplius divulgetur in populum comminemur eis ne ultra loquantur in nomine hoc ulli hominum ¹⁸ et vocantes eos denuntiaverunt ne omnino loquerentur neque docerent in nomine Iesu

⁸ erudire Hierusalem ne forte recedat anima mea a te ne forte ponam te desertam terram inhabitabilem

¹² quod si et enutrierint filios suos absque liberis eos faciam in hominibus sed et vae eis cum recessero ab eis

⁴ faciem ergo caeli diiudicare nostis signa autem temporum non potestis generatio mala et adultera signum quaerit et signum non dabitur ei nisi signum Ionae et relictis illis abiit

⁶ cum autem esset Iesus in Bethania in domo Simonis leprosi

⁷ et Iesus cum discipulis suis secessit ad mare et multa turba a Galilaea et Iudaea secuta est eum

¹ et cum adpropinquarent Hierosolymae et Bethaniae ad montem Olivarum mittit duos ex discipulis suis

¹⁹ et cum vespera facta esset egrediebatur de civitate

³⁷ et rogaverunt illum omnis multitudo regionis Gerasenorum ut discederet ab ipsis quia timore magno tenebantur ipse autem ascendens navem reversus est ³⁸ et rogabat illum vir a quo daemonia exierant ut cum eo esset dimisit autem eum Iesus dicens

³⁸ factum est autem dum irent et ipse intravit in quoddam castellum et mulier quaedam Martha nomine excepit illum in domum suam

²⁹ et factum est cum adpropinquasset ad Bethfage et Bethania ad montem qui vocatur Oliveti misit duos discipulos suos

⁵⁰ eduxit autem eos foras in Bethaniam et elevatis manibus suis benedixit eis

¹ erat autem quidam languens Lazarus a Bethania de castello Mariae et Marthae sororis eius

¹⁸ erat autem Bethania iuxta Hierosolyma quasi stadiis quindecim

¹ Iesus ergo ante sex dies paschae venit Bethaniam ubi fuerat Lazarus mortuus quem suscitavit Iesus ² fecerunt autem ei cenam ibi et Martha ministrabat Lazarus vero unus erat ex discumbentibus cum eo ³ Maria ergo accepit libram unguenti nardi pistici pretiosi unxit pedes Iesu et extersit capillis suis pedes eius et domus impleta est ex odore unguenti

² et cum ieiunasset quadraginta diebus et quadraginta noctibus postea esuriit

¹ in illo tempore abiit Iesus sabbato per sata discipuli autem eius esurientes coeperunt vellere spicas et manducare

¹² et alia die cum exirent a Bethania esuriit ¹³ cumque vidisset a longe ficum habentem folia venit si quid forte inveniret in ea et cum venisset ad eam nihil invenit praeter folia non enim erat tempus ficorum ¹⁴ et respondens dixit ei iam non amplius in aeternum quisquam fructum ex te manducet et audiebant discipuli eius

²⁰ et cum mane transirent viderunt ficum aridam factam a radicibus ²¹ et recordatus Petrus dicit ei rabbi ecce ficus cui maledixisti aruit ²² et respondens Iesus ait illis habete fidem Dei ²³ amen dico vobis quicumque dixerit huic monti tollere et mittere in mare et non haesitaverit in corde suo sed crediderit quia quodcumque dixerit fiat fiet ei ²⁴ propterea dico vobis omnia quaecumque orantes petitis credite quia accipietis et veniet vobis

² diebus quadraginta et temptabatur a diabolo et nihil manducavit in diebus illis et consummatis illis esuriit

¹⁵ non enim habemus pontificem qui non possit conpati infirmitatibus nostris temptatum autem per omnia pro similitudine absque peccato

⁴ quid est quod debui ultra facere vineae meae et non feci ei an quod expectavi ut faceret uvas et fecit labruscas ⁵ et nunc ostendam vobis quid ego faciam vineae meae auferam sepem eius et erit in direptionem diruam maceriam eius et erit in conculcationem

¹⁴ et respondens dixit ei iam non amplius in aeternum quisquam fructum ex te manducet et audiebant discipuli eius

⁹ iam enim securis ad radicem arborum posita est omnis ergo arbor non faciens fructum exciditur et in ignem mittitur

⁶ dicebat autem hanc similitudinem arborem fici habebat quidam plantatam in vinea sua et venit quaerens fructum in illa et non invenit ⁷ dixit autem ad cultorem vineae ecce anni tres sunt ex quo venio quaerens fructum in ficulnea hac et non invenio succide ergo illam ut quid etiam terram occupat ⁸ at ille respondens dixit illi domine dimitte illam et hoc anno usque dum fodiam circa illam et mittam stercora ⁹ et si quidem fecerit fructum sin autem in futurum succides eam

⁴² quia si cognovisses et tu et quidem in hac die tua quae ad pacem tibi nunc autem abscondita sunt ab oculis tuis ⁴³ quia venient dies in te et circumdabunt te inimici tui vallo et circumdabunt te et coangustabunt te undique ⁴⁴ ad terram prosternent te et filios qui in te sunt et non relinquent in te lapidem super lapidem eo quod non cognoveris tempus visitationis tuae

² omnem palmitem in me non ferentem fructum tollet eum et omnem qui fert fructum purgabit eum ut fructum plus adferat

⁶ si quis in me non manserit mittetur foras sicut palmes et aruit et colligent eos et in ignem mittunt et ardent

⁵ habentes speciem quidem pietatis virtutem autem eius abnegantes et hos devita

¹⁶ confitentur se nosse Deum factis autem negant cum sunt abominati et incredibiles et ad omne opus bonum reprobi

⁷ terra enim saepe venientem super se bibens imbrem et generans herbam oportunam illis a quibus colitur accipit benedictionem a Deo ⁸ proferens autem spinas ac tribulos reproba est et maledicto proxima cuius consummatio in conbustionem

²⁰ si enim refugientes coinquinationes mundi in cognitione Domini nostri et salvatoris Iesu Christi his rursus inpliciti superantur facta sunt eis posteriora deteriora prioribus ²¹ melius enim erat illis non cognoscere viam iustitiae quam post agnitionem retrorsum converti ab eo quod illis traditum est sancto mandato ²² contigit enim eis illud veri proverbii canis reversus ad suum vomitum et sus lota in volutabro luti

¹² hii sunt in epulis suis maculae convivantes sine timore semet ipsos pascentes nubes sine aqua quae a ventis circumferuntur arbores autumnales infructuosae bis mortuae eradicatae

¹¹ qui nocet noceat adhuc et qui in sordibus est sordescat adhuc et iustus iustitiam faciat adhuc et sanctus sanctificetur adhuc

⁶ vox dicentis clama et dixi quid clamabo omnis caro faenum et omnis gloria eius quasi flos agri ⁷ exsiccatum est faenum et cecidit flos quia spiritus Domini sufflavit in eo vere faenum est populus ⁸ exsiccatum est faenum cecidit flos verbum autem Dei nostri stabit in aeternum

²⁰ et cum mane transirent viderunt ficum aridam factam a radicibus ²¹ et recordatus Petrus dicit ei rabbi ecce ficus cui maledixisti aruit

¹⁰ dives autem in humilitate sua quoniam sicut flos faeni transibit ¹¹ exortus est enim sol cum ardore et arefecit faenum et flos eius decidit et decor vultus eius deperiit ita et dives in itineribus suis marcescet

¹² filii autem regni eicientur in tenebras exteriores ibi erit fletus et stridor dentium

²⁰ dicit illis propter incredulitatem vestram amen quippe dico vobis si habueritis fidem sicut granum sinapis dicetis monti huic transi hinc et transibit et nihil inpossibile erit vobis

²² et respondens Iesus ait illis habete fidem Dei ²³ amen dico vobis quicumque dixerit huic monti tollere et mittere in mare et non haesitaverit in corde suo sed crediderit quia quodcumque dixerit fiat fiet ei

⁶ dixit autem Dominus si haberetis fidem sicut granum sinapis diceretis huic arbori moro eradicare et transplantare in mare et oboediret vobis ⁷ quis autem vestrum habens servum arantem aut pascentem qui regresso de agro dicet illi statim transi recumbe

¹⁹ et non infirmatus fide consideravit corpus suum emortuum cum fere centum annorum esset et emortuam vulvam Sarrae ²⁰ in repromissione etiam Dei non haesitavit diffidentia sed confortatus est fide dans gloriam Deo

² et si habuero prophetiam et noverim mysteria omnia et omnem scientiam et habuero omnem fidem ita ut montes transferam caritatem autem non habuero nihil sum

⁶ postulet autem in fide nihil haesitans qui enim haesitat similis est fluctui maris qui a vento movetur et circumfertur

⁷ petite et dabitur vobis quaerite et invenietis pulsate et aperietur vobis

¹¹ si ergo vos cum sitis mali nostis bona dare filiis vestris quanto magis Pater vester qui in caelis est dabit bona petentibus se

¹⁹ iterum dico vobis quia si duo ex vobis consenserint super terram de omni re quacumque petierint fiet illis a Patre meo qui in caelis est

²⁴ propterea dico vobis omnia quaecumque orantes petitis credite quia accipietis et veniet vobis

⁸ dico vobis et si non dabit illi surgens eo quod amicus eius sit propter inprobitatem tamen eius surget et dabit illi quotquot habet necessarios ⁹ et ego vobis dico petite et dabitur vobis quaerite et invenietis pulsate et aperietur vobis ¹⁰ omnis enim qui petit accipit et qui quaerit invenit et pulsanti aperietur

¹³ et quodcumque petieritis in nomine meo hoc faciam ut glorificetur Pater in Filio

⁷ si manseritis in me et verba mea in vobis manserint quodcumque volueritis petetis et fiet vobis

²⁴ usque modo non petistis quicquam in nomine meo petite et accipietis ut gaudium vestrum sit plenum

¹⁶ confitemini ergo alterutrum peccata vestra et orate pro invicem ut salvemini multum enim valet deprecatio iusti adsidua

²² et quodcumque petierimus accipiemus ab eo quoniam mandata eius custodimus et ea quae sunt placita coram eo facimus

¹⁴ et haec est fiducia quam habemus ad eum quia quodcumque petierimus secundum voluntatem eius audit nos ¹⁵ et scimus quoniam audit nos quicquid petierimus scimus quoniam habemus petitiones quas postulavimus ab eo

¹⁴ qui respondit quis constituit te principem et iudicem super nos num occidere me tu dicis sicut occidisti Aegyptium timuit Moses et ait quomodo palam factum est verbum istud

¹ porro filiis Aaron hae partitiones erunt filii Aaron Nadab et Abiu et Eleazar et Ithamar ² mortui sunt autem Nadab et Abiu ante patrem suum absque liberis sacerdotioque functus est Eleazar et Ithamar ³ et divisit eos David id est Sadoc de filiis Eleazar et Ahimelech de filiis Ithamar secundum vices suas et ministerium ⁴ inventique sunt multo plures filii Eleazar in principibus viris quam filii Ithamar divisit autem eis hoc est filiis Eleazar principes per familias sedecim et filiis Ithamar per familias et domos suas octo ⁵ porro divisit utrasque inter se familias sortibus erant enim principes sanctuarii et principes Dei tam de filiis Eleazar quam de filiis Ithamar ⁶ descripsitque eos Semeias filius Nathanahel scriba Levites coram rege et principibus et Sadoc sacerdote et Ahimelech filio Abiathar principibus quoque familiarum sacerdotalium et leviticarum unam domum quae ceteris praeerat Eleazar et alteram domum quae sub se habebat ceteros Ithamar ⁷ exivit autem sors prima Ioiarib secunda Iedeiae ⁸ tertia Arim quarta Seorim ⁹ quinta Melchia sexta Maiman ¹⁰ septima Accos octava Abia ¹¹ nona Hiesu decima Sechenia ¹² undecima Eliasib duodecima Iacim ¹³ tertiadecima Oppa quartadecima Isbaal ¹⁴ quintadecima Belga sextadecima Emmer ¹⁵ septimadecima Ezir octavadecima Hapses ¹⁶ nonadecima Phetheia vicesima Iezecel ¹⁷ vicesima prima Iachin vicesima secunda Gamul ¹⁸ vicesima tertia Dalaiau vicesima quarta Mazziau ¹⁹ hae vices eorum secundum ministeria sua ut ingrediantur domum Domini et iuxta ritum suum sub manu Aaron patris eorum sicut praecepit Dominus Deus Israhel

⁵⁵ in illa hora dixit Iesus turbis tamquam ad latronem existis cum gladiis et fustibus conprehendere me cotidie apud vos sedebam docens in templo et non me tenuistis

²⁷ et veniunt rursus Hierosolymam et cum ambularet in templo accedunt ad eum summi sacerdotes et scribae et seniores ²⁸ et dicunt illi in qua potestate haec facis et quis tibi dedit hanc potestatem ut ista facias ²⁹ Iesus autem respondens ait illis interrogabo vos et ego unum verbum et respondete mihi et dicam vobis in qua potestate haec faciam ³⁰ baptismum Iohannis de caelo erat an ex hominibus respondete mihi ³¹ at illi cogitabant secum dicentes si dixerimus de caelo dicet quare ergo non credidistis ei ³² sed dicemus ex hominibus timebant populum omnes enim habebant Iohannem quia vere propheta esset ³³ et respondentes dicunt Iesu nescimus respondens Iesus ait illis neque ego dico vobis in qua potestate haec faciam

⁴⁷ et erat docens cotidie in templo principes autem sacerdotum et scribae et principes plebis quaerebant illum perdere

⁷ et statuentes eos in medio interrogabant in qua virtute aut in quo nomine fecistis hoc vos

²⁷ qui autem iniuriam faciebat proximo reppulit eum dicens quis te constituit principem et iudicem super nos

⁴ ne respondeas stulto iuxta stultitiam suam ne efficiaris ei similis ⁵ responde stulto iuxta stultitiam suam ne sibi sapiens esse videatur

¹⁶ ecce ego mitto vos sicut oves in medio luporum estote ergo prudentes sicut serpentes et simplices sicut columbae

⁹ ait autem ad illos Iesus interrogo vos si licet sabbato bene facere an male animam salvam facere an perdere

⁶ sermo vester semper in gratia sale sit conditus ut sciatis quomodo oporteat vos unicuique respondere

¹ in diebus autem illis venit Iohannes Baptista praedicans in deserto Iudaeae ² et dicens paenitentiam agite adpropinquavit enim regnum caelorum ³ hic est enim qui dictus est per Esaiam prophetam dicentem vox clamantis in deserto parate viam Domini rectas facite semitas eius ⁴ ipse autem Iohannes habebat vestimentum de pilis camelorum et zonam pelliciam circa lumbos suos esca autem eius erat lucustae et mel silvestre ⁵ tunc exiebat ad eum Hierosolyma et omnis Iudaea et omnis regio circa Iordanen ⁶ et baptizabantur in Iordane ab eo confitentes peccata sua ⁷ videns autem multos Pharisaeorum et Sadducaeorum venientes ad baptismum suum dixit eis progenies viperarum quis demonstravit vobis fugere a futura ira ⁸ facite ergo fructum dignum paenitentiae ⁹ et ne velitis dicere intra vos patrem habemus Abraham dico enim vobis quoniam potest Deus de lapidibus istis suscitare filios Abrahae ¹⁰ iam enim securis ad radicem arborum posita est omnis ergo arbor quae non facit fructum bonum exciditur et in ignem mittitur ¹¹ ego quidem vos baptizo in aqua in paenitentiam qui autem post me venturus est fortior me est cuius non sum dignus calciamenta portare ipse vos baptizabit in Spiritu Sancto et igni ¹² cuius ventilabrum in manu sua et permundabit aream suam et congregabit triticum suum in horreum paleas autem conburet igni inextinguibili

⁷ illis autem abeuntibus coepit Iesus dicere ad turbas de Iohanne quid existis in desertum videre harundinem vento agitatam ⁸ sed quid existis videre hominem mollibus vestitum ecce qui mollibus vestiuntur in domibus regum sunt ⁹ sed quid existis videre prophetam etiam dico vobis et plus quam prophetam ¹⁰ hic enim est de quo scriptum est ecce ego mitto angelum meum ante faciem tuam qui praeparabit viam tuam ante te ¹¹ amen dico vobis non surrexit inter natos mulierum maior Iohanne Baptista qui autem minor est in regno caelorum maior est illo ¹² a diebus autem Iohannis Baptistae usque nunc regnum caelorum vim patitur et violenti rapiunt illud ¹³ omnes enim prophetae et lex usque ad Iohannem prophetaverunt ¹⁴ et si vultis recipere ipse est Helias qui venturus est ¹⁵ qui habet aures audiendi audiat

¹² dico autem vobis quia Helias iam venit et non cognoverunt eum sed fecerunt in eo quaecumque voluerunt sic et Filius hominis passurus est ab eis ¹³ tunc intellexerunt discipuli quia de Iohanne Baptista dixisset eis

¹ initium evangelii Iesu Christi Filii Dei ² sicut scriptum est in Esaia propheta ecce mitto angelum meum ante faciem tuam qui praeparabit viam tuam ³ vox clamantis in deserto parate viam Domini rectas facite semitas eius ⁴ fuit Iohannes in deserto baptizans et praedicans baptismum paenitentiae in remissionem peccatorum ⁵ et egrediebatur ad illum omnis Iudaeae regio et Hierosolymitae universi et baptizabantur ab illo in Iordane flumine confitentes peccata sua ⁶ et erat Iohannes vestitus pilis cameli et zona pellicia circa lumbos eius et lucustas et mel silvestre edebat ⁷ et praedicabat dicens venit fortior me post me cuius non sum dignus procumbens solvere corrigiam calciamentorum eius ⁸ ego baptizavi vos aqua ille vero baptizabit vos Spiritu Sancto ⁹ et factum est in diebus illis venit Iesus a Nazareth Galilaeae et baptizatus est in Iordane ab Iohanne ¹⁰ et statim ascendens de aqua vidit apertos caelos et Spiritum tamquam columbam descendentem et manentem in ipso ¹¹ et vox facta est de caelis tu es Filius meus dilectus in te conplacui

¹¹ apparuit autem illi angelus Domini stans a dextris altaris incensi ¹² et Zaccharias turbatus est videns et timor inruit super eum ¹³ ait autem ad illum angelus ne timeas Zaccharia quoniam exaudita est deprecatio tua et uxor tua Elisabeth pariet tibi filium et vocabis nomen eius Iohannem ¹⁴ et erit gaudium tibi et exultatio et multi in nativitate eius gaudebunt ¹⁵ erit enim magnus coram Domino et vinum et sicera non bibet et Spiritu Sancto replebitur adhuc ex utero matris suae ¹⁶ et multos filiorum Israhel convertet ad Dominum Deum ipsorum ¹⁷ et ipse praecedet ante illum in spiritu et virtute Heliae ut convertat corda patrum in filios et incredibiles ad prudentiam iustorum parare Domino plebem perfectam

⁶⁷ et Zaccharias pater eius impletus est Spiritu Sancto et prophetavit dicens ⁶⁸ benedictus Deus Israhel quia visitavit et fecit redemptionem plebi suae ⁶⁹ et erexit cornu salutis nobis in domo David pueri sui ⁷⁰ sicut locutus est per os sanctorum qui a saeculo sunt prophetarum eius ⁷¹ salutem ex inimicis nostris et de manu omnium qui oderunt nos ⁷² ad faciendam misericordiam cum patribus nostris et memorari testamenti sui sancti ⁷³ iusiurandum quod iuravit ad Abraham patrem nostrum ⁷⁴ daturum se nobis ut sine timore de manu inimicorum nostrorum liberati serviamus illi ⁷⁵ in sanctitate et iustitia coram ipso omnibus diebus nostris ⁷⁶ et tu puer propheta Altissimi vocaberis praeibis enim ante faciem Domini parare vias eius ⁷⁷ ad dandam scientiam salutis plebi eius in remissionem peccatorum eorum ⁷⁸ per viscera misericordiae Dei nostri in quibus visitavit nos oriens ex alto ⁷⁹ inluminare his qui in tenebris et in umbra mortis sedent ad dirigendos pedes nostros in viam pacis ⁸⁰ puer autem crescebat et confortabatur spiritu et erat in deserto usque in diem ostensionis suae ad Israhel

² sub principibus sacerdotum Anna et Caiapha factum est verbum Dei super Iohannem Zacchariae filium in deserto ³ et venit in omnem regionem Iordanis praedicans baptismum paenitentiae in remissionem peccatorum ⁴ sicut scriptum est in libro sermonum Esaiae prophetae vox clamantis in deserto parate viam Domini rectas facite semitas eius ⁵ omnis vallis implebitur et omnis mons et collis humiliabitur et erunt prava in directa et aspera in vias planas ⁶ et videbit omnis caro salutare Dei ⁷ dicebat ergo ad turbas quae exiebant ut baptizarentur ab ipso genimina viperarum quis ostendit vobis fugere a ventura ira ⁸ facite ergo fructus dignos paenitentiae et ne coeperitis dicere patrem habemus Abraham dico enim vobis quia potest Deus de lapidibus istis suscitare filios Abrahae ⁹ iam enim securis ad radicem arborum posita est omnis ergo arbor non faciens fructum exciditur et in ignem mittitur ¹⁰ et interrogabant eum turbae dicentes quid ergo faciemus ¹¹ respondens autem dicebat illis qui habet duas tunicas det non habenti et qui habet escas similiter faciat ¹² venerunt autem et publicani ut baptizarentur et dixerunt ad illum magister quid faciemus ¹³ at ille dixit ad eos nihil amplius quam quod constitutum est vobis faciatis ¹⁴ interrogabant autem eum et milites dicentes quid faciemus et nos et ait illis neminem concutiatis neque calumniam faciatis et contenti estote stipendiis vestris ¹⁵ existimante autem populo et cogitantibus omnibus in cordibus suis de Iohanne ne forte ipse esset Christus ¹⁶ respondit Iohannes dicens omnibus ego quidem aqua baptizo vos venit autem fortior me cuius non sum dignus solvere corrigiam calciamentorum eius ipse vos baptizabit in Spiritu Sancto et igni ¹⁷ cuius ventilabrum in manu eius et purgabit aream suam et congregabit triticum in horreum suum paleas autem conburet igni inextinguibili ¹⁸ multa quidem et alia exhortans evangelizabat populum ¹⁹ Herodes autem tetrarcha cum corriperetur ab illo de Herodiade uxore fratris sui et de omnibus malis quae fecit Herodes ²⁰ adiecit et hoc supra omnia et inclusit Iohannem in carcere

²⁸ dico enim vobis maior inter natos mulierum propheta Iohanne Baptista nemo est qui autem minor est in regno Dei maior est illo ²⁹ et omnis populus audiens et publicani iustificaverunt Deum baptizati baptismo Iohannis ³⁰ Pharisaei autem et legis periti consilium Dei spreverunt in semet ipsos non baptizati ab eo ³¹ cui ergo similes dicam homines generationis huius et cui similes sunt ³² similes sunt pueris sedentibus in foro et loquentibus ad invicem et dicentibus cantavimus vobis tibiis et non saltastis lamentavimus et non plorastis ³³ venit enim Iohannes Baptista neque manducans panem neque bibens vinum et dicitis daemonium habet ³⁴ venit Filius hominis manducans et bibens et dicitis ecce homo devorator et bibens vinum amicus publicanorum et peccatorum ³⁵ et iustificata est sapientia ab omnibus filiis suis

⁵ at illi cogitabant inter se dicentes quia si dixerimus de caelo dicet quare ergo non credidistis illi

⁶ fuit homo missus a Deo cui nomen erat Iohannes

¹⁵ Iohannes testimonium perhibet de ipso et clamat dicens hic erat quem dixi vobis qui post me venturus est ante me factus est quia prior me erat

²⁵ et interrogaverunt eum et dixerunt ei quid ergo baptizas si tu non es Christus neque Helias neque propheta ²⁶ respondit eis Iohannes dicens ego baptizo in aqua medius autem vestrum stetit quem vos non scitis ²⁷ ipse est qui post me venturus est qui ante me factus est cuius ego non sum dignus ut solvam eius corrigiam calciamenti ²⁸ haec in Bethania facta sunt trans Iordanen ubi erat Iohannes baptizans ²⁹ altera die videt Iohannes Iesum venientem ad se et ait ecce agnus Dei qui tollit peccatum mundi ³⁰ hic est de quo dixi post me venit vir qui ante me factus est quia prior me erat ³¹ et ego nesciebam eum sed ut manifestaretur Israhel propterea veni ego in aqua baptizans ³² et testimonium perhibuit Iohannes dicens quia vidi Spiritum descendentem quasi columbam de caelo et mansit super eum ³³ et ego nesciebam eum sed qui misit me baptizare in aqua ille mihi dixit super quem videris Spiritum descendentem et manentem super eum hic est qui baptizat in Spiritu Sancto ³⁴ et ego vidi et testimonium perhibui quia hic est Filius Dei

¹⁸ qui credit in eum non iudicatur qui autem non credit iam iudicatus est quia non credidit in nomine unigeniti Filii Dei

²⁶ et venerunt ad Iohannem et dixerunt ei rabbi qui erat tecum trans Iordanen cui tu testimonium perhibuisti ecce hic baptizat et omnes veniunt ad eum ²⁷ respondit Iohannes et dixit non potest homo accipere quicquam nisi fuerit ei datum de caelo ²⁸ ipsi vos mihi testimonium perhibetis quod dixerim ego non sum Christus sed quia missus sum ante illum ²⁹ qui habet sponsam sponsus est amicus autem sponsi qui stat et audit eum gaudio gaudet propter vocem sponsi hoc ergo gaudium meum impletum est ³⁰ illum oportet crescere me autem minui ³¹ qui desursum venit supra omnes est qui est de terra de terra est et de terra loquitur qui de caelo venit supra omnes est ³² et quod vidit et audivit hoc testatur et testimonium eius nemo accipit ³³ qui accipit eius testimonium signavit quia Deus verax est ³⁴ quem enim misit Deus verba Dei loquitur non enim ad mensuram dat Deus Spiritum ³⁵ Pater diligit Filium et omnia dedit in manu eius ³⁶ qui credit in Filium habet vitam aeternam qui autem incredulus est Filio non videbit vitam sed ira Dei manet super eum

³³ vos misistis ad Iohannem et testimonium perhibuit veritati ³⁴ ego autem non ab homine testimonium accipio sed haec dico ut vos salvi sitis ³⁵ ille erat lucerna ardens et lucens vos autem voluistis exultare ad horam in luce eius ³⁶ ego autem habeo testimonium maius Iohanne opera enim quae dedit mihi Pater ut perficiam ea ipsa opera quae ego facio testimonium perhibent de me quia Pater me misit

⁴⁴ quomodo potestis vos credere qui gloriam ab invicem accipitis et gloriam quae a solo est Deo non quaeritis ⁴⁵ nolite putare quia ego accusaturus sim vos apud Patrem est qui accuset vos Moses in quo vos speratis ⁴⁶ si enim crederetis Mosi crederetis forsitan et mihi de me enim ille scripsit ⁴⁷ si autem illius litteris non creditis quomodo meis verbis credetis

²⁵ respondit eis Iesus loquor vobis et non creditis opera quae ego facio in nomine Patris mei haec testimonium perhibent de me ²⁶ sed vos non creditis quia non estis ex ovibus meis

³⁷ cum autem tanta signa fecisset coram eis non credebant in eum ³⁸ ut sermo Esaiae prophetae impleretur quem dixit Domine quis credidit auditui nostro et brachium Domini cui revelatum est ³⁹ propterea non poterant credere quia iterum dixit Esaias ⁴⁰ excaecavit oculos eorum et induravit eorum cor ut non videant oculis et intellegant corde et convertantur et sanem eos ⁴¹ haec dixit Esaias quando vidit gloriam eius et locutus est de eo ⁴² verumtamen et ex principibus multi crediderunt in eum sed propter Pharisaeos non confitebantur ut de synagoga non eicerentur ⁴³ dilexerunt enim gloriam hominum magis quam gloriam Dei

²⁰ quoniam si reprehenderit nos cor maior est Deus corde nostro et novit omnia

¹¹ pro quo sollicita timuisti quia mentita es et mei non es recordata neque cogitasti in corde tuo quia ego tacens et quasi non videns et mei oblita es

⁹ sed quid existis videre prophetam etiam dico vobis et plus quam prophetam

⁵ et volens illum occidere timuit populum quia sicut prophetam eum habebant

⁴⁶ et quaerentes eum tenere timuerunt turbas quoniam sicut prophetam eum habebant

²⁰ Herodes enim metuebat Iohannem sciens eum virum iustum et sanctum et custodiebat eum et audito eo multa faciebat et libenter eum audiebat

³² sed dicemus ex hominibus timebant populum omnes enim habebant Iohannem quia vere propheta esset

¹² et quaerebant eum tenere et timuerunt turbam cognoverunt enim quoniam ad eos parabolam hanc dixerit et relicto eo abierunt

⁶ si autem dixerimus ex hominibus plebs universa lapidabit nos certi sunt enim Iohannem prophetam esse

¹⁹ et quaerebant principes sacerdotum et scribae mittere in illum manus illa hora et timuerunt populum cognoverunt enim quod ad ipsos dixerit similitudinem istam

³⁵ ille erat lucerna ardens et lucens vos autem voluistis exultare ad horam in luce eius

²² haec dixerunt parentes eius quia timebant Iudaeos iam enim conspiraverant Iudaei ut si quis eum confiteretur Christum extra synagogam fieret

⁴¹ et multi venerunt ad eum et dicebant quia Iohannes quidem signum fecit nullum ⁴² omnia autem quaecumque dixit Iohannes de hoc vera erant et multi crediderunt in eum

²⁶ tunc abiit magistratus cum ministris et adduxit illos sine vi timebant enim populum ne lapidarentur

¹⁰ excaeca cor populi huius et aures eius adgrava et oculos eius claude ne forte videat oculis suis et auribus suis audiat et corde suo intellegat et convertatur et sanem eum

⁹ quem docebit scientiam et quem intellegere faciet auditum ablactatos a lacte apulsos ab uberibus

¹⁰ quoniam miscuit vobis Dominus spiritum soporis claudet oculos vestros prophetas et principes vestros qui vident visiones operiet ¹¹ et erit vobis visio omnium sicut verba libri signati quem cum dederint scienti litteras dicent lege istum et respondebit non possum signatus est enim ¹² et dabitur liber nescienti litteras diceturque ei lege et respondebit nescio litteras

¹⁹ quis caecus nisi servus meus et surdus nisi ad quem nuntios meos misi quis caecus nisi qui venundatus est quis caecus nisi servus Domini ²⁰ qui vides multa nonne custodies qui apertas habes aures nonne audies

¹⁰ speculatores eius caeci omnes nescierunt universi canes muti non valentes latrare videntes vana dormientes et amantes somnia ¹¹ et canes inpudentissimi nescierunt saturitatem ipsi pastores ignoraverunt intellegentiam omnes in viam suam declinaverunt unusquisque ad avaritiam suam a summo usque ad novissimum

⁷ milvus in caelo cognovit tempus suum turtur et hirundo et ciconia custodierunt tempus adventus sui populus autem meus non cognovit iudicium Domini ⁸ quomodo dicitis sapientes nos sumus et lex Domini nobiscum est vere mendacium operatus est stilus mendax scribarum ⁹ confusi sunt sapientes perterriti et capti sunt verbum enim Domini proiecerunt et sapientia nulla est in eis

⁶ lex veritatis fuit in ore eius et iniquitas non est inventa in labiis eius in pace et in aequitate ambulavit mecum et multos avertit ab iniquitate ⁷ labia enim sacerdotis custodient scientiam et legem requirent ex ore eius quia angelus Domini exercituum est ⁸ vos autem recessistis de via et scandalizastis plurimos in lege irritum fecistis pactum Levi dicit Dominus exercituum ⁹ propter quod et ego dedi vos contemptibiles et humiles omnibus populis sicut non servastis vias meas et accepistis faciem in lege

¹⁴ sinite illos caeci sunt duces caecorum caecus autem si caeco ducatum praestet ambo in foveam cadunt

³ et mane hodie tempestas rutilat enim triste caelum

¹⁶ vae vobis duces caeci qui dicitis quicumque iuraverit per templum nihil est qui autem iuraverit in aurum templi debet ¹⁷ stulti et caeci quid enim maius est aurum an templum quod sanctificat aurum ¹⁸ et quicumque iuraverit in altari nihil est quicumque autem iuraverit in dono quod est super illud debet ¹⁹ caeci quid enim maius est donum an altare quod sanctificat donum ²⁰ qui ergo iurat in altare iurat in eo et in omnibus quae super illud sunt ²¹ et qui iuraverit in templo iurat in illo et in eo qui inhabitat in ipso ²² et qui iurat in caelo iurat in throno Dei et in eo qui sedet super eum ²³ vae vobis scribae et Pharisaei hypocritae quia decimatis mentam et anethum et cyminum et reliquistis quae graviora sunt legis iudicium et misericordiam et fidem haec oportuit facere et illa non omittere ²⁴ duces caeci excolantes culicem camelum autem gluttientes ²⁵ vae vobis scribae et Pharisaei hypocritae quia mundatis quod de foris est calicis et parapsidis intus autem pleni sunt rapina et inmunditia ²⁶ Pharisaee caece munda prius quod intus est calicis et parapsidis ut fiat et id quod de foris est mundum ²⁷ vae vobis scribae et Pharisaei hypocritae quia similes estis sepulchris dealbatis quae a foris parent hominibus speciosa intus vero plena sunt ossibus mortuorum et omni spurcitia ²⁸ sic et vos a foris quidem paretis hominibus iusti intus autem pleni estis hypocrisi et iniquitate

⁷ et responderunt se nescire unde esset ⁸ et Iesus ait illis neque ego dico vobis in qua potestate haec facio

³⁰ respondit ille homo et dixit eis in hoc enim mirabile est quia vos nescitis unde sit et aperuit meos oculos

⁴⁰ et audierunt ex Pharisaeis qui cum ipso erant et dixerunt ei numquid et nos caeci sumus ⁴¹ dixit eis Iesus si caeci essetis non haberetis peccatum nunc vero dicitis quia videmus peccatum vestrum manet

¹⁸ revelatur enim ira Dei de caelo super omnem impietatem et iniustitiam hominum eorum qui veritatem in iniustitiam detinent ¹⁹ quia quod notum est Dei manifestum est in illis Deus enim illis manifestavit ²⁰ invisibilia enim ipsius a creatura mundi per ea quae facta sunt intellecta conspiciuntur sempiterna quoque eius virtus et divinitas ut sint inexcusabiles ²¹ quia cum cognovissent Deum non sicut Deum glorificaverunt aut gratias egerunt sed evanuerunt in cogitationibus suis et obscuratum est insipiens cor eorum ²² dicentes enim se esse sapientes stulti facti sunt

²⁸ et sicut non probaverunt Deum habere in notitia tradidit eos Deus in reprobum sensum ut faciant quae non conveniunt

³ quod si etiam opertum est evangelium nostrum in his qui pereunt est opertum

⁹ eum cuius est adventus secundum operationem Satanae in omni virtute et signis et prodigiis mendacibus ¹⁰ et in omni seductione iniquitatis his qui pereunt eo quod caritatem veritatis non receperunt ut salvi fierent

²⁵ ait etiam et cum intrasset domum praevenit eum Iesus dicens quid tibi videtur Simon reges terrae a quibus accipiunt tributum vel censum a filiis suis an ab alienis

¹ simile est enim regnum caelorum homini patri familias qui exiit primo mane conducere operarios in vineam suam

⁵ illi autem abierunt iterum autem exiit circa sextam et nonam horam et fecit similiter ⁶ circa undecimam vero exiit et invenit alios stantes et dicit illis quid hic statis tota die otiosi ⁷ dicunt ei quia nemo nos conduxit dicit illis ite et vos in vineam

³³ aliam parabolam audite homo erat pater familias qui plantavit vineam et sepem circumdedit ei et fodit in ea torcular et aedificavit turrem et locavit eam agricolis et peregre profectus est

¹⁷ dic ergo nobis quid tibi videatur licet censum dare Caesari an non

³⁴ sicut homo qui peregre profectus reliquit domum suam et dedit servis suis potestatem cuiusque operis et ianitori praecipiat ut vigilet

⁴ sicut illi decem et octo supra quos cecidit turris in Siloam et occidit eos putatis quia et ipsi debitores fuerunt praeter omnes homines habitantes in Hierusalem

¹¹ ait autem homo quidam habuit duos filios ¹² et dixit adulescentior ex illis patri pater da mihi portionem substantiae quae me contingit et divisit illis substantiam ¹³ et non post multos dies congregatis omnibus adulescentior filius peregre profectus est in regionem longinquam et ibi dissipavit substantiam suam vivendo luxuriose ¹⁴ et postquam omnia consummasset facta est fames valida in regione illa et ipse coepit egere ¹⁵ et abiit et adhesit uni civium regionis illius et misit illum in villam suam ut pasceret porcos ¹⁶ et cupiebat implere ventrem suum de siliquis quas porci manducabant et nemo illi dabat ¹⁷ in se autem reversus dixit quanti mercennarii patris mei abundant panibus ego autem hic fame pereo ¹⁸ surgam et ibo ad patrem meum et dicam illi pater peccavi in caelum et coram te ¹⁹ et iam non sum dignus vocari filius tuus fac me sicut unum de mercennariis tuis ²⁰ et surgens venit ad patrem suum cum autem adhuc longe esset vidit illum pater ipsius et misericordia motus est et adcurrens cecidit supra collum eius et osculatus est illum ²¹ dixitque ei filius pater peccavi in caelum et coram te iam non sum dignus vocari filius tuus ²² dixit autem pater ad servos suos cito proferte stolam primam et induite illum et date anulum in manum eius et calciamenta in pedes ²³ et adducite vitulum saginatum et occidite et manducemus et epulemur ²⁴ quia hic filius meus mortuus erat et revixit perierat et inventus est et coeperunt epulari ²⁵ erat autem filius eius senior in agro et cum veniret et adpropinquaret domui audivit symphoniam et chorum ²⁶ et vocavit unum de servis et interrogavit quae haec essent ²⁷ isque dixit illi frater tuus venit et occidit pater tuus vitulum saginatum quia salvum illum recepit ²⁸ indignatus est autem et nolebat introire pater ergo illius egressus coepit rogare illum ²⁹ at ille respondens dixit patri suo ecce tot annis servio tibi et numquam mandatum tuum praeterii et numquam dedisti mihi hedum ut cum amicis meis epularer ³⁰ sed postquam filius tuus hic qui devoravit substantiam suam cum meretricibus venit occidisti illi vitulum saginatum ³¹ at ipse dixit illi fili tu semper mecum es et omnia mea tua sunt ³² epulari autem et gaudere oportebat quia frater tuus hic mortuus erat et revixit perierat et inventus est

¹⁵ ut prudentibus loquor vos iudicate quod dico

⁵⁸ itaque fratres mei dilecti stabiles estote et inmobiles abundantes in opere Domini semper scientes quod labor vester non est inanis in Domino

¹⁰ locutusque est Dominus ad eum et ad populum illius et adtendere noluerunt ¹¹ idcirco superinduxit eis principes exercitus regis Assyriorum ceperuntque Manassen et vinctum catenis atque conpedibus duxerunt Babylonem ¹² qui postquam coangustatus est oravit Dominum Deum suum et egit paenitentiam valde coram Deo patrum suorum ¹³ deprecatusque est eum et obsecravit intente et exaudivit orationem eius reduxitque eum Hierusalem in regnum suum et cognovit Manasses quod Dominus ipse esset Deus ¹⁴ post haec aedificavit murum extra civitatem David ad occidentem Gion in convalle ab introitu portae Piscium per circuitum usque ad Ophel et exaltavit illum vehementer constituitque principes exercitus in cunctis civitatibus Iuda munitis ¹⁵ et abstulit deos alienos et simulacrum de domo Domini aras quoque quas fecerat in monte domus Domini et in Hierusalem et proiecit omnia extra urbem ¹⁶ porro instauravit altare Domini et immolavit super illud victimas et pacifica et laudem praecepitque Iudae ut serviret Domino Deo Israhel ¹⁷ attamen adhuc populus immolabat in excelsis Domino Deo suo ¹⁸ reliqua autem gestorum Manasse et obsecratio eius ad Deum suum verba quoque videntium qui loquebantur ad eum in nomine Domini Dei Israhel continentur in sermonibus regum Israhel ¹⁹ oratio quoque eius et exauditio et cuncta peccata atque contemptus loca etiam in quibus aedificavit excelsa et fecit lucos et statuas antequam ageret paenitentiam scripta sunt in sermonibus Ozai

¹⁶ lavamini mundi estote auferte malum cogitationum vestrarum ab oculis meis quiescite agere perverse ¹⁷ discite benefacere quaerite iudicium subvenite oppresso iudicate pupillo defendite viduam ¹⁸ et venite et arguite me dicit Dominus si fuerint peccata vestra ut coccinum quasi nix dealbabuntur et si fuerint rubra quasi vermiculus velut lana erunt ¹⁹ si volueritis et audieritis bona terrae comedetis

⁶ quaerite Dominum dum inveniri potest invocate eum dum prope est ⁷ derelinquat impius viam suam et vir iniquus cogitationes suas et revertatur ad Dominum et miserebitur eius et ad Deum nostrum quoniam multus est ad ignoscendum

¹⁶ sermonem quem locutus es ad nos in nomine Domini non audiemus ex te

²⁸ considerans enim et avertens se ab omnibus iniquitatibus suis quas operatus est vita vivet et non morietur ²⁹ et dicunt filii Israhel non est aequa via Domini numquid viae meae non sunt aequae domus Israhel et non magis viae vestrae pravae ³⁰ idcirco unumquemque iuxta vias suas iudicabo domus Israhel ait Dominus Deus convertimini et agite paenitentiam ab omnibus iniquitatibus vestris et non erit vobis in ruinam iniquitas ³¹ proicite a vobis omnes praevaricationes vestras in quibus praevaricati estis et facite vobis cor novum et spiritum novum et quare moriemini domus Israhel ³² quia nolo mortem morientis dicit Dominus Deus revertimini et vivite

³⁴ igitur post finem dierum ego Nabuchodonosor oculos meos ad caelum levavi et sensus meus redditus est mihi et Altissimo benedixi et viventem in sempiternum laudavi et glorificavi quia potestas eius potestas sempiterna et regnum eius in generationem et generationem ³⁵ et omnes habitatores terrae apud eum in nihilum reputati sunt iuxta voluntatem enim suam facit tam in virtutibus caeli quam in habitatoribus terrae et non est qui resistat manui eius et dicat ei quare fecisti ³⁶ in ipso tempore sensus meus reversus est ad me et ad honorem regni mei decoremque perveni et figura mea reversa est ad me et optimates mei et magistratus mei requisierunt me et in regno meo constitutus sum et magnificentia amplior addita est mihi ³⁷ nunc igitur ego Nabuchodonosor laudo et magnifico et glorifico Regem caeli quia omnia opera eius vera et viae eius iudicia et gradientes in superbia potest humiliare

² surge vade ad Nineven civitatem magnam et praedica in ea praedicationem quam ego loquor ad te

⁸ et operiantur saccis homines et iumenta et clament ad Dominum in fortitudine et convertatur vir a via sua mala et ab iniquitate quae est in manibus eorum ⁹ quis scit si convertatur et ignoscat Deus et revertatur a furore irae suae et non peribimus ¹⁰ et vidit Deus opera eorum quia conversi sunt a via sua mala et misertus est Deus super malitiam quam locutus fuerat ut faceret eis et non fecit

² et dicens paenitentiam agite adpropinquavit enim regnum caelorum ³ hic est enim qui dictus est per Esaiam prophetam dicentem vox clamantis in deserto parate viam Domini rectas facite semitas eius ⁴ ipse autem Iohannes habebat vestimentum de pilis camelorum et zonam pelliciam circa lumbos suos esca autem eius erat lucustae et mel silvestre ⁵ tunc exiebat ad eum Hierosolyma et omnis Iudaea et omnis regio circa Iordanen ⁶ et baptizabantur in Iordane ab eo confitentes peccata sua ⁷ videns autem multos Pharisaeorum et Sadducaeorum venientes ad baptismum suum dixit eis progenies viperarum quis demonstravit vobis fugere a futura ira ⁸ facite ergo fructum dignum paenitentiae

³¹ quis ex duobus fecit voluntatem patris dicunt novissimus dicit illis Iesus amen dico vobis quia publicani et meretrices praecedunt vos in regno Dei

¹⁷ in se autem reversus dixit quanti mercennarii patris mei abundant panibus ego autem hic fame pereo ¹⁸ surgam et ibo ad patrem meum et dicam illi pater peccavi in caelum et coram te

²⁰ sed his qui sunt Damasci primum et Hierosolymis et in omnem regionem Iudaeae et gentibus adnuntiabam ut paenitentiam agerent et converterentur ad Deum digna paenitentiae opera facientes

¹¹ et haec quidam fuistis sed abluti estis sed sanctificati estis sed iustificati estis in nomine Domini nostri Iesu Christi et in Spiritu Dei nostri

¹ et vos cum essetis mortui delictis et peccatis vestris ² in quibus aliquando ambulastis secundum saeculum mundi huius secundum principem potestatis aeris huius spiritus qui nunc operatur in filios diffidentiae ³ in quibus et nos omnes aliquando conversati sumus in desideriis carnis nostrae facientes voluntates carnis et cogitationum et eramus natura filii irae sicut et ceteri ⁴ Deus autem qui dives est in misericordia propter nimiam caritatem suam qua dilexit nos ⁵ et cum essemus mortui peccatis convivificavit nos Christo gratia estis salvati ⁶ et conresuscitavit et consedere fecit in caelestibus in Christo Iesu ⁷ ut ostenderet in saeculis supervenientibus abundantes divitias gratiae suae in bonitate super nos in Christo Iesu ⁸ gratia enim estis salvati per fidem et hoc non ex vobis Dei enim donum est ⁹ non ex operibus ut ne quis glorietur ¹⁰ ipsius enim sumus factura creati in Christo Iesu in operibus bonis quae praeparavit Deus ut in illis ambulemus ¹¹ propter quod memores estote quod aliquando vos gentes in carne qui dicimini praeputium ab ea quae dicitur circumcisio in carne manufacta ¹² quia eratis illo in tempore sine Christo alienati a conversatione Israhel et hospites testamentorum promissionis spem non habentes et sine Deo in mundo ¹³ nunc autem in Christo Iesu vos qui aliquando eratis longe facti estis prope in sanguine Christi

¹⁷ hoc igitur dico et testificor in Domino ut iam non ambuletis sicut gentes ambulant in vanitate sensus sui ¹⁸ tenebris obscuratum habentes intellectum alienati a vita Dei per ignorantiam quae est in illis propter caecitatem cordis ipsorum ¹⁹ qui desperantes semet ipsos tradiderunt inpudicitiae in operationem inmunditiae omnis in avaritia

³¹ et veniunt ad te quasi si ingrediatur populus et sedent coram te populus meus et audiunt sermones tuos et non faciunt eos quia in canticum oris sui vertunt illos et avaritiam suam sequitur cor eorum

³ omnia ergo quaecumque dixerint vobis servate et facite secundum opera vero eorum nolite facere dicunt enim et non faciunt

¹⁷ si autem tu Iudaeus cognominaris et requiescis in lege et gloriaris in Deo ¹⁸ et nosti voluntatem et probas utiliora instructus per legem ¹⁹ confidis te ipsum ducem esse caecorum lumen eorum qui in tenebris sunt ²⁰ eruditorem insipientium magistrum infantium habentem formam scientiae et veritatis in lege ²¹ qui ergo alium doces te ipsum non doces qui praedicas non furandum furaris ²² qui dicis non moechandum moecharis qui abominaris idola sacrilegium facis ²³ qui in lege gloriaris per praevaricationem legis Deum inhonoras ²⁴ nomen enim Dei per vos blasphematur inter gentes sicut scriptum est ²⁵ circumcisio quidem prodest si legem observes si autem praevaricator legis sis circumcisio tua praeputium facta est

⁵ iratus autem indignatione David adversus hominem illum nimis dixit ad Nathan vivit Dominus quoniam filius mortis est vir qui fecit hoc ⁶ ovem reddet in quadruplum eo quod fecerit verbum istud et non pepercerit ⁷ dixit autem Nathan ad David tu es ille vir haec dicit Dominus Deus Israhel ego unxi te in regem super Israhel et ego erui te de manu Saul

⁶ condemnabit te os tuum et non ego et labia tua respondebunt tibi

¹¹ dic ad eos vivo ego dicit Dominus Deus nolo mortem impii sed ut revertatur impius a via sua et vivat convertimini a viis vestris pessimis et quare moriemini domus Israhel

¹⁸ amen quippe dico vobis donec transeat caelum et terra iota unum aut unus apex non praeteribit a lege donec omnia fiant

⁵ et cum oratis non eritis sicut hypocritae qui amant in synagogis et in angulis platearum stantes orare ut videantur ab hominibus amen dico vobis receperunt mercedem suam

²¹ non omnis qui dicit mihi Domine Domine intrabit in regnum caelorum sed qui facit voluntatem Patris mei qui in caelis est ipse intrabit in regnum caelorum

⁹ et cum transiret inde Iesus vidit hominem sedentem in teloneo Mattheum nomine et ait illi sequere me et surgens secutus est eum

⁵⁰ quicumque enim fecerit voluntatem Patris mei qui in caelis est ipse meus et frater et soror et mater est

³ et dixit amen dico vobis nisi conversi fueritis et efficiamini sicut parvuli non intrabitis in regnum caelorum

¹⁶ sic erunt novissimi primi et primi novissimi multi sunt enim vocati pauci autem electi

²⁹ et omnis populus audiens et publicani iustificaverunt Deum baptizati baptismo Iohannis

³⁷ et ecce mulier quae erat in civitate peccatrix ut cognovit quod accubuit in domo Pharisaei adtulit alabastrum unguenti ³⁸ et stans retro secus pedes eius lacrimis coepit rigare pedes eius et capillis capitis sui tergebat et osculabatur pedes eius et unguento unguebat ³⁹ videns autem Pharisaeus qui vocaverat eum ait intra se dicens hic si esset propheta sciret utique quae et qualis mulier quae tangit eum quia peccatrix est ⁴⁰ et respondens Iesus dixit ad illum Simon habeo tibi aliquid dicere at ille ait magister dic ⁴¹ duo debitores erant cuidam feneratori unus debebat denarios quingentos alius quinquaginta ⁴² non habentibus illis unde redderent donavit utrisque quis ergo eum plus diliget ⁴³ respondens Simon dixit aestimo quia is cui plus donavit at ille dixit ei recte iudicasti ⁴⁴ et conversus ad mulierem dixit Simoni vides hanc mulierem intravi in domum tuam aquam pedibus meis non dedisti haec autem lacrimis rigavit pedes meos et capillis suis tersit ⁴⁵ osculum mihi non dedisti haec autem ex quo intravit non cessavit osculari pedes meos ⁴⁶ oleo caput meum non unxisti haec autem unguento unxit pedes meos ⁴⁷ propter quod dico tibi remittentur ei peccata multa quoniam dilexit multum cui autem minus dimittitur minus diligit ⁴⁸ dixit autem ad illam remittuntur tibi peccata ⁴⁹ et coeperunt qui simul accumbebant dicere intra se quis est hic qui etiam peccata dimittit ⁵⁰ dixit autem ad mulierem fides tua te salvam fecit vade in pace

¹ erant autem adpropinquantes ei publicani et peccatores ut audirent illum ² et murmurabant Pharisaei et scribae dicentes quia hic peccatores recipit et manducat cum illis

¹⁰ ita dico vobis gaudium erit coram angelis Dei super uno peccatore paenitentiam agente

⁹ ait Iesus ad eum quia hodie salus domui huic facta est eo quod et ipse filius sit Abrahae ¹⁰ venit enim Filius hominis quaerere et salvum facere quod perierat

²² dicit ei de ore tuo te iudico serve nequam sciebas quod ego austeris homo sum tollens quod non posui et metens quod non seminavi

³⁰ et tempora quidem huius ignorantiae despiciens Deus nunc adnuntiat hominibus ut omnes ubique paenitentiam agant

¹⁹ scimus autem quoniam quaecumque lex loquitur his qui in lege sunt loquitur ut omne os obstruatur et subditus fiat omnis mundus Deo

²⁰ lex autem subintravit ut abundaret delictum ubi autem abundavit delictum superabundavit gratia

³⁰ quid ergo dicemus quod gentes quae non sectabantur iustitiam adprehenderunt iustitiam iustitiam autem quae ex fide est ³¹ Israhel vero sectans legem iustitiae in legem iustitiae non pervenit ³² quare quia non ex fide sed quasi ex operibus offenderunt in lapidem offensionis ³³ sicut scriptum est ecce pono in Sion lapidem offensionis et petram scandali et omnis qui credit in eum non confundetur

¹³ qui prius fui blasphemus et persecutor et contumeliosus sed misericordiam consecutus sum quia ignorans feci in incredulitate ¹⁴ superabundavit autem gratia Domini nostri cum fide et dilectione quae est in Christo Iesu ¹⁵ fidelis sermo et omni acceptione dignus quia Christus Iesus venit in mundum peccatores salvos facere quorum primus ego sum ¹⁶ sed ideo misericordiam consecutus sum ut in me primo ostenderet Christus Iesus omnem patientiam ad deformationem eorum qui credituri sunt illi in vitam aeternam

⁹ non tardat Dominus promissi sed patienter agit propter vos nolens aliquos perire sed omnes ad paenitentiam reverti

¹¹ et non audivit populus meus vocem meam et Israhel non credidit mihi ¹² et dimisi eum in pravitate cordis sui ambulabunt in consiliis suis

⁸ et erit ibi semita et via et via sancta vocabitur non transibit per eam pollutus et haec erit nobis directa via ita ut stulti non errent per eam

¹⁶ haec dicit Dominus state super vias et videte et interrogate de semitis antiquis quae sit via bona et ambulate in ea et invenietis refrigerium animabus vestris et dixerunt non ambulabimus

¹¹ et noluerunt adtendere et verterunt scapulam recedentem et aures suas adgravaverunt ne audirent ¹² et cor suum posuerunt adamantem ne audirent legem et verba quae misit Dominus exercituum in spiritu suo per manum prophetarum priorum et facta est indignatio magna a Domino exercituum

¹⁸ venit enim Iohannes neque manducans neque bibens et dicunt daemonium habet

²⁵ baptismum Iohannis unde erat e caelo an ex hominibus at illi cogitabant inter se dicentes si dixerimus e caelo dicet nobis quare ergo non credidistis illi

⁸ facite ergo fructus dignos paenitentiae et ne coeperitis dicere patrem habemus Abraham dico enim vobis quia potest Deus de lapidibus istis suscitare filios Abrahae ⁹ iam enim securis ad radicem arborum posita est omnis ergo arbor non faciens fructum exciditur et in ignem mittitur ¹⁰ et interrogabant eum turbae dicentes quid ergo faciemus ¹¹ respondens autem dicebat illis qui habet duas tunicas det non habenti et qui habet escas similiter faciat ¹² venerunt autem et publicani ut baptizarentur et dixerunt ad illum magister quid faciemus ¹³ at ille dixit ad eos nihil amplius quam quod constitutum est vobis faciatis

²⁹ et omnis populus audiens et publicani iustificaverunt Deum baptizati baptismo Iohannis ³⁰ Pharisaei autem et legis periti consilium Dei spreverunt in semet ipsos non baptizati ab eo

³³ vos misistis ad Iohannem et testimonium perhibuit veritati ³⁴ ego autem non ab homine testimonium accipio sed haec dico ut vos salvi sitis ³⁵ ille erat lucerna ardens et lucens vos autem voluistis exultare ad horam in luce eius ³⁶ ego autem habeo testimonium maius Iohanne opera enim quae dedit mihi Pater ut perficiam ea ipsa opera quae ego facio testimonium perhibent de me quia Pater me misit ³⁷ et qui misit me Pater ipse testimonium perhibuit de me neque vocem eius umquam audistis neque speciem eius vidistis ³⁸ et verbum eius non habetis in vobis manens quia quem misit ille huic vos non creditis ³⁹ scrutamini scripturas quia vos putatis in ipsis vitam aeternam habere et illae sunt quae testimonium perhibent de me ⁴⁰ et non vultis venire ad me ut vitam habeatis

²⁵ cum impleret autem Iohannes cursum suum dicebat quem me arbitramini esse non sum ego sed ecce venit post me cuius non sum dignus calciamenta pedum solvere ²⁶ viri fratres filii generis Abraham et qui in vobis timent Deum vobis verbum salutis huius missum est ²⁷ qui enim habitabant Hierusalem et principes eius hunc ignorantes et voces prophetarum quae per omne sabbatum leguntur iudicantes impleverunt ²⁸ et nullam causam mortis invenientes in eum petierunt a Pilato ut interficerent eum ²⁹ cumque consummassent omnia quae de eo scripta erant deponentes eum de ligno posuerunt in monumento

²⁵ cum modestia corripientem eos qui resistunt nequando det illis Deus paenitentiam ad cognoscendam veritatem

¹² videte fratres ne forte sit in aliquo vestrum cor malum incredulitatis discedendi a Deo vivo

⁶ et prolapsi sunt renovari rursus ad paenitentiam rursum crucifigentes sibimet ipsis Filium Dei et ostentui habentes

²¹ melius enim erat illis non cognoscere viam iustitiae quam post agnitionem retrorsum converti ab eo quod illis traditum est sancto mandato

²¹ et dedi illi tempus ut paenitentiam ageret et non vult paeniteri a fornicatione sua

¹⁵ tulique de tribubus vestris viros sapientes et nobiles et constitui eos principes tribunos et centuriones et quinquagenarios ac decanos qui docerent vos singula ¹⁶ praecepique eis dicens audite illos et quod iustum est iudicate sive civis sit ille sive peregrinus ¹⁷ nulla erit distantia personarum ita parvum audietis ut magnum nec accipietis cuiusquam personam quia Dei iudicium est quod si difficile vobis aliquid visum fuerit referte ad me et ego audiam

¹⁸ iudices et magistros constitues in omnibus portis tuis quas Dominus Deus tuus dederit tibi per singulas tribus tuas ut iudicent populum iusto iudicio

⁹ veniesque ad sacerdotes levitici generis et ad iudicem qui fuerit illo tempore quaeresque ab eis qui indicabunt tibi iudicii veritatem ¹⁰ et facies quodcumque dixerint qui praesunt loco quem elegerit Dominus et docuerint te ¹¹ iuxta legem eius sequeris sententiam eorum nec declinabis ad dextram vel ad sinistram ¹² qui autem superbierit nolens oboedire sacerdotis imperio qui eo tempore ministrat Domino Deo tuo et decreto iudicis morietur homo ille et auferes malum de Israhel

⁸ Levi quoque ait perfectio tua et doctrina tua viro sancto tuo quem probasti in Temptatione et iudicasti ad aquas Contradictionis ⁹ qui dixit patri suo et matri suae nescio vos et fratribus suis ignoro illos et nescierunt filios suos hii custodierunt eloquium tuum et pactum tuum servaverunt ¹⁰ iudicia tua o Iacob et legem tuam o Israhel ponent thymiama in furore tuo et holocaustum super altare tuum

¹⁹ ille vero addens ait propterea audi sermonem Domini vidi Dominum sedentem super solium suum et omnem exercitum caeli adsistentem ei a dextris et a sinistris

⁸ praeparasti ante faciem eius et stabilisti radices eius et implevit terram ⁹ operti sunt montes umbra eius et ramis illius cedri Dei ¹⁰ expandit comas suas usque ad mare et usque ad Flumen germina sua ¹¹ quare dissipasti maceriam eius et vindemiaverunt eam omnes qui transeunt per viam ¹² vastavit eam aper de silva et omnes bestiae agri depastae sunt eam ¹³ Deus exercituum revertere obsecro respice de caelo et vide et visita vineam hanc ¹⁴ et radicem quam plantavit dextera tua et filium quem confirmasti tibi ¹⁵ succensam igni et deramatam ab increpatione faciei tuae pereant ¹⁶ fiat manus tua super virum dexterae tuae et super filium hominis quem confirmasti tibi

¹¹ vinea fuit Pacifico in ea quae habet populos tradidit eam custodibus vir adfert pro fructu eius mille argenteos ¹² vinea mea coram me est mille tui Pacifice et ducenti his qui custodiunt fructus eius

¹⁰ audite verbum Domini principes Sodomorum percipite auribus legem Dei nostri populus Gomorrae

¹ cantabo dilecto meo canticum patruelis mei vineae suae vinea facta est dilecto meo in cornu filio olei ² et sepivit eam et lapides elegit ex illa et plantavit eam electam et aedificavit turrem in medio eius et torcular extruxit in ea et expectavit ut faceret uvas et fecit labruscas ³ nunc ergo habitator Hierusalem et vir Iuda iudicate inter me et inter vineam meam ⁴ quid est quod debui ultra facere vineae meae et non feci ei an quod expectavi ut faceret uvas et fecit labruscas

²¹ ego autem plantavi te vineam electam omne semen verum quomodo ergo conversa es in pravum vinea aliena

³ et dices audite verbum Domini reges Iuda et habitatores Hierusalem haec dicit Dominus exercituum Deus Israhel ecce ego inducam adflictionem super locum istum ita ut omnis qui audierit illam tinniant aures eius

¹ audite verbum Domini filii Israhel quia iudicium Domino cum habitatoribus terrae non est enim veritas et non est misericordia et non est scientia Dei in terra

⁴ et scietis quia misi ad vos mandatum istud ut esset pactum meum cum Levi dicit Dominus exercituum ⁵ pactum meum fuit cum eo vitae et pacis et dedi ei timorem et timuit me et a facie nominis mei pavebat

¹⁸ vos ergo audite parabolam seminantis

²⁸ quid autem vobis videtur homo habebat duos filios et accedens ad primum dixit fili vade hodie operare in vinea mea

² dicens super cathedram Mosi sederunt scribae et Pharisaei

¹⁴ sicut enim homo proficiscens vocavit servos suos et tradidit illis bona sua ¹⁵ et uni dedit quinque talenta alii autem duo alii vero unum unicuique secundum propriam virtutem et profectus est statim

¹ et coepit illis in parabolis loqui vineam pastinavit homo et circumdedit sepem et fodit lacum et aedificavit turrem et locavit eam agricolis et peregre profectus est ² et misit ad agricolas in tempore servum ut ab agricolis acciperet de fructu vineae ³ qui adprehensum eum ceciderunt et dimiserunt vacuum ⁴ et iterum misit ad illos alium servum et illum capite vulneraverunt et contumeliis adfecerunt ⁵ et rursum alium misit et illum occiderunt et plures alios quosdam caedentes alios vero occidentes ⁶ adhuc ergo unum habens filium carissimum et illum misit ad eos novissimum dicens quia reverebuntur filium meum ⁷ coloni autem dixerunt ad invicem hic est heres venite occidamus eum et nostra erit hereditas ⁸ et adprehendentes eum occiderunt et eiecerunt extra vineam ⁹ quid ergo faciet dominus vineae veniet et perdet colonos et dabit vineam aliis ¹⁰ nec scripturam hanc legistis lapidem quem reprobaverunt aedificantes hic factus est in caput anguli ¹¹ a Domino factum est istud et est mirabile in oculis nostris ¹² et quaerebant eum tenere et timuerunt turbam cognoverunt enim quoniam ad eos parabolam hanc dixerit et relicto eo abierunt

¹² dixit ergo homo quidam nobilis abiit in regionem longinquam accipere sibi regnum et reverti

⁹ coepit autem dicere ad plebem parabolam hanc homo plantavit vineam et locavit eam colonis et ipse peregre fuit multis temporibus ¹⁰ et in tempore misit ad cultores servum ut de fructu vineae darent illi qui caesum dimiserunt eum inanem ¹¹ et addidit alterum servum mittere illi autem hunc quoque caedentes et adficientes contumelia dimiserunt inanem ¹² et addidit tertium mittere qui et illum vulnerantes eiecerunt ¹³ dixit autem dominus vineae quid faciam mittam filium meum dilectum forsitan cum hunc viderint verebuntur ¹⁴ quem cum vidissent coloni cogitaverunt inter se dicentes hic est heres occidamus illum ut nostra fiat hereditas ¹⁵ et eiectum illum extra vineam occiderunt quid ergo faciet illis dominus vineae ¹⁶ veniet et perdet colonos istos et dabit vineam aliis quo audito dixerunt illi absit ¹⁷ ille autem aspiciens eos ait quid est ergo hoc quod scriptum est lapidem quem reprobaverunt aedificantes hic factus est in caput anguli ¹⁸ omnis qui ceciderit supra illum lapidem conquassabitur supra quem autem ceciderit comminuet illum ¹⁹ et quaerebant principes sacerdotum et scribae mittere in illum manus illa hora et timuerunt populum cognoverunt enim quod ad ipsos dixerit similitudinem istam

¹ ego sum vitis vera et Pater meus agricola est

¹³ et testificatus est Dominus in Israhel et in Iuda per manum omnium prophetarum et videntum dicens revertimini a viis vestris pessimis et custodite praecepta mea et caerimonias iuxta omnem legem quam praecepi patribus vestris et sicut misi ad vos in manu servorum meorum prophetarum ¹⁴ qui non audierunt sed induraverunt cervicem suam iuxta cervicem patrum suorum qui noluerunt oboedire Domino Deo suo ¹⁵ et abiecerunt legitima eius et pactum quod pepigit cum patribus eorum et testificationes quibus contestatus est eos secutique sunt vanitates et vane egerunt et secuti sunt gentes quae erant per circuitum eorum super quibus praeceperat Dominus eis ut non facerent sicut et illae faciebant ¹⁶ et dereliquerunt omnia praecepta Domini Dei sui feceruntque sibi conflatiles duos vitulos et lucos et adoraverunt universam militiam caeli servieruntque Baal ¹⁷ et consecrabant ei filios suos et filias suas per ignem et divinationibus inserviebant et auguriis et tradiderunt se ut facerent malum coram Domino et inritarent eum ¹⁸ iratusque est Dominus vehementer Israhel et abstulit eos de conspectu suo et non remansit nisi tribus Iuda tantummodo ¹⁹ sed nec ipse Iuda custodivit mandata Domini Dei sui verum ambulavit in erroribus Israhel quos operatus fuerat ²⁰ proiecitque Dominus omne semen Israhel et adflixit eos et tradidit in manu diripientium donec proiceret eos a facie sua ²¹ ex eo iam tempore quo scissus est Israhel a domo David et constituerunt sibi regem Hieroboam filium Nabath separavit enim Hieroboam Israhel a Domino et peccare eos fecit peccatum magnum ²² et ambulaverunt filii Israhel in universis peccatis Hieroboam quae fecerat non recesserunt ab eis ²³ usquequo auferret Dominus Israhel a facie sua sicut locutus fuerat in manu omnium servorum suorum prophetarum translatusque est Israhel de terra sua in Assyrios usque in diem hanc

¹⁵ mittebat autem Dominus Deus patrum suorum ad illos per manum nuntiorum suorum de nocte consurgens et cotidie commonens eo quod parceret populo et habitaculo suo ¹⁶ at illi subsannabant nuntios Dei et parvipendebant sermones eius inludebantque prophetis donec ascenderet furor Domini in populum eius et esset nulla curatio

²⁹ et contestatus es eos ut reverterentur ad legem tuam ipsi vero superbe egerunt et non audierunt mandata tua et in iudiciis tuis peccaverunt quae faciet homo et vivet in eis et dederunt umerum recedentem et cervicem suam induraverunt nec audierunt ³⁰ et protraxisti super eos annos multos et contestatus es eos in spiritu tuo per manum prophetarum tuorum et non audierunt et tradidisti eos in manu populorum terrarum

⁴ quid est quod debui ultra facere vineae meae et non feci ei an quod expectavi ut faceret uvas et fecit labruscas

³ a tertiodecimo anno Iosiae filii Amon regis Iuda usque ad diem hanc iste est tertius et vicesimus annus factum est verbum Domini ad me et locutus sum ad vos de nocte consurgens et loquens et non audistis ⁴ et misit Dominus ad vos omnes servos suos prophetas consurgens diluculo mittensque et non audistis neque inclinastis aures vestras ut audiretis ⁵ cum diceret revertimini unusquisque a via sua mala et a pessimis cogitationibus vestris et habitabitis in terram quam dedit Dominus vobis et patribus vestris a saeculo et usque in saeculum ⁶ et nolite ire post deos alienos ut serviatis eis adoretisque eos neque me ad iracundiam provocetis in operibus manuum vestrarum et non adfligam vos ⁷ et non audistis me dicit Dominus ut me ad iracundiam provocaretis in operibus manuum vestrarum in malum vestrum

¹⁵ misique ad vos omnes servos meos prophetas consurgens diluculo mittensque et dicens convertimini unusquisque a via sua pessima et bona facite studia vestra et nolite sequi deos alienos neque colatis eos et habitabitis in terra quam dedi vobis et patribus vestris et non inclinastis aurem vestram neque audistis me

³ et dices ad eos haec dicit Dominus exercituum convertimini ad me ait Dominus exercituum et convertar ad vos dicit Dominus exercituum ⁴ ne sitis sicut patres vestri ad quos clamabant prophetae priores dicentes haec dicit Dominus exercituum convertimini de viis vestris malis et cogitationibus vestris pessimis et non audierunt neque adtenderunt ad me dicit Dominus ⁵ patres vestri ubi sunt et prophetae numquid in sempiternum vivent ⁶ verumtamen verba mea et legitima mea quae mandavi servis meis prophetis numquid non conprehenderunt patres vestros et conversi sunt et dixerunt sicut cogitavit Dominus exercituum facere nobis secundum vias nostras et secundum adinventiones nostras fecit nobis

⁹ haec ait Dominus exercituum dicens iudicium verum iudicate et misericordiam et miserationes facite unusquisque cum fratre suo ¹⁰ et viduam et pupillum et advenam et pauperem nolite calumniari et malum vir fratri suo non cogitet in corde suo ¹¹ et noluerunt adtendere et verterunt scapulam recedentem et aures suas adgravaverunt ne audirent ¹² et cor suum posuerunt adamantem ne audirent legem et verba quae misit Dominus exercituum in spiritu suo per manum prophetarum priorum et facta est indignatio magna a Domino exercituum ¹³ et factum est sicut locutus est et non audierunt sic clamabunt et non exaudiam dicit Dominus exercituum

³ et misit servos suos vocare invitatos ad nuptias et nolebant venire

² et misit ad agricolas in tempore servum ut ab agricolis acciperet de fructu vineae ³ qui adprehensum eum ceciderunt et dimiserunt vacuum ⁴ et iterum misit ad illos alium servum et illum capite vulneraverunt et contumeliis adfecerunt ⁵ et rursum alium misit et illum occiderunt et plures alios quosdam caedentes alios vero occidentes

⁴ nam cum interficeret Hiezabel prophetas Domini tulit ille centum prophetas et abscondit eos quinquagenos in speluncis et pavit eos pane et aqua

¹³ numquid non indicatum est tibi domino meo quid fecerim cum interficeret Hiezabel prophetas Domini quod absconderim de prophetis Domini centum viros quinquagenos et quinquagenos in speluncis et paverim eos pane et aqua

² misitque Hiezabel nuntium ad Heliam dicens haec mihi faciant dii et haec addant nisi hac hora cras posuero animam tuam sicut animam unius ex illis

¹⁰ at ille respondit zelo zelatus sum pro Domino Deo exercituum quia dereliquerunt pactum Domini filii Israhel altaria tua destruxerunt et prophetas tuos occiderunt gladio et derelictus sum ego solus et quaerunt animam meam ut auferant eam

²⁴ accessit autem Sedecias filius Chanaan et percussit Micheam in maxillam et dixit mene ergo dimisit spiritus Domini et locutus est tibi

¹⁰ iratusque Asa adversus videntem iussit eum mitti in nervum valde quippe super hoc fuerat indignatus et interfecit de populo in tempore illo plurimos

²¹ qui congregati adversus eum miserunt lapides iuxta regis imperium in atrio domus Domini ²² et non est recordatus Ioas rex misericordiae quam fecerat Ioiadae pater illius secum sed interfecit filium eius qui cum moreretur ait videat Dominus et requirat

²⁶ provocaverunt autem te ad iracundiam et recesserunt a te et proiecerunt legem tuam post terga sua et prophetas tuos occiderunt qui contestabantur eos ut reverterentur ad te feceruntque blasphemias grandes

³⁰ frustra percussi filios vestros disciplinam non receperunt devoravit gladius vester prophetas vestros quasi leo vastator

²¹ et audivit rex Ioachim et omnes potentes et principes eius verba haec et quaesivit rex interficere eum et audivit Urias et timuit fugitque et ingressus est Aegyptum ²² et misit rex Ioachim viros in Aegyptum Elnathan filium Achobor et viros cum eo in Aegyptum ²³ et eduxerunt Uriam de Aegypto et adduxerunt eum ad regem Ioachim et percussit eum gladio et proiecit cadaver eius in sepulchris vulgi ignobilis ²⁴ igitur manus Ahicam filii Saphan fuit cum Hieremia ut non traderetur in manu populi et interficerent eum

¹² gaudete et exultate quoniam merces vestra copiosa est in caelis sic enim persecuti sunt prophetas qui fuerunt ante vos

³¹ itaque testimonio estis vobismet ipsis quia filii estis eorum qui prophetas occiderunt ³² et vos implete mensuram patrum vestrorum ³³ serpentes genimina viperarum quomodo fugietis a iudicio gehennae ³⁴ ideo ecce ego mitto ad vos prophetas et sapientes et scribas ex illis occidetis et crucifigetis et ex eis flagellabitis in synagogis vestris et persequemini de civitate in civitatem ³⁵ ut veniat super vos omnis sanguis iustus qui effusus est super terram a sanguine Abel iusti usque ad sanguinem Zacchariae filii Barachiae quem occidistis inter templum et altare ³⁶ amen dico vobis venient haec omnia super generationem istam ³⁷ Hierusalem Hierusalem quae occidis prophetas et lapidas eos qui ad te missi sunt quotiens volui congregare filios tuos quemadmodum gallina congregat pullos suos sub alas et noluisti

³³ verumtamen oportet me hodie et cras et sequenti ambulare quia non capit prophetam perire extra Hierusalem ³⁴ Hierusalem Hierusalem quae occidis prophetas et lapidas eos qui mittuntur ad te quotiens volui congregare filios tuos quemadmodum avis nidum suum sub pinnis et noluisti

⁵² quem prophetarum non sunt persecuti patres vestri et occiderunt eos qui praenuntiabant de adventu Iusti cuius vos nunc proditores et homicidae fuistis

¹⁵ qui et Dominum occiderunt Iesum et prophetas et nos persecuti sunt et Deo non placent et omnibus hominibus adversantur ¹⁶ prohibentes nos gentibus loqui ut salvae fiant ut impleant peccata sua semper praevenit autem ira Dei super illos usque in finem

³⁶ alii vero ludibria et verbera experti insuper et vincula et carceres ³⁷ lapidati sunt secti sunt temptati sunt in occisione gladii mortui sunt circumierunt in melotis in pellibus caprinis egentes angustiati adflicti

⁹ et cum aperuisset quintum sigillum vidi subtus altare animas interfectorum propter verbum Dei et propter testimonium quod habebant

⁴ iterum misit alios servos dicens dicite invitatis ecce prandium meum paravi tauri mei et altilia occisa et omnia parata venite ad nuptias

³ si forte audiente domo Iuda universa mala quae ego cogito facere eis revertatur unusquisque a via sua pessima et propitius ero iniquitati et peccato eorum

⁷ dixi attamen timebis me suscipies disciplinam et non peribit habitaculum eius propter omnia in quibus visitavi eam verumtamen diluculo surgentes corruperunt omnes cogitationes suas

¹⁷ et ecce vox de caelis dicens hic est Filius meus dilectus in quo mihi conplacui

⁶ adhuc ergo unum habens filium carissimum et illum misit ad eos novissimum dicens quia reverebuntur filium meum

¹³ dixit autem dominus vineae quid faciam mittam filium meum dilectum forsitan cum hunc viderint verebuntur

¹⁸ Deum nemo vidit umquam unigenitus Filius qui est in sinu Patris ipse enarravit

³⁴ et ego vidi et testimonium perhibui quia hic est Filius Dei

¹⁶ sic enim dilexit Deus mundum ut Filium suum unigenitum daret ut omnis qui credit in eum non pereat sed habeat vitam aeternam

¹ multifariam et multis modis olim Deus loquens patribus in prophetis ² novissime diebus istis locutus est nobis in Filio quem constituit heredem universorum per quem fecit et saecula

¹⁸ qui cum vidissent eum procul antequam accederet ad eos cogitaverunt illum occidere ¹⁹ et mutuo loquebantur ecce somniator venit ²⁰ venite occidamus eum et mittamus in cisternam veterem dicemusque fera pessima devoravit eum et tunc apparebit quid illi prosint somnia sua

² consurgent reges terrae et principes tractabunt pariter adversum Dominum et adversum christum eius ³ disrumpamus vincula eorum et proiciamus a nobis laqueos eorum ⁴ habitator caeli ridebit Dominus subsannabit eos ⁵ tunc loquetur ad eos in ira sua et in furore suo conturbabit eos ⁶ ego autem orditus sum regem meum super Sion montem sanctum suum adnuntiabo Dei praeceptum ⁷ Dominus dixit ad me filius meus es tu ego hodie genui te ⁸ postula a me et dabo tibi gentes hereditatem tuam et possessionem tuam terminos terrae

¹³ qui cum recessissent ecce angelus Domini apparuit in somnis Ioseph dicens surge et accipe puerum et matrem eius et fuge in Aegyptum et esto ibi usque dum dicam tibi futurum est enim ut Herodes quaerat puerum ad perdendum eum ¹⁴ qui consurgens accepit puerum et matrem eius nocte et recessit in Aegyptum ¹⁵ et erat ibi usque ad obitum Herodis ut adimpleretur quod dictum est a Domino per prophetam dicentem ex Aegypto vocavi filium meum ¹⁶ tunc Herodes videns quoniam inlusus esset a magis iratus est valde et mittens occidit omnes pueros qui erant in Bethleem et in omnibus finibus eius a bimatu et infra secundum tempus quod exquisierat a magis

³ tunc congregati sunt principes sacerdotum et seniores populi in atrium principis sacerdotum qui dicebatur Caiaphas ⁴ et consilium fecerunt ut Iesum dolo tenerent et occiderent

¹ mane autem facto consilium inierunt omnes principes sacerdotum et seniores populi adversus Iesum ut eum morti traderent ² et vinctum adduxerunt eum et tradiderunt Pontio Pilato praesidi

⁷ coloni autem dixerunt ad invicem hic est heres venite occidamus eum et nostra erit hereditas ⁸ et adprehendentes eum occiderunt et eiecerunt extra vineam

¹⁴ quem cum vidissent coloni cogitaverunt inter se dicentes hic est heres occidamus illum ut nostra fiat hereditas

⁴⁷ collegerunt ergo pontifices et Pharisaei concilium et dicebant quid facimus quia hic homo multa signa facit ⁴⁸ si dimittimus eum sic omnes credent in eum et venient Romani et tollent nostrum et locum et gentem ⁴⁹ unus autem ex ipsis Caiaphas cum esset pontifex anni illius dixit eis vos nescitis quicquam ⁵⁰ nec cogitatis quia expedit nobis ut unus moriatur homo pro populo et non tota gens pereat ⁵¹ hoc autem a semet ipso non dixit sed cum esset pontifex anni illius prophetavit quia Iesus moriturus erat pro gente ⁵² et non tantum pro gente sed et ut filios Dei qui erant dispersi congregaret in unum ⁵³ ab illo ergo die cogitaverunt ut interficerent eum

²⁷ convenerunt enim vere in civitate ista adversus sanctum puerum tuum Iesum quem unxisti Herodes et Pontius Pilatus cum gentibus et populis Israhel ²⁸ facere quae manus tua et consilium decreverunt fieri

²⁴ ut audierunt autem hos sermones magistratus templi et principes sacerdotum ambigebant de illis quidnam fieret ²⁵ adveniens autem quidam nuntiavit eis quia ecce viri quos posuistis in carcere sunt in templo stantes et docentes populum ²⁶ tunc abiit magistratus cum ministris et adduxit illos sine vi timebant enim populum ne lapidarentur ²⁷ et cum adduxissent illos statuerunt in concilio et interrogavit eos princeps sacerdotum ²⁸ dicens praecipiendo praecepimus vobis ne doceretis in nomine isto et ecce replestis Hierusalem doctrina vestra et vultis inducere super nos sanguinem hominis istius

² novissime diebus istis locutus est nobis in Filio quem constituit heredem universorum per quem fecit et saecula

⁵⁰ dixitque illi Iesus amice ad quod venisti tunc accesserunt et manus iniecerunt in Iesum et tenuerunt eum

⁵⁷ at illi tenentes Iesum duxerunt ad Caiaphan principem sacerdotum ubi scribae et seniores convenerant

⁴⁶ at illi manus iniecerunt in eum et tenuerunt eum ⁴⁷ unus autem quidam de circumstantibus educens gladium percussit servum summi sacerdotis et amputavit illi auriculam ⁴⁸ et respondens Iesus ait illis tamquam ad latronem existis cum gladiis et lignis conprehendere me ⁴⁹ cotidie eram apud vos in templo docens et non me tenuistis sed ut adimpleantur scripturae ⁵⁰ tunc discipuli eius relinquentes eum omnes fugerunt ⁵¹ adulescens autem quidam sequebatur illum amictus sindone super nudo et tenuerunt eum ⁵² at ille reiecta sindone nudus profugit ab eis ⁵³ et adduxerunt Iesum ad summum sacerdotem et conveniunt omnes sacerdotes et scribae et seniores

⁵² dixit autem Iesus ad eos qui venerant ad se principes sacerdotum et magistratus templi et seniores quasi ad latronem existis cum gladiis et fustibus ⁵³ cum cotidie vobiscum fuerim in templo non extendistis manus in me sed haec est hora vestra et potestas tenebrarum ⁵⁴ conprehendentes autem eum duxerunt ad domum principis sacerdotum Petrus vero sequebatur a longe

¹² cohors ergo et tribunus et ministri Iudaeorum conprehenderunt Iesum et ligaverunt eum

²⁴ et misit eum Annas ligatum ad Caiaphan pontificem

²³ hunc definito consilio et praescientia Dei traditum per manus iniquorum adfigentes interemistis

¹⁴ vos autem sanctum et iustum negastis et petistis virum homicidam donari vobis ¹⁵ auctorem vero vitae interfecistis quem Deus suscitavit a mortuis cuius nos testes sumus

¹⁰ notum sit omnibus vobis et omni plebi Israhel quia in nomine Iesu Christi Nazareni quem vos crucifixistis quem Deus suscitavit a mortuis in hoc iste adstat coram vobis sanus

²⁵ qui Spiritu Sancto per os patris nostri David pueri tui dixisti quare fremuerunt gentes et populi meditati sunt inania ²⁶ adstiterunt reges terrae et principes convenerunt in unum adversus Dominum et adversus Christum eius ²⁷ convenerunt enim vere in civitate ista adversus sanctum puerum tuum Iesum quem unxisti Herodes et Pontius Pilatus cum gentibus et populis Israhel

³⁰ Deus patrum nostrorum suscitavit Iesum quem vos interemistis suspendentes in ligno

¹¹ quorum enim animalium infertur sanguis pro peccato in sancta per pontificem horum corpora cremantur extra castra ¹² propter quod et Iesus ut sanctificaret per suum sanguinem populum extra portam passus est ¹³ exeamus igitur ad eum extra castra inproperium eius portantes

⁶ addixistis occidistis iustum non resistit vobis

⁹ quid ergo faciet dominus vineae veniet et perdet colonos et dabit vineam aliis

¹⁵ et eiectum illum extra vineam occiderunt quid ergo faciet illis dominus vineae ¹⁶ veniet et perdet colonos istos et dabit vineam aliis quo audito dixerunt illi absit

²⁹ quanto magis putatis deteriora mereri supplicia qui Filium Dei conculcaverit et sanguinem testamenti pollutum duxerit in quo sanctificatus est et Spiritui gratiae contumeliam fecerit

¹⁴ quod si non audieritis me nec feceritis omnia mandata mea ¹⁵ si spreveritis leges meas et iudicia mea contempseritis ut non faciatis ea quae a me constituta sunt et ad irritum perducatis pactum meum ¹⁶ ego quoque haec faciam vobis visitabo vos velociter in egestate et ardore qui conficiat oculos vestros et consumat animas frustra seretis sementem quae ab hostibus devorabitur ¹⁷ ponam faciem meam contra vos et corruetis coram hostibus vestris et subiciemini his qui oderunt vos fugietis nemine persequente ¹⁸ sin autem nec sic oboedieritis mihi addam correptiones vestras septuplum propter peccata vestra ¹⁹ et conteram superbiam duritiae vestrae daboque caelum vobis desuper sicut ferrum et terram aeneam ²⁰ consumetur in cassum labor vester non proferet terra germen nec arbores poma praebebunt ²¹ si ambulaveritis ex adverso mihi nec volueritis audire me addam plagas vestras usque in septuplum propter peccata vestra ²² emittamque in vos bestias agri quae consumant et vos et pecora vestra et ad paucitatem cuncta redigant desertaeque fiant viae vestrae ²³ quod si nec sic volueritis recipere disciplinam sed ambulaveritis ex adverso mihi ²⁴ ego quoque contra vos adversus incedam et percutiam vos septies propter peccata vestra ²⁵ inducamque super vos gladium ultorem foederis mei cumque confugeritis in urbes mittam pestilentiam in medio vestri et trademini hostium manibus ²⁶ postquam confregero baculum panis vestri ita ut decem mulieres in uno clibano coquant panes et reddant eos ad pondus et comedetis et non saturabimini ²⁷ sin autem nec per haec audieritis me sed ambulaveritis contra me ²⁸ et ego incedam adversum vos in furore contrario et corripiam vos septem plagis propter peccata vestra ²⁹ ita ut comedatis carnes filiorum et filiarum vestrarum ³⁰ destruam excelsa vestra et simulacra confringam cadetis inter ruinas idolorum vestrorum et abominabitur vos anima mea ³¹ in tantum ut urbes vestras redigam in solitudinem et deserta faciam sanctuaria vestra nec recipiam ultra odorem suavissimum ³² disperdamque terram vestram et stupebunt super ea inimici vestri cum habitatores illius fuerint ³³ vos autem dispergam in gentes et evaginabo post vos gladium eritque terra vestra deserta et civitates dirutae ³⁴ tunc placebunt terrae sabbata sua cunctis diebus solitudinis suae quando fueritis ³⁵ in terra hostili sabbatizabit et requiescet in sabbatis solitudinis suae eo quod non requieverit in sabbatis vestris quando habitabatis in ea ³⁶ et qui de vobis remanserint dabo pavorem in cordibus eorum in regionibus hostium terrebit eos sonitus folii volantis et ita fugient quasi gladium cadent nullo sequente ³⁷ et corruent singuli super fratres suos quasi bella fugientes nemo vestrum inimicis audebit resistere ³⁸ peribitis inter gentes et hostilis vos terra consumet ³⁹ quod si et de his aliqui remanserint tabescent in iniquitatibus suis in terra inimicorum suorum et propter peccata patrum suorum et sua adfligentur ⁴⁰ donec confiteantur iniquitates suas et maiorum suorum quibus praevaricati sunt in me et ambulaverunt ex adverso mihi ⁴¹ ambulabo igitur et ego contra eos et inducam illos in terram hostilem donec erubescat incircumcisa mens eorum tunc orabunt pro impietatibus suis ⁴² et recordabor foederis mei quod pepigi cum Iacob et Isaac et Abraham terrae quoque memor ero ⁴³ quae cum relicta fuerit ab eis conplacebit sibi in sabbatis suis patiens solitudinem propter illos ipsi vero rogabunt pro peccatis suis eo quod abiecerint iudicia mea et leges meas despexerint ⁴⁴ et tamen etiam cum essent in terra hostili non penitus abieci eos neque sic despexi ut consumerentur et irritum facerem pactum meum cum eis ego enim sum Dominus Deus eorum ⁴⁵ et recordabor foederis mei pristini quando eduxi eos de terra Aegypti in conspectu gentium ut essem Deus eorum ego Dominus Deus ⁴⁶ haec sunt praecepta atque iudicia et leges quas dedit Dominus inter se et inter filios Israhel in monte Sinai per manum Mosi

⁵⁹ augebit Dominus plagas tuas et plagas seminis tui plagas magnas et perseverantes infirmitates pessimas et perpetuas ⁶⁰ et convertet in te omnes adflictiones Aegypti quas timuisti et adherebunt tibi ⁶¹ insuper et universos languores et plagas quae non sunt scriptae in volumine legis huius inducet Dominus super te donec te conterat ⁶² et remanebitis pauci numero qui prius eratis sicut astra caeli prae multitudine quoniam non audisti vocem Domini Dei tui ⁶³ et sicut ante laetatus est Dominus super vos bene vobis faciens vosque multiplicans sic laetabitur disperdens vos atque subvertens ut auferamini de terra ad quam ingredieris possidendam ⁶⁴ disperget te Dominus in omnes populos a summitate terrae usque ad terminos eius et servies ibi diis alienis quos et tu ignoras et patres tui lignis et lapidibus ⁶⁵ in gentibus quoque illis non quiesces neque erit requies vestigio pedis tui dabit enim tibi Dominus ibi cor pavidum et deficientes oculos et animam maerore consumptam ⁶⁶ et erit vita tua quasi pendens ante te timebis nocte et die et non credes vitae tuae ⁶⁷ mane dices quis mihi det vesperum et vespere quis mihi det mane propter cordis tui formidinem qua terreberis et propter ea quae tuis videbis oculis ⁶⁸ reducet te Dominus classibus in Aegyptum per viam de qua dixi tibi ut eam amplius non videres ibi venderis inimicis tuis in servos et ancillas et non erit qui emat

⁴ habitator caeli ridebit Dominus subsannabit eos ⁵ tunc loquetur ad eos in ira sua et in furore suo conturbabit eos

⁹ pasces eos in virga ferrea ut vas figuli conteres eos

⁵ et nunc ostendam vobis quid ego faciam vineae meae auferam sepem eius et erit in direptionem diruam maceriam eius et erit in conculcationem ⁶ et ponam eam desertam non putabitur et non fodietur et ascendent vepres et spinae et nubibus mandabo ne pluant super eam imbrem ⁷ vinea enim Domini exercituum domus Israhel et vir Iuda germen delectabile eius et expectavi ut faceret iudicium et ecce iniquitas et iustitiam et ecce clamor

⁵ et nunc dicit Dominus formans me ex utero servum sibi ut reducam Iacob ad eum et Israhel non congregabitur et glorificatus sum in oculis Domini et Deus meus factus est fortitudo mea ⁶ et dixit parum est ut sis mihi servus ad suscitandas tribus Iacob et feces Israhel convertendas dedi te in lucem gentium ut sis salus mea usque ad extremum terrae ⁷ haec dicit Dominus redemptor Israhel Sanctus eius ad contemptibilem animam ad abominatam gentem ad servum dominorum reges videbunt et consurgent principes et adorabunt propter Dominum quia fidelis est et Sanctum Israhel qui elegit te

¹⁵ et dimittetis nomen vestrum in iuramentum electis meis et interficiet te Dominus Deus et servos suos vocabit nomine alio

¹⁹ et ponam in eis signum et mittam ex eis qui salvati fuerint ad gentes in mari in Africa in Lydia tenentes sagittam in Italiam et Graeciam ad insulas longe ad eos qui non audierunt de me et non viderunt gloriam meam et adnuntiabunt gloriam meam gentibus ²⁰ et adducent omnes fratres vestros de cunctis gentibus donum Domino in equis et in quadrigis et in lecticis et in mulis et in carrucis ad montem sanctum meum Hierusalem dicit Dominus quomodo si inferant filii Israhel munus in vase mundo in domum Domini ²¹ et adsumam ex eis in sacerdotes et in Levitas dicit Dominus

²⁶ et post ebdomades sexaginta duas occidetur christus et non erit eius et civitatem et sanctuarium dissipabit populus cum duce venturo et finis eius vastitas et post finem belli statuta desolatio

⁸ et succidi tres pastores in mense uno et contracta est anima mea in eis siquidem anima eorum variavit in me ⁹ et dixi non pascam vos quod moritur moriatur et quod succiditur succidatur et reliqui vorent unusquisque carnem proximi sui ¹⁰ et tuli virgam meam quae vocabatur Decus et abscidi eam ut irritum facerem foedus meum quod percussi cum omnibus populis

¹² et planget terra familiae et familiae seorsum familiae domus David seorsum et mulieres eorum seorsum

⁸ et erunt in omni terra dicit Dominus partes duae in ea disperdentur et deficient et tertia pars relinquetur in ea

² et congregabo omnes gentes ad Hierusalem in proelium et capietur civitas et vastabuntur domus et mulieres violabuntur et egredietur media pars civitatis in captivitatem et reliquum populi non auferetur ex urbe ³ et egredietur Dominus et proeliabitur contra gentes illas sicut proeliatus est in die certaminis

¹ ecce enim dies veniet succensa quasi caminus et erunt omnes superbi et omnes facientes impietatem stipula et inflammabit eos dies veniens dicit Dominus exercituum quae non relinquet eis radicem et germen ² et orietur vobis timentibus nomen meum sol iustitiae et sanitas in pinnis eius et egrediemini et salietis sicut vituli de armento ³ et calcabitis impios cum fuerint cinis sub planta pedum vestrorum in die qua ego facio dicit Dominus exercituum ⁴ mementote legis Mosi servi mei quam mandavi ei in Choreb ad omnem Israhel praecepta et iudicia ⁵ ecce ego mittam vobis Heliam prophetam antequam veniat dies Domini magnus et horribilis ⁶ et convertet cor patrum ad filios et cor filiorum ad patres eorum ne forte veniam et percutiam terram anathemate

¹² cuius ventilabrum in manu sua et permundabit aream suam et congregabit triticum suum in horreum paleas autem conburet igni inextinguibili

¹¹ dico autem vobis quod multi ab oriente et occidente venient et recumbent cum Abraham et Isaac et Iacob in regno caelorum ¹² filii autem regni eicientur in tenebras exteriores ibi erit fletus et stridor dentium

⁴³ ideo dico vobis quia auferetur a vobis regnum Dei et dabitur genti facienti fructus eius

⁶ reliqui vero tenuerunt servos eius et contumelia adfectos occiderunt ⁷ rex autem cum audisset iratus est et missis exercitibus suis perdidit homicidas illos et civitatem illorum succendit

³⁵ ut veniat super vos omnis sanguis iustus qui effusus est super terram a sanguine Abel iusti usque ad sanguinem Zacchariae filii Barachiae quem occidistis inter templum et altare ³⁶ amen dico vobis venient haec omnia super generationem istam ³⁷ Hierusalem Hierusalem quae occidis prophetas et lapidas eos qui ad te missi sunt quotiens volui congregare filios tuos quemadmodum gallina congregat pullos suos sub alas et noluisti ³⁸ ecce relinquitur vobis domus vestra deserta

²¹ erit enim tunc tribulatio magna qualis non fuit ab initio mundi usque modo neque fiet ²² et nisi breviati fuissent dies illi non fieret salva omnis caro sed propter electos breviabuntur dies illi

²⁸ ibi erit fletus et stridor dentium cum videritis Abraham et Isaac et Iacob et omnes prophetas in regno Dei vos autem expelli foras ²⁹ et venient ab oriente et occidente et aquilone et austro et accumbent in regno Dei

²³ et ait dominus servo exi in vias et sepes et conpelle intrare ut impleatur domus mea ²⁴ dico autem vobis quod nemo virorum illorum qui vocati sunt gustabit cenam meam

³² memores estote uxoris Loth ³³ quicumque quaesierit animam suam salvare perdet illam et qui perdiderit illam vivificabit eam ³⁴ dico vobis illa nocte erunt duo in lecto uno unus adsumetur et alter relinquetur ³⁵ duae erunt molentes in unum una adsumetur et altera relinquetur duo in agro unus adsumetur et alter relinquetur ³⁶ respondentes dicunt illi ubi Domine ³⁷ qui dixit eis ubicumque fuerit corpus illuc congregabuntur aquilae

⁴¹ et ut adpropinquavit videns civitatem flevit super illam dicens

²² quia dies ultionis hii sunt ut impleantur omnia quae scripta sunt ²³ vae autem praegnatibus et nutrientibus in illis diebus erit enim pressura magna supra terram et ira populo huic ²⁴ et cadent in ore gladii et captivi ducentur in omnes gentes et Hierusalem calcabitur a gentibus donec impleantur tempora nationum

⁴⁶ tunc constanter Paulus et Barnabas dixerunt vobis oportebat primum loqui verbum Dei sed quoniam repellitis illud et indignos vos iudicastis aeternae vitae ecce convertimur ad gentes ⁴⁷ sic enim praecepit nobis Dominus posui te in lumen gentibus ut sis in salutem usque ad extremum terrae ⁴⁸ audientes autem gentes gavisae sunt et glorificabant verbum Domini et crediderunt quotquot erant praeordinati ad vitam aeternam

⁷ cum autem magna conquisitio fieret surgens Petrus dixit ad eos viri fratres vos scitis quoniam ab antiquis diebus in nobis elegit Deus per os meum audire gentes verbum evangelii et credere

⁶ contradicentibus autem eis et blasphemantibus excutiens vestimenta dixit ad eos sanguis vester super caput vestrum mundus ego ex hoc ad gentes vadam

⁸ contigit autem patrem Publii febribus et dysenteria vexatum iacere ad quem Paulus intravit et cum orasset et inposuisset ei manus salvavit eum

²⁸ notum ergo sit vobis quoniam gentibus missum est hoc salutare Dei ipsi et audient

¹ veritatem dico in Christo non mentior testimonium mihi perhibente conscientia mea in Spiritu Sancto ² quoniam tristitia est mihi magna et continuus dolor cordi meo ³ optabam enim ipse ego anathema esse a Christo pro fratribus meis qui sunt cognati mei secundum carnem ⁴ qui sunt Israhelitae quorum adoptio est filiorum et gloria et testamenta et legislatio et obsequium et promissa ⁵ quorum patres et ex quibus Christus secundum carnem qui est super omnia Deus benedictus in saecula amen ⁶ non autem quod exciderit verbum Dei non enim omnes qui ex Israhel hii sunt Israhel ⁷ neque quia semen sunt Abrahae omnes filii sed in Isaac vocabitur tibi semen ⁸ id est non qui filii carnis hii filii Dei sed qui filii sunt promissionis aestimantur in semine ⁹ promissionis enim verbum hoc est secundum hoc tempus veniam et erit Sarrae filius ¹⁰ non solum autem sed et Rebecca ex uno concubitum habens Isaac patre nostro ¹¹ cum enim nondum nati fuissent aut aliquid egissent bonum aut malum ut secundum electionem propositum Dei maneret

⁹ gentes autem super misericordiam honorare Deum sicut scriptum est propter hoc confitebor tibi in gentibus et nomini tuo cantabo ¹⁰ et iterum dicit laetamini gentes cum plebe eius ¹¹ et iterum laudate omnes gentes Dominum et magnificate eum omnes populi ¹² et rursus Esaias ait erit radix Iesse et qui exsurget regere gentes in eo gentes sperabunt ¹³ Deus autem spei repleat vos omni gaudio et pace in credendo ut abundetis in spe in virtute Spiritus Sancti ¹⁴ certus sum autem fratres mei et ego ipse de vobis quoniam et ipsi pleni estis dilectione repleti omni scientia ita ut possitis alterutrum monere ¹⁵ audacius autem scripsi vobis fratres ex parte tamquam in memoriam vos reducens propter gratiam quae data est mihi a Deo ¹⁶ ut sim minister Christi Iesu in gentibus sanctificans evangelium Dei ut fiat oblatio gentium accepta sanctificata in Spiritu Sancto ¹⁷ habeo igitur gloriam in Christo Iesu ad Deum ¹⁸ non enim audeo aliquid loqui eorum quae per me non effecit Christus in oboedientiam gentium verbo et factis

¹⁶ prohibentes nos gentibus loqui ut salvae fiant ut impleant peccata sua semper praevenit autem ira Dei super illos usque in finem

³ quomodo nos effugiemus si tantam neglexerimus salutem quae cum initium accepisset enarrari per Dominum ab eis qui audierunt in nos confirmata est

²⁵ videte ne recusetis loquentem si enim illi non effugerunt recusantes eum qui super terram loquebatur multo magis nos qui de caelis loquentem nobis avertimur

²² lapis quem reprobaverunt aedificantes factus est in caput anguli ²³ a Domino factum est istud et hoc mirabile in oculis nostris

¹⁶ idcirco haec dicit Dominus Deus ecce ego mittam in fundamentis Sion lapidem lapidem probatum angularem pretiosum in fundamento fundatum qui crediderit non festinet

⁵ aspicite in gentibus et videte et admiramini et obstupescite quia opus factum est in diebus vestris quod nemo credet cum narrabitur

⁸ audi Iesu sacerdos magne tu et amici tui qui habitant coram te quia viri portendentes sunt ecce enim ego adducam servum meum orientem ⁹ quia ecce lapis quem dedi coram Iesu super lapidem unum septem oculi sunt ecce ego celabo sculpturam eius ait Dominus exercituum et auferam iniquitatem terrae illius in die una

¹⁰ nec scripturam hanc legistis lapidem quem reprobaverunt aedificantes hic factus est in caput anguli ¹¹ a Domino factum est istud et est mirabile in oculis nostris

¹⁷ ille autem aspiciens eos ait quid est ergo hoc quod scriptum est lapidem quem reprobaverunt aedificantes hic factus est in caput anguli ¹⁸ omnis qui ceciderit supra illum lapidem conquassabitur supra quem autem ceciderit comminuet illum

¹¹ hic est lapis qui reprobatus est a vobis aedificantibus qui factus est in caput anguli

⁴⁰ videte ergo ne superveniat quod dictum est in prophetis ⁴¹ videte contemptores et admiramini et disperdimini quia opus operor ego in diebus vestris opus quod non credetis si quis enarraverit vobis

³³ sicut scriptum est ecce pono in Sion lapidem offensionis et petram scandali et omnis qui credit in eum non confundetur

²⁰ superaedificati super fundamentum apostolorum et prophetarum ipso summo angulari lapide Christo Iesu

³ quoniam secundum revelationem notum mihi factum est sacramentum sicut supra scripsi in brevi ⁴ prout potestis legentes intellegere prudentiam meam in mysterio Christi ⁵ quod aliis generationibus non est agnitum filiis hominum sicuti nunc revelatum est sanctis apostolis eius et prophetis in Spiritu ⁶ esse gentes coheredes et concorporales et conparticipes promissionis in Christo Iesu per evangelium ⁷ cuius factus sum minister secundum donum gratiae Dei quae data est mihi secundum operationem virtutis eius ⁸ mihi omnium sanctorum minimo data est gratia haec in gentibus evangelizare ininvestigabiles divitias Christi ⁹ et inluminare omnes quae sit dispensatio sacramenti absconditi a saeculis in Deo qui omnia creavit

⁴ ad quem accedentes lapidem vivum ab hominibus quidem reprobatum a Deo autem electum honorificatum ⁵ et ipsi tamquam lapides vivi superaedificamini domus spiritalis sacerdotium sanctum offerre spiritales hostias acceptabiles Deo per Iesum Christum ⁶ propter quod continet in scriptura ecce pono in Sion lapidem summum angularem electum pretiosum et qui crediderit in eo non confundetur ⁷ vobis igitur honor credentibus non credentibus autem lapis quem reprobaverunt aedificantes hic factus est in caput anguli ⁸ et lapis offensionis et petra scandali qui offendunt verbo nec credunt in quod et positi sunt

⁶ et vos eritis mihi regnum sacerdotale et gens sancta haec sunt verba quae loqueris ad filios Israhel

² aperite portas et ingrediatur gens iusta custodiens veritatem

² ecce validus et fortis Domini sicut impetus grandinis turbo confringens sicut impetus aquarum multarum inundantium et emissarum super terram spatiosam

²⁸ si autem ego in Spiritu Dei eicio daemones igitur pervenit in vos regnum Dei

⁴¹ aiunt illi malos male perdet et vineam locabit aliis agricolis qui reddant ei fructum temporibus suis

²⁰ interrogatus autem a Pharisaeis quando venit regnum Dei respondit eis et dixit non venit regnum Dei cum observatione ²¹ neque dicent ecce hic aut ecce illic ecce enim regnum Dei intra vos est

³ respondit Iesus et dixit ei amen amen dico tibi nisi quis natus fuerit denuo non potest videre regnum Dei

⁵ respondit Iesus amen amen dico tibi nisi quis renatus fuerit ex aqua et Spiritu non potest introire in regnum Dei

⁹ vos autem genus electum regale sacerdotium gens sancta populus adquisitionis ut virtutes adnuntietis eius qui de tenebris vos vocavit in admirabile lumen suum

¹² adorate pure ne forte irascatur et pereatis de via cum exarserit post paululum furor eius beati omnes qui sperant in eum

⁸ inveniet manus tua omnes inimicos tuos dextera tua inveniet odientes te ⁹ pones eos ut clibanum ignis in tempore vultus tui Dominus in furore suo praecipitabit eos et devorabit eos ignis

⁵ Dominus ad dexteram tuam percussit in die furoris sui reges ⁶ iudicabit in gentibus implebit valles percutiet caput in terra multa

¹⁴ et erit vobis in sanctificationem in lapidem autem offensionis et in petram scandali duabus domibus Israhel in laqueum et in ruinam habitantibus Hierusalem ¹⁵ et offendent ex eis plurimi et cadent et conterentur et inretientur et capientur

¹² gens enim et regnum quod non servierit tibi peribit et gentes solitudine vastabuntur

³⁴ videbas ita donec abscisus est lapis sine manibus et percussit statuam in pedibus eius ferreis et fictilibus et comminuit eos ³⁵ tunc contrita sunt pariter ferrum testa aes argentum et aurum et redacta quasi in favillam aestivae areae rapta sunt vento nullusque locus inventus est eis lapis autem qui percusserat statuam factus est mons magnus et implevit universam terram

³ et erit in die illa ponam Hierusalem lapidem oneris cunctis populis omnes qui levabunt eam concisione lacerabuntur et colligentur adversum eam omnia regna terrae

²⁴ Filius quidem hominis vadit sicut scriptum est de illo vae autem homini illi per quem Filius hominis traditur bonum erat ei si natus non fuisset homo ille

²⁵ et respondens universus populus dixit sanguis eius super nos et super filios nostros

¹⁸ omnis qui ceciderit supra illum lapidem conquassabitur supra quem autem ceciderit comminuet illum

¹¹ respondit Iesus non haberes potestatem adversum me ullam nisi tibi esset datum desuper propterea qui tradidit me tibi maius peccatum habet

³ quod si etiam opertum est evangelium nostrum in his qui pereunt est opertum ⁴ in quibus deus huius saeculi excaecavit mentes infidelium ut non fulgeat inluminatio evangelii gloriae Christi qui est imago Dei

² si enim qui per angelos dictus est sermo factus est firmus et omnis praevaricatio et inoboedientia accepit iustam mercedis retributionem ³ quomodo nos effugiemus si tantam neglexerimus salutem quae cum initium accepisset enarrari per Dominum ab eis qui audierunt in nos confirmata est

⁸ et lapis offensionis et petra scandali qui offendunt verbo nec credunt in quod et positi sunt

¹² quanto magis melior est homo ove itaque licet sabbatis benefacere

⁴⁵ respondens autem quidam ex legis peritis ait illi magister haec dicens etiam nobis contumeliam facis

⁷ dixit autem Nathan ad David tu es ille vir haec dicit Dominus Deus Israhel ego unxi te in regem super Israhel et ego erui te de manu Saul ⁸ et dedi tibi domum domini tui et uxores domini tui in sinu tuo dedique tibi domum Israhel et Iuda et si parva sunt ista adiciam tibi multo maiora ⁹ quare ergo contempsisti verbum Domini ut faceres malum in conspectu meo Uriam Hettheum percussisti gladio et uxorem illius accepisti uxorem et interfecisti eum gladio filiorum Ammon ¹⁰ quam ob rem non recedet gladius de domo tua usque in sempiternum eo quod despexeris me et tuleris uxorem Uriae Hetthei ut esset uxor tua ¹¹ itaque haec dicit Dominus ecce ego suscitabo super te malum de domo tua et tollam uxores tuas in oculis tuis et dabo proximo tuo et dormiet cum uxoribus tuis in oculis solis huius ¹² tu enim fecisti abscondite ego vero faciam verbum istud in conspectu omnis Israhel et in conspectu solis ¹³ et dixit David ad Nathan peccavi Domino dixitque Nathan ad David Dominus quoque transtulit peccatum tuum non morieris

⁷ qui erudit derisorem ipse sibi facit iniuriam et qui arguit impium generat maculam sibi ⁸ noli arguere derisorem ne oderit te argue sapientem et diliget te ⁹ da sapienti et addetur ei sapientia doce iustum et festinabit accipere

¹² non amat pestilens eum qui se corripit nec ad sapientes graditur

¹ vae Arihel Arihel civitas quam circumdedit David additus est annus ad annum sollemnitates evolutae sunt

¹¹ populi autem dicebant hic est Iesus propheta a Nazareth Galilaeae

²⁶ si autem dixerimus ex hominibus timemus turbam omnes enim habent Iohannem sicut prophetam

⁷ non potest mundus odisse vos me autem odit quia ego testimonium perhibeo de illo quia opera eius mala sunt

⁴⁰ ex illa ergo turba cum audissent hos sermones eius dicebant hic est vere propheta ⁴¹ alii dicebant hic est Christus quidam autem dicebant numquid a Galilaea Christus venit

²² viri israhelitae audite verba haec Iesum Nazarenum virum adprobatum a Deo in vobis virtutibus et prodigiis et signis quae fecit per illum Deus in medio vestri sicut vos scitis